اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات121
تعداد شماره‌ها1,318
تعداد مقالات9,904
تعداد مشاهده مقاله2,917,028
تعداد دریافت فایل اصل مقاله1,629,556
معارف, مجید. (1385). نقد و بررسی آراء بلاشر درباره جمع و تدوین قرآن. مطالعات فلسفی کلامی, 1(1), 99-122.
مجید معارف. "نقد و بررسی آراء بلاشر درباره جمع و تدوین قرآن". مطالعات فلسفی کلامی, 1, 1, 1385, 99-122.
معارف, مجید. (1385). 'نقد و بررسی آراء بلاشر درباره جمع و تدوین قرآن', مطالعات فلسفی کلامی, 1(1), pp. 99-122.
معارف, مجید. نقد و بررسی آراء بلاشر درباره جمع و تدوین قرآن. مطالعات فلسفی کلامی, 1385; 1(1): 99-122.

نقد و بررسی آراء بلاشر درباره جمع و تدوین قرآن

قرآن پژوهی خاورشناسان
مقاله 5، دوره 1، شماره 1، اسفند 1385، صفحه 99-122    اصل مقاله (281.34 K)
نویسنده
مجید معارف*
استاد دانشکدۀ الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران
چکیده
یکی از شخصیت­های خاور شناس معاصر، رژی بلاشر فرانسوی[i] است. وی در مقدمۀ مبسوطی که به مناسبت ترجمۀ قرآن به زبان فرانسوی بر این کتاب نگاشته، بحث های گسترده­ای دربارۀ تاریخ و علوم قرآنی انجام داده که از مهمترین موضوعات آن مسئلۀ جمع و تدوین قرآن در زمان رسول خدا و پس از رحلت آن بزرگوار است. بلاشر در تحقیقات خود، کتابت و تدوین قرآن در زمان پیامبر را غیر کامل دانسته و همین کار را پس از آ« حضرت به صورت مسئله­ای شخصی بر حسب اجتهادات صحابه ـ در دوران ابوبکر ـ و یا اقدامی حکومتی ـ در دورۀ عثمان ـ آنهم ناظر به منافع قومی و قبیله­ای خاص اعلام کرده است.این نظرات با توجه به پیش فرض های خاص خاور شناسان[ii] در مطالعات اسلامی و روش تحقیق ویژۀ آنان، قابل نقد و تأمل جدی است.



[i] . رژی بلاشر از دانشمندان معاصر فرانسوی است که در خصوص قرآن مجید، ادبیات عرب و دیگر مباحث علوم اسلامی صاحب آثار متعددی اعم از تالیف و مقاله می­باشد. مهم­ترین کار او در حوزۀ مطالعات قرآنی، ترجمۀ کامل قرآن به زبان فرانسوی است. او نهایت تلاش خود را به کار برده تا ترجمه­اش در سر حد اعتدال و در کمال فصاحت باشد. ترجمۀ او یکی از بهترین ترجمه­های قرآن به زبان­های اروپایی شناخته شده است. او به عنوان مقدمه این ترجمه، تحقیقاتی در خصوص تاریخ و علوم قرآنی انجام داده­است که تبحر او را به مباحث پیرامون قرآن نشان می­دهد. این مقدمه به خوبی نشان دهندۀ آن است که تا چه حد او حتی به لهجه­های بدوی و مکی و مدنی تسلط داشت. رژی بلاشر در مطالعات قرآنی خود از آثار و افکار نولدکه آلمانی و برخی دیگر از مستشرقان سود جسته­است. ضمن آنکه خود نیز به منابع تاریخی و حدیثی مسلمانان مراجعه مستقیم داشته­است. وی در عین حال در آثار خود تلاش کرده­است همواره به عنوان محققی منصف و بی­طرف جلوه نماید و از ابتدا به انگیزه زیر سوال بردن قرآن و تخریب آثار اسلامی گام برندارد. اما در عین حال تحقیقات او در زمینۀ قرآن شناسی لااقل در مقایسه با عقاید و تحلیل­های مسلمانان خالی از اشکال نیست.گرچه کتاب بلاشرخالی از حملات تند و بی­رویه­ای است که در فضای استشراق وجود دارد، اما با وجود تلاش برای بی­طرفی، بلاشر در مطالعات اسلامی به شدت تحت تاثیر مخالفان شیعه است. چرا که اول بار، اروپائیان از راه دنیای تسنن و آثارآنان با اسلام و حتی تشیع آشنا شدند. لذا در مواردی می­بینیم که بلاشر از سهم عظیم شیعه در اسلام بی­خبر و ناآگاه مانده­است و این به این دلیل است که به هر حال او فردی است غیر مسلمان و از کنه و حقیقت بسیاری از مطالب دور است. در عصر حاضر دکتر محمود رامیار دیدگاهها و تحقیقات قرآنی رژی بلاشر را به فارسی روان ترجمه کرد و تلاش نمود که از طریق نگارش پاورقی­های علمی نقدهای لازم را به افکار و عقاید بلاشر وارد نماید. این کتاب با عنوان«در آستانۀ قرآن» توسط نشر فرهنگ اسلامی به چاپ رسیده­است. جهت اطلاع بیشتر از زندگی و افکار بلاشر ر.ک به همین کتاب ص 3 الی 5


[ii] . در عصر حاضر خاورشناسان به مطالعات وسیعی دربارۀ قرآن دست زده­ و منشأ آثار گوناگونی شده­اند. خاورشناسان از جهت اهداف و انگیزه و در نتیجۀ ظهور آثار و افکار علمی در یک سطح قرار ندارند. آنان با انگیزه‌های استعماری، تجاری، دینی یا تبشیری، اقتصادی و علمی به مطالعۀ اسلام پرداخته و آثاری به وجود آورده‌اند (حمدی زقزوق، 88 الی 89، علی الصغیر، 15 الی 21، سباعی، 20 الی 31) لذا مستشرقان طیف وسیعی از غرض­ورزان معاند تا محققان منصف را تشکیل می­دهند. اما بررسی آثار خاورشناسان نشان می­دهد که قرآن پژوهی آنان حتی اگر با انگیزۀ علمی و به دور از غرض­ورزی هم باشد باز با اشکالات متعددی همراه است که اهم آنها عبارتند از:
الف- داشتن پیش فرض­های خاص نسبت به عقاید مسلمانان
ب- مراجعه به مطلق منابع اسلامی و عدم طبقه­بندی آنها از جهت اعتبار
ج- تقدم نقدی متنی روایات بر نقد سندی آنها، آنهم با تکیه بر پیش فرض­های خودشان
د- برداشت­های نادرست از آیات و روایات به دلیل عدم آشنایی با زبان عربی و فرهنگ مسلمانان
هـ- عدم جامع نگری نسبت به همه قرائن قرانی، حدیثی، تاریخی در مسئله مورد تحقیق.
این حقائق ضرورت مطالعۀ آراء خاورشناسان و نقد علمی آنها را بیش از پیش توسط قرآن­شناسان متعهد و آگاه نشان می­دهد. و در این مقاله به عنوان گامی کوچک آراء رژی بلاشر مورد مطالعه و نقد قرار گرفته­است. (جهت اطلاع بیشتر از قرآن پژوهی مستشرقان و آسیب­پذیری آن بنگرید به معارف، پژوهش دینی، شمارۀ 9، ص 41 الی 62).
کلیدواژه‌ها
جمع قرآن؛ مصحف؛ مصاحف صحابه؛ قراءات؛ اختلاف قرائت؛ جمع ابوبکر؛ جمع عثمانی؛ مصحف امام؛ کاتبان وحی؛ حفظ و حافظان وحی
مراجع
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 555
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,196


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب