اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات121
تعداد شماره‌ها1,318
تعداد مقالات9,904
تعداد مشاهده مقاله2,917,053
تعداد دریافت فایل اصل مقاله1,629,590
محمدی, کریم, موسوی, سید عباس, موسوی, سید رضی. (1404). الزامات فقهی و موارد استثناء وعده با رویکرد فقه تربیتی. مطالعات فلسفی کلامی, 12(23), 249-272. doi: 10.22034/mft.2025.20286.1419
کریم محمدی; سید عباس موسوی; سید رضی موسوی. "الزامات فقهی و موارد استثناء وعده با رویکرد فقه تربیتی". مطالعات فلسفی کلامی, 12, 23, 1404, 249-272. doi: 10.22034/mft.2025.20286.1419
محمدی, کریم, موسوی, سید عباس, موسوی, سید رضی. (1404). 'الزامات فقهی و موارد استثناء وعده با رویکرد فقه تربیتی', مطالعات فلسفی کلامی, 12(23), pp. 249-272. doi: 10.22034/mft.2025.20286.1419
محمدی, کریم, موسوی, سید عباس, موسوی, سید رضی. الزامات فقهی و موارد استثناء وعده با رویکرد فقه تربیتی. مطالعات فلسفی کلامی, 1404; 12(23): 249-272. doi: 10.22034/mft.2025.20286.1419

الزامات فقهی و موارد استثناء وعده با رویکرد فقه تربیتی

مطالعات فقه تربیتی
دوره 12، شماره 23، شهریور 1404، صفحه 249-272    اصل مقاله (490.1 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/mft.2025.20286.1419
نویسندگان
کریم محمدی* 1، 2؛ سید عباس موسوی3، 4؛ سید رضی موسوی5، 6
1پژوهشگر جامعة المصطفی
2العالمیة، مشهد، ایران
3محقق جامعة المصطفی
4العالمیة، افغانستان
5مدرس جامعة المصطفی
6العالمیة، مشهد، ایران.
چکیده
مسئله وفای «وعده» و پرهیز از خلف آن، از دیرباز در آموزه‌های دینی و متون اخلاقی، مورد توجه بوده و در منابع اسلامی، به‌عنوان یکی از اصول صداقت و مسئولیت‌پذیری، جایگاه ویژه‌ای دارد. پرورش شخصیت افراد به پایبندی وفای «وعده» و پرهیز از خلف آن، وابسته است. تبیین جایگاه تربیتی خلف «وعده» در مباحث فقهی و بررسی چندبُعدی احکام شرعی مرتبط با آن، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. این پژوهش، باهدف بازشناسی حکم فقهی خلف «وعده» به روش توصیفی-تحلیلی و روش فیش‌برداری از منابع کتابخانه‌ای با رویکرد فقه تربیتی به تفکیک میان حکم الزامی و غیر الزامی خلف «وعده» پرداخته است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که بسیاری از موارد خلف «وعده» تحت عناوین دیگری مانند «کذب»، «اضطرار»، «حرج» و «اضرار به غیر»، حکم فقهی خاص خود را دارند. خلف «وعده»، در موارد «وعده»‌ های حتمی که فرد مقابل بر اساس آن برنامه‌ریزی کرده و منتفع می‌شود، حرام است؛ اما در مواردی که «وعده» حتمی نیست و طرف مقابل متضرر نمی‌شود، الزام فقهی وفای «وعده» وجود ندارد. این احکام، با اصول تربیتی نظیر صداقت، نیت جدی در کلام، مسئولیت‌پذیری و عدالت‌محوری منطبق است. پرورش شخصیت و نظم اجتماعی مبتنی بر اصول فوق، رهیافت دیگر این پژوهش است.
کلیدواژه‌ها
وفای به عهد؛ خلف «وعده»؛ کذب؛ شرط ابتدایی؛ فقه تربیتی
مراجع
* قرآن کریم

  1. ابن فارس، احمد بن فارس (1404ق)، معجم مقائیس اللغة، قم: دفتر تبلیغات اسلامى.
  2. ابن‌منظور، محمد بن مکرم (1414ق)، لسان العرب، بیروت: دارالفکر للطباعة.
  3. اردبیلى، احمد بن محمد (1403ق)، مجمع الفائدة، قم: دفتر انتشارات اسلامى.
  4. اعرافی، علیرضا (1398)، فقه تربیتی (مبانی و پیش‌فرض‌ها)، قم: مؤسسه اشراق و عرفان.
  5. انصاری، مرتضى (1415ق)، کتاب المکاسب، قم: کنگره جهانى بزرگداشت شیخ اعظم انصارى.
  6. بجنوردى، سیدحسن (1419ق)، القواعد الفقهیة، قم: نشرالهادی.
  7. جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1396)، دوره حقوق مدنی: حقوق تعهدات، تهران: گنج دانش.
  8. جوهرى، اسماعیل بن حماد (1410ق)، الصحاح، لبنان، دارالعلم للملایین.
  9. حائری، سیدکاظم (1428ق)، فقه العقود، قم: مجمع الفکر الاسلامی.
  10. حائرى، سیدعلى (1418ق)، ریاض المسائل، قم: مؤسسه آل البیت (ع).
  11. حر عاملى، محمد بن حسن (1409ق)، وسائل الشیعة، قم: مؤسسة آل البیت (ع).
  12. خویى، سیدابوالقاسم (1418ق)، موسوعة الإمام الخوئی، قم: مؤسسة إحیاء آثار الإمام الخوئی‌ (ره).
  13. راغب اصفهانى، حسین بن محمد (1412ق)، مفردات ألفاظ القرآن، لبنان: دارالعلم.
  14. السیستانی، السید علی (1443ق)، توضیح مسائل جامع، بی‌جا، بی‌نا.
  15. شرتونی، سعید (1403ق)، اقرب الموارد، قم: منشورات مکتبه آیه الله المرعشی النجفی.
  16. شهید ثانى، زین‌الدین بن على (1413ق)، مسالک الأفهام، قم: مؤسسة المعارف الإسلامیة.
  17. طبرى آملى، محمد بن جریر (1415ق)، المسترشد فی إمامة علی بن أبی طالب (ع)، قم: کوشانپور.
  18. علامه حلّى، حسن بن یوسف (1414ق)، تذکرة الفقهاء، قم: مؤسسه آل البیت (ع).
  19. علیدوست، ابوالقاسم (1395ش)، فقه و حقوق قراردادها (ادله عام قرآنی)، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
  20. الفیروزآبادی، محمد بن یعقوب (1426ق)، القاموس، بیروت: مؤسسه الرسالة للطباعة.
  21. کلینى، محمد بن یعقوب (1407ق)، الکافی، تهران: دارالکتب الإسلامیة.
  22. محمدیان، علی (1399)، «جواز خلف وعده در ترازوی فقه و اخلاق»، فصلنامه پژوهشنامه اخلاق، 13، 50.
  23. مصطفوى، حسن ‌(1368)، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی‌.
  24. مکارم شیرازى، ناصر (1377ش)، اخلاق در قرآن‏، قم‏: امام علی بن ابیطالب (ع).
  25. نائینى، محمدحسین (1373ق)، منیة الطالب، تهران: المکتبة المحمدیة.
  26. ـــــــــــــــــــــــــــ ، المکاسب و البیع، قم: دفتر انتشارات اسلامى.
  27. نجفی، محمدحسن (1433ق)، جواهر الکلام، قم: مؤسسة النشر الاسلامی.
  28. نورى، حسین بن محمدتقى (1408ق)، مستدرک الوسائل، قم: مؤسسة آل البیت (ع).
  29. یزدى، سیدمحمدکاظم (1421ق)، حاشیة المکاسب، قم: مؤسسه اسماعیلیان.
 

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 130
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 18


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب