اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات120
تعداد شماره‌ها1,364
تعداد مقالات10,246
تعداد مشاهده مقاله3,191,166
تعداد دریافت فایل اصل مقاله1,784,111
عطائی کچوئی, اسماعیل, طرقی, مجید. (1403). باز‌پژوهی عمیق ادلّۀ فقهی لزوم تعلیم و تربیت نماز به فرزندان نابالغ. مطالعات فلسفی کلامی, 11(22), 83-107. doi: 10.22034/mft.2025.20044.1407
اسماعیل عطائی کچوئی; مجید طرقی. "باز‌پژوهی عمیق ادلّۀ فقهی لزوم تعلیم و تربیت نماز به فرزندان نابالغ". مطالعات فلسفی کلامی, 11, 22, 1403, 83-107. doi: 10.22034/mft.2025.20044.1407
عطائی کچوئی, اسماعیل, طرقی, مجید. (1403). 'باز‌پژوهی عمیق ادلّۀ فقهی لزوم تعلیم و تربیت نماز به فرزندان نابالغ', مطالعات فلسفی کلامی, 11(22), pp. 83-107. doi: 10.22034/mft.2025.20044.1407
عطائی کچوئی, اسماعیل, طرقی, مجید. باز‌پژوهی عمیق ادلّۀ فقهی لزوم تعلیم و تربیت نماز به فرزندان نابالغ. مطالعات فلسفی کلامی, 1403; 11(22): 83-107. doi: 10.22034/mft.2025.20044.1407

باز‌پژوهی عمیق ادلّۀ فقهی لزوم تعلیم و تربیت نماز به فرزندان نابالغ

مطالعات فقه تربیتی
مقاله 4، دوره 11، شماره 22، اسفند 1403، صفحه 83-107    اصل مقاله (670.57 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/mft.2025.20044.1407
نویسندگان
اسماعیل عطائی کچوئی* 1؛ مجید طرقی2، 3
1دانشجوی دکترای فقه تربیتی دانشگاه جامعه المصطفی(ص) و دانش آموخته تخصصی موسسه عالی فقه و علوم اسلامی
2گروه فقه تربیتی، مجتمع عالی فقه، جامعة المصطفی
3العالمیة، قم، ایران
چکیده
بنا بر مبانی هستی‌شناختی، فرزندان از آغاز تولّد، دو نیاز مادّی و معنوی دارند. آنها برای تأمین و جهت‌دهی نیازهای معنوی‌شان، باید تحت تعلیم و تربیت قرار گیرند که از منظر فقه‌، مسئولیّت اصلى این تعلیم و تربیت، بر دوش والدین است. از جملۀ مهمّ‌ترین نیازهای معنوی فرزندان، «نیاز به عبادت» است که مصداق بارز آن، «نماز» است‌؛‌ امّا به‌سبب آگاهی نداشتن والدین از وظیفه‌شان در تربیت فرزندان برای نماز، موفّقیّت چندانی در این‌باره به دست نمی‌آید. به نظر می‌رسد، از علّت‌های اصلی این ناآگاهی، عدم بحث و بررسی کامل و منسجم احکام فقهی مربوط دورۀ پیش از بلوغ فرزندان است. با توجّه به اینکه برخی از فقهاء، ادلّۀ لزوم وظیفه‌مندی والدین نسبت به تعلیم و تربیت نماز فرزندان نابالغ را کافی ندانسته‌‌ و دلیلی مستقلّ برای دیدگاه خویش بیان نکرده‌اند، مقالۀ پیش رو، بنا دارد ادله این مسئله را محور پژوهش قرار داده، با تکیه بر روش‌شناسی استنباطی و فقهی، اعتبار ادلّۀ لزوم تعلیم و تربیت نماز به فرزندان نابالغ را، بررسی و تحلیل کند. به‌اختصار نوشتار حاضر، با تأکید بر مبانی فقهی و ارائۀ تقریری نو از ادلّۀ لزوم طبق نظر گروهی از فقهاء شیعه، تعلیم و تربیت نماز به فرزندان نابالغ را بر والدین واجب می‌شمارد و مناقشات درباره ادلّه لزوم، مانند مستقل نبودن دلیل تربیتی آیه صیانت و ارشادی بودن آن را، وارد نمی‌داند.
کلیدواژه‌ها
تعلیم و تربیت؛ تربیت عبادی؛ نماز؛ فرزندان نابالغ
مراجع
* قرآن کریم.

  1. آخوند خراسانى، محمد کاظم بن حسین، کفایة الأصول ( طبع آل البیت)، مؤسسة آل البیت ‌‌علیهم ‌السلام‏، قم‏، 1409 ق.‏
  2. ابن بابویه، محمد بن على‏، من لا یحضره الفقیه‏، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم‏، قم‏، 1413ق.
  3. ابن منظور، محمد بن مکرم‏، لسان العرب‏، دار صادر، بیروت، ‌1414 ق‏.
  4. ابن فارس، احمد بن فارس، معجم مقاییس اللغه‏، مکتب الاعلام الاسلامی‏، قم‏، ‌1404 ق.
  5. ابن درید، محمد بن حسن‏، جمهرة اللغة، دار العلم للملایین‏، بیروت‏، 1988 م.‏
  6. ابن حیون، نعمان بن محمد مغربى‏، دعائم الإسلام، مؤسسة آل البیت علیهم السلام‏، قم، 1385 ق‏.
  7. اعرافی، علیرضا، فقه تربیتی، مؤسسه فرهنگی هنری اشراق و عرفان، قم 1395 ش.
  8. اعرافی، علیرضا، تربیت فرزند با رویکرد فقهی، مؤسسه فرهنگی هنری اشراق و عرفان، قم، 1400 ش.
  9. اعرافی، علی‌رضا، شکرالهی، مهدی، نشریه اخلاق، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ش۱۲، ۱۳۹۲.
  10. انصاری، قدرت الله و دیگران، موسوعة أحکام الأطفال و أدلتها، مرکز فقه الأئمة الأطهار‌علیهم‌السلام، مرکز فقهی ائمه اطهار (ع)، قم، 1429 ق.
  11. ازهرى، محمد بن احمد، تهذیب اللغة، دار احیاء التراث العربی‏، بیروت‏، 1421 ق‏.
  12. بحرانی، یوسف بن احمد، الحدائق الناضرة فی أحکام العترة الطاهرة، جماعة المدرسین فی الحوزة العلمیة، مؤسسة النشر الإسلامی، قم، 1363 ش.
  13. جمعی از پژوهشگران. موسوعة الفقه الإسلامی طبقا لمذهب أهل البیت علیهم السلام، مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت (ع)، قم، 1423 ق.
  14. جوهرى، اسماعیل بن حماد، الصحاح، بی‌نا، بیروت، 1376 ق.
  15. حلی، حسن بن یوسف، نهایة الإحکام فی معرفة الأحکام، اسماعیلیان، قم، 1410 ق.
  16. حلّى، علامه، حسن بن یوسف بن مطهر اسدى‌، مختلف الشیعة فی أحکام الشریعة‌، دفتر انتشارات اسلامى، 1413 ق‌.
  17. حمصی رازی، سدید الدین، المنقذ من التقلید، مؤسسة النشر الإسلامی‌، قم‌، 1412 ق‌.
  18. حرعاملى، محمد بن حسن‏، وسائل الشیعة، مؤسسة آل البیت علیهم السلام‏، قم‏، 1409 ق‏.
  19. خمینى، سید روح اللّه موسوی، تحریر الوسیلة‌، مؤسسه مطبوعات دار العلم‌، قم. بی‌تا.
  20. خمینى، روح الله‏، مناهج الوصول إلى علم الأصول‏، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره)، قم‏، 1415 ق‏.
  21. خمینی‌، روح الله، ترجمه تحریر الوسیلة، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم. دفتر انتشارات اسلامی، قم، 1383 ش.
  22. خمینى، روح اللّه موسوى، المکاسب المحرمة، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى‌قدس سره‌، قم، ۱۴۱۵ ق.
  23. خویى، سید ابو القاسم موسوى‌، صراط النجاة (المحشّى)، مکتب نشر المنتخب، قم، 1416 ق‌.
  24. خوئی، سید ابوالقاسم موسوی، موسوعة الإمام الخوئی، مؤسسة إحیاء آثار الامام الخوئی، قم، 1418 ق.
  25. دهخدا، علی‌اکبر، لغت‌نامه دهخدا، روزنه، تهران، 1373 ش.
  26. راغب اصفهانى، حسین بن محمد، مفردات ألفاظ القرآن‏، دار القلم‏، بیروت‏، 1412 ق‏.
  27. زمخشرى، محمود بن عمر، مقدمة الأدب‏، مؤسسه مطالعات اسلامی دانشگاه تهران‏، تهران‏، 1386ش‏.
  28. زمخشرى، محمود بن عمر، أساس البلاغة، دار صادر، بیروت‏، 1979 م.‏
  29. سیستانی، سید علی، منهاج الصالحین(سیستانی)، مکتب آیة الله العظمی السید السیستانی، قم، بی‌تا.
  30. سیف، علی اکبر، روانشناسی پرورشی نوین، نشردوران، تهران، ۱۴۰۳ ق.
  31. شیبانى، اسحاق بن مرار، کتاب الجیم، الهیئه العامه لشئون المطابع الامیریه‏، قاهره، ‏ 1975 م.‏
  32. شبیری زنجانی، موسی، کتاب الصوم (شبیری)، انتشارات مرکز فقهی امام محمد باقر علیه السلام، قم، بی‌تا.
  33. صدر، محمد باقر، موسوعة الشهید السید محمد باقر الصدر، پژوهشگاه علمی تخصصی شهید صدر، دار الصدر، قم، 1434ق.
  34. صدر، محمد باقر، تقریرات هاشمى شاهرودى، محمود، بحوث فی علم الأصول، ‏ مؤسسه دائره المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت ‌علیهم السلام‏، قم،‏ 1417 ق‏.
  35. ‏صاحب، اسماعیل بن عباد، المحیط فی اللغة، عالم الکتب‏، بیروت‏، 1414 ق‏.
  36. طبرسى، فضل بن حسن‏، مجمع البیان فی تفسیر القرآن‏، ناصر خسرو، تهران، 1372 ش‏.
  37. طبرسى، فضل بن حسن، ترجمه تفسیر مجمع البیان‏، فراهانى‏، تهران، بی‌تا.
  38. طوسى، محمد بن الحسن‏، الأمالی( للطوسی)، دار الثقافة، قم‏، 1414 ق‏.
  39. طوسی، محمد بن حسن، المبسوط فی فقه الإمامیة، مکتبة المرتضویة، تهران، 1387 ق.
  40. طوسی، محمد بن حسن، الخلاف، مؤسسة النشر الإسلامی، قم، 1407 ق.
  41. طوسی، محمد بن حسن، النهایة فی مجرد الفقه و الفتاوى، دار الکتاب العربی‌، بیروت، ۱۴۰۰ ق.
  42. طوسى، محمد بن حسن، العُدة فی أصول الفقه‏، محمد تقی علاقبندیان‏، قم، 1417 ق‏.
  43. طباطبایى، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ‏ مؤسسة الأعلمی للمطبوعات‏، بیروت‏، 1390 ق‏.
  44. فیومى، احمد بن محمد، المصباح المنیر فى غریب الشرح الکبیر للرافعى، ‏مؤسسه دار الهجرة، قم‏، 1۴۱۴ ق.‏
  45. فراهیدى، خلیل بن احمد، کتاب العین‏، هجرت‏، قم‏، 1409 ق‏.
  46. قطب راوندی، سعید بن هبه‌الله، فقه القرآن (قطب راوندی)، کتابخانه عمومی حضرت آیت الله العظمی مرعشی نجفی، قم، 1405 ق.
  47. کشی، محمد بن عمر، خلاصه‌کننده محمد بن حسن طوسی، اختیار معرفة الرجال، مؤسسة آل البیت (علیهم السلام) لإحیاء التراث، قم، 1404ق.
  48. کلینی، محمد، الکافی، دار الکتب الإسلامیة، تهران، بی‌تا.
  49. کاشف‌‌‌الغطاء، جعفر بن خضر، کشف الغطاء عن مبهمات شریعه الغراء، مهدوی، اصفهان. بی‌تا.
  50. مجلسى، محمدتقى بن مقصودعلى‏، روضة المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه (ط- القدیمة)، مؤسسه فرهنگى اسلامى کوشانبو، قم‏، 1406 ق‏.
  51. مجلسى، محمد باقر بن محمد تقى‏، بحار الأنوار، إحیاء التراث العربی‏، بیروت‏، 1403 ق‏.
  52. مجلسى، محمد باقر بن محمد تقى‏، مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول‏، دارالکتب الإسلامیة، تهران، ‏ 1404ق.‏
  53. مجلسی، محمدتقی، لوامع صاحبقرانی المشتهر بشرح الفقیه، مؤسسه اسماعیلیان، قم، بی‌تا.
  54. مصطفوى، حسن، التحقیق فى کلمات القرآن الکریم‏، دار الکتب العلمیة- مرکز نشر آثار علامه مصطفوی، بیروت، 1430 ق‏.
  55. موسوی، سید نقی، دعوت به نماز در آینه فقه خانواده، مؤسسه فرهنگی انتشاراتی ستاد اقامه نماز، تهران، ۱۳۹۶ش.
  56. موسوی سبزواری، عبدالاعلی، مهذب الأحکام فی بیان الحلال و الحرام، السید عبد الاعلی السبزواری، قم، 1413ق.
  57. مرتضى زبیدى، محمد بن محمد، تاج العروس‏، دار الفکر، بیروت‏، 1414 ق‏.
  58. مقدس اردبیلی، احمد بن محمد.، زبدة البیان فی أحکام القرآن، مکتبة المرتضویة، تهران، بی‌تا.
  59. معصومی‌موحد، رحیمه، علوم تربیتی نشریه مطالعات فقه تربیتی، ش۱۰، دانشگاه جامعه المصطفی العالمیه، ۱۳۸۹.
  60. نجفی، محمدحسن بن باقر، جواهر الکلام (ط. القدیمة)، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، بی‌تا.
  61. نجاشی، احمد بن على، رجال النجاشی، مؤسسة النشر الاسلامی التابعه لجامعة المدرسین بقم المشرفه، قم‏، 1365 ش‏.
  62. نورى، حسین بن محمد تقى‏، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل‏، مؤسسة آل البیت‌ علیهم السلام‏، قم‏، 1408 ق‏.
  63. هاشمی شاهرودی، محمود، موسوعة الفقه الإسلامی المقارن، مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت (ع)، قم، 1432 ق.
  64. یزدى، سید محمد کاظم طباطبایى، العروة الوثقى فیما تعم به البلوى( المحشّى)، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، قم‌ 1419 ق‌.
  65. (السیستانی) یزدی، محمد کاظم بن عبد العظیم، العروة الوثقی و التعلیقات علیها، مؤسسة السبطین‌علیهما‌السلام العالمیة، قم، 1388ش.
  66. پایگاه اینترنتی و صوت درسی
  67. شب‌زنده‌دار، محمد مهدی، درس خارج فقه، ج۳۹، ۴۴ fa.mfeb.ir.، ۱۳۹۶‌؛ ۱۳۹۷ش.
  68. شمس، قدیرعلی، درس خارج تخصصی فقه تربیتی، مؤسسه عالی فقه و علوم اسلامی، بهمن ۱۴۰۲ش.
مقیمی حاجی، ابوالقاسم، درس خارج فقه، https://eitaa.com/mojtaba_kafil، ۱۴۰۰ش.

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 217
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 134


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب