واکاوی گفتمان مهدویت فاطمیان در مغرب اسلامی

ابراهیم حسن، حسن و طاها احمد اشرف، (1984م)، عبیدالله مهدی امام الشیعه الاسماعیلیه و موسس الدوله الفاطمیه فی بلاد المغرب، قاهره.

ابن ابی زرع فاسی، (1972م)، الانیس المطرب بروض القرطاس فی اخبار ملوک المغرب و تاریخ مدینه فاس، الرباط: دارالمنصور للطباعه و الوراقه.

ابن ابی الضیاف، احمد، (1963م)، اتحاف اهل الزمان باخبار تونس، تونس: الدارالعربیه الکتاب.

ابن اثیر، عزالدین، (1989م)، الکامل فی التاریخ، بیروت: دار احیاءالتراث العربی، ج 5 و 8 و 9.

ابن حماد، حافظ نعیم، (2004م)، الفتن، بیروت: دارالکتب العلمیه.

ابن حماد صنهاجی، ابی عبدالله محمد، (1378)، تاریخ فاطمیان ترجمه کتاب اخبار ملوک بنی عبید و سیرتهم، ترجمه حجت الله جودکی، تهران: انتشارات امیرکبیر.

ابن حوقل، ابوالقاسم محمد، (1938م)، صوره الارض، بیروت: دار صادر، ج1.

ابن خطیب، لسان الدین، (1964م)، تاریخ المغرب العربی فی العصر الوسیط القسم الثالث من کتاب اعمال الاعلام، تحقیق و تعلیق، احمد مختار العبادی، محمد ابراهیم الکتانی، دارالکتاب، دارالبیضاء، ج2.

----------------، (2003م)، اعمال الاعلام، بیروت: دارالکتب العلمیه.

ابن خلدون، عبدالرحمن، (1421ق)، العبر دیوان المبتدا والخبر، حواشی و مراجعه خلیل شحادة و سهیل زکار، بیروت: دارالفکر، ج3و 4و 5.

------------------، (1410ق)، مقدمه، تهران: انتشارات استقلال.

ابن ظافر ازدی، (2001م)، اخبارالدول المنقطعه، تحقیق علی عمر، قاهره: مکتبة الثقافة الدینیه.

ابن عبد ربه، احمد بن محمد، العقد الفرید، محقق محمد تونجی، بیروت: دار صادر، ج1.

ابن عذاری مراکشی، (1983م)، البیان المغرب فی اخبار الاندلس و المغرب، تحقیق و مراجعه ج.س. کولان و او لیفی پروفنسال، بیروت: دارالثقافة، ج1 و 2.

ابن کثیر، [بی تا]، البدایه والنهایه، بیروت: دارالکتب.

ابن منصور الیمن، ابوالقاسم جعفر، (2008م)، کتاب الکشف، نشره ز. ستروطمان، پاریس: دار بیبلیون.

ابن هیثم، جعفربن احمد، (1388)، پیدایی فاطمیان و گفت و گوی درونی در المناظرات، ویراستار مادلونگ، ویلفرد و پل‌ای واکر، قم: انتشارات دانشگاه ادیان و مذاهب.

ابوالشباب، احمد عوض، (2005م)، الخوارج تاریخهم، فرقهم، و عقائدهم، بیروت: دارالکتب العلمیه.

ابوالعرب قیروانی، محمد بن احمد بن تعمیم، (1968م)، طبقات علماء افریقیه و تونس، تحقیق علی الشاهی و نعیم حسن الباقی، الدارالتونسیه.

اصطخری، ابواسحاق ابراهیم بن محمد الفارسی،(2004م)، مسالک الممالک، بیروت: دار صادر، چاپ لیدن، افست.

امین، حسن، (1998م)، دائرة المعارف الاسلامیة الشیعه، بیروت: دارالتعارف للمطبوعات.

بارونی، سلیمان پاشا، (1987م)، الازهار الریاضیة فی ائمه و ملوک الاباضیه، عمان: نشر وزارت التراث القومی و الثقافه، ج2.

بروکلمان، کارل، (1346)، تاریخ ملل و دول اسلامی، ترجمه هادی جزایری، تهران: انتشارات بنگاه ترجمه و نشر کتاب.

بغدادی، ابومنصور عبدالقاهر، (1344)، ترجمه الفرق بین الفرق در تاریخ مذاهب اسلام، ترجمه محمدجواد مشکور، تهران: انتشارات امیرکبیر.

بکری، ابی عبید، (1992م)، المسالک و الممالک، حققه اُدریان فان لیوفن و اندری فیری، تونس: الدار العربیه للکتاب، ج2.

پاک، محمد‌رضا، (پاییز1385)، «مهدویت در غرب اسلامی»، قم: فصلنامه تاریخ اسلام، ش27.

تاجیک، محمدرضا، (1383)، گفتمان، پادگفتمان و سیاست، تهران: موسسه تحقیقات و توسعه علوم انسانی.

تامر، عارف، (1375)، خمس رسائل اسماعیلیه، (رساله ذهبی)، گردآوری و تصحیح عارف تامر، سوریه[بی نا].

--------، (1991م)، تاریخ الاسماعیلیه، نشر ریاض الریس للکتب و النشر، لندن، ج1.

جان احمدی، فاطمه، (بهار1383)، «رسمی شدن کیش اسماعیلیه»، قم: مجله تاریخ اسلام، ش17.

چلونگر، محمدعلی، (1381)، زمینه‌های پیدایش خلافت فاطمیان، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.

چلونگر، محمدعلی، (پاییز و زمستان1378)، «زمینه‌های سیاسی تشکیل خلافت فاطمیان در افریقیه»، اصفهان: مجله علمی – پژوهشی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان، دوره دوم ش18و19.

الحریری، محمد عیسی، (1987م): الدوله الرستمیه بالمغرب الاسلامیه، کویت: دارالقلم.

حسنی عبدالوهاب، حسن، (2001م)، کتاب العمر فی المصنفات و المولفین التونسیین، الدار العربیة الکتاب، ج4.

حمیری، محمد بن عبدالمنعم، (1984م)، الروض المعطار فی خبر الاقطار، حققه احسان عباس، بیروت: مکتبة لبنان.

حموی، یاقوت، (1995م)، معجم البلدان، بیروت: دار صادر، ج5.

خشنی، ابی عبدالله محمدبن حارث بن اسد، (1373ق)، قضاة قرطبه و علماء افریقیه، صححه سیدعزت العطار الحسینی، بغداد: مکتبة المثنی.

دارمستتر، ژام، (1317)، مهدی از صدر اسلام تا قرن سیزدهم هجری، ترجمه محسن جهانسوز، تهران: نشر ادب.

داعی ادریس، عمادالدین، (1976م)، عیون الاخبار و فنون الآثار، تحقیق مصطفی غالب، بیروت:دار الاندلس، ج4 و 5.

دفتری، فرهاد، (1375)، تاریخ و عقاید اسماعیلیه، تهران: نشر و پژوهش فرزان.

---------، (1378)، مختصری در تاریخ اسماعیلیه سنت‌های یک جماعت مسلمان، ترجمه فریدون بدره‌ای، تهران: نشر و پژوهش فرزان روز.

دیمومبین، [بی تا]، «بنوالاغلب»، دایرة‌المعارف الاسلامیه، ترجمه احمد شنتاوی، ناشر جهان، تهران: [بی نا]، ج2.

رحیم لو، یوسف، (1379)، «افریقیه»، دایرة‌المعارف بزرگ اسلامی، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران: نشر مرکز دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی، ج9.

روجی ادریس، الهادی، (1992م)، الدوله الصنهاجیه تاریخ افریقیه فی عهد بنی زیری، نقله الی العربیه حمادی الساحلی، بیروت: دارالغرب الاسلامی.

روحی میرآبادی، علی‌رضا، (پاییز 1385)، «مهدویت از دیدگاه اسماعیلیان و قرامطه»، قم: فصلنامه تاریخ اسلام، سال7، ش مسلسل27.

ژولین، شارل آندره، (1983م)، تاریخ افریقیا الشمالیه، ترجمه محمد مزالی و بشربن سلامه، تونس: [بی نا]، ج2.

سالم، عبدالعزیز، (1982م)، تاریخ المغرب فی العصر الاسلامی، اسکندریه: موسسه شباب الجامعه.

سجادی، صادق، (1369)، «آل ادریس»، دایرة‌المعارف بزرگ اسلامی، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی تهران: مرکز دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی، ج1.

سجستانی، ابویعقوب اسحاق، (1979م)، کشف المحجوب رساله در آئین اسماعیلی قرن چهارم هجری، مقدمه هنری کربن، تهران: انجمن ایرانشناسی فرانسه.

السلاوی، ابی العباس شهاب الدین، (1971م)، الاستقصا لاخبار دول المغرب الاقصی، اعتنی محمد عثمان، بیروت: دارالکتب العلمیه، ج1.

سلطانی، سیدعلی اصغر، (1384)، قدرت، گفتمان و زبان، ساز و کارهای جریان قدرت در جمهوری اسلامی ایران، تهران: نشر نی،تهران.

الشریف، محمد، (2008م)، «جغرافیة التیارات المذهبیه بالغرب الاسلامی کما یعکسها الجغرافیون المشارقة حتی القرن 4ق»، المذاهب الاسلامیه ببلاد المغرب، حسن حافظی علوی، رباط: کلیه الآداب و العلوم الانسانیه.

شهرستانی، عبدالکریم، [بی تا]، الملل النحل، تخرج محمدبن فتح الله بدران، قاهره: مکتبة الانجلو المصریه، ج1.

الطالبی، محمد، (1415ق)، دولة الاغلبیه، بیروت: دارالغرب الاسلامی.

عثمان مرغی، جاسم، (2004م)، التشیع فی شمال افریقیا، بیروت، دمشق: موسسه البلاغ.

علیزاده، زینب، فاطمه جان احمدی، مهدی جلیلی، (1392)، «بررسی مهدویت در دولت برغواطه بر اساس نظریه تحلیل گفتمان لکلوئو و موف»، مطالعات اسلامی: تاریخ و فرهنگ، سال چهل و پنجم، ش91، پاییز و زمستان.

عویس، عبدالحلیم، (1991م)، دوله بنی حماد صفحه رائعه من التاریخ الجزائری، قاهره: شرکه سوزللر للنشر.

غلامی خسروآبادی، مریم، علی منصوری، (زمستان 1389)، «بررسی تطبیقی اندیشه مهدویت در نظام سیاسی – عقیدتی فاطمیان و اسماعیلیان نزاری»، قم: نامه تاریخ پژوهان، سال ششم، ش24.

فرزانه، حافظ، (بهار1388)، «تاثیر اندیشه مهدویت در شکل‌گیری دولت فاطمیان»، مشرق موعود، ش9.

قاضی ابوالفضل عیاض، (1968م)، تراجم اغلبیه مستخرجه من مدارک القاضی عیاض، ویراست محمدالطالبی، تونس: [بی نا].

قاضی نعمان، (1426ق)، ابی حنیفه، افتتاح الدعوة، بیروت: موسسه الاعلمی للمطبوعات.

--------، (2006م)، شرح الاخبار فی فضائل الائمه الاطهار، بیروت: موسسة الأعلمی للمطبوعات، ج3.

--------، (1996م)، المجالس و المسایرات، تحقیق حبیب فقهی، ابراهیم شبوخ، محمد یعلاوی، بیروت: دار المنتظر.

قجری، حسنعلی و جواد نظری، (1391)، ‌کاربرد تحلیل گفتمان در تحقیقات اجتماعی، تهران: نشر جامعه شناسان.

قلقشندی، ابی العباس احمد، [بی تا]، صبح الاعشی فی صناعه الانشاء، بیروت: دارالکتب العلمیه، ج5.

کردی، رضا، (1389ش)، تاریخ سیاسی خوارج در شمال آفریقا (در سده‌های اول و دوم هجری)، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و انتشارات سمت. 

کرون، پاتریشیا، (1389)، تاریخ اندیشه سیاسی در اسلام، ترجمه مسعود جعفری، تهران: نشر سخن.

کسرایی، محمد سالار و علی پوزش شیرازی، (پاییز 1388)، «نظریه گفتمان لاکلا و موفه ابزاری کارآمد در فهم و تبیین پدیده‌های سیاسی»، تهران: فصلنامه سیاست، دوره 39، ش3.

لقبال، موسی، (1979م)، دور کتامه فی تاریخ الخلافه الفاطمیه منذ تاسیسها الی منتصف القرن الخامس الهجری، الجزایر: الشرکه الوطنیه.

لکلوئو، ارنستو، (1385)، «واسازی، عمل گرایی، هژمونی»، دیکانستراکشن و پراگماتیسم، ژاک دریدا، ریچارد رورتی، ارنستو لکلوئو، سایمون کریچلی، ویراستار شانتال موفه، ترجمه شیوا رویگریان، تهران: نشر گام نو.

المبرد، محمد بن یزید، (1286ق)، الکامل، محشی محمد علی لطفعلی، مطبعه العامره، ج3.

مولف نامعلوم، (1972م)، کتاب العیون و الحدائق فی اخبار الحقایق، تحقیق عمرالسعیدی، دمشق: المعهد الفرنسی، ج4.

مراکشی، عبدالواحد، (2006م)، المعجب من تلخیص اخبار المغرب، بیروت: مکتبه العصریه.

مسعودی، علی بن حسین بن علی، (1409ق)، مروج الذهب و معادن الجوهر، تحقیق اسعد داغر، قم: دارالهجره، ج1 و 2.

مقریزی، تقی الدین، (1422ق)، اتعاظ الحنفا بالاخبار الائمه فاطمیین الخلفا، بیروت: دارالکتب العلیمه، ج1.

موسوی، سیدجمال، نگار ذیلابی، (بهار و تابستان 1389)، «سیاست فاطمیان در قبال اهل سنت در دو دوره دعوت و شکل‌گیری دولت»، تهران: تاریخ و تمدن اسلامی، سال ششم، ش11.

مونس، حسین، (1384)تاریخ و تمدن مغرب، ترجمه حمید رضا شیخی، تهران: انتشارات سمت، ج1.

النجَّار، عبدالمجید، (1982م)، المهدی بن تومرت، بیروت: دارالغرب الاسلامی.

هاجسن، مارشال، (1369)، فرقه اسماعیلیه، ترجمه فریدون بدره‌ای، تهران: سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی.

یورگنسن، ماریان و لوئیز فیلیپس، (1389)، نظریه و روش در تحلیل گفتمان، ترجمه هادی جلیلی، تهران: نشر نی.

Laclau,E., and Mouffe,C., (1985), Hegemony and socialist strategy towards a redical democratic politics, Landon, New York; verso.

Laclau, E., (1993), ”power and representation”, in M. poster(ed.) politics, theory and continporary culture, New Yourk: Columbia University press.

Howarth, David,(2000) “ Discourse Theory “ in the theory and methods in political science, Edited by D. Marsh and G. Stokes londons; macmillan press.