اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات120
تعداد شماره‌ها1,350
تعداد مقالات10,139
تعداد مشاهده مقاله3,046,945
تعداد دریافت فایل اصل مقاله1,720,372
رضایی, فاطمه, علوی‌مهر, حسین, کاوند, علیرضا. (1404). اصول معناشناسی ایزوتسو با تکیه بر منابع شیعی و مؤلفه‌های خاورشناسی. مطالعات فلسفی کلامی, (), 1-24. doi: 10.22034/jqopv.2025.10128
فاطمه رضایی; حسین علوی‌مهر; علیرضا کاوند. "اصول معناشناسی ایزوتسو با تکیه بر منابع شیعی و مؤلفه‌های خاورشناسی". مطالعات فلسفی کلامی, , , 1404, 1-24. doi: 10.22034/jqopv.2025.10128
رضایی, فاطمه, علوی‌مهر, حسین, کاوند, علیرضا. (1404). 'اصول معناشناسی ایزوتسو با تکیه بر منابع شیعی و مؤلفه‌های خاورشناسی', مطالعات فلسفی کلامی, (), pp. 1-24. doi: 10.22034/jqopv.2025.10128
رضایی, فاطمه, علوی‌مهر, حسین, کاوند, علیرضا. اصول معناشناسی ایزوتسو با تکیه بر منابع شیعی و مؤلفه‌های خاورشناسی. مطالعات فلسفی کلامی, 1404; (): 1-24. doi: 10.22034/jqopv.2025.10128

اصول معناشناسی ایزوتسو با تکیه بر منابع شیعی و مؤلفه‌های خاورشناسی

قرآن پژوهی خاورشناسان
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 18 فروردین 1404    اصل مقاله (563.53 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/jqopv.2025.10128
نویسندگان
فاطمه رضایی* 1؛ حسین علوی‌مهر2؛ علیرضا کاوند3
1شیراز بلوار چمران خ محمودیه کوچه ۲ درب آخر طبقه همکف
2دانشیار و عضو هیئت علمی جامعه المصطفی العالمیه قم ایران
3دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم. رییس دانشکده علوم قرآنی تهران. عضو هیات علمی
چکیده
این پژوهش با هدف بازخوانی انتقادی آراء توشیهیکو ایزوتسو در حوزه معناشناسی قرآنی، با تکیه بر منابع شیعی و واکاوی مؤلفه‌های خاورشناسانه، به بررسی تقاطع سه‌گانه «الهیأت شیعی»، «روششناسی ایزوتسو» و «گفتمان شرق‌شناسی» می‌پردازد. ایزوتسو با تأکید بر تحلیل زبانی-تاریخی مفاهیم قرآنی، معناشناسی را ابزاری برای کشف لایه‌های معرفتی متن مقدس می‌داند. اما پرسش محوری این مقاله آن است که آیا مبانی معناشناختی او، با توجه به غلبه منابع اهل سنت در آثارش، قابلیت تطبیق با نظام تفسیری شیعه ــ با محوریت مفاهیمی مانند ولایت، باطن، و تأویل ــ را دارد؟ همچنین، چگونه رویکرد او به شرق‌شناسی معاصر ــ با شاخصه‌هایی مانند تقلیل‌گرایی تاریخی، دوگانه‌سازی شرق/غرب، و نگاه ابژکتیویستی به متون دینی ــ مرتبط است؟ روش پژوهش، ترکیبی از تحلیل محتوای کیفی آثار ایزوتسو (به ویژه «خدا و انسان در قرآن» و «مفاهیم اخلاقی-دینی در قرآن»)، مقایسه تطبیقی با متون کلیدی شیعی (مانند تفسیر المیزان، آثار خواجه نصیرالدین طوسی، و احادیث ائمه در بحارالانوار)، و نقد گفتمان خاورشناسان کلاسیک و مدرن (نظیر گلدتسیهر، شاخت، و نیوسن) است. یافته‌ها نشان می‌دهد که اولاً، مفاهیم بنیادین شیعی مانند «امامت» و «علم لدنی»، با تکیه بر قرائت ایزوتسو از «زبان به مثابه جهان‌بینی»، نیازمند بازتعریف در چهارچوبی فراتر از سمانتیک صرفاً تاریخی است. ثانیاً، علیرغم همگرایی روش ایزوتسو با برخی انگاره‌های خاورشناسی (مانند نگاه سیستمی به زبان دینی)، تناقضاتی جدی بین «معناشناسی وجودگرایانه او» و «پارادایم اثبات‌گرایانه خاورشناسان» وجود دارد. این مقاله با آشکارسازی ظرفیت‌های ناگفتهِ اندیشه ایزوتسو برای مطالعات شیعه‌شناسی، و همزمان نقد پایه‌های شرق‌شناسانه پنهان در روششناسی او، گامی نوین در مسیر تأسیس «معناشناسی تطبیقی ادیان» با رویکردی انتقادی به شرقشناسی برمی‌دارد.
کلیدواژه‌ها
توشیهیکو ایزوتسو؛ معناشناختی؛ قرآن؛ زبان‌شناسی قومی؛ نسبیت زبانی؛ میدان معناشناختی
مراجع
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 107
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 64


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب