فهرست نشریات

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات119
تعداد شماره‌ها1,257
تعداد مقالات9,411
تعداد مشاهده مقاله2,686,355
تعداد دریافت فایل اصل مقاله1,501,566
سپهری فرد, حسین, حاجبی, غلامرضا. (1404). نقد و ارزیابی نقش مستشرقان در احیای نسخ خطی قرآن و مطالعات نسخه‌شناسی. مطالعات فلسفی کلامی, (), 1-24. doi: 10.22034/jqopv.2025.10344
حسین سپهری فرد; غلامرضا حاجبی. "نقد و ارزیابی نقش مستشرقان در احیای نسخ خطی قرآن و مطالعات نسخه‌شناسی". مطالعات فلسفی کلامی, , , 1404, 1-24. doi: 10.22034/jqopv.2025.10344
سپهری فرد, حسین, حاجبی, غلامرضا. (1404). 'نقد و ارزیابی نقش مستشرقان در احیای نسخ خطی قرآن و مطالعات نسخه‌شناسی', مطالعات فلسفی کلامی, (), pp. 1-24. doi: 10.22034/jqopv.2025.10344
سپهری فرد, حسین, حاجبی, غلامرضا. نقد و ارزیابی نقش مستشرقان در احیای نسخ خطی قرآن و مطالعات نسخه‌شناسی. مطالعات فلسفی کلامی, 1404; (): 1-24. doi: 10.22034/jqopv.2025.10344

نقد و ارزیابی نقش مستشرقان در احیای نسخ خطی قرآن و مطالعات نسخه‌شناسی

قرآن پژوهی خاورشناسان
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 31 اردیبهشت 1404    اصل مقاله (454.75 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/jqopv.2025.10344
نویسندگان
حسین سپهری فرد1؛ غلامرضا حاجبی* 2
1دکتری دانشگاه ادیان و مذاهب، رشته الهیات، گرایش قرآن و حدیث، دانشکده قرآن و حدیث، گروه علوم قرآنی
2استاد سطوح عالی حوزه
چکیده
چکیده
نسخ خطی قرآن به عنوان بخشی از میراث فرهنگی و دینی جهان اسلام، از جایگاه ویژه‌ای در مطالعات قرآنی برخوردار هستند. با این حال، بسیاری از این نسخه‌ها در طول تاریخ به دلیل جنگ‌ها، بلایای طبیعی و بی‌توجهی در معرض نابودی قرار گرفته‌اند. در این میان، مستشرقان نقش قابل توجهی در کشف، حفظ و مطالعه این نسخ خطی ایفا کرده‌اند. با این وجود، فعالیت‌های آنان همواره مورد بحث و نقد بوده است. از یک سو، تلاش‌های آنان در حفظ و احیای نسخ خطی قرآن قابل تقدیر است، و از سوی دیگر، رویکردهای آنان به قرآن به عنوان یک متن تاریخی و فرهنگی، گاه با دیدگاه‌های اسلامی در تعارض قرار گرفته است. این مقاله با هدف تحلیل انتقادی نقش مستشرقان در احیای نسخ خطی قرآن و بررسی تأثیرات آن بر مطالعات نسخه‌شناسی، به روش توصیفی-تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای و اسنادی انجام شده است.
یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که مستشرقان با کشف نسخه‌های مهمی مانند نسخه صنعا و انجام پروژه‌های بزرگ دیجیتالی‌سازی، نقش بسزایی در حفظ میراث قرآنی ایفا کرده‌اند. آن‌ها با استفاده از روش‌های علمی پیشرفته، مانند کربن‌سنجی و تصویربرداری چندطیفی، به توسعه روش‌های نوین در نسخه‌شناسی قرآن کمک کرده‌اند. پروژه‌هایی مانند کورپوس کورانیکوم و پروژه قرآن برلین، نمونه‌هایی از این دستاوردها هستند که امکان دسترسی جهانی به نسخ خطی قرآن را فراهم کرده‌اند. با این حال، فعالیت‌های مستشرقان با چالش‌هایی نیز همراه بوده است. برخی از آن‌ها با پیشفرض‌های غربی به مطالعه قرآن پرداخته‌اند که ممکن است با دیدگاه‌های اسلامی در تعارض باشد. برای مثال، رویکردهای تاریخی‌گرایی و زبان‌شناختی مستشرقان، گاه به ادعاهایی درباره تحریف یا تغییر در قرآن منجر شده است که مورد نقد شدید محققان اسلامی قرار گرفته است. همچنین، مسائل اخلاقی در دسترسی به نسخ خطی قرآن، مانند جمع‌آوری نسخه‌ها بدون اجازه صاحبان اصلی، از دیگر چالش‌های فعالیت‌های مستشرقان است. این مقاله با تحلیل انتقادی این فعالیت‌ها، به بررسی دستاوردها و چالش‌های مستشرقان در قرآن‌پژوهی معاصر پرداخته و پیشنهاداتی برای تحقیقات آینده ارائه کرده است. از جمله این پیشنهادات، بررسی تطبیقی روش‌شناسی مستشرقان و محققان اسلامی، تحلیل تأثیرات فعالیت‌های مستشرقان بر قرآن‌پژوهی معاصر در جهان اسلام، و بررسی مسائل اخلاقی در دسترسی به نسخ خطی قرآن است. این پژوهش‌ها می‌تواند به درک بهتر نقش مستشرقان در قرآن‌پژوهی و تقویت گفت‌وگوی بین‌فرهنگی کمک کند
 
کلیدواژه‌ها
مستشرقان؛ نسخ خطی قرآن؛ نسخه‌شناسی؛ شرق‌شناسی؛ مطالعات قرآنی؛ میراث اسلامی
مراجع
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 46
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 23


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب