اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات121
تعداد شماره‌ها1,272
تعداد مقالات9,554
تعداد مشاهده مقاله2,770,294
تعداد دریافت فایل اصل مقاله1,536,308
مسلمی, حسن, حسینی, سید کمال, اعرافی, علیرضا. (1403). بررسی فقهی قاعده وقایه و کاربست آن در فقه تربیتی. مطالعات فلسفی کلامی, 11(22), 161-184. doi: 10.22034/mft.2025.20300.1434
حسن مسلمی; سید کمال حسینی; علیرضا اعرافی. "بررسی فقهی قاعده وقایه و کاربست آن در فقه تربیتی". مطالعات فلسفی کلامی, 11, 22, 1403, 161-184. doi: 10.22034/mft.2025.20300.1434
مسلمی, حسن, حسینی, سید کمال, اعرافی, علیرضا. (1403). 'بررسی فقهی قاعده وقایه و کاربست آن در فقه تربیتی', مطالعات فلسفی کلامی, 11(22), pp. 161-184. doi: 10.22034/mft.2025.20300.1434
مسلمی, حسن, حسینی, سید کمال, اعرافی, علیرضا. بررسی فقهی قاعده وقایه و کاربست آن در فقه تربیتی. مطالعات فلسفی کلامی, 1403; 11(22): 161-184. doi: 10.22034/mft.2025.20300.1434

بررسی فقهی قاعده وقایه و کاربست آن در فقه تربیتی

مطالعات فقه تربیتی
مقاله 7، دوره 11، شماره 22، اسفند 1403، صفحه 161-184    اصل مقاله (807.52 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/mft.2025.20300.1434
نویسندگان
حسن مسلمی* 1؛ سید کمال حسینی2؛ علیرضا اعرافی3
1دانشجوی جامعة المصطفی العالمیه، مجتمع آموزش عالی فقه، قم، ایران
2عضو هیأت علمی جامعة المصطفی العالمیة، قم، ایران.
3استاد درس خارج حوزه علمیه قم، قم، ایران.
چکیده
قواعد فقهی، از مبادی دانش فقه هستند که نقشی مهمی در استنباط احکام فقهی دارند و احکام آن دسته از مسائل فقهی که دلیل معتبری درباره آن‌ها وارد نشده است را، می‌توان به کمک این قواعد استنباط نمود. یکی از این قواعد، قاعده وقایه یا صیانت است که بیشتر در خلال مباحث فقه تربیتی تکون و انسجام یافت. مفاد این قاعده، وجوب حفاظت از خود و خانواده، نسبت به مقدمات عذاب اخروی است. سؤال اصلی نوشتار حاضر، این است که آیا می‌توان این قاعده را از خلال ادله قرآنی و روایی، اثبات نموده و کاربرد آن در ساحات فقه تربیتی نمایان ساخت؟ این پژوهش، با روش توصیفی ـ تحلیلی و روش گردآوری اطلاعات کتابخانه‌ای ـ اسنادی، تلاش دارد این قاعده را واکاوی نموده و مفاد، مدارک و مستندات و دلالت‌های تربیتی این قاعده را، بررسی نماید. از مهم‌ترین نتایج پژوهشی، می‌توان به «اثبات قاعده بودن وقایه بر اساس سه شاخص کلیت، قابلیت اثبات و تطبیق‌؛‌ وجوب کفایی وقایه فرزندان در فرایند تربیت‌؛‌ مرزبندی قاعده وقایه با دیگر قواعد، به‌ویژه امربه‌ معروف و نهی از منکر در سه حیطه دامنه و قلمرو، مخاطب و کاربرد به عنوان قاعده مستقل وقایه» اشاره نمود.
کلیدواژه‌ها
صیانت؛ قاعده ولایت؛ امربه‌معروف و نهی از منکر؛ ساحت تربیت؛ سیره عقلا
مراجع
* قرآن کریم

  1. ابن سیده، علی بن اسماعیل، المحکم و المحیط الأعظم، بیروت، دار الکتب العلمیة، ۱۳۶۷ق.
  2. ابن قیم الجوزیة، محمد بن أبی بکر، زاد المعاد فی هدی خیر العباد، بیروت، دار ابن حزم، ٢٠١٩م.
  3. اعرافی، علیرضا، فقه تربیتی، ج1، تحقیق و نگارش سید نفی موسوی، قم، مؤسسه اشراق و عرفان، 1391ش.
  4. آخوند خراسانی، محمد کاظم، کفایة الأصول، قم، مؤسسۀ آل البیت :، 1409 ق.
  5. آل سعدی، عبد الرحمن بن ناصر، تیسیر اللطیف المنان، عربستان، وزارة الأوقاف والإرشاد، 1422ق.
  6. توسلی، محمد حسن، محمد امین صادقی، «مقاله آموزه‌های اسلامی پیشگیری از جرم»، نشریه بصیرت و تربیت اسلامی، 1394ش.
  7. جاویدی، مجتبی، تفسیر موضوعی قرآن کریم با رویکرد حقوقی، تهران دفتر نشر معارف، 1400 ش.
  8. جرجانی، میر سید شریف، التعریفات، تهران، انتشارات ناصر خسرو، 1370ش.
  9. حاجی ده‌آبادی، محمدعلی، درآمدی بر نظام تربیتی اسلام، دفتر تدوین متون درسی مرکز جهانی، قم، 1372 ش.
  10. داوودی، محمد، تربیت دینی، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، 1386ش.
  11. راغب، حسین بن محمد، معجم مفردات الفاظ القرآن، دمشق: دارالقلم، 1413ق.
  12. سید سابق، فقه السنة، بیروت، دار الکتاب العربی، 1977 م.
  13. شیخ صدوق، محمّد بن على بن بابویه، علل الشرائع، قم، کتابفروشى داورى‌، 1386 ق.
  14. صادقیان، احمد، قرآن و بهداشت روان، قم، پژوهش‌های تفسیر و علوم قرآن، 1387 ش.
  15. طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1417ق.
  16. عبد الباقی، محمد فواد، المعجم المفهرس لالفاظ القرآن الکریم، قاهره دار الکتب المصریه، 1364 ق.
  17. فاضل مقداد، مقداد بن عبدالله سیوری، نضدالقواعد، قم، کتابخانه آیت‌اللّه مرعشی، 1403 ق.
  18. فراهیدی، خلیل بن احمد، العین، بیروت، دار و مکتبۀ الهلال، بی تا.
  19. کاردان، علیمحمد، «اصول و قواعد اساسی در تربیت اجتماعی»، فصلنامه پژوهشهای تربیت اسلامی (ویژه تربیت اجتماعی)، شماره 1، زمستان 1384ش.
  20. کریمی یزدی، حسن، آثار شگفت انگیز نماز در پیشگیری و درمان بیماری‌ها، تهران، انتشارات سنابل، 1385ش.
  21. کلینى، ابو جعفر، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چهارم، 1407ق.
  22. مجتبی، جاویدی، زیر نظر محسن قرائتی، تفسیر موضوعی قرآن کریم با رویکرد حقوقی، ص2013م.
  23. محقق داماد یزدى، سید مصطفى، قواعد فقه، تهران، نشر علوم اسلامى، تهران، چاپ هشتم، 1379ش
  24. مصطفوى، محمد کاظم، القواعد الفقهیه، قم، مؤسسه نشر اسلامى، ۱۴۲۹ق.
  25. مطهری، مرتضی، مجموعه آثار، تهران انتشارات، صدرا، چاپ دوم، 1374ش.
  26. مکارم شیرازی، ناصر، دائرة المعارف فقه مقارن، قم، مدره الامام علی بی ابیطالب(ع)، 1427 ق.
  27. مکارم شیرازی، ناصر، سلسلة القواعد الفقهیه، قم انتشارات کتابخانه صدر، 1399ش.
  28. نائینی، محمد حسین، أجود التقریرات، قم، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1376ش.
  29. نجفی، محمد بن حسن، جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، تحقیق عباس قوچانی، بیروت: داراحیاء التراث العربی، بی تا.
  30. الهُنائی، علی بن حسن، المُنَجَّد فی اللغة، قم، مؤسسه فرهنگی و اطلاع‌رسانی تبیان، 1387ش.
یزدی، سید محمد کاظم، العروۀ الوثقی، قم، مؤسسه النشر الاسلامی، 1417ق.

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 112
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 71


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب