اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات121
تعداد شماره‌ها1,334
تعداد مقالات10,008
تعداد مشاهده مقاله2,997,610
تعداد دریافت فایل اصل مقاله1,690,935
موسوی, سیدمحمدجمال. (1404). بررسی و نقد حزب اسلامی افغانستان، در سه مقطع: جهاد، طالبانیزم و جمهوریت. مطالعات فلسفی کلامی, 13(34), 6-29. doi: 10.22034/mte.2025.19046.1833
سیدمحمدجمال موسوی. "بررسی و نقد حزب اسلامی افغانستان، در سه مقطع: جهاد، طالبانیزم و جمهوریت". مطالعات فلسفی کلامی, 13, 34, 1404, 6-29. doi: 10.22034/mte.2025.19046.1833
موسوی, سیدمحمدجمال. (1404). 'بررسی و نقد حزب اسلامی افغانستان، در سه مقطع: جهاد، طالبانیزم و جمهوریت', مطالعات فلسفی کلامی, 13(34), pp. 6-29. doi: 10.22034/mte.2025.19046.1833
موسوی, سیدمحمدجمال. بررسی و نقد حزب اسلامی افغانستان، در سه مقطع: جهاد، طالبانیزم و جمهوریت. مطالعات فلسفی کلامی, 1404; 13(34): 6-29. doi: 10.22034/mte.2025.19046.1833

بررسی و نقد حزب اسلامی افغانستان، در سه مقطع: جهاد، طالبانیزم و جمهوریت

مطالعات تاریخی جهان اسلام
مقاله 1، دوره 13، شماره 34، تیر 1404، صفحه 6-29    اصل مقاله (514.94 K)
نوع مقاله: مقاله علمی - پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/mte.2025.19046.1833
نویسنده
سیدمحمدجمال موسوی*
گروه تاریخ تمدن اسلامی مجتمع تاریخ، سیره وتمدن اسلامی، جامعه المصطفی العالمیه قم، ایران
چکیده
حزب اسلامی افغانستان یکی از مهم‌ترین گروه‌های سیاسی-نظامی تاریخ معاصر این کشور است که از دل جریان‌های اسلام‌گرای دهه ۱۳۴۰ خورشیدی پدید آمد. این حزب از زمان تأسیس تاکنون در تحولات سیاسی و اجتماعی افغانستان، از جمله جهاد علیه ارتش شوروی، درگیری‌های داخلی میان مجاهدین، موضع منفعل در برابر طالبان، و مخالفت با نظام سیاسی برآمده از کنفرانس بن، نقش‌آفرینی داشته است. به دلیل جایگاه و عملکرد خاص این حزب، تحلیل علمی و جامع آن برای شناخت سیاست معاصر افغانستان ضروری است. این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی و با تکیه بر منابع مکتوب، اسناد، نشریات و مصاحبه‌های کارشناسان، به بررسی سیر تاریخی، عملکرد و پیامدهای سیاسی و اجتماعی حزب اسلامی افغانستان می‌پردازد و نگاهی به چشم‌انداز آینده آن نیز دارد. یافته‌ها نشان می‌دهد که این حزب در دوران فعالیت خود، هم نقشی مؤثر در جهاد علیه اشغال شوروی ایفا کرده و هم به واسطه درگیری‌های داخلی و عملکرد مسلحانه، موجب تشدید بی‌ثباتی سیاسی شده است. توافق صلح سال ۲۰۱۶ و بازگشت حزب به فعالیت‌های سیاسی، حاکی از تغییر رویکرد آن در سال‌های اخیر است. با این حال، آینده این حزب وابسته به توانایی آن در انطباق با شرایط جدید و مشارکت در فرآیندهای سیاسی کشور خواهد بود.
کلیدواژه‌ها
"حزب اسلامی افغانستان"؛ " گلبدین حکمتیار"؛ " جنبش جوانان مسلمان مبارز"؛ " مجاهدین افغان"
مراجع
  1. اندیشمند، محمداکرم، ما و پاکستان، نشر پیمان، کابل، 1386.
  2. اندیشمند، محمداکرم، نهضت اسلامی افغانستان، انتشارات سعید، کابل، 1392.
  3.  باقری اسماعیل، مقدمه ای برجریان شناسی اسلامی در افغانستان، موسسه مطالعات اندیشه سازان نور، تهران، 1394.
  4.  پهلوان، چنگیز، افغانستان: عصر مجاهدین و برآمدن طالبان، تهران، 1377ش.
  5. تنویر،محمدحلیم‌، تاریخ‌ و روزنامه ‌نگاری افغانستان‌، انستیتوت‌ تحقیقات‌ و بازسازی افغانستان‌، هلند، 1378.
  6. پنجشیری، دستگیر، ظهور و زوال حزب دموکراتیک خلق، بینا، پیشاور،1377.
  7.  پیرزاده غزنوی، ابوذر، احزاب جهادی افغانستان، کابل، نشر رسالت، 1395.
  8. حبیبی، عبدالحی، جنبش مشروطیت در افغانستان، سازمان مهاجرین مسلمان، ارلینگتون،1364.
  9. حکمتیار، گلبدین، دسایس پنهان چهره‌های عریان، نشرمداد، تهران، 1379.
  10. خسروشاهی، هادی، نهضت های اسلامی افغانستان، تهران، 1370.
  11. دریز، امان الله، افغانستان در قرن بیستم، نشردانش، پیشاور، 1379.
  12. روآ، الیویه نقش گروههای نظامی، مذهبی و سیاسی در افغانستان،(مجموعه مقالات دومین سمینار افغانستان)، وزات امورخارجه، تهران،1370.
  13. روآ، اولویه، افغانستان، اسلام و نوگرایی سیاسی، ترجمه ابوالحسن سرومقدم، معاونت فرهنگی آستان قدس، 1369ش.
  14. رحیمی، محمد عیسی، نظری، عبدالطیف، شکوه حضور یا (افغانستان و اولین انتخابات ریاست جمهوری)، قم، کمیسیون فرهنگی، 1384.
  15. شرق،حسن، کرباس پوشان برهنه پا، بینا، پیشاور،1373.
  16. شفایی، امان الله، جریان شناسی تاریخ افغانستان معاصر، انتشارات امیری، کابل، 1393.
  17. صدیق فرهنگ، خاطرات فرهنگ، نشر تیسا، تهران،1394.
  18. صیقل، امین، افغانستان معاصر، انتشارات سعید، کابل، 1394.
  19. طنین، ظاهر، افغانستان در قرن بیستم، ج دوم، تهران، نشرطیف نگار،1384.
  20. عبدالوکیل، از پادشاهی مطلقه الی سقوط جمهوری دموکراتیک افغانستان، نشر عازم، کابل 1396.
  21.  عظیمی، محمدنبی، اردو و سیاست: در سه دهه اخیر افغانستان، پیشاور 1378.
  22. غلام غبار، افغانستان در مسیرتاریخ ج ص، نشر اسماعیلیان ، قم 1390.
  23. فرهنگ، میر محمد صدیق، افغانستان در پنج قرن اخیر، نشر عرفان، تهران، 1390.
  24. کول، استیو، جنگهای اشباح، ترجمه محمد اسحاق، بینا، پیشاور،2004.
  25. کوردووز، دیگه گو، سلیگ اس؛ هاریسون، پشت پرده افغانستان، ترجمه اسدالله شفایی، تهران، انتشارات بین اللمللی الهدی، 1379.
  26. گریگوریان، وارتان، ظهور افغانستان نوین، ترجمه عالمی کرمانی، نشرعرفان، تهران، 1391.
  27. مارسدن پیتر، طالبان، جنگ، مذهب و نظام جدید در افغانستان، ترجمه کاظم فیروز مند تهران، نشر مرکز، چ دوم، 1388.
  28. مارسدن، پیتر، طالبان: جنگ، مذهب و نظم نوین در افغانستان، ترجمه کاظم فیروزمند، نشر مرکز، تهران، 1394.
  29. ماگنوس، رالف. اچ. و ادن نبی، افغانستان، روحانی، مارکس و مجاهد، ترجمه قاسم ملکی، تهران: وزارت امور خارجه،1380.
  30.  مبارز، عبدالحمید، حقایق و تحلیل وقایع سیاسی افغانستان: 1973ـ1999م، از سقوط سلطنت تا ظهور و اجراآت طالبان، پیشاور 1378ش.
  31. محمدیوسف و مارک ادکین، فاجعه قرن ما، تلک خرس: شکست روس (انکشافات تکاندهنده، حقایق ناگفته و رازهای پشت پرده مقاومت افغانستان)، ترجمه نثار احمد (صمد)، بی‌جا، 2015.
  32. مظفری، آیت، جریان شناسی ایران معاصر، قم: پژوهشکده تحقیقات اسلامی، ۱۳۸۵.
  33. نظامنامه اساسی دولت علیه افغانستان، مطبع دائره تحریرات وزراء، کابل، 1302.
  34. نقیب زاده، احمد، حزب سیاسی و عملکرد آن در جوامع امروز، نشردادگستر،تهران، 1378.
  35. ودان، فقیرمحمد، مصالحه ملی، انتشارات بامیان، لیموژ فرانسه، 2013.
نشریات:

  • جوادی، ارجمند، تحرک های طالبان و تاثیر آن در روابط پاکستان، افغانستان و آمریکا، مطالعات اوراسیای مرکزی، سال دوم، شماره 3، زمستان و بهار 1387-88.
  • دلجو، ع، معنای حزب چیست؟، نشریه تقدم، تهران،1306.
2-  سالنامه افغانستان(دافغانستان کالنی)، ریاست نشرات وزارت اطلاعات و کلتور، شماره ی ۴۴ ، ثور ۱۳۵۸.

  • یونسیان، مجید، «القاعده و قدرت های بزرگ، روزنامه حیات نو، 13/4/1385
  • مجله افغان جهاد، سال ۱، ش ۳، جدی ـ حوت، ۱۳۶۶.
 

سایت های اینترنتی:

  • افغان پیپر،کابل،21/6/1395 http://www.afghanpaper.com
  • ایرنا،9 اردیبهشت 1396:https://www.irna.ir
  • تسنیم، 6فروردین1403، https://www.tasnimnews.com/fa/new
  • روزنامه هشت صبح، کابل. https://8am.media
  • طلوع نیوز،کابل، چهارشنبه ۲ خرداد ۱۴۰۳، https://tolonews.com/fa/afghanistan
  • خبرگزاری مهر،7تیر1395: https://www.mehrnews.com
  • https://www.independentpersian.com
 

منابع انگلیسی:

  1. Ahmed Rashid, Taliban: Islam, oil and the new great game in Central Asia, London 2000.
  2. Amtstutz, J. Bruce (1994). Afghanistan: Past and Present. DIANE Publishing.
  3. Gates, Robert (2007). From the Shadows: The Ultimate Insider's Story of Five Presidents and How They Won the Cold War. Simon & Schuster.
  4. Giustozzi, Antonio. Koran, Kalashnikov, and Laptop: The Neo-Taliban Insurgency in Afghanistan 2002-2007. Columbia University Press, 2007
  5. Gopal, Anand No Good Men Among the Living: America, the Taliban, and the War through Afghan Eyes. Metropolitan Books, 2014.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 16
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 19


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب