اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات120
تعداد شماره‌ها1,352
تعداد مقالات10,157
تعداد مشاهده مقاله3,066,658
تعداد دریافت فایل اصل مقاله1,724,244
داداش نژاد, منصور, آقا نوری, علی, مدنی دهخوارقانی, بتول, علیئی, مریم. (1404). واکاوی شعائر انتظار ظهور در سرزمین‌های اسلامی با تأکید بر ایران (از افول عباسیان تا برآمدن صفویان). مطالعات فلسفی کلامی, (), -.
منصور داداش نژاد; علی آقا نوری; بتول مدنی دهخوارقانی; مریم علیئی. "واکاوی شعائر انتظار ظهور در سرزمین‌های اسلامی با تأکید بر ایران (از افول عباسیان تا برآمدن صفویان)". مطالعات فلسفی کلامی, , , 1404, -.
داداش نژاد, منصور, آقا نوری, علی, مدنی دهخوارقانی, بتول, علیئی, مریم. (1404). 'واکاوی شعائر انتظار ظهور در سرزمین‌های اسلامی با تأکید بر ایران (از افول عباسیان تا برآمدن صفویان)', مطالعات فلسفی کلامی, (), pp. -.
داداش نژاد, منصور, آقا نوری, علی, مدنی دهخوارقانی, بتول, علیئی, مریم. واکاوی شعائر انتظار ظهور در سرزمین‌های اسلامی با تأکید بر ایران (از افول عباسیان تا برآمدن صفویان). مطالعات فلسفی کلامی, 1404; (): -.

واکاوی شعائر انتظار ظهور در سرزمین‌های اسلامی با تأکید بر ایران (از افول عباسیان تا برآمدن صفویان)

تاریخ اهل بیت علیهم السلام
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 25 آبان 1404    اصل مقاله (1.11 M)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
نویسندگان
منصور داداش نژاد1؛ علی آقا نوری2؛ بتول مدنی دهخوارقانی* 3؛ مریم علیئی4
1دانشیار و هیئت علمی گروه تاریخ اسلام، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، قم، ایران.
2دانشیار و عضو هیئت علمی گروه تاریخ و فرق دانشگاه ادیان و مذاهب، قم، ایران.
3دانشجوی دکتری، رشته تاریخ تشیع اثنی عشری، دانشکده شیعه‌شناسی، دانشگاه ادیان و مذاهب، قم، ایران.
4دانشجوی دکتری، رشته تاریخ تشیع، گروه تاریخ اسلام، دانشگاه باقرالعلوم(ع)، قم، ایران.
چکیده
باور به ظهور حضرت مهدی (عج) اعتقادی ریشه‌دار در میان همه مسلمانان به‌ویژه شیعیان است. اخبار معصومین (ع) در مورد حتمیت ظهور حضرت مهدی(عج) و توصیه مؤکد بر فضیلت انتظار و عدم تعیین زمان ظهور، فرهنگ انتظار دائمی برای ظهور را در جوامع شیعی نهادینه کرده است. تظاهر آمادگی دائمی و انتظار ظهور به‌صورت نمادها و نشانه‌هایی در رفتار اجتماعی مؤمنین آشکار شده است که از آنها با نام شعائر انتظار ظهور یاد می‌شود. پژوهش باهدف واکاوی شعائر انتظار ظهور در سرزمین‌های اسلامی با تأکید بر جامعه ایران در بازه زمانی سقوط عباسیان تا برآمدن صفویان (656 تا 907هـ.ق) به‌روش توصیفی- تحلیلی انجام شد. سپس شعائری که در دامنه تحقیق رایج  و نیز در منابع قابل پی‌جویی بود احصاء و هشت مورد آن بررسی شد. همچنین ترتیب تاریخی وقوع شعائر و علل و عوامل شکل‌گیری آنها بررسی و تبیین شد. نتایج نشان داد که رواج شعائر انتظار ظهور برای شیعیان آن روزگار از نظر انسجام اجتماعی و استحکام عقیدتی ظرفیت‌ساز و مهم بوده است. در محدوده زمانی مورد بررسی، شعائر انتظار ظهور هم از نظر کمی و هم گستره جغرافیایی توسعه یافته بوده است. این شعائر در ظاهر ترکیبی از زمینه‌های اعتقادی شیعیان در مسئله مهدویت و فضیلت انتظار ظهور، سیطره حاکمانی که ادعای مسلمانی نداشتند و ستمگری آنها زبانزد بود.ظاهراً مهمترین عوامل گسترش شعائرانتظار ظهور، ترکیبی از زمینه های اعتقادی شیعیان در مسئله مهدویت،  فضیلت انتظار ظهور، سیطره حاکمانی که ادعای مسلمانی نداشته و ستمگری آنها زبانزد بود؛ همچنین تلاش برخی از عالمان دینی برای امیدوار و پویا نگه داشتن جامعه شیعیان تلاش برخی از عالمان دینی برای امیدوار و پویا‌‌نگه داشتن جامعه شیعیان مهمترین عوامل گسترش شعائر انتظار ظهور در این بازه زمانی، بوده است.
 
کلیدواژه‌ها
شعائر دینی؛ انتظار؛ ظهور؛ شعائر انتظار ظهور؛ مهدی موعود (عج)
مراجع
  1. ابن بابویه، محمد (1395). کمال دین و تمام النعمه. تهران: اسلامیه.‏‏
  2. ابن بطوطه، شمس­الدین ابى عبدالله محمد بن عبدالله اللواتى الطنجى‏ (1417ه.ق). رحله ابن بطوطه (تحفه النظار فى غرائب الامصار و عجائب الاسفار). مغرب: اکادمیه المملکه المغربیه.
  3. ابن تیمیه، احمد بن عبدالحلیم (1406ه.ق). منهاج السنه النبویه فی نقض کلام الشیعه القدریه. سعودی: جامعه­الامام محمد بن سعود الاسلامیه.
  4. ابن خلدون، عبدالرحمن بن محمد (1408ه.ق). دیوان المبتدأ و الخبر فى تاریخ العرب والبربر و من عاصرهم من ذوى الشأن الاکبر. بیروت: دار الفکر.
  5. ابن خلکان، احمد بن محمد (1900م). وفیات الاعیان و انباءاباء الزمان. بیروت: دار صادر.
  6. ابن فرحون، (بی­تا). تاریخ المدینه المنوره (نصیحه المشاوروتعزیه المجاور). بیروت: دار القلم.
  7. ابن کثیر، اسماعیل بن عمر (1407ه.ق). البدایه والنهایه. بیروت: دار الفکر.
  8. اقبال، عباس (1387). تاریخ مغول. تهران: نگاه.
  9. جعفریان، رسول(1387). صفویه در عرصه دین فرهنگ و سیاست، چ1، 3ج، تهران: پژوهشکده حوزه و دانشگاه.
  10. تبریزی اصفهانی افندی، عبدالله. (بی­تا). گزارش تفصیلی کتاب تحفه فیروزیه شجاعیه به­دلیل سده سنیه سلطان حسینیه. بی­جا: بی­نا. بی تا، مصحح: رسول جعفریان ، مبحث تشیع مردم کاشان.
  11. بغدادی، ابن شمائل، صفی الدین عبدالمؤمن بن عبدالحق (1412ه.ق). مراصدالاطلاع على اسماء الامکنه والبقاع. بیروت: دار الجیل، بی تا.
  12. ترابی طباطبایی، سیدجمال (1355). سکه‌های آق­قویونلو و مبنای وحدت حکومت صفویه در ایران. تبریز: شفق.
  13. جان­اسمیت (1361). خروج و عروج سربداران. مترجم: آژند، یعقوب. تهران: واحد مطالعات و تحقیقات فرهنگی و تاریخی.
  14. جعفرزاده، کبری (1395). بررسی پدیده روبه رشدانتظارو ظهور منجی (مهدویت) در عصر ایلخانیان. استاد راهنما: کریمی، علی­رضا. استاد مشاور: دین‌پرست، ولی. کارشناسی ارشد. دانشگاه تبریز.
  15. حافظ ابرو، عبدالله (1380). زبده التواریخ . تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
  16. حسینی قمی، احمد بن شرف­الدین (1383). خلاصه التواریخ. تهران: دانشگاه تهران.
  17. حموى، یاقوت بن عبدالله (1383). معجم البلدان. تهران: سازمان میراث فرهنگى کشور.
  18. خواندمیر، غیاث­الدین بن همام­الدین (1380). تاریخ حبیب السیرفی اخبار افراد البشر. تهران: خیام.
  19. زریاب، عباس (1373). تهذیب و تلخیص روضه الصفا میرخواند. بی جا، بی نا.
  20. شوشتری، قاضی نورالله (1377). مجالس المؤمنین. تهران: انتشارات اسلامیه.
  21. صفا، ذبیح­الله (1378). تاریخ ادبیات در ایران. تهران: فردوس.
  22. علاءالدینی، بهرام (۱۳۹۶). سکه‌های ایران: از انقراض ایلخانان مغول تا استیلای تیمور گورکان. تهران: برگنگار.
  23. علاءالدینی، بهرام (1395). سکه‌های ایران دوره ایلخانان مغول. تهران: برگنگار.
  24. قزوینى، زکریا بن محمد (1373)‏. آثارالبلاد و اخبار العباد. تهران: امیرکبیر.
  25. قلقشندی‏، احمد بن عبداللّه (بی‌تا). صبح الاعشی فی صناعه الانشاء. بیروت: دار الکتب العلمیه.
  26. کلینی، محمد (1407ه.ق). الکافی. تهران: اسلامیه.
  27. محبی، محمد (1395). اندیشهمهدویتدر حکومت­های شیعی از قرن چهارم تا نهم هجری.پشضی استاد راهنما: تقوی سنگدهی، سیده‌لیلا. استاد مشاور: امانی، بهرام. کارشناسی ارشد. دانشگاه زنجان.
  28. مستوفى، حمداللّه (1381). نزهه­القلوب. قزوین: حدیث امروز.
  29. میرخواند، محمد بن ‌خاوندشاه (1385). تاریخ روضه­ الصفا فی سیره الانبیا و الملوک والخلفا. تهران: اساطیر.
  30. نعمانی، محمد (1373). ‏الغیبه. تهران‏: صدوق.

 

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 11
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 5


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب