اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات120
تعداد شماره‌ها1,350
تعداد مقالات10,139
تعداد مشاهده مقاله3,046,952
تعداد دریافت فایل اصل مقاله1,720,373
حسام, ابوالفضل, غلامعلی زاده کجو, محمد. (1400). مسئولیت مدنی مادر در قبال اعمال زیان‌آور کودک در فضای سایبر. مطالعات فلسفی کلامی, 9(4), 209-236. doi: 10.22034/pzk.2022.6223
ابوالفضل حسام; محمد غلامعلی زاده کجو. "مسئولیت مدنی مادر در قبال اعمال زیان‌آور کودک در فضای سایبر". مطالعات فلسفی کلامی, 9, 4, 1400, 209-236. doi: 10.22034/pzk.2022.6223
حسام, ابوالفضل, غلامعلی زاده کجو, محمد. (1400). 'مسئولیت مدنی مادر در قبال اعمال زیان‌آور کودک در فضای سایبر', مطالعات فلسفی کلامی, 9(4), pp. 209-236. doi: 10.22034/pzk.2022.6223
حسام, ابوالفضل, غلامعلی زاده کجو, محمد. مسئولیت مدنی مادر در قبال اعمال زیان‌آور کودک در فضای سایبر. مطالعات فلسفی کلامی, 1400; 9(4): 209-236. doi: 10.22034/pzk.2022.6223

مسئولیت مدنی مادر در قبال اعمال زیان‌آور کودک در فضای سایبر

پژوهشنامه اسلامی زنان‌ و‌ خانواده
مقاله 9، دوره 9، شماره 4 - شماره پیاپی 25، دی 1400، صفحه 209-236    اصل مقاله (1.47 M)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/pzk.2022.6223
نویسندگان
ابوالفضل حسام1؛ محمد غلامعلی زاده کجو* 2
1دانشجوی دکتری، گروه حقوق، واحد گرگان، دانشگاه آزاد اسلامی، ، گرگان، ایران.
2استاد مدعو گروه حقوق، واحد گرگان، دانشگاه آزاد اسلامی، گرگان، ایران/ استادیار گروه حقوق، دانشگاه پیام نور، ایران. (نویسنده مسئول)
چکیده
پژوهش حاضر باهدف تبیین و تحدید مسئولیت مادر در مقابل اعمال زیان‌آور کودک در فضای سایبر، به‌روش توصیفی از نوع اسنادی انجام و اطلاعات پژوهش بابررسی و مطالعه منابع مکتوب در موضوع مربوطه جمع‌آوری و تحلیل شد. با بررسی‌های انجام شده در پژوهش‌های پیشین مشخص شد تاکنون مطالعه‌ایی با موضوع پژوهش حاضر انجام نشده است. یافته‌های پژوهش حاضر نشان داد که مطابق اصول فقهی- حقوقی، مادر در جایگاه یکی از والدین، واجد حق و تکلیف حضانت کودک است. رعایت این تکلیف محدود به محیط فیزیکی نیست و در فضای سایبر نیز باید اجرا شود؛ چراکه به‌موجب ماده 7 قانون مسئولیت مدنی ممکن است مادر در قبال اعمال زیانبار کودک، مسئول شود. با لحاظ شرایط ویژه مادر از جمله نداشتن ولایت قانونی بر کودک، تلاش وی برای امرار معاش (در فرض نبود همسر)، دانش کمتر برخی بانوان از فضای سایبر در قیاس با آقایان و نیز شرایط و ویژگی‌های خاص این فضا، به‌نظر می‌رسد که تعدیل مسئولیت مادر در قبال اعمال زیانبار کودک در فضای سایبر منطقی و لازم است. همچنین نتایج پژوهش نشان داد که حکم به مسئولیت به‌میزان تقصیر مادر در فرض همراهی همسر با او و نیز لحاظ شرایط خاص مادر و فضای سایبر، در احراز تقصیر مادر، با اصول و قواعد فقهی و حقوقی سازگار بوده و قابل پیشنهاد است. 
کلیدواژه‌ها
مسئولیت مدنی مادر؛ اعمال زیان‌آورکودک؛ سایبر؛ تقصیر
مراجع
  1. ابن‌‌ادریس حلی، محمدبن منصور (1410هـ.ق). ‌‌السرائر. قم: مؤسسه نشر اسلامی. ‌‌
  2. ابن‌‌براج، طرابلسی (1406هـ.ق). المهذب. قم: مؤسسه نشر اسلامی.
  3. ابن‌‌حمزه، محمدبن علی (1408هـ.ق). الوسیله. قم: مکتبه الخیام.
  4. اسدی، لیلاسادات (1388). حریم خصوصی کودک و حق والدین بر تربیت. نشریه فقه و حقوق خانواده (ندای صادق)، 50(13)، 1- 19.
  5. اصغری آق‌‌مشهدی، فخر‌الدین (1382). جبران خسارت معنوی در حقوق ایران. پژوهش‌‌نامه‌ علوم انسانی و اجتماعی سال، 10(3)، 33- 38.
  6. البانی، ناصرالدین (1422هـ.ق). مختصر صحیح امام بخاری. ریاض: مکتبه المعارف للنشر و التوزیع.
  7. بحرانی، شیخ یوسف (1405هـ.ق). الحدائق الناضره. قم: مؤسسه نشر اسلامی.
  8. بگدلی، علی.، و علی‌‌اکبری بابوکانی، احسان (1396). بررسی فقهی و حقوقی ورود دولت به حریم خصوصی، نشریه مطالعات حقوق بشر اسلامی، 13(6)، 9- 31.
  9. پور‌عبدالله، کبری.، فروغ‌السادات، حسینی.، و سیار، محمد‌مهدی (1392). گستره‌ حق والدین بر تربیت کودک (مطالعه‌ تطبیقی نظام حقوقی ایران با اسناد بین‌المللی). نشریه مطالعات راهبردی زنان،60، 195- 240.
  10. تبریزی، میرزاجواد (1426هـ.ق). منهاج الصالحین. قم: مجمع‌‌الامام المهدی (عج).
  11. جوهری، اسماعیل‌‌بن حماد (1407هـ.ق). الصحاح: تاج‌اللغه و صحاح العربیه. بیروت: دارالعلم للملایین
  12. حرعاملی، شیخ ابو‌جعفر (1414هـ.ق). وسائل الشیعه. قم: مؤسسه‌ آل‌‌البیت.
  13. حسین‌آبادی، امیر (1385). بررسی و تحلیل ماده‌ 7 قانون مسئولیت مدنی. نشریه تخصصی الهیات و حقوق و پژوهش‌‌ها، 20، 3- 22.
  14. حسینی خامنه‌ای، سیدعلی (1382). اجوبه الاسفتائات (ترجمه‌ فارسی). تهران: انتشارات بین‌‌المللی هدی.
  15. حسینی عمیدی، عمید‌الدین (1416هـ.ق). کنز الفوائد. قم: مؤسسه‌ نشر اسلامی.
  16. حکیم، سیدمحین (1410هـ.ق). محشی منهاج الصالحین. بیروت: دارالتعارف للمطبوعات.
  17. حمیدزاده، احمد.، عراقی، سیدعزت‌الله.،صادقی، محمود.،  صفایی، سیدحسین.، قاسم‌زاده، عباس.، آهنی، بتول.، امامی، اسدالله.، برزوئی، عادل.، و گرجی، ابوالقاسم(1387). بررسی تطبیقی حقوق خانواده. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
  18. خوانساری، سیداحمد (1355). جامع‌‌المدارک. تهران: مکتبه الصدوق.
  19. خویی، ابوالقاسم (1410هـ.ق). منهاج الصالحین. قم: نشر مدینه العلم.
  20. خویی، ابوالقاسم (1412هـ.ق). مصباح الفقاهه فی‌المعاملات. بیروت: دار‌الهادی.
  21. درودیان، حسنعلی (1376). مسئولیت ناشی از فعل اشخاصی که تحت مراقبت و مواظبت هستند (مسئولیت سرپرست و محافظ صغیر یا مجنون). نشریه حقوق دانشکده‌ حقوق و علوم سیاسی، 36 (1058)، 3- 40.
  22. رضا‌نیا معلم، محمد‌رضا (1380). وضعیت حقوقی (نسب) کودک ناشی از انتقال جنین، روش‌های نوین تولیدمثل انسانی از دیدگاه فقه و حقوق. تهران: سمت.
  23. زبیدی، محمدبن‌محمد (1414هـ.ق). تاج‌العروس من جواهرالقاموس. بیروت: علی‌شیری.
  24. ساعی، سیدمحمد‌هادی.، و کامیاب منصوری، نیلوفر (1398). حضانت در پرتو مصلحت کودک در زمان ازدواج مجدد مادر. نشریه مطالعات حقوق عمومی، 4(46)، 771- 801.
  25. سیستانی، سیدعلی (1417هـ.ق). منهاج الصالحین. قم: دفتر آیت‌الله سیستانی.
  26. صفایی، سیدحسین.، و رحیمی، حبیب‌الله (1391). مسئولیت مدنی (الزامات خارج از قرارداد). تهران: سمت.
  27. صفایی، سیدحسین.، و قاسم‌زاده، سیدمرتضی (1398). حقوق مدنی اشخاص و محجورین. تهران: سمت.
  28. طباطبایی، سیدمحمد‌صادق.، و جلیلی، مهدی (1393). حقوق مالی و غیرمالی کودکان متولد از روش رحم جایگزین. نشریه حقوق پزشکی، 30، 37- 64.
  29. طریحی، فخرالدین‌‌بن محمد (1362)، مجمع‌‌البحرین. تهران: احمد حسنی.
  30. طوسی، محمدبن حسن (1407هـ.ق). تهذیب الاحکام. تهران: دارالکتب الاسلامیه.
  31. عبادی، شیرین (1387). حقوق کودک: نگاهی به مسائل حقوقی کودکان در ایران. تهران: کانون.
  32. علامه‌‌حلی، حسن‌بن یوسف (1412هـ.ق). مختلف الشیعه فی احکام الشریعه. قم: مؤسسه نشر اسلامی.
  33. علامه‌‌حلی، حسن‌‌بن یوسف (1413هـ.ق). مختلف الشیعه. قم: مؤسسه نشر اسلامی.
  34. علامه‌‌حلی، حسن‌‌بن یوسف (1414هـ.ق). تذکره‌‌الفقها. قم: مؤسسه‌ آل البیت.
  35. فاضل لنکرانی، محمد (1380). جامع‌‌المسائل. قم: انتشارات امیرالعلم.
  36. فراهیدی، خلیل‌‌بن احمد (1414هـ.ق). العین. قم: هجرت.
  37. فیروزآبادی، محمدبن یعقوب (1991). القاموس المحیط. بیروت: دارالکتب العلمیة.
  38. قاسم‌زاده، سیدمرتضی (1387). قراردادهای رحم جایگزین (دایگی پیش از تولد) در حقوق ایران. نشریه باروری و ناباروری، (3)2، 182- 194.
  39. کاتوزیان، ناصر (1389). دور‌ه حقوق مدنی: خانواده. تهران: شرکت سهامی انتشار.
  40. کاتوزیان، ناصر (1389). قانون مدنی در نظم کنونی. تهران: سهامی انتشار.
  41. کاشف‌‌الغطا، جعفربن خضر (1422هـ.ق). کشف‌الغطا. بی‌جا: مرکز نشر تابع مکتبه‌الاعلام الاسلامی.
  42. کلینی، محمدبن‌ یعقوب‌ (1368). اصول کافی. تهران: ولی‌عصر.
  43. مجلسی، محمدباقر (1403هـ.ق). بحارالانوار. بیروت: مؤسسه الوفا.
  44. مرقاتی، سیدطه (1385). حقوق کودکان در اهدای گامت، مجموعه‌ مقالات اهدای گامت و جنین در درمان ناباروری. تهران: انتشارات سمت و پژوهشکده‌ ابن سینا.
  45. مشهدی، علی.، و محمد‌لو، سجاد (1395). مطالعه تطبیقی مفهوم و معیار حق حریم خصوصی؛ رویکرد عرفی و فرهنگی. نشریه پژوهش‌های حقوق تطبیقی، (20)2، 125- 146.
  46. مغنیه، محمد‌جواد (1404هـ.ق). فقه‌الصادق. بیروت: دارالجواد.
  47. مکارم شیرازی، ناصر (1427هـ.ق). استفتائات جدید (مکارم). قم: مدرسه امام على‌‌بن ابى‌‌طالب (ع).
  48. موسوی خمینی، سیدروح‌‌الله (1363). تحریرالوسیله. قم: مؤسسه نشر اسلامی.
  49. نجفی، حامد.، صادقی، محمود.، و شهبازی‌نیا، مرتضی (1398). مسئولیت نیابتی والدین، ناشی از نقض کپی‌رایت توسط کودکان (مطالعه‌ تطبیقی در حقوق ایران و آمریکا). نشریه پژوهش‌ حقوق خصوصی، ‌27، 289- 314.
  50. نجفی، شیخ محمد‌حسن (1404هـ.ق) جواهر‌الکلام فی‌ شرح شرایع‌الاسلام. بیروت: داراحیاء التراثالعربی.
  51. یزدانیان، ‌‌علیرضا (1393). مسئولیت‌ مدنی اشخاص مراقب نسبت به اعمال افراد تحت مراقبت و لزوم توسعه آن با مطالعه تطبیقی در حقوق فرانسه. نشریه حقوقی دادگستری، 85(87)، 173- 212.
  52. Akash, K. (2014). Regulation of cyber Space a socio legal study with special reference to cyber law in India. Panjab University.
  53. Alam, S. (2010). A dictionary for communication and Public relations practice. Pusat Penerbitan Universiti. Universiti Teknologi MARA.
  54. Gibson, W. (2000). No Maps of these Territories. Production Companie: Mark Neale Productions
  55. Gordon, S. (2020). Cyberbullying Surpasses Bullying as Most Common Type of Harassment. Viewed at  https://www.verywellfamily.com/how-common-is-cyberbullying-4570942 (2021).
  56. Jenkins, P. (2003). Beyond Tolerance: Child Pornography on the Internet. NYU Press. ISBN-10:0814742637
  57. merriam-webster (n d). Viewed at https://www.merriam-webster.com/dictionary/cyberspace (2021).
  58. Oxfordlearnersdictionaries (n d). Viewed at https://www.oxfordlearnersdictionaries.com/definition/english/cyberspace (2021).
  59. Pfaffenberger, B. (2000). Dictionary of computer terms. Chicago: Webster’s New World Book.
  60. Preston, E.  (2015). What’s The Difference between a Cyberbully and a Cyberstalker? Viewed at  https://www.trackmyfone.com/blog/whats-the-difference-between-a-cyberbully-and-a-cyberstalker/.   (2021).
  61. Rao Sathyanarayana, TS., Bansal, D., & Chandran, S. (2018). Cyberbullying: a virtual offense with real consequences.Indian J Psychiatry, 60(1), 3- 5.                                                 doi: 4103/psychiatry.IndianJPsychiatry_147_18
  62. Smith, PK., Del Barrio, C., & Tokunaga, RS. (2013). ‌‌Defi nitions of bullying and cyberbullying: How useful are the terms. Principles of Cyberbullying Research: Defi nitions, Measures, and Methodology. NYork: Routledge.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 364
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 194


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب