اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات121
تعداد شماره‌ها1,318
تعداد مقالات9,904
تعداد مشاهده مقاله2,917,007
تعداد دریافت فایل اصل مقاله1,629,535
رحیمی, معصومه, حسینی نیا, سیدمحمدرضا, اختر رضوی, سیدمجتبی. (1403). بررسی اختلاف قرائات سبع در تفسیر سوره طه. مطالعات فلسفی کلامی, 12(23), 359-392. doi: 10.22034/qer.2025.15052.1201
معصومه رحیمی; سیدمحمدرضا حسینی نیا; سیدمجتبی اختر رضوی. "بررسی اختلاف قرائات سبع در تفسیر سوره طه". مطالعات فلسفی کلامی, 12, 23, 1403, 359-392. doi: 10.22034/qer.2025.15052.1201
رحیمی, معصومه, حسینی نیا, سیدمحمدرضا, اختر رضوی, سیدمجتبی. (1403). 'بررسی اختلاف قرائات سبع در تفسیر سوره طه', مطالعات فلسفی کلامی, 12(23), pp. 359-392. doi: 10.22034/qer.2025.15052.1201
رحیمی, معصومه, حسینی نیا, سیدمحمدرضا, اختر رضوی, سیدمجتبی. بررسی اختلاف قرائات سبع در تفسیر سوره طه. مطالعات فلسفی کلامی, 1403; 12(23): 359-392. doi: 10.22034/qer.2025.15052.1201

بررسی اختلاف قرائات سبع در تفسیر سوره طه

مطالعات قرائت قرآن
دوره 12، شماره 23، اسفند 1403، صفحه 359-392    اصل مقاله (1.14 M)
نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/qer.2025.15052.1201
نویسندگان
معصومه رحیمی* 1؛ سیدمحمدرضا حسینی نیا2؛ سیدمجتبی اختر رضوی3
11. دانشجو ی دکتر ی رشته الهیات،گرای ش علوم قر آن و حدیث،گرو ه اللهیات،دانشگا ه ایلام،ایران
2دانشیار گروه علوم قرآن وحدیث،دانشگاه ایلام (نویسند ه مسئول)
3استادیار گروه علوم وفنون قرائات مجتمع عالی قرآن وحدیث،جامعة المصطفی ص العالمیة، ایران،قم،
چکیده
تفسیر صحیح آیات قرآن همواره در طول تاریخ از ضرورت‌های جامعه اسلامی به شمار می‌آید. لازمهٔ این تفسیر، پایبندی و تسلط بر علوم و قواعد ویژهٔ آن است. در میان علوم قرآنی، نخستین علمی که شکل گرفت، علم قرائت بود. این علم که از دیرباز مورد توجه مفسران قرآن قرار داشته، افزون بر بررسی اصول و قواعد قرائت، به تحلیل اشکال مختلف قرائت کلمات می‌پردازد تا با در نظر گرفتن ساختار کلام، سیاق جمله و سازگاری معنایی، بهترین و صحیح‌ترین قرائت را برگزیند. بر این اساس، پژوهش حاضر با روش توصیفی-تحلیلی و گردآوری داده‌ها، موارد اختلاف قرائات در سورهٔ طه را بر پایهٔ قرائت قُرّاء سبعه و تفاوت‌های آن با قرائت حفص بررسی کرده است. یافته‌ها نشان می‌دهد که در سورهٔ طه، ۲۷ آیه دارای اختلاف قرائت هستند. از این تعداد، ۱۸ مورد بر معنای آیه تأثیرگذار بوده، ۹ مورد تغییری در معنا ایجاد نکرده‌اند، و یک مورد نیز تفسیری متفاوت ارائه می‌دهد. با این حال، تغییرات معنایی یادشده در نهایت به مفهوم یکسانی از آیه منجر می‌شوند و گاه در حد تغییراتی بسیار جزئی هستند که در اصل معنا تأثیری ندارند. نتایج این پژوهش بیانگر آن است که با تحلیل سیاق آیات، سازگاری معنایی میان آنها، قواعد صرفی و نحوی و موارد مشابه، می‌توان پژوهشگر را به قرائت صحیح (همان قرائت مشهور) رهنمون ساخت.
کلیدواژه‌ها
اختلاف قرائات؛ قرائات سبع؛ سورهٔ طه؛ اصول قرائت
مراجع
  1. قرآن کریم.
  2. آلوسی، محمود. روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم. بیروت: دارالکتب العلمیه، چاپ اول، 1415.
  3. ابن‌الجزری، ابوالخیر محمد بن محمد. النشر فی القرائات العشر. بیروت: دارالکتب العلمیه، بی‌تا.
  4. ابن‌جزری، عبدالرحمان بن علی. زاد المسیر فی علم التفسیر. تحقیق عبدالرزاق مهدی. بیروت: دارالکتب العربی، 1421.
  5. ابن‌خالویه، حسین بن احمد. الحجة فی القرائات السبع. بیروت: موسسه الرساله، 1421.
  6. ابن‌خالویه، حسین بن احمد. اعراب القرائات السبع و عللها. قاهره: مکتبه الخانجی، 1413.
  7. ابن‌خالویه، محمد بن احمد. اعراب القرائات السبع و عللها. بیروت: دارالکتب العلمیه، 1427.
  8. ابن‌عاشور، محمدطاهر. التحریر و التنویر. بیروت: مؤسسة التاریخ العربی، بی‌تا.
  9. ابن‌غلبون، طاهر بن عبد المنعم. التذکرة فی القرائات. قاهره: الزهرا للاعلام العربی، 1410.
  10. ابن‌منظور، محمد بن مکرم. لسان العرب. بیروت: دار صادر، چاپ سوم، 1414.
  11. ابن‌مهران، احمد بن الحسین. المبسوط فی القرائات العشر. دمشق: مجمع اللغه العربیه، بی‌تا.
  12. ازهری، محمد بن احمد. معانی القرائات. بیروت: دارالکتب العلمیه، 1420.
  13. اسودی، علی و همکاران. واکاوی و بررسی اختلاف قرائات سبع در سوره یس. فصلنامه مطالعات قرائت قرآن، سال نهم، شماره 16، 1400.
  14. اهوازی، ابوالحسن بن علی. الوجیز فی شرح قرائات. بیروت: دارالفکر، 2002.
  15. بغوی، حسین بن مسعود. معالم التنزیل فی تفسیر القرآن. بیروت: دار احیاء التراث، چاپ اول، 1420.
  16. بیضاوی، عبدالله بن عمر. انوار التنزیل و اسرار التأویل. بیروت: دار احیاء التراث العربی، چاپ اول، 1418.
  17. پیر چراغ، محمدرضا و همکاران. واکاوی و بررسی روایات اختلاف قرائت در تفسیر البرهان. فصلنامه مطالعات قرائت قرآن، سال دهم، شماره 19، 1401.
  18. ثعلبی، احمد بن محمد. الکشف و البیان. بیروت: دار إحیاء التراث العربی، 1422.
  19. ثقفی تهرانی، محمد. تفسیر روان جاوید. تهران: انتشارات هدایت، چاپ سوم، 1398.
  20. جعفری، یعقوب. تفسیر کوثر. قم: انتشارات هجرت، چاپ اول، بی‌تا.
  21. جزری، محمد بن محمد. تجبیر التیسیر فی القرائات العشر. عمان: دارالفرقان، 1421.
  22. جوان آراسته، حسین. درسنامه علوم قرآنی. تهران: انتشارات بوستان کتاب، 1397.
  23. حسینی شاه عبدالعظیمی، حسین بن احمد. تفسیر اثنا عشری. تهران: انتشارات میقات، 1363.
  24. حسینی همدانی، سید محمد حسین. انوار درخشان. تهران: کتابفروشی لطفی، 1404.
  25. خدا بنده لو، ملیحه و همکاران. بررسی تطبیقی اختلاف قرائات سبع در تفسیر سوره انبیاء. فصلنامه مطالعات قرائت قرآن، سال نهم، شماره 17، 1400.
  26. خرمشاهی، بهاء الدین. دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی. تهران: نشر دوستان، چاپ چهارم، 1393.
  27. خوشفر، محسن و همکاران. نقش اختلاف قرائت در تفسیر آیه «خلقه ثم هدی». فصلنامه مطالعات قرائت قرآن، سال هشتم، شماره 15، 1399.
  28. خوئی، سید ابوالقاسم. البیان فی تفسیر القرآن. بیروت: دار الزهراء للطباعه والنشر والتوزیع، چاپ چهارم، 1395.
  29. دانی، ابوعمرو عثمان بن سعید. التیسیر فی القرائات السبع. بیروت: دارالکتب العلمیه، 1426.
  30. دانی، ابوعمرو عثمان بن سعید. جامع البیان فی قراءات السبع. امارات: جامعه الشارقه، 1428.
  31. دمیاطی بناء، احمد بن محمد. اتحاف فضلاء البشر فی القرائات الاربع عشر. قاهره: مطبعه عبدالحمید احمد حنفی، 1422.
  32. رازی، حسین بن علی. روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر القرآن. مشهد: آستان قدس رضوی، بنیاد پژوهشهای اسلامی، 1408.
  33. راغب اصفهانی، حسین بن محمد. مفردات الفاظ قرآن. تهران: مرتضوی، چاپ دوم، 1374.
  34. زرقانی، محمد عبدالعظیم. مناهل العرفان فی علوم القرآن. بیروت: دار إحیاء التراث العربی، 1385.
  35. زرکشی، محمد بن عبد الله. البرهان فی علوم القرآن. بیروت: دارالمعرفه، 1419.
  36. شفیعی، سعید و همکاران. بررسی رویکرد نقد تفسیر تسنیم به اختلاف قرائات. فصلنامه مطالعات قرائت، سال دهم، شماره 19، 1401.
  37. شوکانی، محمد علی. فتح القدیر. بیروت: دار الکلم الطیب، بی‌چا، 1414.
  38. طباطبایی، سید محمدحسین. المیزان فی تفسیر القرآن. ترجمه سید محمد باقر موسوی همدانی. قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین، 1374.
  39. طبرسی، فضل بن حسن. مجمع البیان فی تفسیر القرآن. بیروت: دار المعرفه، 1360.
  40. طبرسی، فضل بن حسن. جوامع الجامع. مشهد: آستان قدس رضوی، بنیاد پژوهشهای اسلامی، 1374.
  41. طبری، محمد بن جریر. جامع البیان فی تفسیر القرآن. بیروت: دارالمعرفه، 1412.
  42. طریحی، فخر الدین بن محمد. مجمع البحرین. تهران: مرتضوی، چاپ سوم، 1375.
  43. طوسی، محمد بن حسن. التبیان فی تفسیر القرآن. تحقیق احمد قصیر عاملی. بیروت: داراحیاء التراث العربی، بی‌تا.
  44. عاملی، ابراهیم. تفسیر عاملی. تهران: انتشارات صدوق، 1360.
  45. عسکری، سید مرتضی. القرآن الکریم و روایات المدرستین. قم: کلیة اصول الدین، 1416.
  46. عکبری، عبدالله بن حسین. اعراب القرائات الشاذ. قاهره: المکتبه الازهریه للتراث، چاپ اول، 1424.
  47. فارسی، ابوعلی. الحجة للقراء السبعة. بیروت: دار المأمون للتراث، بی‌چا، 1413.
  48. فضلی، عبدالهادی. تاریخ قرائات قرآن کریم. تهران: انتشارات اسوه، بی‌چا، 1388.
  49. قرشی، علی اکبر. تفسیر احسن الحدیث. تهران: بنیاد بعثت، چاپ سوم، 1377.
  50. فیروزآبادی، محمد بن یعقوب. القاموس المحیط. بیروت: دار الکتب العلمیه، بی‌چا، 1415.
  51. کاشانی، ملافتح الله. تفسیر منهج الصادقین. تهران: انتشارات الاسلامیه، 1336.
  52. گلدزیهر، ایگناس. گرایش های تفسیری در میان مسلمانان. تهران: انتشارات ققنوس، 1383.
  53. مجلسی، محمد باقر. بحار الانوار. بیروت: موسسه الوفاء، 1404.
  54. محسنی، طاهره و همکاران. تاثیر اختلاف قرائات در فهم و تفسیر برخی از آیات سوره بقره. معرفت، 1412.
  55. معرفت، محمدهادی. التمهید فی علوم القرآن. قم: مرکز مدیریت حوزه علمیه، چاپ سوم، 1412.
  56. مکارم شیرازی، ناصر. تفسیر نمونه. تهران: دارالکتب الاسلامیه، 1374.
  57. میر حسینی، سید محمد و همکاران. واکاوی تاثیر اختلاف قرائات سبع در تفسیر سوره نور. فصلنامه مطالعات قرائت قرآن، سال هفتم، شماره 12، 1398.
  58. نوری، حسین. مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل. قم: موسسه آل البیت، 1408.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 145
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 119


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب