اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات120
تعداد شماره‌ها1,350
تعداد مقالات10,139
تعداد مشاهده مقاله3,047,052
تعداد دریافت فایل اصل مقاله1,720,428
طالب پور(نویسنده مسئول), فریده, کاظمی اسفه, نگار. (1401). تحلیل نقوش سفال های دوره سلجوقیان با تأکید بر بازتاب «طراز» در پوشاک پیکره ها. مطالعات فلسفی کلامی, 10(23), 68-99. doi: 10.22034/mte.2021.10756.1454
فریده طالب پور(نویسنده مسئول); نگار کاظمی اسفه. "تحلیل نقوش سفال های دوره سلجوقیان با تأکید بر بازتاب «طراز» در پوشاک پیکره ها". مطالعات فلسفی کلامی, 10, 23, 1401, 68-99. doi: 10.22034/mte.2021.10756.1454
طالب پور(نویسنده مسئول), فریده, کاظمی اسفه, نگار. (1401). 'تحلیل نقوش سفال های دوره سلجوقیان با تأکید بر بازتاب «طراز» در پوشاک پیکره ها', مطالعات فلسفی کلامی, 10(23), pp. 68-99. doi: 10.22034/mte.2021.10756.1454
طالب پور(نویسنده مسئول), فریده, کاظمی اسفه, نگار. تحلیل نقوش سفال های دوره سلجوقیان با تأکید بر بازتاب «طراز» در پوشاک پیکره ها. مطالعات فلسفی کلامی, 1401; 10(23): 68-99. doi: 10.22034/mte.2021.10756.1454

تحلیل نقوش سفال های دوره سلجوقیان با تأکید بر بازتاب «طراز» در پوشاک پیکره ها

مطالعات تاریخی جهان اسلام
دوره 10، شماره 23، مهر 1401، صفحه 68-99    اصل مقاله (1.15 M)
نوع مقاله: مقاله علمی - پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/mte.2021.10756.1454
نویسندگان
فریده طالب پور(نویسنده مسئول)* 1؛ نگار کاظمی اسفه2
1گروه طراحی پارچه و لباس، دانشکده هنر، دانشگاه الزهرا، ایران، تهران
2کارشناس ارشد طراحی پارچه و لباس، دانشکده هنر، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران
چکیده
نقوش سفالینه­های دوره سلجوقیان بازتابی از باورها، اعتقادات و ذوق تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگانی است که در سایه حمایت حکمرانان آن دوره توسعه و تکامل یافت و باعث ایجاد تنوع فراوانی در آن نقوش گردید. از نقوش خاص آن دوره که در تصاویر زیادی از سفالینه‌های دوران اسلامی بر بازوی لباس برخی از زنان و مردان به چشم می‌خورد «طراز» است. طراز در حکم مدال افتخار و نشان­دهنده وفاداری اشخاص به حکومت بود که توسط حکم‌رانان به افراد عالی‌رتبه و درباری اهدا می‌شد. سوال اصلی پژوهش این است که  نمایش طراز بر لباس پیکره‌ها، حامل چه مفاهیم و کارکردهایی است؟ پژوهش حاضر بر آن است تا با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی و جمع­آوری اطلاعات به­صورت کتابخانه­ای به بررسی و تحلیل تصاویر سفال­هایی از دوره سلجوقیان بپردازد که منقش به طرازند. یافته­های پژوهش نشان می­دهد که در دوره سلجوقیان طراز از جایگاه والایی برخوردار بوده و در آثار هنری از جمله سفال، ذوق و خلاقیت هنرمندان تحت حمایت اشراف، بستر مناسبی را برای خلق طراز روی پوشاک زنان و تصاویر داستان­های افسانه­ای، حماسی و ادبی آن دوره ایجاد می­کرد که بر مقام و جایگاه اجتماعی مالک ظرف تاکید داشت.
کلیدواژه‌ها
سفال؛ سلجوقیان؛ پوشاک پیکره ها؛ طراز
مراجع
  1. آلن، جیمز ویلسون (1387). سفا‌لگری اسلامی، مترجم مهناز شایسته فر، تهران، موسسه‌ مطا‌لعا‌ت‌ هنر اسلامی‌.
  2. آیت‌اللهی، حبیب‌الله و اخویان، مهدی (1392). هاله مقدس در نقاشی دیواری بقاع متبرکه ایران، وبگاه فرهنگستان هنر جمهوری اسلامی ایران.
  3. ابراهیمی پور، مریم (1391). بینش فلسفى ایرانیان در باره نور و تجسم آن در هنر نگارگرى، پیکره، شماره دوم، پاییز و زمستان، صص17-7.
  4. اب‌ خلدون، عبدالرحمن (1362). مقدمه ابن خلدون، مترجم محمد پروین گنابادی، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی، جلداول.
  5. اتینگهاوزن ریچارد و الگ گرابر (1384). هنر و معماری اسلامی 1، 1250-650 ، ترجمه یعقوب آژند تهران، انتشارات سمت.
  6. اتینگهاوزن، ریچارد و یارشاطر، احسان (1379). اوج­های درخشان هنر ایران، مترجم هرمز عبداللهی و رویین پاکباز، تهران، انتشارات آگاه.
  1. احمدی صدیق، سمیه (1398). تحلیل تطبیقی نقوش کاشی و سفال در هنر سلاجقه ایران  و روم، پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه حفاظت و مرمت.
  1. اسنودن، روت (1393). یونگ مفاهیم کلیدی، ترجمه افسانه شیخ الاسلام زاده، تهران، انتشارات عطائی.
  2. اکبری مفاخر، آرش (1395). شاه گاوسوار، پژوهشنامه ادب حماسی، سال12، شماره 21، صص 42-13.
  3. بری، مایکل (1385). تفسیر مایکل بری بر هفت پیکر نظامی، ترجمه جلال علوی نیا، تهران، نشر نی.
  4. بهدانی، مجید، مهرپویا، حسین (1390). بررسی تصویر بهرام گور در هنر ایران از دوره ساسانی تا پایان دوره قاجار، نگره، شماره 19، صص 19-4.
  5. بیکر، پاتریشیا (1385). منسوجات اسلامی، مترجم مهناز شایسته فر، تهران، موسسه مطالعات هنراسلامی.
  6. پاکباز، رویین (1379). نقاشی ایران از دیرباز تاکنون، انتشارات نارستان، تهران.
  7. پوپ، آتور اپهام (1380). شاهکارهای هنر ایران، ترجمه پرویز ناتل خانلری، تهران، علمی و فرهنگی.
  8. پوپ،آرتور اپهام، اکرمن، فیلیس(1387). سیری در هنر ایران از دوران پیش از تاریخ تا امروز، ترجمه نجف دریابندی و دیگران، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی، جلدهای 2و7و8و9.
  1. پنجه­باشی، الهه، حاجی خان میرزایی، مهسا (1395). مطالعه نقوش نوشتاری سفالینه­های دوره سلجوقی، باستان شناسی ایران، صص 93-84.
  2. تفرشی، مریم(1395). بررسی نقوش کاربردی در ظروف دوره سلجوقی، ایلخانی، تیموری، پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز.
  1. توحیدی، فائق (1379). فن و هنر سفالگری، تهران، سمت.
  2. حسن زاده دستجردی، افسانه (1391). نقد و تحلیل مقایسه­ای منطق داستانی بهرام گور در شاهنامه و متون تاریخی قدیم، پژوهشنامة نقد ادبی، شمارة 2، پاییز و زمستان،146-127.
  3. حسینی، سیدهاشم (1396). تحلیل نمونه­هایی از نقوش زنان بر سفال اسلامی، زن در فرهنگ و هنر، دوره 4، شماره2، صص 82-63.
  1. حسین­پور ماهانی، محدثه (1394). بررسی تحلیلی-تطبیقی نقوش انسانی و طبیعت گرایانه سفال دوره سلجوقی با ادبیات و سایر زمینه­های فرهنگی. پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علم و هنر یزد.
  1. خسروخانی، زهرا (1399). طراز در مصر دوره فاطمیان: تشکیلات، کارکردها و نقوش، پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی.
  2. دیماند، موریس اسون(1365). راهنمای صنایع اسلامی، مترجم عبدالله فریار، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی.
  3. ویکتوروونا، نینا، دن، پیگولوسکایا، آ، یو، یاکوبوسکی (1363). تاریخ ایران از دوران باستان تا پایان سده 18 میلادی، ترجمه: کریم کشاورز، انتشارات پیام.
  4. راودراد، اعظم(1384). جایگاه اقتصاد در جامعه شناسی هنر، بیناب، شماره 8، صص 63-48.
  5. رایگانی، ابراهیم و داود پاکبازکتج (1397). بررسی نقوش سفالینه های زرین فام و ظروف فلزی دوره سلجوقیان و ایلخانی و بازتاب زندگی اجتماعی آن عصر، نگره، شماره47، صص 29-4.
  6. رفیعی، احمدرضا، شیرازی، علی اصغر(1386). هنر دوره سلجوقیان، پیوند هنر و علوم، نگره، شماره 5، صص 119-107.
  7. ره­رو اصفهانی، لیلا (1394). مطالعه­ی پارچه­های طراز در تمدن اسلامی با تاکید بر دوره فاطمیون مصر، پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علم و هنر اردکان.
  8. رضایی آذر، ندا (1392). بررسی عنصر رنگ در پارچه­های دور اسلامی ( سلجوقیان تا صفویه)، فصلنامه علمی-پژوهشی هنرهای تجسمی نقش­مایه، شماره15، صص101-91.
  9. روح­فر، زهره (1392). نگاهی بر پارچه­بافی دوران اسلامی، تهران، انتشارات سمت.
  1. زاهدی­پور، افسانه (1397). مطالعه نقوش سفالینه­های سلجوقی از منظر تصویرگری و روایت، پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه هنر اصفهان.
  1. صالحی کاخکی، احمد، شاطری، میترا، منصوری، سولماز (1394). بررسی نقوش سفالینه های مینایی ساوه در سده­های ششم و هفتم هجری قمری بر اساس نمونه­های موزه متروپولیتن، نگره، شماره6، صص 22-4.
  1. طاهرخانی، لیلا (1397). طراز و کارکرد آن در دربار خلفای عباسی، تاریخ(دانشگاه آزاد واحد محلات)،  شماره50، صص 68-54.
  2. طالب­پور، فریده (1395). کارکردهای طراز در دوره فاطمیان، هنرهای زیبا-هنرهای تجسمی، شماره 2، صص 64-55.
  1. عرب بیگی، ابوالفضل (1396). تحلیلی بر تصاویر پیروزی فریدون بر ضحاک در سفالینه­های ایران، سده­های ششم و هفتم هجری قمری، هنرهای صناعی ایران، شماره 1پاییز و زمستان، صص32-21.
  2. علی‌نژاد اسبوئی، زهرا( 1390). کارکردهای فرهنگی و سیاسی طراز در دوره سلجوقیان، مطالعات تاریخ فرهنگی- پژوهش نامه انجمن ایرانی تاریخ، سال 3، شماره9، صص 87-69 .
  1. غلامی‌نژاد، محمدعلی، تقوی، محمد، براتی، محمدرضا (1386). بررسی تطبیقی شخصیت بهرام در شاهنامه و هفت پیکر، مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی مشهد، شماره 158، صص 139-118.
  1. فریه، ر.دبلیو (1374). هنرهای ایران، مترجم پرویز مرزبان، تهران، فرزان.
  2. کامبخش، سیف الله (1379). سفال و سفالگری در ایران از ابتدای نوسنگی تا دوران معاصر، تهران، انتشارات ققنوس.
  3. کریمی، فاطمه، کیانی، محمد یوسف (1364). هنر سفالگری دوره اسلامی ایران، تهران، مرکز باستان شناسی.
  4. کیانی، محمد یوسف (1377). پیشینه سفال و سفالگری در ایران، تهران، انتشارات نسیم دانش.
  1. کیانمهر، قبادی، قربانی، شعبانعلی (1395). انعکاس مضامین شاهنامه بر سفالینه­های دوران سلجوقی، مطالعات هنر اسلامی، سال دوازدهم، شماره24، صص 44-33.
  2. محمدی ملایری، محمد (1382). تاریخ و فرهنگ ایران در دوران انتقال از عصر ساسانی به عصر اسلامی، چاپ دوم، تهران، انتشارات توس، جلد5.
  1. میرزایی، بنفشه (1391). تاثیر شاهنامه فردوسی بر نقوش سفال‌های سلجوقیان، نقش‌مایه، شماره10، سال5، صص 102-95.
  1. میرزائی، بنفشه (1390). بررسی نقوش تصویری سفالینه­های دوره سلجوقی ایران، پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز.
  2. موخواه، آذر (1388). بررسی نقوش روایتگری در سفالینه­های عصر سلجوقی تا پایان دوره­ی تیموری، پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شاهد.
  1. نولدکه، تئودر (1378). تاریخ ایرانیان و عرب‌ها در زمان ساسانیان، ترجمه عباس زریاب، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
  2. ویلسن،کریستی جی (1371). تاریخ صنایع ایران، ترجمه عبدالله فریار، تهران، یساولی.
  3. هیلنز،جان راسل (1385). شناخت اساطیر ایران، ترجمه باجلان فرخی، تهران، نشر اساطیر.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 1,255
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 291


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب