اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات121
تعداد شماره‌ها1,322
تعداد مقالات9,931
تعداد مشاهده مقاله2,932,383
تعداد دریافت فایل اصل مقاله1,638,811
سلماسی‌ زاده, محمد, عباس‌ زاده, محمد, پاشازاده, غلامعلی, برزگر هفشجانی, سجاد. (1404). گونه شناسی نظام فکری و عملی بی بی مریم بختیاری در مواجهه با علل عقب ماندگی جامعۀ ایران. مطالعات فلسفی کلامی, 19(50), 138-163. doi: 10.22034/skh.2023.16759.1446
محمد سلماسی‌ زاده; محمد عباس‌ زاده; غلامعلی پاشازاده; سجاد برزگر هفشجانی. "گونه شناسی نظام فکری و عملی بی بی مریم بختیاری در مواجهه با علل عقب ماندگی جامعۀ ایران". مطالعات فلسفی کلامی, 19, 50, 1404, 138-163. doi: 10.22034/skh.2023.16759.1446
سلماسی‌ زاده, محمد, عباس‌ زاده, محمد, پاشازاده, غلامعلی, برزگر هفشجانی, سجاد. (1404). 'گونه شناسی نظام فکری و عملی بی بی مریم بختیاری در مواجهه با علل عقب ماندگی جامعۀ ایران', مطالعات فلسفی کلامی, 19(50), pp. 138-163. doi: 10.22034/skh.2023.16759.1446
سلماسی‌ زاده, محمد, عباس‌ زاده, محمد, پاشازاده, غلامعلی, برزگر هفشجانی, سجاد. گونه شناسی نظام فکری و عملی بی بی مریم بختیاری در مواجهه با علل عقب ماندگی جامعۀ ایران. مطالعات فلسفی کلامی, 1404; 19(50): 138-163. doi: 10.22034/skh.2023.16759.1446

گونه شناسی نظام فکری و عملی بی بی مریم بختیاری در مواجهه با علل عقب ماندگی جامعۀ ایران

مجله سخن تاریخ
مقاله 6، دوره 19، شماره 50، تیر 1404، صفحه 138-163    اصل مقاله (554.28 K)
نوع مقاله: علمی پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/skh.2023.16759.1446
نویسندگان
محمد سلماسی‌ زاده1؛ محمد عباس‌ زاده2؛ غلامعلی پاشازاده1؛ سجاد برزگر هفشجانی* 3
1دانشیار گروه تاریخ، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
2دانشیار گروه علوم اجتماعی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
3دانشجوی دکتری تاریخ دانشگاه تبریز، تبریز ،ایران
چکیده
بررسی اندیشه و عملکرد بی‌بی مریم بختیاری به عنوان یکی از زنان مبارز وطن‌پرست و مشروطه‌خواه و به عنوان یکی از پیشگامان خاطره نویسی با خاستگاه ایلی در عصر قاجار حائز اهمیت است. گفتمان فکری بی‌بی‌ مریم در کتاب خاطراتش حول دو مسئله یا دو محور استقرار یافته است، یکی افشاگری و مخالفت بر ضد استبداد حکومت قاجار و دفاع از آزادی و دیگری تشریح عقب ماندگی‌های ایران و بختیاری و بررسی علل و عوامل آن است. به همین دلیل در کتاب خاطراتش بارهاوبارها از لزوم و ضرورت نوگرایی و ترقی در ایران سخن گفته، آزادی را ستوده و به تقبیح استبداد قاجاری پرداخته است. بی‌بی مریم نه‌تنها با زبانی تند و شجاعانه از بی اطلاعی، بی قانونی، وحشیگری و نحوۀ ادارۀ کشور و رسم و رسومی که باعث «وابستگی» و «بدبختی» ایران شده انتقاد کرده است؛ بلکه به‌صورت عملی نیز به مبارزه و مخالفت با عوامل اصلی این عقب ماندگی، یعنی «استبداد» و «خونریزی» سلطنت قاجار و «استعمار» روس و انگلیس به عنوان دو قدرت مهم استعماری آن روزگار اقدام نموده است. بنحوی که در واقعۀ فتح تهران بی‌بی مریم خود شخصاً تفنگ به دست گرفت و با قزاق‌ها جنگید. در دروان جنگ جهانی اول نیز به دنبال فتاوی علماء و تصمیم آزادیخواهان برای دفاع از ایران به صف مخالفان روس و انگلیس پیوست.
لذا این مقاله تلاش دارد سیمای فکری و همچنین نحوه رویارویی عملی بی‌بی مریم با علل عقب ماندگی و کهنه‌گرایی و ارتجاع ایران را به شیوۀ تحقیقات تاریخی با کمک منابع تاریخی و مطالعات کتابخانه‌ای، علی-الخصوص با تکیه بر کتاب خاطرات سردار بی‌بی مریم بختیاری استخراج و توصیف و تحلیل نماید.
کلیدواژه‌ها
بی‌بی مریم بختیاری؛ ایل بختیاری؛ حکومت قاجار؛ عقب ماندگی؛ نظام فکری؛ استبدادستیزی؛ استعمار ستیزی؛ زنان
مراجع
  1. اتحادیه، (نظام مافی)، منصوره، (1379)، صورت جلسات هیئت دولت مهاجرین، تهران: نشر سیامک.
  2. آنه، کلود(1368)، اوراق ایرانی(خاطرات سفر کلود آنه در آغاز مشروطیّت)، ترجمه ایرج پروشانی، تهران: معین.
  3. باست، الیور(1377)، آلمانی ها در ایران، ترجمه حسین بنی احمد، چاپ اول، تهران: شیرازه.
  4. باستانی پاریزی، محمد ابراهیم، (1379)، درخت جواهر، تهران: انتشارات بهنام.
  5. بامداد، مهدی(1357)،‌ شرح‌ حال‌ رجال‌ ایران‌ در قرون‌ 12 و 13 و 14 هجری‌، تهران: بی­نا. ‌
  6. بختیاری، ابوالفتح اوژن(1345)، تاریخ بختیاری، تهران: بی‌نا.
  7. بختیاری، مریم(1382)، خاطرات سردار مریم، ویراسته غلامعباس نورزی بختیاری، تهران: انزان.
  8. بیشوب، ایزابلا(1375)، از بیستون تا زردکوه بختیاری، ترجمۀ مهراب امیری، چاپ اول، تهران: مهنا.
  9. پسندیده، مرتضی، (1374)، خاطرات آیت الله پسندیده برادر امام خمینی(ره)، تهران: نشر حدیث.
  10. پوربختیار، غفار(خرداد 1383)، «خاطرات سردار مریم بختیاری»، کتاب ماه تاریخ و جغرافیا، ش80، ص75.
  11. خسرو خان ظفر بختیاری (1354)، خاطرات سردار ظفر بختیاری، به کوشش سیف الله وحیدنیا، تهران: نشر وحید.
  12. دالمانی، هانری رونه دو(1335)، سفرنامه از خراسان تا بختیاری، ترجمه محمد علی فره ورشی، جلد سوم، چاپ اول، تهران: امیرکبیر.
  13. دانشور علوی، نورالله(1335)، تاریخ مشروطه ایران و جنبش وطن پرستان اصفهان و بختیاری، با توضیحات حسین سعات نوری، تهران: کتابخانه دانش.
  14. دروویل، گاسپار(1370)، سفر در ایران، ترجمه منوچهر اعتماد مقدم، چاپ چهارم، تهران: شباویز.
  15. روزنامه خاور. سال اول، شماره 13، 21 محرم 1333 هـ.ق.
  16. روزنامه مجلس شماره 30؛ مورخ 17 مهر 1290 برابر با 15 شوال 1329 ق و 9 اکتبر 1911.
  17. روزنامه مفتّش ایران. چاپ اصفهان. سال هشتم. شماره 3 و 4. شعبان 1326هـ.ق.
  18. سایکس، سرپرسی(1380)، تاریخ ایران، ترجمه سید محمد تقی فخر داعی گیلانی، چاپ هفتم، تهران: افسون.
  19. سپهر، احمد علی مورخ الدوله(1336)، ایران در جنگ بزرگ1918-1914، تهران: چاپخانه بانک ملی ایران.
  20. سردار اسعد بختیاری، جعفر قلی(1392)، خاطرات سردار اسعد بختیاری (جعفر قلی خان سردار بهادر)، به کوشش ایرج افشار، چاپ سوم، تهران: اساطیر.
  21. سلطانی زراسوند، پریچهر (1394)، سردار بی­بی مریم بختیاری سردار آزادگی، چاپ سوم، شهرکرد: انتشارات ایل دخت بختیاری.
  22. سند شماره 5462/293 در آرشیو اسناد ملی
  23. شیبانی، عبدالحسین (وحید­الملک)(1355)، خاطرات مهاجرت، به کوشش ایرج افشار و کاوه بیات، تهران: مؤسسه نشر و پژوهش شیراز.
  24. صادقی طهرانی، محمد(1391)، نگاهی به تاریخ انقلاب اسلامی 1920 عراق و نقش علماء مجاهدین اسلام، قم: شکرانه.
  25. ظل السلطان، مسعود میرزا(1368)، خاطرات ظل السلطان، چاپ اول، باهتمام و تصحیح، تهران: اساطیر.
  26. عکاشه‌، اسکندر(ضیغم‌الدوله بختیاری)(1365)، تاریخ‌ ایل‌ بختیاری‌، چاپ‌ فرید مرادی‌، تهران‌: یساولی(فرهنگسرا).
  27. عین‌السلطنه، قهرمان میرزا سالور(1374)، روزنامه خاطرات عین‌السلطنه، به تصحیح، مسعود سالور و ایرج افشار، چاپ اول، تهران: اساطیر.
  28. کسروی، احمد(1383)، تاریخ مشروطه ایران، چاپ بیستم، تهران: امیرکبیر.
  29. گارثویث، رالف(1345)، بختیاری در آئینه تاریخ، ترجمه مهراب امینی، تهران: سهند.
  30. گارثویث، رالف(1373)، بختیاری در آئینه تاریخ، ترجمه مهراب امینی، تهران: انتشارات آنزان.
  31. گالت، چارلز السکاندر و دیگران(1387)، ایل بختیاری، ترجمه کاوه بیات و محمود طاهر احمدی، تهران: شیرازه.
  32. لایارد، سراوستن هنری(1367)، سفرنامۀ لایارد یا ماجراهای اولیه در ایران، چاپ اول، ترجمۀ مهراب امیری، تهران: وحید.
  33. لیتن، ویلهلم(1385)، ماه عسل ایرانی، ترجمه پرویز رجبی، چاپ اول، تهران: ماهی.
  34. مصاحبه خبرگزاری مهر با عباس ایروانی، تاریخ مصاحبه 7 بهمن 1397، لینک صفحه: com/xNsWK
  35. مصدق، محمد(1365)، خاطرات و تألمات دکتر محمد مصدق، به کوشش ایرج افشار، چاپ پنجم، تهران: علمی.
  36. نیدر مایر، اسکارفن(1363)، زیر آفتاب سوزان ایران، ترجمه کیکاووس جهانداری، تهران: نشر تاریخ.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 19
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 4


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب