فهرست نشریات

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات118
تعداد شماره‌ها1,255
تعداد مقالات9,395
تعداد مشاهده مقاله2,660,050
تعداد دریافت فایل اصل مقاله1,486,768
ناصری, مسلم. (1400). نشانه شناسی گفتمانی وجوه تاریخی، حماسی- دینی و خیالی قصه حمزه نامه در مقایسه با ابومسلم‌نامه. مطالعات فلسفی کلامی, 9(19), 215-253. doi: 10.22034/mte.2021.6414
مسلم ناصری. "نشانه شناسی گفتمانی وجوه تاریخی، حماسی- دینی و خیالی قصه حمزه نامه در مقایسه با ابومسلم‌نامه". مطالعات فلسفی کلامی, 9, 19, 1400, 215-253. doi: 10.22034/mte.2021.6414
ناصری, مسلم. (1400). 'نشانه شناسی گفتمانی وجوه تاریخی، حماسی- دینی و خیالی قصه حمزه نامه در مقایسه با ابومسلم‌نامه', مطالعات فلسفی کلامی, 9(19), pp. 215-253. doi: 10.22034/mte.2021.6414
ناصری, مسلم. نشانه شناسی گفتمانی وجوه تاریخی، حماسی- دینی و خیالی قصه حمزه نامه در مقایسه با ابومسلم‌نامه. مطالعات فلسفی کلامی, 1400; 9(19): 215-253. doi: 10.22034/mte.2021.6414

نشانه شناسی گفتمانی وجوه تاریخی، حماسی- دینی و خیالی قصه حمزه نامه در مقایسه با ابومسلم‌نامه

مطالعات تاریخی جهان اسلام
مقاله 10، دوره 9، شماره 19، مهر 1400، صفحه 215-253    اصل مقاله (824.2 K)
نوع مقاله: مقاله علمی - پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/mte.2021.6414
نویسنده
مسلم ناصری
دکترای تاریخ تشیع، داستان نویس و پژوهشگر
چکیده
با آن که در باره وجه تاریخی قهرمانان آثار ادبی کلاسیک تحقیقاتی صورت گرفته است، با این حال کمتر تلاشی برای شناخت آثار ادبی بخصوص شخصیت‌ها و قهرمان‌های آثار داستانی تاریخ میانه با توجه به جنبه‌های فرهنگی آن انجام شده است تا عوامل و زمینه گفتمان‌های اصلی و خرده گفتمان‌های فرهنگی موجده چنین آثاری تبیین گردد.
مساله این مقاله، بررسی نظام‌های گفتمانی موجود در حمزه نامه، یکی از آثار مهم و تأثیرگزار تاریخ میانه جهان اسلام است که چه ارتباط و نسبتی با دیگر گفتمان‌های فرهنگی و مذهبی و حتی سیاسی و دیگر قصص آن عصر مثل ابومسلم­نامه داشته است. برای این امر، باید با روشی مناسب آن را توصیف، تفسیر و تبیین کرد. به نظر می‌رسد نظریه لاکلا و موف که مناسب تحلیل آثار ادبی و داستانی است و با کمک نشانه شناسی سه مرحله (سلطانی، 1393) بتوان لایه‌های پنهان این اثر را بازنمایی و با ارائه الگوی مناسب، علل شکل گیری این قصه و خرده گفتمان‌های فرهنگ، اسلامی، ایرانی، عربی را در پهنه دو گفتمان شیعی – سنی مشاهد کرد که هنرمندان قصه­پرداز مذاهب مختلف چگونه تقابل‌های فکری و مذهبی دوره خود را در این اثر نشان داده‌اند.
این نوشتار بر آن است تمایز سه وجه حمزه تاریخی، حماسی- دینی و تخیلی (قصه‌ای) را که موجب شکل گیری یکی از مهم‌ترین قصه‌های تاریخ میانه جهان اسلام شده و روایت آن گستره وسیعی را چندین قرن در بر می‌گرفته با کمک منابع کتابخانه‌ای توصیف و تبیین کند.
کلیدواژه‌ها
حمزه نامه؛ قصه؛ نشانه شناسی گفتمانی؛ حمزه تاریخی؛ حمزه دینی؛ حمزه خیالی؛ ابومسلم‌نامه
مراجع
  • ابن اثیر، عزالدین علی (1409) اسد الغابه، دارالفکر، بیروت.
  • ابن تیمیه (1406) منهاج السنه النبویه، تحقیق محمد رشاد سالم، دارالکتاب العلمیه، بیروت.
  • ابن خلدون (1373) تاریخ ابن خلدون (العبر) ترجمه عبدالحمید آیتی، موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، تهران.
  • ابن کثیر، اسماعیل (1407) البدایه و النهایه، دارالفکرف بیروت.
  • احمدسلطانی، منیره (1373) نگاهی به سیر قصه‌های عامیانه در دوره صفوی با محوریت رموز حمزه، مجله تاریخ ادبیات.
  • حسن ذوالفقاری (1389) ساختارشناسی بن مایه‌های حمزه نامه (با تکیه بر بن مایه‌های عیاری، شگفت انگیزی و کرامت) نقدی ادبی.
  • حموی ابهری، محمد بن اسحاق (1386)، انیس المؤمنین، تحقیق میر هاشم محدث، شرکت چاپ و نشر بین‌الملل، تهران.
  • رشید خدامی و دیگران (1398) بررسی تطبیقی حمزه نامه با حمزه البهلوان (منشاء قصه، شخصیت اصلی، محتوا و گونه) مجله ادبیات تطبیقی.
  • رضا غوریانی و فرزاد قائمی (1398) تحلیلی درباره خاستگاه حماسه‌های عامیانه حمزه نامه در تطبیق با داستان بهرام چوبینه، دوماهنامه فرهنگ و ادبیات عامه.
  • دهخدا، علی اکبر ( 1377) لغت نامه، ناشر دانشگاه تهران، تهران.
  • سلطانی، سید علی‌اصغر (1383)، تحلیل گفتمان به‌مثابه نظریه و روش، فصلنامه علوم سیاسی.
  • سومر، فاروق (1371)، نقش ترکان آناتولی در تشکیل و توسعه دولت صفوی، ترجمه؛ احسان اشراقی و محمدتقی امامی، تهران، گستره.
  • صفا، ذبیح‌الله( 1364) تاریخ ادبیات در ایران، فردوسی، تهران.
  • طبری، محمد (1387 ق) تاریخ طبری، تحقیق ابوالفضل ابراهیم، دارالتراث، بیروت.
  • طرطوسی، حسن (1380) ابومسلم نامه، به کوشش حسین اسماعیلی، معین و قطره، تهران.
  • غروی، مهدی (1348) حمزه نامه بزرگترین کتاب مصور فارسی، مجله هنر و مردم، شماره 85،
  • فخرالزمانی قزوینی، عبدالنبی (1392) طرازالاخبار، به تصحیح سیدکمال حاج سید جوادی، پژوهشکده هنر، تهران.
  • فرکلاف (1379) تحلیل انتقادی گفتمان، ترجمه فاطمه شایسته پیران و دیگران، مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌ها، تهران.
  • گردیزی، عبدالحی (1347) زین الاخبار، به کوشش عبدالحی حبیبی، بیناد فرهنگ ایران، تهران.
  • گلچین معانی، احمد (1369)، کاروان هند، موسسه چاپ و انتشارات آستان قدس رضوی.
  • لسان، حسین (1354) شاهنامه خوانی، دوره 14. تهران.
  • مارزلف، اولریش (1371)، طبقه‌بندی قصه‌های ایرانی، ترجمه کیکاووس جهانداری، سروش، تهران.
  • محجوب، محمدجعفر (1382)، ادبیات عامیانه ایران، به کوشش حسن ذوالفقاری، جشمه، تهران.
  • محجوب، محمدجعفر (1370)، تحول نقالی و قصه‌خوانی، تربیت قصه‌خوانان و طومارهای نقالی، مجله ایران نامه.
  • مقریزی، احمد (1420) امتاع الاسماع، تحقیق محمد عبدالحمید النمیسی، دارالکتاب العلمیه، بیروت.
  • میر صادقی، جمال (1366) ادبیات داستانی، قصه، رمانس، داستان کوتاه، رمان، نشر علمی، تهران.
  • -----------------(1394) عناصر داستان، نشر سخن، تهران.
  • ناصری، مسلم (1399) تحلیل گفتمان‌های قصه پردازی در عصر صفوی (با مطالعه موردی ابومسلم نامه، حسین کرد شبستری و کلثوم ننه) رساله دکتری، دانشگاه ادیان و مذاهب، قم.
  • نویسنده نامعلوم (1347) قصه حمزه (حمزه نامه) به کوشش جعفر شعار، انتشارات دانشگاه تهران، تهران.
  • نویسنده نامعلوم( 1314) تاریخ سیستان، بتصحیح ملک الشعرای بهار، موسسه خاور، تهران.
  • یعقوبی، احمد ابن واضح (بی تا) تاریخ یعقوبی، دار صادر، بیروت.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 142
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 126


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب