اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات121
تعداد شماره‌ها1,317
تعداد مقالات9,878
تعداد مشاهده مقاله2,898,567
تعداد دریافت فایل اصل مقاله1,614,955
علوی مهر, حسین, حقیقت سمنانی, محمدرضا. (1400). معناشناسی «احد» در سورۀ توحید از منظر روایات فریقین. مطالعات فلسفی کلامی, 8(14), 326-350. doi: 10.22034/pht.2021.5984
حسین علوی مهر; محمدرضا حقیقت سمنانی. "معناشناسی «احد» در سورۀ توحید از منظر روایات فریقین". مطالعات فلسفی کلامی, 8, 14, 1400, 326-350. doi: 10.22034/pht.2021.5984
علوی مهر, حسین, حقیقت سمنانی, محمدرضا. (1400). 'معناشناسی «احد» در سورۀ توحید از منظر روایات فریقین', مطالعات فلسفی کلامی, 8(14), pp. 326-350. doi: 10.22034/pht.2021.5984
علوی مهر, حسین, حقیقت سمنانی, محمدرضا. معناشناسی «احد» در سورۀ توحید از منظر روایات فریقین. مطالعات فلسفی کلامی, 1400; 8(14): 326-350. doi: 10.22034/pht.2021.5984

معناشناسی «احد» در سورۀ توحید از منظر روایات فریقین

پژوهشنامه علوم حدیث تطبیقی
دوره 8، شماره 14، شهریور 1400، صفحه 326-350    اصل مقاله (1.26 M)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/pht.2021.5984
نویسندگان
حسین علوی مهر1؛ محمدرضا حقیقت سمنانی* 2
1دانشیار جامعة المصطفی العالمیة، قم، ایران
2دانش‌پژوه دکتری تفسیر تطبیقی جامعة المصطفی العالمیة، قم، ایران
چکیده
توحید مهم‌ترین سورۀ قرآن کریم در تبیین توحید ذاتی خداوند بوده و واژۀ «احد» که تنها یک‌بار در کتاب و در وصف ذاتی خدای تعالی آمده در این سوره است. با توجه به اینکه توحید زیربنایی‌ترین و اساسی‌ترین اعتقاد در اسلام و پایۀ همه معارف دین می‌باشد و واژۀ «احد» بر این اعتقاد اساسی دلالت دارد و از طرفی معنا و تفسیر این واژه محل تضارب آراء و اختلاف مفسران شیعه و سنی قرار گرفته، اهمیت و ضرورت پرداختن به معناشناسی احد در سورۀ توحید از منظر فریقین روشن می‌شود، پژوهش حاضر پس از بررسی لغوی واژۀ «احد» به معناشناسی احد در روایات و تفاسیر شیعه و سنی پرداخته است. مهم‌ترین معانی که از منظر فریقین برای این کلمه در پژوهش حاضر به‌دست آمده ترادف «احد» و «واحد»، عدم ترادف «احد» و «واحد»، وحدت غیر عددی «احد»، وحدت عددی «احد»، تجزیه‌ناپذیری، عدم ترکیب و بساطت ذات و نداشتن شریک و مانند برای خدای تعالی است که با تحلیل واژه احد و دلالت روایات اهل‌بیتD روشن شد، احد بیانگر بساطت ذات و توحید غیر عددی خداوند است. روش پژوهش در این مقاله تحلیلی، توصیفی و انتقادی است.
کلیدواژه‌ها
قرآن؛ روایات؛ احد؛ معناشناسی؛ روایات احد؛ فریقین؛ توحید؛ توحید ذاتی
مراجع
  1. ابن‌ابى زمنین، محمد بن عبدالله‏، تفسیر ابن‌ابى زمنین، بیروت: دارالکتب العلمیة، 1424ق.
  2. ابن‌بابویه، محمد بن على‏، الخصال، محقق و مصحح: غفارى، على اکبر، قم: جامعه مدرسین، 1362ش.
  3. ابن‌بابویه، محمد بن على، ‏ التوحید (للصدوق)، محقق/مصحح: حسینى، هاشم، قم: ‏ جامعه مدرسین‏، 1398ق.
  4. ابن‌بابویه، محمد بن على، عیون أخبار الرضا علیه السلام، ‏ محقق/مصحح: لاجوردى، مهدى، ‏ تهران: نشر جهان‏، 1378ق.
  5. ابن‌جزى، محمد بن احمد، التسهیل لعلوم التنزیل، تحقیق: عبدالله خالدى‏، بیروت: دارالارقم بن ابی الارقم‏، 1416ق.
  6. ابن‌عاشور، محمد بن طاهر، التحریر و التنویر، بیروت: موسسه التاریخ‏، بی‌تا.
  7. ابن‌عربى، محمد بن على‏، رحمة من الرحمن فى تفسیر و اشارات القرآن‏، دمشق، مطبعه نصر، 1410ق.
  8. ابن‌عربى، محمد بن على‏، تفسیر ابن‌عربى‏، بیروت: دار احیاء التراث العربی‏‏،1422ق.
  9. ابن‌فارس، أحمد بن فارس بن زکریاء القزوینی الرازی، معجم مقاییس اللغة، المحقق: عبد السلام محمد هارون، بیروت: دارالفکر، 1399ق،
  10. ابن‌کثیر، اسماعیل بن عمر، تفسیر القرآن العظیم، تحقیق: محمد حسین شمس الدین‏، بیروت: دارالکتب العلمیة، 1419ق.
  11. ابن‌منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، بیروت: دار صادر، 1414ق.
  12. ابوالسعود، محمد بن محمد، ارشاد العقل السلیم الى مزایا القرآن الکریم، بیروت: دار احیاء التراث العربی‏، بی‌تا.
  13. ابوالفتوح رازى، حسین بن على‏، روض الجنان و روح الجنان فى تفسیرالقرآن، تحقیق: محمد جعفر یاحقى و محمد مهدى ناصح‏، مشهد، بنیاد پژوهشهاى اسلامى آستان قدس رضوى‏، 1408ق.
  14. ابوحیان، محمد بن یوسف‏، البحر المحیط فى التفسیر، بیروت: دارالفکر، 1420ق.
  15. آلوسى، سید محمود، روح المعانى فى تفسیر القرآن العظیم، تحقیق: على عبدالبارى عطیة، بیروت: دارالکتب العلمیه‏، 1415ق.
  16. بغدادى علاء الدین على بن محمد، لباب التأویل فى معانى التنزیل، تحقیق: محمد على شاهین‏، بیروت: دارالکتب العلمیة، 1415ق.
  17. بیضاوى، ‌‌‌عبدالله بن عمر، أنوار التنزیل و أسرار التأویل‏، تحقیق: محمد عبد الرحمن المرعشلى‏، بیروت: دار احیاء التراث العربى، 1418ق.
  18. تسترى، ابو محمد سهل بن عبدالله‏، تفسیر التسترى‏، بیروت: منشورات محمدعلى بیضون/دارالکتب العلمیة، 1423ق.
  19. ثعلبى نیشابورى، ابو اسحاق احمد بن ابراهیم‏، الکشف و البیان عن تفسیر القرآن‏، بیروت: دار إحیاء التراث العربی‏،1422ق.
  20. جوهری، أبو نصر، الصحاح‌ تاج اللغة و صحاح العربیة، محقق/گردآورنده/،،،: عطار، احمد عبدالغفور (محقق)، بیروت: دارالعلم للملایین، 1407ق.
  21. حسینى همدانى، سید محمد، ‏، انوار درخشان‏، تهران: کتابفروشى لطفى، 1404ق.
  22. خطیب، عبدالکریم‏‏، التفسیر القرآنى للقرآن‏، بیروت: دارالفکر العربی‏، بی‌تا.
  23. راغب اصفهانی، أبو القاسم الحسین بن محمد المعروف بالراغب الأصفهانى، المحقق: صفوان عدنان الداودی، دمشق، دارالقلم، الدار الشامیة، بی‌تا.
  24. زمخشرى، محمود، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، بیروت: دارالکتاب العربی‏، 1407ق.
  25. زید بن على، تفسیر غریب القرآن‏، تحقیق: حسن بن محمد تقى حکیم‏، ‏بیروت: الدار الحمراء، 1412ق.
  26. سبحانی، جعفر، تحقیق، مکی العاملی، الشیخ حسن محمد، الإلهیات على هدى الکتاب والسنّة والعقل، قم: المرکز العالمی للدّراسات الإسلامیة، بی‌تا.
  27. سمرقندى، نصر بن محمد بن احمد، بحر العلوم، تحقیق: ابو سعید عمربن غلامحسن عمروى‏، بیروت: دارالفکر، بی‌تا.
  28. سید بن قطب بن ابراهیم شاذلی، فى ظلال القرآن، ‏ بیروت - قاهره، دارالشروق‏،1412ق.
  29. سیوطى، عبدالرحمن بن ابى‏بکر، الدر المنثور فى تفسیر المأثور، دارالفکر، کتابخانه آیة الله مرعشى نجفى‏، 1404ق.
  30. شبر، سید ‌‌‌عبدالله‏، الجوهر الثمین فی تفسیر الکتاب المبین‏، کویت، مکتبة الألفین‏، 1407ق.
  31. شریف الرضی، محمد بن حسین، ‏نهج البلاغة (للصبحی صالح) محقق و مصحح: صالح، صبحی، قم: ‏ هجرت‏، 1414ق.
  32. طالقانى، سید محمود، ‏پرتوی از قرآن، تهران: شرکت سهامى انتشار، 1362ش.
  33. طباطبایى، سید محمدحسین‏، المیزان فى تفسیر القرآن، قم: دفتر انتشارات اسلامى جامعه‏ى مدرسین حوزه علمیه، 1417ق.
  34. طبرسى، احمد بن على‏، الإحتجاج على أهل اللجاج (للطبرسی) محقق/مصحح: خرسان، محمد باقر، مشهد، نشر مرتضى، 1403ق.
  35. طبرسى، فضل بن حسن‏، مجمع البیان فى تفسیر القرآن، تحقیق: محمد جواد بلاغى، تهران: انتشارات ناصر خسرو، 1372ش.
  36. طنطاوى، سید محمد، التفسیر الوسیط للقرآن الکریم‏، قاهره، دار نهضه مصر للطباعه و النشر، بی‌تا.
  37. طوسى، محمد بن حسن‏، التبیان فى تفسیر القرآن‏، تحقیق: احمد قصیرعاملى‏، بیروت: دار احیاء التراث العربى، بی‌تا.
  38. عروسى حویزى، عبد على بن جمعه‏، تفسیر نور الثقلین، قم: انتشارات اسماعیلیان، 1415ق.
  39. عسکری، ابوهلال، الفروق اللغویة، قم: نشر اسلامی جامعه مدرسین، بی‌تا.
  40. عکبرى، عبدالله بن الحسین، ‏التبیان فى اعراب القرآن‏، عمان - ریاض، بیت الافکار الدولیه، بی‌تا.
  41. فخر رازى، محمد بن عمر، مفاتیح الغیب‏، بیروت: دار احیاء التراث العربی‏، 1420ق.
  42. فراهیدی، أبو عبد الرحمن الخلیل بن أحمد بن عمرو بن تمیم الفراهیدی البصری، العین، المحقق: مهدی المخزومی، إبراهیم السامرائی، بیروت: دار ومکتبة الهلال، بی‌تا.
  43. قرطبى، محمد بن احمد، الجامع لأحکام القرآن، تهران: انتشارات ناصر خسرو، 1364ش.
  44. قمى مشهدى، محمد بن محمدرضا، تفسیر کنز الدقائق و بحر الغرائب‏‏، تحقیق: حسین درگاهى‏، تهران: سازمان چاپ وانتشارات وزارت ارشاد اسلامى، 1368ش.
  45. قمى، على بن ابراهیم‏، تفسیر القمی، تحقیق: طیب موسوى جزایرى، قم: دارالکتاب، 1363ش.
  46. کاشانى، ملا فتح الله‏، تفسیر منهج الصادقین فى الزام المخالفین‏، تهران: کتابفروشى محمد حسن علمى‏، 1336ش.
  47. کاشانى، ملا فتح الله‏، زبدة التفاسیر، قم: بنیاد معارف اسلامى، 1423ق.
  48. کاشفى سبزوارى، حسین بن على‏، مواهب علیه‏، تهران: سازمان چاپ وانتشارات اقبال، 1369ش.
  49. کلینى، محمد بن یعقوب، ‏الکافی (ط - الإسلامیة)، محقق و مصحح: غفارى على اکبر و آخوندى، محمد، تهران: دارالکتب الإسلامیة، 1407ق.
  50. کلینى، محمد بن یعقوب‏، کافی (ط - دارالحدیث)، قم: دارالحدیث، 1429ق،
  51. گنابادى، سلطان محمد، تفسیر بیان السعادة فى مقامات العبادة، بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات‏،
  52. ماوردى، على بن محمد، بی‌تا. النکت و العیون‏، بیروت: دارالکتب العلمیة، 1408ق.
  53. مصباح یزدی، محمدتقی، مجموعه کتب آموزشی معارف قرآن، خداشناسی، تحقیق و بازنگری: امیررضا اشرفی، قم: انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، 1389ش،
  54. مکارم شیرازى، ناصر، تفسیر نمونه، تهران: دارالکتب الإسلامیة، 1374ش.
  55. ملاحویش آل غازى، سید عبدالقادر، بیان المعانى‏، دمشق‏، مطبعة الترقى‏، 1382ق.
  56. میبدى، احمد بن محمد، کشف الأسرار و عدة الأبرار، تهران: انتشارات امیر کبیر، 1371ش.
  57. میبدى، احمد بن محمد، محقق: حبیب الله آموزگار، خلاصه تفسیر ادبى و عرفانى قرآن مجید، تهران: اقبال، 1352ش.
  58. نحاس، احمد بن محمد، اعراب القرآن، منشورات محمدعلى بیضون، بیروت: دارالکتب العلمیة، 1421ق.
  59. نیشابورى، محمود بن ابو الحسن، ‏إیجازالبیان عن معانی القرآن‏، بیروت: دارالغرب الاسلامى‏، 1415ق.
نیشابورى، نظام الدین حسن بن محمد، تفسیر غرائب القرآن و رغائب الفرقان، تحقیق: زکریا عمیرات‏، بیروت: دارالکتب العلمیه‏، 1416ق

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 377
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 270


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب