اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات120
تعداد شماره‌ها1,350
تعداد مقالات10,139
تعداد مشاهده مقاله3,046,947
تعداد دریافت فایل اصل مقاله1,720,373
فتحی, کوروش. (1400). راهبردهای سامانیان در مواجهه با قدرت های زمان در سال های پایانی حکومت. مطالعات فلسفی کلامی, 15(33), 63-84. doi: 10.22034/skh.2021.10881.1207
کوروش فتحی. "راهبردهای سامانیان در مواجهه با قدرت های زمان در سال های پایانی حکومت". مطالعات فلسفی کلامی, 15, 33, 1400, 63-84. doi: 10.22034/skh.2021.10881.1207
فتحی, کوروش. (1400). 'راهبردهای سامانیان در مواجهه با قدرت های زمان در سال های پایانی حکومت', مطالعات فلسفی کلامی, 15(33), pp. 63-84. doi: 10.22034/skh.2021.10881.1207
فتحی, کوروش. راهبردهای سامانیان در مواجهه با قدرت های زمان در سال های پایانی حکومت. مطالعات فلسفی کلامی, 1400; 15(33): 63-84. doi: 10.22034/skh.2021.10881.1207

راهبردهای سامانیان در مواجهه با قدرت های زمان در سال های پایانی حکومت

سخن تاریخ
مقاله 4، دوره 15، شماره 33، فروردین 1400، صفحه 63-84    اصل مقاله (708.12 K)
نوع مقاله: علمی پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/skh.2021.10881.1207
نویسنده
کوروش فتحی*
استادیار گروه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی دانشگاه فرهنگیان پردیس حکیم فردوسی البرز
چکیده
سامانیان از مهم‌ترین حکومت‌های شرق جهان اسلام در قرن چهارم هجری بودند. حکومت سامانی که در ابتدا با تکیه بر عوامل و عناصر جغرافیایی، سیاسی و دیوانسالاری کارآمد، حاکمیت قوی داشتند، در سال‌های پایانی حاکمیّت به دلیل اتخاذ سیاست‌خارجی متزلزل و تدافعی دچار ضعف و انحطاط شدند.
هدف این مقاله شناخت مناسبات سامانیان با قدرت‌های زمانشان: خلافت‌عباسی، آل بویه، ملوک اطراف و قراخانیان می‌باشد. روابط سامانیان با ملوک اطراف(حکام تابعه)به سبب ضعف ساختاری حکومت و راهبرد تدافعی و انفعالی آنان بهم خورد و این قدرت‌ها با رقبای سامانیان از جمله قراخانیان و آل بویه تعاملاتی داشتند که نتیجه آن زوال سامانیان بود. سئوالاتی که این پژوهش در پی پاسخ آنست، راهبرد تدافعی سامانیان چه نقشی در زوال آنان داشت؟ سیاست تقابلی سامانیان در برابر خلافت چرا نتیجه بخش نبود؟ تحقیق با روش توصیفی-تحلیلی بوده و یافته های تحقیق نشان می‌دهد که سامانیان با راهبردی تدافعی نتوانستند تعادل مناسبی در روابط خود با ملوک تابعه خود، امرای مدعی و رقبای خارجی (قراخانیان و آل بویه) به وجود آورند این امر در زوال آنان نقش تعیین کننده ای داشت. همچنین تقابل سامانیان با خلافت عباسی که ریشه در رقابت با آل بویه داشت موجب بهره گیری رقبا در کسب مشروعیت از خلافت شد.
کلیدواژه‌ها
سامانیان؛ راهبرد تدافعی؛ آل بویه؛ خلافت عباسی؛ ملوک تابعه
مراجع
الف)منابع

  • ابن الاثیر،عزالدین علی(1351)،الکامل فی التاریخ (ج15)، ترجمه علی هاشمی حائری،تهران: شرکت سهامی چاپ و انتشارات کتب ایران(علمی).
  • ابن اسفندیار،بهاءالدین محمد(1389)، تاریخ طبرستان(قسم دوم)،به کوشش عباس اقبال آشتیانی،تهران: اساطیر.
  • اصفهانی،محمودبن محمد(بی­تا)، دستورالوزراه، به کوشش سعید نفیسی، تهران: اقبال.
  • بارتولد،و.واسیلی(1366)، ترکستان نامه (ج1)، ترجمه کریم کشاورز، تهران: آگاه.
  • باسورث، ادموند کلیفورد(1377)، تاریخ غزنویان، ترجمه حسن انوشه، تهران: امیرکبیر.
  • بناکتی،فخرالدین ابوسلیمان داود (1348)، تاریخ بناکتی(روضة اولی الالباب فی معرفة التواریخ و الانساب)، به کوشش جعفر شعار، تهران: انجمن آثار ملّی.
  • بیهقی،ابوالفضل محمد بن حسین (1350)، تاریخ­مسعودی(تاریخ بیهقی)، به کوشش علی اکبر فیاض، مشهد:دانشگاه فردوسی.
  • ثعالبی النیشابوری، ابی منصور عبدالملک (1983م/ 1403ه.ق)، یتیمه الدهر فی محاسن اهل العصر، تصحیح مفید محمد قمیحه، بیروت: دارالکتب العلمیه.
  • جرفادقانی،ابوالشرف ناصح بن ظفر(1357)، ترجمه تاریخ یمینی، به کوشش جعفرشعار، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
  • جوزجانی، قاضی ابوعمر منهاج الدین بن سراج الدین (1342)، طبقات ناصری(ج1)، به کوشش عبدالحی حبیبی، کابل:انجمن تاریخ افغانستان.
  • خضری،احمدرضا (1378)، تاریخ خلافت عباسی، تهران: سمت.
  • خواندمیر،غیاث الدین بن همام الدین الحسینی (1333)، تاریخ حبیب السیر فی اخبار افراد بشر (ج2)، تهران: خیام.
  • راه پیماسروستانی،راضیه(1392)، «فائق خاصه سردار سامانی و مناسبات وی با آل سیمجور»، رشد آموزش تاریخ،دوره چهاردهم،ش4،تابستان.
  • رحمتی، محسن(1394)، «مناسبات سیاسی سامانیان با خلافت عباسی و عوامل موثر برآن»، تاریخ اسلام و ایران،سال25، دوره جدید،ش28 (پیاپی118)،زمستان.
  • --------- (1397)،«مناسبات خوانین آل افراسیاب با خلافت عباسی»، تاریخ اسلام،س10،ش37، تابستان.
  • زرین کوب، عبدالحسین (1371)، تاریخ مردم ایران بعد از اسلام، تهران: امیرکبیر.
  • شبانکاره ای، محمد بن علی بن محمد(1376)، مجمع الانساب، به کوشش میرهاشم محدث، تهران: امیرکبیر.
  • الصهناجی، ابی عبدالله محمد(1378)، تاریخ فاطمیان( اخبار ملوک بنی عبید ­و سیرتهم)،ترجمه حجت الله جودکی، تهران: امیرکبیر.
  • طقوش،محمدسهیل(1380)، دولت عباسیان،ترجمه حجت الله جودکی،قم: پژوهشکده حوزه و دانشگاه.
  • عبداللهی،فاطمه(1390)، «جایگاه شهرری در مناسبات سیاسی و نظامی سامانیان و آل بویه»، پژوهش در تاریخ،سال 2،ش2(پیاپی3)، تابستان.
  • عوفی، سدیدالدین محمد(1362)، جوامع الحکایات و لوامع الروایا(متن انتقادی،جزء2 از قسم دوم)، به کوشش امیر بانو مصّفا(کریمی)، تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
  • فخرمدّبر،محمد بن منصور(مبارکشاه)(1346)، آداب­الحرب­و­الشجاعه، به کوشش احمد سهیلی خوانساری،تهران: اقبال.
  • فرای، ریچارد نلسون (1380)، تاریخ ایران کمبریج( ج4:از فروپاشی ساسانیان تا آمدن سلجوقیان)، ترجمه حسن انوشه، تهران: امیرکبیر.
  • ------------ (1384)، بخارا دستاورد قرون وسطی، ترجمه محمود محمودی، تهران: علمی و فرهنگی.
  • فروزانی،ابوالقاسم (1381)، تاریخ تحولات سیاسی،اجتماعی فرهنگی و اقتصادی ایران در دوره سامانیان، تهران: سمت.
  • فقیهی، علی اصغر (1357)، آل بویه و اوضاع زمان ایشان با نموداری از زندگی مردم آن عصر، بی جا: صبا.
  • کرمانی، ناصرالدین منشی(1364)، نسائم الاسحار من لطائم الاخبار، به کوشش میرجلال الدین حسینی ارموی(محدث)، تهران: اطلاعات.
  • گردیزی،ابوسعید عبدالحی بن ضحّاک بن محمود (1363)، زین الاخبار، به کوشش عبدالحی حبیبی، تهران: دنیای کتاب.
  • مبین،ابوالحسن(1394)، «بررسی منازعات غزنویان و قراخانیان در خراسان»، پژوهشنامه تاریخ ،سال دهم،ش40،پائیز.
  • مستوفی قزوینی،حمدالله بن ابی بکر بن احمد (1339)، تاریخ گزیده، چاپ عبدالحسین نوائی، تهران: امیرکبیر.
  • مسکویه رازی، ابوعلی (1376)، تجارب الامم و تعاقب الهمم(ج6)، ترجمه علیقلی منزوی،تهران: توس.
  • مؤلف ناشناس (1372)،حدود العالم من المشرق الی المغرب، با تعلقات ولادیمیر مینورسکی، به کوشش مریم میراحمدی و غلامرضا ورهرام، تهران: دانشگاه الزهراء.
  • مؤلف ناشناس (1340)، مجمل التواریخ و القصص،به کوشش محمد تقی بهار،تهران: کلاله خاور.
  • میرخواند،میرمحمد بن سید برهان الدین خواوندشاه (1339)، تاریخ روضه الصفا(ج4)، تهران: پیروز.
  • ناجی، محمد رضا (1378)، تاریخ و تمدن­اسلامی در قلمرو سامانیان، بی جا: مجمع علمی تمدن،تاریخ و فرهنگ سامانیان.
  • نوری،جعفر(1397)، «تأملی بر نقش سپهسالاران در تضعیف و سقوط حکومت سامانیان»، پژوهش­های تاریخی،سال54،دوره جدید:سال دهم،شماره4(پیاپی40)، زمستان.
  • هروی،جواد(1389)، «دولت سامانیان در عرصه سیاست خارجی» ، جستارهای تاریخی،سال اول،ش2،پائیز و زمستان.
  • --------- (1380)، تاریخ سامانیان(عصر طلائی ایران بعد از اسلام)،تهران: امیرکبیر.
  • -------- (1399)، «تهاجمات قراخانیان به بخارا و سقوط دولت سامانیان»، مطالعات تاریخی جنگ، دوره چهارم، شماره 2، پیاپی12، تابستان.صص117-135
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 370
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 209


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب