اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات121
تعداد شماره‌ها1,272
تعداد مقالات9,554
تعداد مشاهده مقاله2,770,293
تعداد دریافت فایل اصل مقاله1,536,307
قاسمی حامد, مرتضی. (1400). روش‌شناسی حاکم نیشابوری در المستدرک و جایگاه آن از دیدگاه فریقین. مطالعات فلسفی کلامی, 8(14), 232-253. doi: 10.22034/pht.2021.5980
مرتضی قاسمی حامد. "روش‌شناسی حاکم نیشابوری در المستدرک و جایگاه آن از دیدگاه فریقین". مطالعات فلسفی کلامی, 8, 14, 1400, 232-253. doi: 10.22034/pht.2021.5980
قاسمی حامد, مرتضی. (1400). 'روش‌شناسی حاکم نیشابوری در المستدرک و جایگاه آن از دیدگاه فریقین', مطالعات فلسفی کلامی, 8(14), pp. 232-253. doi: 10.22034/pht.2021.5980
قاسمی حامد, مرتضی. روش‌شناسی حاکم نیشابوری در المستدرک و جایگاه آن از دیدگاه فریقین. مطالعات فلسفی کلامی, 1400; 8(14): 232-253. doi: 10.22034/pht.2021.5980

روش‌شناسی حاکم نیشابوری در المستدرک و جایگاه آن از دیدگاه فریقین

پژوهشنامه علوم حدیث تطبیقی (علمی پژوهشی)
دوره 8، شماره 14، شهریور 1400، صفحه 232-253    اصل مقاله (1.18 M)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/pht.2021.5980
نویسنده
مرتضی قاسمی حامد*
استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه مذاهب اسلامی، تهران، ایران
چکیده
اظهارنظرهای مختلفی دربارۀ کتاب المستدرک علی الصحیحین حاکم نیشابوری انجام شده است. با بررسی احادیث می‌توان پی برد بهترین نظرها این است که در آن احادیث صحیح، حسن و ضعیف وجود دارد و اظهارنظرهای غیر منطقی در رابطه با کتاب، قابل پذیرش نیست؛ زیرا برخی از احادیث کتاب حاکم با احادیث کتاب‌های بخاری و مسلم مشترک لفظی یا معنوی هستند و تنها تفاوت‌های اندک وجود دارد. در این نوشتار با روش توصیفی ـ تحلیلی به استخراج روش حاکم نیشابوری در گزینش روایات و ارزیابی آن پرداخته می‌شود. بررسی روایات کتاب نشان می‌دهد او در گزینش روایات به جوانب مختلف آن‌ها توجه داشته و روش وی عبارت است از: دسته‌بندی موضوعی روایات؛ توجه به شروط بخاری و مسلم در انتخاب روایات؛ ارائه شواهدی برای اثبات صحت روایات؛ توجه به سماع حدیث؛ توجه به طرق گوناگون روایات؛ توجه به نقل به معنا در روایات؛ توجه به تقطیع در روایات؛ ذکر احادیث به‌صورت مسند؛ شرح و توضیح اسناد و متن روایات؛ توجه به راویان ثقه و مورد اعتماد؛ شرح و توضیح رجال برخی احادیث؛ ذکر منابع روایات؛ اجتهاد در انتساب برخی روایات به صحت. هرچند حاکم از روش بسیار خوب و دقیقی در ذکر روایات مستدرک بهره برده، اما التزام او به این روش در همه‌جا یکسان نبوده و در برخی موارد، روایات بدون هیچ توضیحی یا با توضیح ناکافی آمده‌ است که همین علت، مخاطبان در مواجهه با برخی احادیث مستدرک با مشکلاتی مواجه شده‌اند.
کلیدواژه‌ها
حاکم نیشابوری؛ المستدرک علی الصحیحین؛ روش‌شناسی؛ گزینش روایات؛ شروط صحت روایات
مراجع
  1. ابن‌‌خلکان، احمد بن ابی‌‌بکر، وفیات الاعیان و انباء ابناء الزمان، تحقیق: احسان عباس، بیروت: دارالفکر؛ دارصادر، 1420/2000م.
  2. ابن‌‌قاضی شهبه دمشقی، ابی‌‌بکر بن احمد تقی‌‌الدین، طبقات الشافعیة، تحقیق: عبدالعلیم خان، بیروت: عالم الکتب، چاپ اول، 1407/1987م.
  3. ابن‌‌کثیر دمشقی، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایة، بیروت: مکتبة المعارف، چاپ دوم، 1411/1990م.
  4. ابن‌‌حجر عسقلانی، احمد بن علی، لسان المیزان، بیروت: موسسة الأعلمی للمطبوعات، چاپ سوم، 1406/1986م.
  5. ابن‌‌صلاح، عثمان بن عبدالرحمن شهرزوری، معرفة انواع علم الحدیث، تحقیق: عبداللطیف همیم و ماهر یاسین فحل، بیروت: دارالکتب العلمیة، چاپ اول، 1423/2002م.
  6. حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون عن اسامی الکتب و الفنون، بیروت: دارالفکر؛ مکتبة الفیصلیة، بی‌تا.
  7. حاکم نیشابوری، محمد بن عبدالله، المستدرک علی الصحیحین و معه تلخیص الذهبی و...، تحقیق: ابی‌عبدالله عبدالسلام بن محمد بن عمر علوش، بیروت: دارالمعرفة، چاپ اول، 1418/1998م.
  8. همو، المستدرک علی الصحیحین و بذیله التلخیص للحافظ الذهبی، تحقیق: یوسف عبدالرحمن مرعشلی، بیروت: دارالمعرفة، 1406/1986م.
  9. همو، المستدرک علی الصحیحین، تحقیق: مصطفی عبدالقادر عطا، بیروت: دارالکتب العلمیة، چاپ اول، 1411ق.
  10. همو، تاریخ نیشابور، ترجمه محمد بن حسین خلیفه نیشابوری، تحقیق: محمدرضا شفیعی کدکنی، تهران: نشر آگه، چاپ اول، 1375ش.
  11. همو، معرفة علوم الحدیث، تحقیق: سید محمد لحام، بیروت: دارومکتبة الهلال، 1382/2003م.
  12. همو، معرفة علوم الحدیث، تحقیق: سید معظم حسین، مدینه، المکتبة العلمیة، 1397ق.
  13. حسینی دشتی، سید مصطفی، معارف و معاریف، دائرة المعارف جامع اسلامی، ج4، تهران: مؤسسه فرهنگی آرایه، چاپ سوم، 1379ش.
  14. حیدری نسب، علیرضا، حاکم نیشابوری و المستدرک علی الصحیحین، تهران: علمی و فرهنگی، چاپ اول، 1390ش.
  15. خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد أو مدینة السلام، تحقیق: مصطفی عبدالقادر عطا، بیروت: دارالکتب العلمیة، چاپ اول، 1417/1997م.
  16. داینی، عزیز رشید محمد، تصحیح احادیث المستدرک بین الحاکم النیسابوری و الحافظ الذهبی، تحقیق: بشار عواد معروف، بیروت: دارالکتب العلمیة، چاپ اول، 2006م.
  17. ذهبی، محمد بن احمد، تذکرة الحفاظ، بیروت: دارإحیاء التراث العربی، بی‌‌تا.
  18. همو، سیر اعلام النبلاء، تحقیق: شعیب الارنؤوط، بیروت: مؤسسة الرسالة، چاپ یازدهم، 1419/1998م.
  19. زرکلی، خیرالدین، الاعلام: قاموس تراجم لاشهر الرجال و النساء من العرب و المستعربین و المستشرقین، بیروت: دارالعلم للملایین، چاپ دهم، 1992م.
  20. الزقة، عبدالرحیم احمد محمد، «الحاکم النیسابوری و أثره فی الحدیث»، مجلة کلیة الامام الاعظم، شماره 4، 1398ق.
  21. سبکی، عبدالوهاب بن علی بن عبدالکافی، طبقات الشافعیة الکبری، تحقیق: عبدالفتاح محمد حلو و محمود محمد طناحی، بی‌‌جا، بی‌نا، بی‌‌تا.
  22. سلفی، عبدالله بن مراد، تعلیقات علی ما صححه الحاکم فی المستدرک و وافقه الذهبی، ریاض: دارالفضیلة، چاپ اول، 1418ق.
  23. سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، تحقیق: عبدالله عمر بارودی، بیروت: دارالفکر، چاپ اول، 1419/1998م.
  24. سید جوادی، احمد صدر حاج؛ کامران فانی؛ و بهاءالدین خرمشاهی، دایرة المعارف تشیع، بی‌جا، نشر شهید سعید محبی، چاپ دوم، 1380ش.
  25. سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌‌بکر، تدریب الراوی فی شرح تقریب النواوی، تحقیق: ابوعبدالرحمن صلاح بن محمد بن عویضة، بیروت: دارالکتب العلمیة، چاپ سوم، 1423/2002م.
  26. شمالی، یاسر احمد، «التصحیح علی شرط الشیخین»، مجلة الشریعة و الدراسات الاسلامیة، شماره 43، رمضان 1421ق.
  27. صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، بیروت: دارالنشر فرانز شتاینر، 1411/1991م.
  28. عطیه، محمد بن محمود بن ابراهیم، الانتباه لما قال الحاکم و لم یخرجاه و هو فی أحدهما أو رویاه، قطر، وزارة الأوقاف و الشؤون الإسلامیة، چاپ اول، 1428ق.
  29. قاسمی حامد، مرتضی، «نگرشی بر کتاب المستدرک علی الصحیحین با نگاهی به زندگی و آراء حاکم نیشابوری»، مجله فروغ وحدت، شماره 13، پاییز 1387ش.
  30. مدیر شانه‌‌چی، کاظم، درایة الحدیث، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ پنجم، 1385ش.
  31. معارف، مجید، جوامع حدیثی اهل‌‌سنت، تهران: سمت؛ دانشکده علوم حدیث، چاپ اول، 1383ش.
  32. وادعی، ابوعبدالرحمن مقبل بن هادی، رجال الحاکم فی المستدرک، صنعاء: مکتبة صنعاء الأثریة، چاپ دوم، 1425ق
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 773
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 297


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب