اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات120
تعداد شماره‌ها1,350
تعداد مقالات10,139
تعداد مشاهده مقاله3,047,060
تعداد دریافت فایل اصل مقاله1,720,432
جعفری, مجید, کاویانی, محمد, احمدی محمدآبادی, محمد رضا. (1403). بررسی روان‌شناختی عوامل امید‌ساز در جامعه از نگاه قرآن. مطالعات فلسفی کلامی, 18(35), 9-34. doi: 10.22034/qve.2024.17162.1681
مجید جعفری; محمد کاویانی; محمد رضا احمدی محمدآبادی. "بررسی روان‌شناختی عوامل امید‌ساز در جامعه از نگاه قرآن". مطالعات فلسفی کلامی, 18, 35, 1403, 9-34. doi: 10.22034/qve.2024.17162.1681
جعفری, مجید, کاویانی, محمد, احمدی محمدآبادی, محمد رضا. (1403). 'بررسی روان‌شناختی عوامل امید‌ساز در جامعه از نگاه قرآن', مطالعات فلسفی کلامی, 18(35), pp. 9-34. doi: 10.22034/qve.2024.17162.1681
جعفری, مجید, کاویانی, محمد, احمدی محمدآبادی, محمد رضا. بررسی روان‌شناختی عوامل امید‌ساز در جامعه از نگاه قرآن. مطالعات فلسفی کلامی, 1403; 18(35): 9-34. doi: 10.22034/qve.2024.17162.1681

بررسی روان‌شناختی عوامل امید‌ساز در جامعه از نگاه قرآن

قرآن و علم
مقاله 1، دوره 18، شماره 35، اسفند 1403، صفحه 9-34    اصل مقاله (849.62 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/qve.2024.17162.1681
نویسندگان
مجید جعفری* 1؛ محمد کاویانی2؛ محمد رضا احمدی محمدآبادی3
1دکتری قرآن و روان‌شناسی جامعة المصطفی ص العالمیة،قم،ایران
2عضو هیات علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه،قم،ایران
3عضو هیات علمی موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی
چکیده
با توجه به اینکه یکی از نیازهای اساسی جامعه برای پیشرفت و تعالی، امید (Hope) و امیدواری (Hopefulness) است؛ ضرورت داشت تا پژوهشی با نگاهی روان‌شناختی به عوامل امیدساز در جامعه، با تمرکز بر قرآن کریم، انجام شود. بنابراین، هدف پژوهش حاضر، بررسی روان‌شناختی عوامل امیدساز در جامعه از منظر قرآن کریم است. این پژوهش بر اساس روش تحلیل محتوای کیفی (Qualitative Content Analysis) سامان یافته است؛ روشی پژوهشی که برای تفسیر ذهنی محتوای داده‌های متنی از طریق شناسایی مضامین به کار می‌رود. بدین منظور، منابع اسلامی و روان‌شناختی مورد مطالعه قرار گرفت و مطالب به‌صورت منطقی استخراج شدند. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهند که از منظر قرآن و با یک نگاه روان‌شناختی، سه عامل شناختی، هیجانی و رفتاری در امیدسازی در جامعه مؤثر هستند. نتایج این پژوهش نشان داد که خداباوری، معادباوری، نیکو باوری و هدفمندی در زندگی از عوامل شناختی امیدساز در جامعه هستند. در حوزه عاطفی، به دو عامل تسلط بر هیجانات منفی و انتظار فرج اشاره شد. همچنین در حوزه رفتاری، عواملی همچون الگوگیری از امیدواران، حمایت اجتماعی، کاهش آسیب‌های اجتماعی و اقتصادی، عملکرد صحیح دولت و عوامل سیاسی، و امر به معروف و نهی از منکر مورد توجه قرار گرفتند.
کلیدواژه‌ها
روان‌شناختی؛ عوامل امیدساز؛ جامعه؛ قرآن؛ هیجان مثبت
مراجع
  1. قرآن کریم.
  2. ابراهیمیان، ح، انسان‌شناسی اسلام اگزیستانسیالیسم اومانیسم، تهران: نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها، پژوهشکده فرهنگ و معارف 1381.
  3. احمدی‌فر، مصطفی، جهاد اقتصادی و بهداشت روانی اقتصادی در اجتماع از منظر قرآن و حدیث، مجله کوثر، شماره 8 1390.
  4. امامی، سید مجید و مهربانی‌فر، حسین، امید و رسانه (پژوهشی در مبانی، ابعاد و راهبردهای امید آفرینی اجتماعی در رسانه ملی)، قم: مرکز پژوهش‌های اسلامی صدا و سیما 1392.
  5. انصاری، مریم و میرشاه جعفری، ابراهیم، تأملی بر سازوکار ایمان و امید در زندگی و تأثیر آن بر سلامت روان انسان، دانشگاه اصفهان 1390.
  6. آزاد، غلامرضا، نقش بیمه در افزایش امید به زندگی، فصلنامه صنعت بیمه، شماره 43 1375.
  7. بهاری، فرشاد، مبانی امید و امید آفرینی (راهنمای امیدآفرینی)، تهران، دانژه 1390.
  8. بهادری‌نژاد، مهدی، شادی و زندگی، تهران: نشر دانژه، چاپ دوم 1378.
  9. پرچم، اعظم و محققیان، زهرا، «نقش معاد در ایجاد امید و تحکیم امید آدمی». فصلنامه پژوهش‌های قرآنی، شماره 64 1389.
  10. تاسیگ، مارک؛ میکلو، جانت؛ سوبدی، سری، جامعه‌شناسی بیماری‌های روانی، ترجمه احمد عبداللهی، بی‌جا، انتشارات سمت، چاپ اول 1386.
  11. خاکپور، حسین؛ حسومی، ولی‌الله؛ گلی، مهرناز و ایرانمنش، اسماء، کارکردهای تربیتی امید و نقش آن در سلامت روان از دیدگاه قرآن، فصلنامه اخلاق زیستی؛ سال سوم، شماره دهم 1392.
  12. خلیلیان شلمزاری، محمود، مولفه‌ها و مدل مفهومی امید بر اساس آیات قرآن کریم: خوانشی با رویکرد روانشناختی، دوفصل‌نامه علمی روان‌شناسی فرهنگی، سال پنجم، شماره 2 1400.
  13. دلاور، علی، مبانی نظری و عملی پژوهش در علوم انسانی و اجتماعی، تهران: انتشارات رشد، چاپ چهارم 1374.
  14. سارافینو، ادوارد، روانشناسی سلامت، ترجمه علی احمدی و همکاران، تهران، انتشارات رشد، چاپ اول 1384.
  15. شولتز، دوان، نظریه‌های شخصیت، ترجمه یوسف کریمی، تهران، ارسباران، چاپ چهاردهم 1383.
  16. صالحی، مبین و همکاران، مدل امید بر اساس منابع اسلامی و طراحی پروتکل درمانی بر اساس آن، فصلنامه تحقیقات کاربردی علوم انسانی اسلامی، پیاپی 3 1396.
  17. طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم 1417.
  18. عبدالله‌زاده، لیدا، امید به زندگی از دیدگاه اسلام و روانشناسی، پایان‌نامه دوره کارشناسی ارشد در رشته الهیات، مازندران: دانشکده الهیات و معارف اسلامی، استاد راهنما: حجت‌الاسلام دکتر محسن نورائی 1393.
  19. عسگری، محمدمهدی و میسمی، حسین، تحلیل نقش مؤلفه‌های توسعه انسانی در بهبود وضعیت فقر و توزیع درآمد از دیدگاه اسلامی، جستارهای اقتصادی، سال ششم، شماره 12 1388.
  20. علیپور، مهدی و سیدحمیدرضا حسنی، پارادایم اجتهادی دانش دینی، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه 1389.
  21. فاضلی، نصرالله، آموزش، تحقیق و ترویج تحلیل محتوای نامة علوم اجتماعی، نمایة پژوهش، سال اول، شماره 2، ص 99-114 1376.
  22. فرشته‌نژاد و همکاران، محمد، برآورد امید به زندگی و ارتباط آن با عوامل اجتماعی مؤثر بر سلامت در جمعیت شهری مناطق مختلف تهران در سال 1387، فصلنامه علمی پژوهشی طب و تزکیه، شماره 77 1389.
  23. فرنام، علی و حمیدی، محمد، اثربخشی آموزش مثبت‌نگری در افزایش امید با تأکید بر قرآن و آموزه‌های اسلامی، فصلنامه مطالعات روانشناسی بالینی، سال ششم، شماره بیست و دوم 1395.
  24. قراملکی، احد، اصول و فنون پژوهش، قم: مرکز مدیریت حوزه علمیه 1383.
  25. کاویانی، محمد و پناهی، علی احمد، مفاهیم روان‌شناختی در قرآن، چاپ اول، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه 1393.
  26. کریپندورف، کلوس، مبانی روش‌شناسی تحلیل محتوا، ترجمه هوشنگ نائینی، تهران: نی 1378.
  27. کلینی، محمد‌بن‌یعقوب، کافی، تصحیح علی‌اکبر غفاری و محمد آخوندی، تهران: دارالکتب الاسلامیة 1407ق.
  28. مجلسی، محمد‌باقر، بحار الأنوار، بیروت: دار إحیاء التراث العربی 1403ق.
  29. محبوبی و همکاران، محمد، رابطه هدف در زندگی با سلامت عمومی در ایثاگران و مردم عادی، نشریه طب جانباز، 5/3 1392.
  30. محققیان، زهرا و آذربایجانی، مسعود، تحلیلی از مبانی و مؤلفه‌های مثبت‌اندیشی و راهکارهای پیدایش آن در اسلام و عهد جدید، الهیات تطبیقی (علمی پژوهشی)، سال ششم، شماره چهاردهم 1394.
  31. محققیان، زهرا و پرچم، اعظم، تحلیل اخلاقی امید با تأکید بر آیات قرآن کریم، فصلنامه علمی – پژوهشی پژوهش‌نامه اخلاق، سال چهارم، شماره 13 1390.
  32. محققیان، زهرا، تحلیل مفهوم امید از منظر قرآن و علم روان‌شناسی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته الهیات – علوم قرآن و حدیث، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، استاد راهنما: اعظم پرچم، دانشگاه اصفهان 1388.
  33. مصباح یزدی، م. ت، معارف قرآن (7) اخلاق در قرآن، (چاپ هشتم)، تحقیق و نگارش م. ح. اسکندری، قم: انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی 1380.
  34. مردانی نوکنده، محمدحسین، جایگاه و نقش امیدآفرینی در زندگانی با تأکید بر آموزه‌های قرآنی و دینی، مجله مهندسی فرهنگی، سال ششم، شماره 57 و 58 1390.
  35. مقتدر، لیلا و مهرگان، بتول، تأثیر مثبت‌نگری بر اساس آموزه‌های قرآنی در امیدواری و شادکامی نوجوانان، فصل‌نامه علمی- پژوهشی قرآن و طب، دوره 4، شماره 5 1398.
  36. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران: دارالکتب الاسلامیه 1374.
  37. مکارم شیرازی، ناصر و همکاران، پیام قرآن، ج 5، تهران: دارالکتب الاسلامیه 1377.
  38. منصوری، خلیل، «آثار و کارکردهای امید در زندگی انسان»، تاریخ به‌روزرسانی 8/4/1391 .(www.maarefquran.com)
  39. مورای، ج. ادوارد، الدفیعة و الانفعال، ترجمه احمد عبدالعزیز سلامة، بیروت: دارالشرق 1988م.
  40. نجاتی، محمدعثمان، حدیث و روان‌شناسی، ترجمه حمیدرضا شیخی، مشهد: بنیاد پژوهش‌های اسلامی 1391.
  41. نساجی زواره، اسماعیل، سلامت روان از منظر آموزه‌های دینی، پاسدار اسلام، شماره 329 1388ش.
  42. ورام‌بن أبی فراس، مسعود بن عیسی، مجموعة ورام، قم: مکتبه فقیه 1410ق.
  43. یعقوبی، ابوالقاسم و خلیل‌پور، حسن، اثر القای مثبت بر افزایش امید در بین دانشجویان، پژوهشنامه روان‌شناسی مثبت، سال هشتم، شماره دوم، پیاپی 30 1401.
  44. نرم‌افزار جامع الاحادیث نسخه 5/2، قم: مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
  45. نرم‌افزار جامع التفاسیر 2 (نورالانوار 3)، قم: مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
  46. Snyder, C. R. & Lopez S. J. Positive Psychology The Scientific and Practical Explorations of Human Strengths. Thousand Oaks, CA: Sage 2007.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 328
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 366


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب