اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات120
تعداد شماره‌ها1,364
تعداد مقالات10,246
تعداد مشاهده مقاله3,191,158
تعداد دریافت فایل اصل مقاله1,784,102
میرشکاری, عباس, حسینی, سیدمحمدامین. (1400). تحلیل اعتبار حیله شرعی، با تطبیق بر یک پرونده حقوقی. مطالعات فلسفی کلامی, 15(44), 51-73. doi: 10.22034/fvh.2021.9806.1297
عباس میرشکاری; سیدمحمدامین حسینی. "تحلیل اعتبار حیله شرعی، با تطبیق بر یک پرونده حقوقی". مطالعات فلسفی کلامی, 15, 44, 1400, 51-73. doi: 10.22034/fvh.2021.9806.1297
میرشکاری, عباس, حسینی, سیدمحمدامین. (1400). 'تحلیل اعتبار حیله شرعی، با تطبیق بر یک پرونده حقوقی', مطالعات فلسفی کلامی, 15(44), pp. 51-73. doi: 10.22034/fvh.2021.9806.1297
میرشکاری, عباس, حسینی, سیدمحمدامین. تحلیل اعتبار حیله شرعی، با تطبیق بر یک پرونده حقوقی. مطالعات فلسفی کلامی, 1400; 15(44): 51-73. doi: 10.22034/fvh.2021.9806.1297

تحلیل اعتبار حیله شرعی، با تطبیق بر یک پرونده حقوقی

مطالعات فقه اسلامی و مبانی حقوق
مقاله 3، دوره 15، شماره 44، اسفند 1400، صفحه 51-73    اصل مقاله (647.67 K)
نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/fvh.2021.9806.1297
نویسندگان
عباس میرشکاری1؛ سیدمحمدامین حسینی* 2
1استادیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، ایران
2دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق خصوصی دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری دادگستری، تهران، ایران
چکیده
حیله شرعی به معنای راه‌کاری است که بنابر قواعد کلی، طرفین برای استفاده از آن، مجاز هستند اما از آنجا که قصد طرفین از به کار گیری آن، فرار از ممنوعیت‌ها و محدودیت‌های شرعی و قانونی است، درباره، صحت آن در فقه اختلاف‌نظر وجود دارد. برخی، قائل به جواز آن هستند. برای اثبات این سخن نیز، به اصل صحت استناد می‌شود. در مقابل، برخی دیگر بر این باورند که حیله شرعی باطل است، عمده دلیل قائلان به بطلان حیل شرعی، قبح نقض غرض شارع می باشد. یعنی غرض شارع از تحریم ربا وجود ظلم و سایر مفاسدی در ربا بوده است. اگر با تغییر عنوان و در عین حال وجود چنین مفاسدی آن را مباح بداند دچار تناقض در جعل و نقض غرض گردیده و نقض غرض قبیح است و عمل قبیح از شارع سر نمی زند. در نظام حقوقی نیز، همانند این اختلافات قابل مشاهده است، از قانون مدنی نیز، رویکرد واحدی قابل استنباط نیست، با این حال، به نظر می‌رسد در پناه اصول کلی، باید مسئله را حل کرد. رویکرد اتخاذ شده در این مقاله تاکید بر قصد واقعی برای انشا معامله است. باید دید که با وجود به کارگیری حیله، همجنان طرفین قصد جدی برای انجام معامله دارند یا خیر. پاسخ منفی به این پرسش، معنایی جز بطلان معامله نخواهد داشت. در مقاله حاضر تلاش می‌شود با معرفی یک پرونده، جدا از بحث نظری در این ارتباط، رویکرد رویه قضایی نیز ترسیم شود.
کلیدواژه‌ها
حیله؛ حیل شرعی؛ ربا؛ اصل صحت؛ نقض غرض
مراجع
  • اخوان‌فرد، مسعود و همکاران(1392)، «مقایسه تقلب نسبت به قانون و حیل شرعیه درحقوق خصوصی»، پژوهشنامه ‌حقوق ‌اسلامی، ش2، ص212-181.
  • اردبیلی، احمد بن‌ محمد(1403ق)، مجمع الفائدة ‌و البرهان فی ‌شرح ‌إرشاد الأذهان‌، چ1، قم: انتشارات‌اسلامى.
  • امامی، سید حسن(بی‌تا)، حقوق‌ مدنی، ج1و3، تهران: انتشارات‌اسلامیه.
  • ایازی، محمد علی(1386)، ملاکات ‌احکام ‌و شیوه‌های ‌استنکاف‌آن‌ها، چ1، قم: پژوهشگاه ‌علوم و فرهنگ اسلامی.
  • بروجردی طباطبایی، سید حسین‌(1429ق)، جامع ‌أحادیث ‌الشیعة‌، ج18، چ1، تهران: فرهنگ ‌سبز.
  • بیگدلی، سعید و اعظم مالکی(1391)، «جایگاه اراده ظاهری و باطنی در فقه‌وحقوق موضوعه»، مجله حقوقی ‌دادگستری، ش80، ص117-87.
  • جعفری لنگرودی، محمد جعفر(1391)، مجموعه‌ محشی‌قانون ‌مدنی، چ4، تهران: انتشارات‌ گنج ‌دانش.
  • ــــــــــــــــــــــــــ(1392)، تأثیر اراده در حقوق مدنی، چ3، تهران: انتشارات گنج دانش.
  • ــــــــــــــــــــــــــ(1398)، تاریخ حقوق ایران، چ1، تهران: انتشارات گنج دانش.
  • حسینی زبیدی، محمد مرتضی(1414ق)، تاج العروس من جواهر القاموس، ج14، چ1، بیروت: دارالفکر للطباعه و النشر و التوزیع.
  • حلی، حسن ‌بن ‌یوسف(1414ه.ق)، تذکرۀ ‌الفقها، ج10 و 12، چ1، قم: موسسه‌آل‌بیت‌:.
  • خمینی، سید روح ‌الله الموسوی(1421ق)، البیع، ج2، تهران: موسسه ‌تنظیم ‌و نشرآثار امام‌خمینی9.
  • ــــــــــــــــــــــــــ(بی‌تا)، تحریر الوسیله، ج1، قم: موسسه ‌مطبوعاتی ‌دار العلم.
  • ــــــــــــــــــــــــــ(1425ق)، تحریر الوسیله، ترجمه علی اسلامی، ج2، چ21، قم: دفتر انتشارات ‌اسلامی.
  • دهخدا، علی‌اکبر(1377)، لغت‌نامه، ج6، چ2، تهران: مؤسسه ‌انتشارات‌ و چاپ‌ دانشگاه‌تهران.
  • راغب ‌اصفهانی، ابی‌القاسم حسین ‌بن ‌محمد(1412ق)، مفردات ‌الفاظ قرآن، لبنان/ سوریه: دار العلم.
  • سعیدی، سید محسن(1385)، «دفاع از مبنای امام خمینی9 در حیل ربا»، مجله فقه اهل بیت:، ش47، ص178-151.
  • شریف‌ مرتضی، علی‌بن‌حسین‌(1417ق)، المسائل‌ الناصریات، تهران: رابطة ‌الثقافة و العلاقات ‌الإسلامیة.
  • شهیدی، مهدی(1394)، اصول ‌قراردادها و تعهدات، چ6، تهران: انتشارات ‌مجد.
  • صدوق ‌قمی، محمد بن ‌علی ‌بن ‌بابویه(1413ق)، من لایحضره ‌الفقیه، ج3، چ2، قم: دفتر انتشارات ‌اسلامى.
  • طریحی، فخرالدین(1416)، مجمع البحرین، ج5، چ3، تهران: کتابفروشی مرتضوی.
  • طوسی، ابو جعفر محمد بن ‌حسن(1387)، المبسوط ‌فی ‌فقه‌ الامامیه، ج5، چ3، تهران: المکتبة المرتضویة لإحیاء الآثار الجعفریة.
  • عاملی، زین‌الدین ‌بن ‌علی(1410ق)، الروضۀ ‌البهیۀ ‌فی ‌شرح ‌اللمعۀ ‌الدمشقیۀ، قم: کتابفروشی ‌داوری.
  • عاملی، زین‌الدین‌ بن‌ علی(1413ق)، مسالک‌ الافهام الی‌تنقیح ‌شرائع ‌الاسلام، قم: موسسسه معارف ‌اسلامی.
  • عبدالرحمان، محمود(بی‌تا)، معجم المصطلحات و الألفاظ الفقهیه، ج1، قاهره: دار الفضیلۀ.
  • علی اکبریان، حسنعلی(1394)، «بررسی اختلاف در تعمیم دلیل به حکمت حکم»، مجله کاوشی نو در فقه اسلامی، سال 21، ش1، ص92-77.
  • علیدوست، ابوالقاسم(1395)، فقه‌ و عقل، چ8، تهران: پژوهشگاه‌ فرهنگ و اندیشه‌اسلامی.
  • غزالی، ابوحامد محمد(1417ق)، المستفی فی علم الاصول، بیروت: دارالکتب العلمیه.
  • قاروبی، شیخ‌حسن(1395)، النضید، ج18، قم: نشر عالمه.
  • کاتوزیان، ناصر(1393)، عقود معین، ج4، چ10، تهران: انتشارات ‌گنج‌ دانش.
  • ـــــــــــــ(1394)، عقود معین، ج4، چ8، تهران: شرکت‌ سهامی‌ انتشار.
  • ـــــــــــــ(1395)، عقود معین، ج1، چ14، تهران: شرکت ‌سهامی ‌انتشار.
  • ـــــــــــــ(1396)، قانون مدنی در نظم حقوقی‌ کنونی، چ54، تهران: نشر میزان.
  • ـــــــــــــ(1396)، قواعد عمومی ‌قراردادها، ج2، چ1، تهران: انتشارات ‌گنج ‌دانش.
  • کلینی، محمد بن ‌یعقوب(1407ق)، الکافی، ج2‌و5، چ4، تهران: دارالکتب ‌الاسلامی.
  • گرامی، محمد علی(1385)، «نگاهی نو به ملاک حرمت ربا»، مجله فقه و حقوق، س3، ش11، ص38-9.
  • مجلسی، محمد باقر(1404ق)، مرآة ‌العقول فی ‌شرح‌ أخبار آل‌الرسول:‌، ج10، چ2، تهران: دارالکتب‌الإسلامیه.
  • مسجد سرائی، حمید و همکاران(1397)، «بازخوانی و نقد ادله اختصاص حق شفعه به بیع»، مجله فقه و مبانی حقوق اسلامی، س51، ش2، ص495-475.
  • مطهری، مرتضی(1377)، مسئله ‌ربا، چ7، تهران: انتشارات ‌صدرا.
  • مکارم شیرازی، ناصر(1380)، بررسی طرق‌ فرار از ربا، قم: مدرسۀ ‌الامام علی‌ابن‌ابی‌طالب7.
  • نجفی، محمد حسین(1404ق)، جواهر الکلام فی‌ شرایع‌ الاسلام، چ7، بیروت: دار إحیاء ‌التراث ‌العربی.‌
  • نودهی، محسن(1387)، «رهیافتی به سوی تبیین عقلانی حیله‌های ربا»، مجله دین و اقتصاد، س2، ش7و8، ص64-51.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 738
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 405


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب