فهرست نشریات

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات118
تعداد شماره‌ها1,255
تعداد مقالات9,395
تعداد مشاهده مقاله2,660,034
تعداد دریافت فایل اصل مقاله1,486,760
فلاح زاده, سید کاظم, منتظری مقدم, حامد. (1403). اعتبارسنجی محتوایی روایات و گزارش‌‌های شمایل معصومان(ع) (بررسی موارد منتخب باتوجه به ناهم‌خوانی‌ها و شبهه‌ها). مطالعات فلسفی کلامی, 4(7), 49-69.
سید کاظم فلاح زاده; حامد منتظری مقدم. "اعتبارسنجی محتوایی روایات و گزارش‌‌های شمایل معصومان(ع) (بررسی موارد منتخب باتوجه به ناهم‌خوانی‌ها و شبهه‌ها)". مطالعات فلسفی کلامی, 4, 7, 1403, 49-69.
فلاح زاده, سید کاظم, منتظری مقدم, حامد. (1403). 'اعتبارسنجی محتوایی روایات و گزارش‌‌های شمایل معصومان(ع) (بررسی موارد منتخب باتوجه به ناهم‌خوانی‌ها و شبهه‌ها)', مطالعات فلسفی کلامی, 4(7), pp. 49-69.
فلاح زاده, سید کاظم, منتظری مقدم, حامد. اعتبارسنجی محتوایی روایات و گزارش‌‌های شمایل معصومان(ع) (بررسی موارد منتخب باتوجه به ناهم‌خوانی‌ها و شبهه‌ها). مطالعات فلسفی کلامی, 1403; 4(7): 49-69.

اعتبارسنجی محتوایی روایات و گزارش‌‌های شمایل معصومان(ع) (بررسی موارد منتخب باتوجه به ناهم‌خوانی‌ها و شبهه‌ها)

تاریخ اهل بیت علیهم السلام
دوره 4، شماره 7، اسفند 1403، صفحه 49-69    اصل مقاله (969.66 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
نویسندگان
سید کاظم فلاح زاده* 1؛ حامد منتظری مقدم2
1دانش پژوه سطح 4 تاریخ و سیره پیامبر اعظم (ص)، مؤسسه آموزش عالی رضا(ع)، قم، ایران.
2دانشیار گروه تاریخ اسلام، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، قم، ایران.
چکیده
آشنایی با چهره‌‌ پیشوایان دینی به‌‌دلیل علاقه دوستداران و اهمیت آن در مباحث تاریخی یا کلامی سبب شده است تا چهره‌‌ معصومان (ع) همواره مورد توجه قرار گیرد. با مراجعه به منابع تاریخی و حدیثی، گزارش‌‌ها و روایاتی دیده می‌‌شود که به‌‌طور اجمالی تصاویری از چهره‌‌ معصومان (ع) را تداعی می‌‌کند. در مواردی از روایات و گزارش‌‌ها، خصوصیات ظاهری و جسمانی معصومان (ع) با یکدیگر ناهم‌‌خوانی‌ دارد و یا دستاویزی برای برخی شبهه‌افکنان شده است. پژوهش حاضر با هدف اعتبارسنجی محتوایی روایات و گزارش‌‌های مربوط به شمایل معصومان(ع) به‌روش توصیفی- تحلیل انجام شد. بدین‌منظور پس از جمع‌‌آوری و شناسایی تعارض‌‌‌‌ها و شبهاتی که در این اخبار دیده می‌‌شود، موارد منتخبی از آن گزارش‌ها برپایه روش تاریخی اعتبارسنجی محتوایی شد. یافته‌های پژوهش نشان داد که ناهمخوانی‌های موجود میان این اخبار، به عواملی مانند کم‌‌‌دقتی راویان و نداشتن ملاک یا واحد در بیان شمایل، تغییر شمایل بر اثر گذر زمان و تغییر شرایط، عدم توجه به ویژگی‌های غیرعادی و اعجازی و انگیزه و غرض راویان در توصیف شمایل است. از شبهات و عیب‌جویی‌‌هایی که درباره برخی از شمایل معصومان (ع) مطرح شده است به‌‌دست آمد که شمایل ایشان نیز مانند همگان متأثر از عوامل طبیعی و شرایط محیطی بوده است. همچنین بررسی روایات و گزارش‌‌های تاریخی نشان داد که صفات ظاهری معصومان(ع) هیچ‌‌گاه با شئون امامت و هدایت‌گری منافاتی ندارد.
 
کلیدواژه‌ها
شمایل‌‌ معصومان(ع)؛ اعتبارسنجی محتوایی؛ روایات مربوط به شمایل معصومان(ع)؛ گزارش‌‌های تاریخی؛ سیره معصومان(ع)
مراجع
* قرآن کریم (1373). مترجم: مکارم شیرازی، ناصر. قم: دفتر مطالعات تاریخ و معارف اسلامی.

* سید رضی، ابوالحسن محمد‌بن حسین (1414هـ.ق). نهج‌‌البلاغه. محقق: صالح صبحی‏. قم: انتشارات هجرت‏.

  1. ابن‌‌ ابی‌‌الحدید، عبد‌‌الحمید‌بن ‌‌هبه‌‌الله ‏(1404هـ.ق). شرح نهج‌‌البلاغه. قم: مکتبه آیت‌‌الله المرعشی النجفی‏‏.
  2. ابن‌‌‌اثیر ‌‌جزری، مبارک‌بن ‌‌محمد (1367). ‌‌النهایه ‌‌فی غریب ‌‌الحدیث و الأثر. قم: مؤسسه مطبوعاتی اسماعیلیان.
  3. ابن‌‌‌اثیر، عز‌‌الدین ابوالحسن على‌بن ‌‌محمد (1385). الکامل فی التاریخ‏. بیروت: دارالصادر‏.
  4. ابن‌‌‌حزم‌‌، ابو‌‌محمد على‌بن ‌‌احمد اندلسی (بى‌‌تا). جوامع السیره النبویه. بیروت: دار‌الکتب العلمیه.
  5. ابن‌حمزه طوسی، عمادالدین محمد‌بن علی‌ (1419هـ.ق). الثاقب فی المناقب. قم: انتشارات انصاریان.
  6. ابن‌‌‌حمزه، عماد‌‌الدین محمد‌بن علی‌ (1419هـ.ق). الثاقب فی المناقب. قم: انصاریان‏.
  7. ابن‌سعد، ابو‌‌عبد‌‌الله محمد‌بن سعد (1418هـ.ق). الطبقات الکبرى. بیروت: دار‌الکتب العلمیه.
  8. ابن‌شهرآشوب، محمد‌‌‌بن ‌‌علی مازندرانى‏ (1379). مناقب آل ابی‌‌طالب. قم: علامه.
  9. ابن‌‌‌صوفی‌‌نسابه، ابوالحسن على‌‌‌بن ابى‌‌الغنائم‏ (1422هـ.ق). المجدی فی انساب الطالبیین. قم: مکتبه آیت‌‌الله المرعشى النجفى‏‏.
  10. ابن‌‌طاووس‏، سید رضی‌‌الدین علی‌بن ‌‌موسی (1416هـ.ق). التشریف بالمنن فی التعریف بالفتن‏. قم: صاحب الامر.
  11. ابن‌عبد‌‌البر، ابو‌‌عمر یوسف‌‌‌بن ‌‌عبد‌‌الله‌‌ (1412هـ.ق). الاستیعاب فى معرفه الاصحاب. بیروت: دار‌الجیل.
  12. ابن‌عساکر، على‌‌‌بن ‌‌حسن شافعى (1415هـ.ق). تاریخ مدینه دمشق‏. بیروت: دار‌الفکر.
  13. ابن‌عقده کوفى‏، احمد‌‌‌بن ‌‌محمد (1424هـ.ق). فضائل امیرالمؤمنین. قم: دلیل ما‏.‏
  14. ابن‌عنبه، سید ‌‌احمد‌بن ‌‌على (1417هـ.ق). عمده الطالب فی انساب آل ابى‌‌طالب. قم: انصاریان‏‏.
  15. ابن‌‌قتیبه، ابومحمد عبدالله‌بن مسلم (1992). المعارف. قاهره: الهیئه المصریه العامه للکتاب.
  16. ابن‌کثیر، اسماعیل‌بن کثیر (بی‌‌تا). البدایه والنهایه. بیروت: انتشارات دار‌الفکر.
  17. ابن‌مغازلی‏، على‌بن محمد الجلابى (1424هـ.ق). مناقب الامام على‌بن ابى‌‌طالب (ع). بیروت: ‏انتشارات دار‌الاضواء.
  18. ابن‌‌منظور، جمال‌‌الدین محمد‌‌‌بن ‌‌مکرم (‏1414هـ.ق). لسان العرب. بیروت: دار‌صادر‏.
  19. ابن‌‌هشام، عبد‌‌الملک‌بن ‌‌هشام حمیرى (بی‌‌تا). السیره النبویه. بیروت: دار‌المعرفه.
  20. اربلى‏، ابو‌‌الحسن على‌‌‌بن ‌‌عیسى‏ (1421هـ.ق). کشف الغمه فی معرفه الائمه (ع). قم: رضى‏.
  21. اصبهانی ابو‌‌نعیم، احمد‌بن ‌‌عبدالله (1412هـ.ق). دلائل النبوه. بیروت: دار‌النفائس.‏
  22. اصفهانی، ابوالفرج (بی‌‌تا). مقاتل الطالبیین. بیروت: دار‌المعرفه.
  23. امامی خاتون‌‌آبادی، م‍ح‍م‍د‌‌رض‍ا‌بن ‌‌م‍ح‍م‍د‌‌‌ (بی‌‌تا). جنات الخلود. بی‌‌جا: چاپ سنگی.
  24. ایازی، سید محمدعلی (1398). نقد و بررسی روایات بطین ‌‌بودن امام علی‌‌‌بن ‌‌ابی‌‌طالب (ع). نشریه دین و دنیای معاصر، 6(2)، 1- 24.
  25. باقری، بهادر (۱۳۸۴). تحلیل محتوای لطایف الطوایف از دریچه عناصر داستانی آن. نشریه پژوهش‌های ادبی، شماره 9 و 10، 29- 46.
  26. بحرانی‌، کمال‌‌الدین میثم‌بن علی (1406هـ.ق). قواعد المرام فی علم الکلام. قم: مکتبه آیت‌‌الله المرعشی النجفی‌.
  27. بخاری، محمد‌بن ‌‌اسماعیل (1422هـ.ق). الجامع المسند الصحیح المختصر من امور رسول‌‌الله (ص) و سننه و ایامه (صحیح البخاری). بیروت: دار‌طوق النجاه.
  28. بلاذری، احمد‌‌‌بن ‌‌یحیى (1417هـ.ق). انساب الاشراف. بیروت: دار‌الفکر.
  29. بیهقی، ابوبکر (1405هـ.ق). دلائل النبوه. بیروت: دار‌الکتب العلمیه.
  30. ترمذى‏، ابو‌‌عیسى محمد‌بن ‌‌عیسى‏ (بی‌‌تا). الشمائل المحمدیه. بیروت: دار‌احیاء التراث العربى.
  31. جزائرى، نعمت‌‌الله‌بن ‌‌عبد‌‌الله (1408هـ.ق). کشف الاسرار فی شرح الاستبصار. قم: مؤسسه دار‌الکتاب‏‏.
  32. حلى، حسن‌بن یوسف‏ (1402هـ.ق). رجال العلامه الحلی‏. قم: انتشارات الشریف الرضی.
  33. خصیبی، ابوعبدالله حسین‌‌‌بن ‌‌حمدان‏ (1419هـ.ق). الهدایه الکبرى. بیروت: البلاغ‏‏.
  34. خوارزمى، موفق‌بن احمد (1423هـ.ق). مقتل الحسین (ع). قم:‏ انتشارات انوار الهدى‏.
  35. خوارزمی‏، موفق‌بن احمد (1411هـ.ق). المناقب. قم: انتشارات جامعه مدرسین‏.
  36. ذهبی، شمس‌‌الدین محمد‌بن ‌‌احمد (1427هـ.ق). سیر اعلام النبلاء. قاهره: دار‌الحدیث‏‏.
  37. زبیدی مرتضی، ‌‌محمد‌بن ‌‌عبدالرزاق‏ (1414هـ.ق). تاج‌‌العروس من جواهرالقاموس. بیروت: دار‌الفکر‏.
  38. سادات‌صدر، مریم.، مهریزی، مهدی.، و سرشار، مژگان (1379). بطین ‌‌بودن امیرالمؤمنین علی(ع) در روایت‌‌ها؛ تحلیل سندی و متنی. نشریه علوم حدیث، 25(3)، 147- 174.
  39. سبط‌بن ‌‌جوزى‏، یوسف‌بن ‌‌حسام‌‌الدین قزاوغلی (1418هـ.ق). تذکره الخواص. قم: منشورات الشریف الرضى‏‏.‏
  40. سویدی، محمد‌بن امین البغدادی (بی‌‌تا). سبائک الذهب فی معرفه قبائل العرب. بیروت: دار‌‌‌الکتب العلمیه.
  41. شبلنجی، مؤمن‌بن حسن‏ (بی‌‌تا). نور الابصار فی مناقب آل بیت النبی المختار (ص). قم: نشر رضى‏.
  42. شوشترى، محمد‌‌تقى‏ (1410هـ.ق). قاموس الرجال‏. قم: جماعه المدرسین، مؤسسه النشر الاسلامی‏.
  43. شهبازیان، محمد.، رضا‌‌نژاد، عزالدین.، و جولایی، مرضیه (1396).‌ تحلیل چهره‌شناسی حضرت مهدی و نقد دیدگاه تعدد قائم. نشریه مشزق موعود، 11(43)، 7- 30.
  44. صدوق، ابن ‌‌بابویه، محمد‌‌‌بن ‌‌علی (1378). عیون اخبار الرضا‏ (ع). تهران: انتشارات جهان‏‏.
  45. صدوق، ابن‌‌ بابویه، محمد‌بن ‌‌على (1362). الخصال‏. قم: جامعه مدرسین‏.
  46. صدوق، ابن ‌‌بابویه، محمد‌‌‌بن ‌‌على (1376).‏ الامالی. تهران: کتابچى.‏
  47. صدوق، ابن ‌‌بابویه، محمد‌بن ‌‌على (1395). کمال‌‌الدین و تمام النعمه. ‏تهران: اسلامیه.
  48. صفار، محمد‌بن ‌‌حسن (1404هـ.ق). بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد (ص). قم: مکتبه آیت‌‌الله المرعشى النجفى‏.
  49. طبرسی، فضل‌بن ‌‌حسن (1415هـ.ق). مجمع البیان فی تفسیر القرآن. بیروت: مؤسسه الاعلمی للمطبوعات.
  50. طبرسی، فضل‌بن ‌‌حسن (1417هـ.ق). اعلام ‌‌الورى‌‌ باعلام ‌‌الهدى. قم: آل‌‌‌‌البیت (ع) لاحیاء ‌‌التراث‏.‏
  51. طبری، عماد‌‌الدین حسن‌بن ‌‌على (1383). کامل بهایى. تهران: نشر مرتضوى‏.
  52. طبری، محمد‌بن ‌‌جریر (1387). تاریخ الامم و الملوک. بیروت: دار‌التراث.
  53. طبری، محمد‌بن ‌‌جریر‏ (1413هـ.ق). دلائل الامامه. قم: بعثت.‏
  54. طوسى، محمد‌بن ‌‌الحسن ‏(1348). اختیار‌‌ معرفه ‌‌الرجال (رجال الکشی)‏. مشهد: انتشارات دانشگاه مشهد.
  55. طوسى، محمد‌بن ‌‌الحسن (1373). رجال الطوسی. قم: انتشارات جماعه المدرسین فی الحوزه العلمیه. قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
  56. طوسى، محمد‌‌‌بن ‌‌الحسن (1411هـ.ق). الغیبه. قم: دار‌المعارف الاسلامیه.
  57. طوسى، محمد‌‌‌بن ‌‌الحسن (1414هـ.ق). الامالی. قم: دار‌الثقافه‏.
  58. عاملی، سید جعفر‌‌مرتضى (1426هـ.ق). الصحیح من سیره النبی الاعظم‏. قم: دار‌الحدیث‏‏.
  59. عاملی، سید محسن امین عاملى (1403هـ.ق). اعیان الشیعه. بیروت: دار‌التعارف.
  60. عیاشى، محمد‌بن ‌‌مسعود (1380). تفسیر العیاشی. تهران: المطبعه العلمیه‏.
  61. فراهیدى، خلیل‌بن احمد (1409هـ.ق). کتاب العین. قم: نشر هجرت‏.
  62. فقیه‌ایمانی، سید محمدرضا.، و محمود کریمی (1395). نقد و تحلیل روایات الانزع البطین در جوامع روایی فریقین.‌ نشریه پژوهش­نامه قرآن و حدیث، 10(19)، 101- 124.
  63. قاضی ‌‌نعمان مغربی، ابوحنیفه نعمان‌‌‌بن محمد (1409هـ.ق). شرح الاخبار فی فضائل الائمه الاطهار (ع). قم: جامعه مدرسین‏.
  64. قاضی ‌‌نعمان مغربی، ابوحنیفه نعمان‌‌‌بن ‌‌محمد (1423هـ.ق). المناقب و المثالب. بیروت: انتشارات اعلمی‏.
  65. قمی، شاذان‌‌‌بن ‌‌جبرئیل‌‌ (1363). الفضائل. قم: ‏نشر رضى.
  66. قمی، شیخ‌‌ عباس (1379). منتهى الآمال فی تواریخ النبی و الآل (ع). قم: دلیل ما.
  67. قمی، على‌بن ابراهیم‏ (1404هـ.ق). تفسیر القمی. قم: دار‌‌‌الکتاب‏.
  68. قندوزی، سلیمان‌بن ابراهیم‏ (1422هـ.ق). ینابیع الموده لذو القربى. قم: انتشارات اسوه‏.‏
  69. کریمی، محمود.، و فقیه‌ایمانی، سید محمدرضا (1396). نقد و تحلیل سیمای امیرمؤمنان علی (ع) در منابع اهل‌سنت. نشریه تاریخ اسلام در آینه پژوهش، 14(2)، 59- 74.
  70. کلینى‏، محمد‌بن ‌‌یعقوب‏ (1362). الکافى. تهران: اسلامیه‏.
  71. لحجی، عبدالله‌بن سعید محمد عبادى (1426هـ.ق). منتهى السئول على وسائل الوصول الى شمائل الرسول (ص)‏. جده: دار‌المنهاج‏‏.
  72. مالکى، ابن ‌‌صباغ (1422هـ.ق). الفصول المهمه فی معرفه الائمه (ع)‏. قم: دار‌الحدیث‏.
  73. مامقانی، عبدالله (بی‌‌تا). تنقیح المقال فی علم الرجال. بی‌‌جا: رحلی.
  74. مجلسى‏، محمد‌‌باقر (1363). بحار‌‌ الانوار ‌‌الجامعه لدرر ‌‌اخبار الائمه الاطهار (ع). تهران: اسلامیه‏.
  75. مجلسى‏، محمد‌‌باقر (1404هـ.ق). مرآه العقول فی شرح اخبار آل‌‌الرسول (ص). تهران: دار‌الکتب الاسلامیه‏.
  76. ‏مجلسى‏، محمد‌‌باقر (1420هـ.ق). الوجیزه فی الرجال‏. تهران: انتشارات همایش بزرگداشت علامه مجلسى‏.
  77. مسعودی، على‌بن ‌‌حسین (1426هـ.ق). اثبات‌‌الوصیه‌‌ للامام ‌‌على‌بن ابى‌‌طالب (ع). قم: انصاریان‏.
  78. معین، محمد (1375). فرهنگ فارسی. تهران: انتشارات امیرکبیر.
  79. مفید، محمد‌بن ‌‌محمد‌بن ‌‌نعمان‏ (1413هـ.ق). الارشاد فی معرفه حجج‌‌الله على ‌‌العباد. قم: کنگره شیخ مفید‏.
  80. منقری، نصر‌بن ‌‌مزاحم‏ (1404هـ.ق). وقعه صفین. قم: مکتبه آیت‌‌الله المرعشی النجفی‏.
  81. موصلی، شرف‌‌الدین عمر‌بن ‌‌‌‌محمد (1424هـ.ق). مناقب آل محمد (ص) المسمى بالنعیم المقیم لعتره النبا العظیم. بیروت: مؤسسه الاعلمی‏.
  82. نجاشى، احمد‌بن ‌‌على‏ (1365). رجال النجاشی‏. قم: جماعه المدرسین، مؤسسه النشر الاسلامی.
  83. نعمانی، محمد‌بن ابراهیم (1397). الغیبه. تهران: صدوق.
  84. یعقوبی، احمد‌بن ‌‌ابى‌‌ یعقوب (بی‌‌تا). تاریخ الیعقوبى. بیروت: دار‌الصادر‏.‏‏
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 18
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 35


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب