اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات121
تعداد شماره‌ها1,272
تعداد مقالات9,554
تعداد مشاهده مقاله2,771,181
تعداد دریافت فایل اصل مقاله1,536,669
مهرپور, حمیدرضا, نظری, داریوش, گراوند, مجتبی. (1403). علل گسترش تراجم نگاری شیعی در عصر قاجار مطالعه موردی : کتاب قصص العلما اثر میرزا محمد تنکابنی. مطالعات فلسفی کلامی, 18(48), 168-193. doi: 10.22034/skh.2023.16196.1417
حمیدرضا مهرپور; داریوش نظری; مجتبی گراوند. "علل گسترش تراجم نگاری شیعی در عصر قاجار مطالعه موردی : کتاب قصص العلما اثر میرزا محمد تنکابنی". مطالعات فلسفی کلامی, 18, 48, 1403, 168-193. doi: 10.22034/skh.2023.16196.1417
مهرپور, حمیدرضا, نظری, داریوش, گراوند, مجتبی. (1403). 'علل گسترش تراجم نگاری شیعی در عصر قاجار مطالعه موردی : کتاب قصص العلما اثر میرزا محمد تنکابنی', مطالعات فلسفی کلامی, 18(48), pp. 168-193. doi: 10.22034/skh.2023.16196.1417
مهرپور, حمیدرضا, نظری, داریوش, گراوند, مجتبی. علل گسترش تراجم نگاری شیعی در عصر قاجار مطالعه موردی : کتاب قصص العلما اثر میرزا محمد تنکابنی. مطالعات فلسفی کلامی, 1403; 18(48): 168-193. doi: 10.22034/skh.2023.16196.1417

علل گسترش تراجم نگاری شیعی در عصر قاجار مطالعه موردی : کتاب قصص العلما اثر میرزا محمد تنکابنی

مجله سخن تاریخ
مقاله 8، دوره 18، شماره 48، دی 1403، صفحه 168-193    اصل مقاله (765.9 K)
نوع مقاله: علمی پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/skh.2023.16196.1417
نویسندگان
حمیدرضا مهرپور1؛ داریوش نظری* 2؛ مجتبی گراوند3
1کارشناسی ارشد تاریخ تشیع دانشگاه لرستان، ایران
2دانشیار گروه تاریخ اسلام دانشگاه لرستان، ایران
3دانشیار گروه تاریخ اسلام دانشگاه لرستان، ایران
چکیده
تراجم‌نگاری از شاخه‌های مطرح تاریخ‌نگاری در جهان اسلام است که به شرح-حال طبقات مختلف جامعه می‌پردازد؛ در دوره‌ی قاجار به دلیل رشد کمی و کیفی علمای شیعه و کمبود تراجم‌ شیعی به مقوله تراجم‌نگاری شیعی توجه ویژه‌ای شد؛ از جمله این تراجم قصص‌العلما محمد تنکابنی است که از تراجم مشهور این دوره محسوب می‌شود؛ از این‌رو مقاله حاضر با روش توصیفی – تحلیلی به شیوه کتابخانه‌ای بر مبنای این سؤال‌ها سامان‌یافته است که علل گسترش تراجم‌نگاری شیعی در دوره قاجار چیست و چه تغییراتی از جنبه ساختاری و شکلی داشته است؟ و تنکابنی در قصص‌العلما با چه رویکردی به شرح حال علما شیعه پرداخته است؟ داده‌های پژوهش، نشانگر این است که تراجم‌نگاری شیعی در این دوره به‌طور ویژه‌ای مورد توجه قرار گرفته و با بهره ‌گیری از نثر فارسی، روان نویسی و پرهیز از اصطلاحات دشوار، نوآوری در شیوه بیان مطالب و خاطره‌ نویسی نوین و تکمیل و تتمیم تراجم پیشین با حفظ ساختار گذشته تغییراتی جزئی داشته است؛ و تنکابنی ضمن بیان حکایاتی که شاکله اصلی قصص‌العلما است با رویکردی غیر انتقادی به شرح‌حال علمای شیعه پرداخته است و علاوه برآن به مسائل دینی، سیاسی و اجتماعی اشاره کرده است؛ از این رو باید تراجم‌نگاری دوره قاجار را با این ویژگی‌ها نسبت به تراجم‌نگاری پیشینیان در روند تکمیل نه در دوران گذار خواند.
کلیدواژه‌ها
تراجم‌نگاری؛ قاجار؛ تشیع؛ قصص‌العلما؛ تنکابنی
مراجع
  1. ­ آئینه­وند، صادق(1377) علم تاریخ در گستره تمدن اسلامی، تهران: انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، جلد 1.
  2. آرین پور، یحیی(1351) از صبا تا نیما، تهران: شرکت سهامی کتاب­های جیبی، جلد 1.
  3. آژند، یعقوب(1394) تاریخ نگاری در اسلام، تهران: نشر گستره.
  4. ____، _____(1388) تاریخ نگاری در ایران، تهران: نشر گستره.
  5. اعتماد السلطنه، محمد حسن(1395) علما عهد ناصر الدین شاه قاجار( باب دهم المآثر الاثار)، تحقیق ناصر الدین انصاری قمی، قم: موسسه کتابشناسی شیعه.
  6. الگار، حامد(1396) دین و دولت در ایران( نقش علما در دوره قاجار)، ترجمه ابوالقاسم سری، تهران، انتشارات توس.
  7. براون، ادوارد(1369) تاریخ ادبیات ایران از صفویه تا عصر حاضر، ترجمه بهرام مقدادی، تحشیه و تعلیق ضیاالدین سجادی و عبدالحسین نوایی، تهران: انتشارات مروارید.
  8. تنکابنی، محمد بن سلیمان(1393) تذکره العلما، به اهتمام محمد رضا اظهری و غلامرضا پرنده، مشهد: بنیاد پژوهش های اسلامی آستان قدس رضوی.
  9. ­ _____، _____(1399) قصص­العلما، تصحیح محمد رضا برزگرخالقی و عفت کرباسی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
  10. ­ تهرانی، آقا بزرگ(1403 هـ) الذریعه الی تصانیف الشیعه، بیروت: دارالاضوا، الطبعه الثالثه، جلد16.
  11. -­ ______، ______ (1403 هـ) الذریعه الی تصانیف الشیعه، بیروت: دارالاضوا، الطبعه الثالثه، جلد 17.
  12. ثواقب، جهانبخش (1380) تاریخ نگاری عصر صفوی و شناخت منابع و مآخذ ،شیراز:نوید شیراز.
  13. جمالزاده، سید محمد علی(1320) قصه­ی قصه­ها، تهران: بنگاه پروین.
  14. خوانساری، میر سید محمد باقر(2535) روضات الجنات فی احوال العلما و السادات، ترجمه محمد باقرساعد خراسانی، تهران: کتابفروشی اسلامیه، جلد 1.
  15. رازی، شیخ منتجب الدین علی بن بابوبه(1366) الفهرست، تحقیق سید جلال الدین محدث ارموی، قم: کتابخانه عمومی آیت الله العظمی مرعشی نجفی.
  16. رستگار فسایی، منصور(1380) انواع نثر فارسی، تهران: سمت.
  17. زرگری نژاد، غلامحسین(1398)اندیشه و سیاست در ایران قاجار، تهران،نگارستان اندیشه، جلد1.
  18. ­ _________ ، _________(1395) تاریخ ایران در دوره قاجار عصر آقا محمد خان، تهران: سمت
  19. سجادی، صادق (1400) تاریخ نگاری در قلمرو اسلام، تهران: فرهنگ جاوید.
  20. سمیعی گیلانی، احمد(1396) فرهنگ آثار ایرانی– اسلامی، تهران: سروش، جلد 3.
  21. ­ علوی، سید ابوالحسن(1385) رجال عصر مشروطیت، به کوشش ایرج افشار، تهران: اساطیر.
  22. ­ کاظمی موسوی، احمد(1399) خاقان صاحب قران و علمای زمان، تهران: انتشارات­آگاه.
  23. ­ گروه نویسندگان زیر نظر احسان یار شاطر(1391) ادبیات داستانی در ایران زمین (از سری مقالات دانشنامه ایرانیکا)، مترجم پیمان متین، تهران: امیرکبیر.
  24. قدیمی قیداری، عباس(1393) تداوم و تحول تاریخ نویسی در ایران عصر قاجار، تهران: پژوهشکده تاریخ اسلام.
  25. ­ فراگنر، برت (1377) خاطرات نویسی ایرانیان، مترجم مجید جلیلوند رضایی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
  26. ­ واحد دوست، مهوش(1396) ادبیات ایران در دوره قاجار، تهران: انتشارات سروش.
  27. مقالات
  28. ­ آل داوود، سید علی (1400) "دانشنامه­نگاری در دوره قاجار"، فصل نامه مطالعات دانشنامه­نگاری پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، شماره1، بهار، صص 34،33.
  29. اشرف، احمد (1388) "تاریخ، خاطره، افسانه"، بخارا، شماره 71، خردادو شهریور، ص 187.
  30. سلمانی، پرویز (1383) مقاله "تنکابنی، محمد بن سلیمان" در دانشنامه جهان اسلام، تهران: بنیاد دائره المعارف اسلامی.
  31. شکوری ابوالفضل(1365) "شرح حال نگاری اسلامی: کفایتها و کمبودهای آن"، مجله یاد، شماره 2 و 3، بهار و تابستان، ص 221.
  32. شفیعی کدکنی، محمد رضا(1389) "ساختار ساختارها"، بخارا، شماره 77-78، مهر و دی، صص 31،31.
  33. کیانفر، جمشید (1368) " ترجمه در عهد قاجار"، نشریه دانش، شماره 55، آذر و دی، صص 26،25
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 241
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 63


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب