اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات121
تعداد شماره‌ها1,272
تعداد مقالات9,554
تعداد مشاهده مقاله2,770,488
تعداد دریافت فایل اصل مقاله1,536,377
احسانی, علی جان, شیرافکن, حسین, پارچه باف دولتی, کریم. (1403). تحلیل انواع خطاهای وقفی سجاوندی با تکیه بر اعراب القرآن. مطالعات فلسفی کلامی, 12(23), 247-274. doi: 10.22034/qer.2025.13600.1183
علی جان احسانی; حسین شیرافکن; کریم پارچه باف دولتی. "تحلیل انواع خطاهای وقفی سجاوندی با تکیه بر اعراب القرآن". مطالعات فلسفی کلامی, 12, 23, 1403, 247-274. doi: 10.22034/qer.2025.13600.1183
احسانی, علی جان, شیرافکن, حسین, پارچه باف دولتی, کریم. (1403). 'تحلیل انواع خطاهای وقفی سجاوندی با تکیه بر اعراب القرآن', مطالعات فلسفی کلامی, 12(23), pp. 247-274. doi: 10.22034/qer.2025.13600.1183
احسانی, علی جان, شیرافکن, حسین, پارچه باف دولتی, کریم. تحلیل انواع خطاهای وقفی سجاوندی با تکیه بر اعراب القرآن. مطالعات فلسفی کلامی, 1403; 12(23): 247-274. doi: 10.22034/qer.2025.13600.1183

تحلیل انواع خطاهای وقفی سجاوندی با تکیه بر اعراب القرآن

مطالعات قرائت قرآن
دوره 12، شماره 23، اسفند 1403، صفحه 247-274    اصل مقاله (812.84 K)
نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/qer.2025.13600.1183
نویسندگان
علی جان احسانی* 1؛ حسین شیرافکن2؛ کریم پارچه باف دولتی3
1دانشجوی سطح چهار زبان و ادبیات عربی، جامعة المصطفی العالمیة، مجتمع آموزش عا لی زبان، ادبیات و فرهنگی شناسی، قم،ایران، از کشور افغانستان (نویسنده مسئول)
2استادیار گروه زبان و ادبیات عرب ی، جامعة المصطفی العالمیة، قم، ایران.
3استاد یار علوم قرآن و حدیث، دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، تهران، ایران.
چکیده
در تاریخ علوم قرآنی و به‌خصوص علم قراءت، علم وقف و ابتدا از اهمیت بالایی در بین دانشمندان اسلامی برخوردار بوده است. تألیفات متعددی در این زمینه نگاشته شده‌اند. یکی از این تألیفات، کتاب «علل الوقوف» اثر دانشمند قرن ششم، محمد بن طیفور سجاوندی می‌باشد. وی در این کتاب ابتدا وقف را بر شش قسم تقسیم نموده، معیارها و تعریف‌های هر یک را بیان نموده است. سپس با تعیین مواضع وقف در کل قرآن کریم، انواع وقف خویش را بر آن‌ها تطبیق داده است. سجاوندی در کار خود موفق بوده و در اکثر موارد، عمل‌کردی درست داشته است. لکن به نظر می‌رسد در مواردی محدود، دچار سهو یا خطا شده باشد. در این مقاله سعی شده است که این خطاها با روش تحلیلی و انتقادی و با تکیه بر اعرابِ عبارات و جملات و نیز با توجه به معیارهای بیان شده توسط خود سجاوندی در تعریف و تعیین مواضع وقف، بررسی و ارزیابی گردند. از این ارزیابی به دست می‌آید که وی گاهی بر خلاف معیارها و اعراب عبارات، موضع‌گیری‌هایی داشته است که خطا به حساب می‌آیند. این خطاها به اشکال گوناگونی اتفاق افتاده‌اند از جمله تعیین وقف در موضعی که وقف در آن صحیح نیست، یا ممنوع‌دانستن وقف در موضعی که وقف در آن صحیح است، یا رتبه‌ی وقف در یک موضع با آن‌چه که سجاوندی تعیین کرده است متفاوت می‌باشد.
کلیدواژه‌ها
سجاوندی؛ علل الوقوف؛ وقف و ابتدا؛ اعراب القرآن؛ انواع خطا
مراجع
  1. قرآن کریم، ترجمۀ آیت الله مکارم شیرازی.
  2. ابن‌الانباری، ابوبکر محمد بن القاسم، ایضاح الوقف و الابتداء فی کتاب الله عز و جل، دمشق: بینا، ۱۳۹۱ق.
  3. ابن‌الانباری، ابوالبرکات عبد الرحمن بن محمد، البیان فی غریب اعراب القرآن، قم: انتشارات هجرت، 1362ش.
  4. ابن‌الجزری، محمد بن محمد، غایة النهایة فی طبقات القراء، بی‌‌نا، بی‌‌تا.
  5. ابن‌الجزری، محمد بن محمد، النشر فی القراءات العشر، بیروت: دار الکتب العلمیة، 1418ق.
  6. ابن‌عاشور، محمد بن الطاهر، التحریر و التنویر، بیروت: مؤسسة التاریخ، بی‌‌تا.
  7. ابن‌فارس، احمد، معجم مقاییس اللغة‏، قم: مکتب الاعلام الاسلامی، بی‌تا.
  8. ابن‌هشام، عبدالله بن یوسف، مغنی اللبیب عن کتب الأعاریب، بیروت: دار احیاء التراث العربی، بی تا.
  9. ابوحیان، محمد بن یوسف، البحر المحیط فی التفسیر، بیروت: دار الفکر، ۱4۲۰ق.
  10. الأشمونی، أحمد بن عبدالکریم، منار الهدى فی بیان الوقف والابتداء، قاهره: دار الحدیث، 2008م.
  11. الأنصاری، زکریا بن محمد، المقصد لتلخیص ما فی المرشد، بیروت: دار الکتب العلمیة، 1422ق.
  12. برکات، ابراهیم، النحو العربی‏، قاهره: دار النشر للجامعات، بی‌‌تا.
  13. حسن، عباس، النحوالوافی، بیروت: مکتبة المحمدی، 1428ق.
  14. الخراط، احمد بن محمد، المجتبی من مشکل اعراب القرآن، مدینه: مجمع الملک فهد لطباعة المصحف الشریف، ۱۴۲۶.
  15. الدانی، عثمان بن سعید، المکتفی فی الوقف و الابتداء، قاهره: مکتبة أولاد الشیخ للتراث،۲۰۱۰م.
  16. دهخدا، علی‌‌اکبر، لغت‌‌نامه، بی‌‌نا، 1341ش.
  17. راغب اصفهانی، حسین، مفردات الفاظ القرآن، بیروت: دار القلم، بی‌‌تا.
  18. الرضی، محمد بن الحسن، شرح الرضی علی الکافیة، تهران: مؤسسة الصادق للطباعة و النشر، چاپ دوم، 1384ش.
  19. الزمخشری، محمود بن عمر، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، بیروت: دار الکتاب العربی، ۱4۰۷ق.
  20. الزمخشری، محمود بن عمر، المفصل فی علم العربیة، بیروت: دار الجیل، 1424ق.
  21. السجاوندی، محمد بن طیفور، علل الوقوف، ریاض: مکتبة الرشد، چاپ دوم، ۱4۲۷ق.
  22. السخاوی، علی بن محمّد، جمال القرّاء و کمال الإقراء، بیروت: دار البلاغة، 1413ق.
  23. السمین الحلبی، احمد بن یوسف، الدر المصون فی علوم الکتاب المکنون، دمشق: دار القلم، ۱4۰۸ق.
  24. السیوطی، عبد الرحمن بن أبی بکر، طبقات المفسرین العشرین، قاهره: مکتبة وهبة، 1396ق.
  25. الشیخ الطوسی، محمد، التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت: دار إحیاء التراث العربی، بی‌تا.
  26. الصافی، محمود، الجدول فی اعراب القرآن و صرفه و بیانه، دمشق، بیروت: دار الرشید مؤسسة الإیمان، چاپ چهارم، 1418ق.
  27. الصبّان، محمد بن علی، حاشیة الصبّان علی شرح الأشمونی علی ألفیة بن مالک، قم: انتشارت زاهدی، 1377ش. و بیروت، المکتبة العصریة، بی‌‌تا.
  28. الصفدی، صلاح الدین خلیل بن أیبک، الوافی بالوفیات، بیروت: دار إحیاء التراث، 1420ق
  29. الطبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فى تفسیر القرآن‏، تهران: ناصر خسرو، چاپ سوم، 1372ش.
  30. العکبری، عبد الله بن الحسین، التبیان فی اعراب القرآن، عمان-ریاض: بیت الافکار الدولیة، بی‌‌تا.
  31. الفراء، یحیی بن زیاد، معانی القرآن، مصر: دار المصریة للتألیف و الترجمة، بی‌‌تا.
  32. القَیسی، مکّی بن أبی طالب، مشکل اعراب القرآن، دمشق: دارالبَشائِر، 1424ق.
  33. المدنی الشیرازی، السید علی‌‌خان، الحدائق الندیة فی شرح الفوائد الصمدیة، قم: ذوی القربی، 1388ش.
  34. منزوی تهرانی، محمد‌‌محسن، الذریعة إلی تصانیف الشیعة، بی‌‌نا، بی‌‌تا.
  35. النحاس، احمد بن محمد، اعراب القرآن، بیروت: دار الکتب العلمیة، ۱4۲۱ق.
  36. النحاس، احمد بن محمد، القطع و الائتناف، ریاض: دار عالم الکتب، ۱4۱۳ق.
  37. واحدى نیشابورى، على بن احمد،‏ الوجیز فى تفسیر الکتاب العزیز، بیروت: دار القلم، 1415ق.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 88
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 65


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب