اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات120
تعداد شماره‌ها1,350
تعداد مقالات10,139
تعداد مشاهده مقاله3,046,950
تعداد دریافت فایل اصل مقاله1,720,373
گلگتی, ابرارحسین, شهیدی‌پور, محمد رضا, پارچه باف دولتی, کریم. (1400). مصاحف امصار در دیدگاه دانشمندان فریقین. مطالعات فلسفی کلامی, 9(16), 188-216.
ابرارحسین گلگتی; محمد رضا شهیدی‌پور; کریم پارچه باف دولتی. "مصاحف امصار در دیدگاه دانشمندان فریقین". مطالعات فلسفی کلامی, 9, 16, 1400, 188-216.
گلگتی, ابرارحسین, شهیدی‌پور, محمد رضا, پارچه باف دولتی, کریم. (1400). 'مصاحف امصار در دیدگاه دانشمندان فریقین', مطالعات فلسفی کلامی, 9(16), pp. 188-216.
گلگتی, ابرارحسین, شهیدی‌پور, محمد رضا, پارچه باف دولتی, کریم. مصاحف امصار در دیدگاه دانشمندان فریقین. مطالعات فلسفی کلامی, 1400; 9(16): 188-216.

مصاحف امصار در دیدگاه دانشمندان فریقین

مطالعات قرائت قرآن
دوره 9، شماره 16، شهریور 1400، صفحه 188-216    اصل مقاله (1.42 M)
نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی
نویسندگان
ابرارحسین گلگتی* 1؛ محمد رضا شهیدی‌پور2؛ کریم پارچه باف دولتی3
1دانشجوی سطح چهار علوم وفنون قرائات جامعه المصطفی العالمیه
2عضو هیئت علمی جامعة المصطفی العامیة
3عضو هیئت علمی گروه پژوهشی مطالعات قرآنی برهان
چکیده
قرائات و رسم از مهمترین موضوعات علوم قرآنى است که از زوایاى مختلفی قابل‌بررسی است. برای شناخت صحیح این دو حوزه، بیان رابطه و تأثیر متقابل آن‌ها با تأکید بر دیدگاه ابن‌جزری که نقش ویژه‌ای در این دو علم دارد، ره‌یافت‌هایی جدیدی از این موضوع در پی خواهد داشت. روش تحقیق اﯾﻦ مقاله، با استفاده از منابع مکتوب این علم، توصیفی ـ ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ و انتقادی اﺳﺖ. با ارائه دیدگاه ابن‌جزری که هر دو علم «قرائات» و «رسم المصحف» را توقیفی و وحیانی می‌داند، به بررسی موضوع پرداخته شده است. ابن‌جزری برخلاف دانشمندان دوره‌های پیش از خود، همانند فراء و ابن مجاهد، با طرح دیدگاه موافقت احتمالی و تقدیری، تمامی قرائات عشره و معروف را با معیار موافقت رسم‌المصحف سازگار معرفی کرده است. از دوره وی (قرن نهم هجری قمری) تا امروز، این دیدگاه موردتوجه بوده است. هرچند ازنظر شیعه، دیدگاه ابن‌جزری دارای اشکال است؛ نتایج آن نیز مشکلاتی را به دنبال دارد. ازجمله این اشکالات، آن است که با شرط موافقت احتمالی، قرائات شاذ و ضعیف نیز می‌توانند در بین قرائات صحیح قرار بگیرند، یا حداقل برای برخی چنین شبهه‌ای را ایجاد کنند. درعین‌حال، هماهنگی و موافقت قرائت با رسم‌المصحف را بدون شک باید یکی از معیارهای قرائت صحیح دانست. از دیگر نتایج این بررسی، آن است که در مناطقی که قرائات خاصی در آن رواج داشته، مصاحف نیز بر اساس آن قرائات نوشته می‌شده است و عملاً تأثیر عملی قرائات بر رسم قابل‌مشاهده خواهد بود.
کلیدواژه‌ها
قرآن؛ قرائات؛ رسم‌المصحف؛ مصاحف امصار؛ ابن جزری؛ قرائات عشر
مراجع
  1. ترجمه قرآن کریم، رضایی اصفهانی، محمدعلی، ‌موسسه تحقیقاتی فرهنگی دارالذکر، قم: 1383ش.
  2. ابن‌اثیر، مبارک بن محمد، النهایة فی غریب الحدیث والأثر، مؤسسه مطبوعاتى اسماعیلیان، قم: 1387 ق.
  3. ابن‌العماد عَکری الحنبلی، عبدالحی بن أحمد بن محمد، شذرات الذهب فی أخبار من ذهب، تحقیق: عبدالقادر الأرناؤوط، محمود الأرناؤوط، دار ابن کثیر، بیروت: 1406 ق/ 1986 م.
  4. ابن‌انباری، ابوبکر محمد بن قاسم، ایضاح الوقف والابتداء فی کتاب الله عزوجل، تحقیق، محی الدین عبدالرحمن رمضان، مطبوعات مجمع اللغة العربیه، دمشق: 1390 ق/1971 م.
  5. ابن‌جزرى، محمد بن محمد، النشر فی القراءات العشر، دار الکتب العلمیة، بیروت: بی‌تا.
  6. ــــــ، غایة النهایة فی طبقات القراء، طنطا، دار الصحابة للتراث، مصر: 1429 ق.
  7. ــــــ، منجد المقرئین و مرشد الطالبین، مکتبة القدسى، قاهره: 1350 ق.
  8. ابن‌حجر عسقلانی، احمد بن علی بن محمد بن أحمد، إنباء الغمر بأبناء العمر، تحقیق: حسن حبشی، المجلس الأعلى للشئون الإسلامیة، لجنة إحیاء التراث الإسلامی، مصر: 1389 ق/ 1969 م.
  9. ابن‌درستویه، عبدالله بن جعفر بن درستویه، کتاب الکتاب، تحقیق، إبراهیم السامرائی، عبد الحسین الفضلی، کویت، دار الکتب الثقافیة، 1397 ق/ 1977 م.
  10. ابن‌غلبون، طاهر بن عبدالمنعم، التذکرة فی القراءات، تحقیق: عبدالفتاح بحیری، الزهراء للاعلام العربی، قاهره: 1410 ق.
  11. ابن‌مجاهد، أحمد بن موسى بن العباس التمیمی، أبو بکر بن مجاهد البغدادی، کتاب السبعة فی القراءات، محقق، شوقی ضیف، دارالمعارف، مصر: 1400 ق.
  12. ابن‌منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، دار صادر، بیروت: چاپ سوم، 1414 ق.
  13. ابوداوود، سلیمان بن نجاح، مختصر التبیین لهجاء التنزیل، محقق: شرشال، احمد بن احمد، مجمع الملک فهد لطباعة المصحف الشریف، المدینة المنورة: 1421 ق.
  14. ابوشامة، شهاب الدین عبدالرحمن بن اسماعیل، المرشد الوجیز الی علوم تتعلق بالکتاب العزیز، تحقیق، طیار آلتی قولاچ، دار صادر، بیروت: 1395 ق.
  15. أرکاتی، محمد غوث، نثر المرجان فی رسم نظم القرآن، بمطبوعة عثمان پرس، حیدرآباد دکن: بی‌تا.
  16. ازهری، محمد بن احمد، معانی القراءات، دارالکتب العلمیة، بیروت:1420 ق.
  17. استدتاش، محمدعلی، ساجدی، حامد، «بررسی سیر نگارش قرائات قرآن کریم»، دوفصل نامه علمی مطالعات قرائت قرآن، ش 14، بهار و تابستان 1399 ش.
  18. ایزدی، مهدی؛ ذوقی، امیر، «پی‌جویی قرائت عامه در کتب تفسیری سده‌های نخست و نقش آن در ترجیح قرائت»، پژوهش‌های زبان‌شناختی قرآن، شماره 11، 1396 ش.
  19. جوهرى، اسماعیل بن حماد، الصحاح تاج اللغة و صحاح العربیة، دارالعلم للملایین، بیروت: 1376 ق
  20. حافظ، محمد مطیع، شیخ القراء الإمام ابن‌الجزری، دارالفکر، دمشق: 1416 ق/ 1995 م
  21. خرمشاهی، بهاء‌الدین، دانشنامه قرآن و قرآن‌پژوهی، تهران، دوستان، ناهید، ۱۳۷۷ ش.
  22. دانی، ابوعمرو عثمان بن سعید، التیسیر فی القراءات السبع، دار الکتب العلمیة، بیروت: 1426 ق.
  23. ــــــ، المحکم فی نقط المصاحف، تحقیق: عزة حسن، دارالفکر، دمشق: 1407 ق.
  24. ــــــ، المقنع فی رسم مصاحف الأمصار، تحقیق، قمحاوی، محمد صادق، مکتبة الکلیات الأزهریة، قاهره: ۱۹۷۸ م.
  25. دمیاطى، احمد بن محمد، اتحاف فضلاء البشر فى القراءات الأربعة عشر، مطبعة دارالکتب العلمیة، بیروت: 1422 ق.
  26. رازی، محمد بن أبی‌بکر، مختار الصحاح، تحقیق: یوسف الشیخ محمد، المکتبة العصریة، الدار النموذجیة، صیدا، بیروت: چاپ پنجم، 1420 ق/ 1999 م.
  27. راغب اصفهانى، حسین بن محمد‏، مفردات ألفاظ القرآن، دار القلم، بیروت: 1412 ق.
  28. زبار عنیزان، فاطمة، منهج ابن الجزری فی کتابه غایة النهایة فی طبقات القراء/ دراسة تحلیلیة، مطبعة العهد، بغداد: 2018 م.
  29. زبیدی فیروزآبادی، محمد بن محمد، مرتضی، تاج العروس فی شرح القاموس، تحقیق، علی شیری، دار الفکر، بیروت: 1414 ق/ 1994 م.
  30. زرقانى، محمد عبدالعظیم، مناهل العرفان فى علوم القرآن، داراحیاء الکتب العربیة، قاهره: چاپ سوم، 1943 م.
  31. زرکشی، محمد بن بهادر، البرهان فی علوم القرآن، تحقیق، جمال حمدی ذهبی، ابراهیم عبدالله کردی، یوسف عبدالرحمن مرعشلی، دارالمعرفة، بیروت: ۱۴۱۰ ق.
  32. سخاوی، محمد بن عبدالرحمن، الضوء اللامع لأهل القرن التاسع، دار مکتبة الحیاة، بیروت: 1412 ق/1992 م.
  33. ــــــ، الغایة فی شرح الهدایة فی علم الروایة، تحقیق، أبو عائش عبد المنعم إبراهیم، مکتبة أولاد الشیخ للتراث، بی‌جا: 2001 م
  34. سعید إعراب، القراء والقراءات بالمغرب، دارالمغرب الإسلامى، بیروت: ١٩٩0 م.
  35. سیوطى، جلال الدین عبدالرحمن بن ابى بکر، الاتقان فى علوم القرآن، تحقیق: محمد ابوالفضل ابراهیم، مکتبة و مطبعة المشهد الحسینى، قاهره: 1967 م.
  36. شنقیطی، سالم محمد محمود احمد، منهج ابن‌الجزری فی کتاب النشر، مع تحقیق قسم الاوّل وهو (من اول الکتاب اِلی نهایة باب افراد القرائات)، راﻫﻨﻤﺎ دکتور، ابراهیم بن سعیدبن حمد الدوسری، ریاض: 1421 ق.
  37. شوکانی، محمد، البدر الطالع بمحاسن من بعد القرن السابع، تحقیق، محمدحسن حلاق، دار ابن کثیر، دمشق: 2008 م/ 1429 ق.
  38. صاحب بن عباد، اسماعیل بن عبادالصاحب، المحیط فى اللغة، عالم الکتب، بیروت: 1414ق.
  39. ضباع، علی محمد، سمیرالطالبین فی رسم وضبط الکتاب المبین، المکتبة الازهریة للتراث، قاهره: 1420 ق.
  40. غانم قدوری، الحمد، رسم‌المصحف دراسة لغویة تاریخیة، دار عمار، عمان، اردن: 1425 ق ترجمه: یعقوب جعفری، رسم‌الخط مصحف، انتشارات اسوه، 1376 ش.
  41. فراهیدى، خلیل بن احمد، کتاب العین، نشر هجرت، قم: چاپ دوم، 1409 ق.
  42. فرماوی، عبد الحی، رسم‌المصحف بین المؤیدین و المعارضین، مکتبة الازهر للطباعة و النشر و التوزیع، قاهره: 1397 ق.
  43. فضلی، عبدالهادی، القراءات القرآنیة، مرکز الغدیر، بیروت:1430 ق.
  44. فیروزآبادى، محمد بن یعقوب، القاموس المحیط، دار الکتب العلمیة، بیروت: 1415 ق.
  45. کلینی، محمد بن یعقوب، أصول الکافی، ترجمه مصطفوى، تهران: 1369 ش.
  46. مارغنی تونسی، ابراهیم بن احمد، دلیل الحیران علی مورد الظمآن، دارالکتب العلمیه، بیروت: 1415 ق.
  47. مرتضوی، سید ابراهیم، طیب حسنی، سید محمود، «دیدگاه زمخشری در مورد قرائات»، مطالعات قرائت قرآن، دوره 7، ش 12، بهار و تابستان 1398 ش.
  48. مستفید، حمیدرضا، جزوه تأثیر متقابل رسم و قرائات، مجتمع آموزش عالی امام خمینی ره، قم: سال تحصیلی 1388.
  49. معرفت، محمدهادی، التمهید فی علوم القرآن، مرکز مدیریت حوزۀ علمیۀ، قم: 1410 ق.
  50. مکى، ابومحمد بن ابى طالب حموش قیسى، الابانة عن معانى القراءات، ناشرون، بیروت: 1432 ق.
  51. نویری، محمد بن محمد، شرح طیبة النشر فی القرائات العشر، دار الکتب العلمیة، منشورات محمد علی بیضون، بیروت: 1424 ق / 2003 م.
  52. همامی، عباس؛ پوراسماعیل، احسان، «نقدی بر نوشتار "القراءات فی نشأتها وتطورها"»، پژوهش‌نامه قرآن و حدیث، شماره 4، 1387 ش.
  53. همدانی، حسن بن احمد، غایة الإختصار فی قراءات العشرة أئمة الأمصار، مصحح: طلعت، اشرف محمد فواد، دار الصحابة للتراث، طنطا- مصر: ۱۴۲۷ ق.

 

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 338
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 198


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب