اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات121
تعداد شماره‌ها1,327
تعداد مقالات9,943
تعداد مشاهده مقاله2,976,052
تعداد دریافت فایل اصل مقاله1,675,007
غلامی نژاد, فهیمه, ستار, حسین, صانعی پور, محمد حسن. (1403). تاریخ‌گذاری روایت «هم خَیْرُ مَنْ یَشْرَبُ صَوْبَ الْغَمَامِ» در موضوع ولایتعهدی و مناقب امام رضا (ع). مطالعات فلسفی کلامی, 4(7), 89-107.
فهیمه غلامی نژاد; حسین ستار; محمد حسن صانعی پور. "تاریخ‌گذاری روایت «هم خَیْرُ مَنْ یَشْرَبُ صَوْبَ الْغَمَامِ» در موضوع ولایتعهدی و مناقب امام رضا (ع)". مطالعات فلسفی کلامی, 4, 7, 1403, 89-107.
غلامی نژاد, فهیمه, ستار, حسین, صانعی پور, محمد حسن. (1403). 'تاریخ‌گذاری روایت «هم خَیْرُ مَنْ یَشْرَبُ صَوْبَ الْغَمَامِ» در موضوع ولایتعهدی و مناقب امام رضا (ع)', مطالعات فلسفی کلامی, 4(7), pp. 89-107.
غلامی نژاد, فهیمه, ستار, حسین, صانعی پور, محمد حسن. تاریخ‌گذاری روایت «هم خَیْرُ مَنْ یَشْرَبُ صَوْبَ الْغَمَامِ» در موضوع ولایتعهدی و مناقب امام رضا (ع). مطالعات فلسفی کلامی, 1403; 4(7): 89-107.

تاریخ‌گذاری روایت «هم خَیْرُ مَنْ یَشْرَبُ صَوْبَ الْغَمَامِ» در موضوع ولایتعهدی و مناقب امام رضا (ع)

تاریخ اهل بیت علیهم السلام
دوره 4، شماره 7، اسفند 1403، صفحه 89-107    اصل مقاله (1.14 M)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
نویسندگان
فهیمه غلامی نژاد* 1؛ حسین ستار2؛ محمد حسن صانعی پور3
1دانش آموخته دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه کاشان،کاشان ، ایران .
2استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه کاشان،کاشان ، ایران
3دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه کاشان،کاشان ،ایران
چکیده
موضوع ولایتعهدی امام رضا(ع) از وقایع تاریخی در ابتدای سال دویست هجری است. گستردگی روایات دراین‌مورد نشانه‌‌ای از آن است که این موضوع در قرن سوم هجری به وقوع پیوسته است که علاوه بر کتب روایی شیعه و سنی، در کتب تاریخی نیز بدان تصریح نموده‌اند. ازاین‌رو، به‌‎دلیل اهمیت واکاوی سندی و متنی این روایات، پژوهش حاضر با هدف بررسی روایت نقل‌شده توسط شیخ صدوق درباره منقبت و ولایتعهدی امام رضا(ع) انجام شد. بدین‌منظور بااستفاده از روش تحلیل اِسناد ـ متن در بررسی احادیث، به این پرسش که چه ابهامی در فهم حدیث «سَبْعَةٌ آبَاؤُهُمْ مَا هُمْ‏ هُمْ خَیرُ مَنْ یشْرَبُ صَوْبَ الْغَمَامِ» وجود دارد، پاسخ داده شد. همچنین بااستفاده از روش توصیفی ـ تحلیلی، پس از تقریر آرا و دیدگاه‌های مختلف در میان محدثان ازجمله شیخ صدوق، ابوالفرج اصفهانی و مزی در شرح حدیث فوق، کشف معنای اصلی متن این روایت در بافت تاریخی آن بررسی و تغییراتی که در مؤکدات فقره اصلی این روایت نیزوجود دارد، مشخص شد. از نتایج تحلیل سندی و متنی روایات چنین به نظر می‌رسد که این روایت اصالت تاریخی دارد و حتی در کتب و منابع روایی و تاریخی شیعه و سنی با ذکر اسناد و طرق متفاوت دیگری نقل‌شده است و این نشان می‌دهد که شیخ صدوق نقش مهمی در انتقال گزارش‌های روایی - تاریخی داشته است.
 
کلیدواژه‌ها
مناقب امام رضا (ع)؛ ولایتعهدی امام رضا(ع)؛ تاریخ‌گذاری حدیث؛ شیخ صدوق؛ عیون اخبار الرضا (ع)
مراجع
  1. ابن‌‌ابی‌الحدید، عبدالحمید‌بن هبه‌الله (1404هـ.ق). شرح نهج‌البلاغه (ابن ابی الحدید). قم: مکتبه آیت‌الله العظمی المرعشی النجفی (ره).
  2. ابن‌حاجب‌الدار، مظفر‌بن فضل (1416هـ.ق). نضره الاغریض فی نصره القریض. بیروت: دار‌صادر.
  3. ابن‌‌حبان، محمد‌بن حبان‌بن احمد (1393). الثقات. تحت مراقبه: الدکتور محمد عبدالمعید خان مدیر دایره‌المعارف العثمانیه. هند: دایره‌المعارف العثمانیه بحیدرآباد الدکن الهند.
  4. ابن‌حمدون، محمد‌بن حسن (1996). التذکره الحمدونیه. بیروت: دار‌صادر.
  5. ابن‌سعد، محمد‌بن سعد (1410هـ.ق). الطبقات الکبری. بیروت: دار‌الکتب العلمیه.
  6. ابن‌صباغ، علی‌بن محمد (1422هـ.ق). الفصول المهمه فی معرفه الائمه. قم: مؤسسه علمی-فرهنگی دار‌الحدیث سازمان چاپ و نشر.
  7. ابن‌عبدربه، احمد‌بن محمد (1407هـ.ق). العقد الفرید. بیروت: دار‌الکتب العلمیه.
  8. ابن‌‌عساکر، على‌بن حسن (1415هـ.ق). تاریخ مدینه دمشق و ذکر فضلها و تسمیه من حلها من الأماثل او اجتاز بنواحیها من واردیها و اهلها. بیروت: دارالفکر.
  9. ابن‌قتیبه، عبدالله‌بن مسلم (1423هـ.ق). الشعر و الشعراء. قاهره: دار‌الحدیث.
  10. ابن‌ندیم، محمد‌بن اسحاق (1364). الفهرست. مترجم: تجدد، رضا. تهران: چاپخانه بانک بازرگانی ایران.
  11. اصفهانی، ابوالفرج (1385). مقاتل الطالبیین. محقق: کاظم المظفر. قم: مؤسسه دار‌الکتاب للطباعه و النشر و منشورات المکتبه الحیدریه و مطبعتها فی النجف.
  12. آبی، منصور‌بن حسین (1424هـ.ق). نثر الدر فی المحاضرات. بیروت: دار‌الکتب العلمیه.
  13. آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن (1430هـ.ق). طبقات اعلام الشیعه. بیروت: دار‌احیاء التراث العربی.
  14. بحرانى اصفهانى، عبدالله‌بن نورالله (1413هـ.ق). عوالم العلوم و المعارف والاحوال من الآیات و الاخبار و الاقوال. قم: مدرسه الامام المهدی (عج).
  15. البغدادی، عبدالقادر‌بن عمر (1418هـ.ق). خزانه الادب و لب لباب لسان العرب. بیروت: دار‌الکتب العلمیه.
  16. خطیب بغدادى، احمد‌بن على (1417هـ.ق). تاریخ بغداد. بیروت: دار‌الکتب العلمیه منشورات محمد علی بیضون.
  17. خویی، سید ابوالقاسم (1413هـ.ق). معجم رجال الحدیث و تفصیل طبقات الرواه. قم: دفتر آیت‌الله العظمی الخویی.
  18. ذبیانی، نابغه (1383). دیوان نابغه ذبیانی. محقق: کرم البستانی. بیروت: دار‌بیروت.
  19. راضی، حسین (1421هـ.ق). تاریخ علم الرجال و اهمیه رجال النجاشی. قم: مؤسسه البلاغ.
  20. ربانی، محمدحسن (1394). دانش داریه الحدیث. مشهد: دانشگاه علوم اسلامی رضوی.
  21. رحمتی، محمدکاظم (1382). دو کتاب به روایت شیخ صدوق. نشریه کتاب ماه دین، شماره 66 و 67، 61- 63.
  22. شامی، یوسف‌بن حاتم (1420هـ.ق). الدر النظیم فی مناقب الائمه اللهامیم. قم: جماعه المدرسین فی الحوزه العلمیه بقم مؤسسه النشر الاسلامی.
  23. شم‌آبادی، مرضیه (1400). تاریخ‌گذاری روایات اختفاء سر. نشریه مطالعات فهم حدیث، شماره2، 93ـ116.
  24. شوشتری، محمدتقی (1410هـ.ق). قاموس الرجال. جماعة المدرسین فی الحوزه العلمیه بقم. قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
  25. الشیبانی البغدادی، عبدالله‌بن احمد (1406هـ.ق). السنه (عبدالله‌بن احمد). لبنان: دار‌منتدی الفکر.
  26. صدوق، ابوجعفر محمد‌بن علی‌بن بابویه (1372). عیون اخبار الرضا (ع). مترجم: غفاری، علی‌اکبر.، و مستفید، حمیدرضا. تهران: نشر صدوق.
  27. صدوق، ابوجعفر محمد‌بن علی‌بن بابویه (1378). عیون اخبار الرضا (ع). تهران: نشر جهان.
  28. صفری فروشانی، نعمت‌الله (1386). بررسی دو اثر تاریخ‌نگاری شیخ صدوق (ره). نشریه نامه تاریخ‌پژوهان، 3(10)، 166- 207.
  29. الطبرسی (الشیخ)‌، فضل‌بن حسن (1417هـ.ق). اعلام الورى باعلام الهدى. قم: آل البیت‌.
  30. طبری، محمد‌بن جریر (1375). تاریخ طبری (تاریخ الرسل و الملوک). مترجم: پاینده، ابوالقاسم. تهران: اساطیر.
  31. طوسی، محمد‌بن حسن (1363). الاستبصار فیما اختلف من الاخبار. محقق: خرسان، حسن. مصحح: آخوندی، محمد. تهران: دار‌الکتب الاسلامیه.
  32. العسقلانی، ابن‌‌حجر (1326). تهذیب التهذیب. الهند: مطبعه دایره‌المعارف النظامیه.
  33. غفاری‌صفت، علی‌اکبر.، و صانعی‌پور، محمدحسن (1388). دراسات فی علم الدرایه. مترجم: حسومی، ولی‌الله. قم: انتشارات دانشکده اصول‌الدین.
  34. غلامی‌نژاد، فهیمه.، ستار، حسین.، صانعی‌پور، محمدحسن.، و علایی‌رحمانی، فاطمه (1402). بررسی نقش شیخ صدوق در انتقال روایت مناقب هجده‌گانه علی (ع) به منابع شیعه با تکیه بر روش تحلیل اسناد- متن. نشریه تاریخ اسلام در آینه پژوهش، 20(2)، 81- 97.
  35. غلامی‌نژاد، فهیمه.، و ستار، حسین (1402). تاریخ‌‌گذاری روایت «اِنِّی‏ أُوتِیتُ‏ الْکِتَابَ‏ وَمِثْلَهُ مَعَهُ» با تکیه بر روش تحلیل اسناد و متن. نشریه دین و دنیای معاصر، 10(1)، 19- 38.
  36. فقهی‌زاده، عبدالهادی.، و شفیعی، سعید (1394). تاریخ‌گذاری حدیث (علیکم بسنتی و سنه الخلفاء الراشدین)، روش تاریخ‌گذاری سند-متن، نشریه حدیث‌پژوهی، 7(14)، 7ـ 32.
  37. قاضى عیاض، عیاض‌بن موسى (1423هـ.ق). جمهره تراجم الفقهاء المالکیه. دبی: دار‌البحوث للدراسات الاسلامیه و احیاء التراث.
  38. مامقانى، عبدالله (1431هـ.ق). تنقیح المقال فی علم الرجال. قم: مؤسسة آل‌البیت(ع) لاحیاء التراث.
  39. مجلسى، محمدباقر‌بن محمدتقى (1403هـ.ش). بحار الانوار. بیروت: دار‌احیاء التراث العربی‏‏.
  40. المزی، جمال‌الدین ابن‌الزکی ابی محمد القضاعی الکلبی (1400). تهذیب الکمال فی اسماء الرجال. محقق: د. بشار عواد معروف. بیروت: مؤسسه الرساله.
  41. مفید، محمد‌بن محمد (1372). الارشاد فی معرفه حجج الله على العباد. قم: دار‌المفید.
  42. مفید، محمد‌بن محمد (1380). الارشاد للمفید. تهران: ناشر اسلامیه.
  43. موتسکی، هارالد (1399). تحلیل روایات اسلامی: مطالعاتی در احادیث فقهی-تفسیری مغازی. مترجم: موسوی ‌مقدم، سید محمد. تهران: سمت.
  44. موسوی حسینی، عباس‌بن علی (1375). نزهه الجلیس و منیه الادیب الانیس. قم: المکتبه الحیدریه.
  45. Amin, (2009). Menguji Kembali Keakuratan Metode Kritik Hadis. Cet. I. Jakarta: Hikmah.
  46. Motzki, H. (2005). Dating Muslim Traditions: A survey. Arabica, 52(2), 204- 253.

 

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 59
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 79


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب