اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات121
تعداد شماره‌ها1,286
تعداد مقالات9,665
تعداد مشاهده مقاله2,822,289
تعداد دریافت فایل اصل مقاله1,561,271
ابوطالبی, عمار. (1400). آثار فرهنگی اجتماعی مقبره حضرت حمزه (ع). مطالعات فلسفی کلامی, 9(20), 7-40. doi: 10.22034/mte.2021.6415
عمار ابوطالبی. "آثار فرهنگی اجتماعی مقبره حضرت حمزه (ع)". مطالعات فلسفی کلامی, 9, 20, 1400, 7-40. doi: 10.22034/mte.2021.6415
ابوطالبی, عمار. (1400). 'آثار فرهنگی اجتماعی مقبره حضرت حمزه (ع)', مطالعات فلسفی کلامی, 9(20), pp. 7-40. doi: 10.22034/mte.2021.6415
ابوطالبی, عمار. آثار فرهنگی اجتماعی مقبره حضرت حمزه (ع). مطالعات فلسفی کلامی, 1400; 9(20): 7-40. doi: 10.22034/mte.2021.6415

آثار فرهنگی اجتماعی مقبره حضرت حمزه (ع)

مطالعات تاریخی جهان اسلام
مقاله 1، دوره 9، شماره 20، دی 1400، صفحه 7-40    اصل مقاله (1.04 M)
نوع مقاله: مقاله علمی - پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/mte.2021.6415
نویسنده
عمار ابوطالبی
محقق و پژوهشگر تاریخ اسلام و تاریخ حرمین شریفین
چکیده
حضرت حمزه(ع) از چهره‌های برجسته تاریخ اسلام است که نقش پررنگی در تثبیت و گسترش اسلام دارد. زیارت سالانه پیامبر اعظمa از ایشان و استمرار این سیره توسط صدیقه طاهرهE و برخی دیگر از سرشناسان صدر اسلام، سبب شد فقهای فریقین به استحباب زیارت حمزه(ع) فتوا دهند. اعتقادات و آداب مسلمانان در زیارت ایشان قابل‌توجه است. منزلت او نزد اهل مدینه به‌گونه‌ای بود که روزهای خاصی در هفته و سال را به زیارت ایشان اختصاص دادند خصوصاً زیارت رجبیه او که مشهور و معروف بوده است. وی جایگاه رفیعی در باورهای اعتقادی مسلمانان داشته که تجلی آن در تبرک و توسل است. بنای مسجد بر روی مزار او حداقل به مدت ده قرن، بیتوته در احد، برگزاری مفصل جشن‌های رجبیه، مولودی‌خوانی و انتقال جنازه به احد برای دفن در مجاورت ایشان از دیگر آثار اجتماعی مقبره حضرت حمزه(ع) است؛ و در یک‌کلام اهل مدینه نسبت به حضرت حمزه(ع) آداب و عادتی ـ باریشه‌های شیعی ـ داشتند که در بقیع گزارش نشده و این‌ها همه از منزلت رفیع ایشان نزد مسلمانان حکایت دارد.
کلیدواژه‌ها
حمزه؛ احد؛ تبرک؛ آثار اجتماعی؛ رجبیه
مراجع
  1. آقشهری، محمد بن احمد بن امین، الروضة الفردوسیة و الحضرة القدسیة، لندن - انگلیس، مؤسسة الفرقان للتراث الإسلامی، ۲۰۱۰.
  2. ‏‫ابن ابی الحدید، عبد الحمید بن هبه الله، شرح نهج البلاغة (ابن ابی الحدید)، 20 ج، قم، کتابخانه عمومی حضرت آیت الله العظمی مرعشی نجفی (ره)، بی‌تا.
  3. ‏‫ابن اثیر، علی بن محمد، أسد الغابة فی معرفة الصحابة، بیروت - لبنان، دار الفکر، ۱۴۰۹.
  4. ‏‫ابن ادریس، محمد بن احمد، السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی (و المستطرفات)، 3 ج، قم، جماعة المدرسین فی الحوزة العلمیة بقم، مؤسسة النشر الإسلامی، بی‌تا.
  5. ‏‫ابن العتیق، ماء العینین، الرحلة المعینیة، 1 ج، ابوظبی - امارات، دار السویدی للنشر و التوزیع، بی‌تا.
  6. ‏‫ابن بابویه، محمد بن علی، أمالی شیخ صدوق، تهران - ایران، کتابچی، ۱۳۷۶.
  7. ‏‫ابن بطوطه، محمد بن عبد الله، تحفة النظار فی غرائب الأمصار و عجائب الأسفار، رباط - مغرب، مطبوعات أکادیمیة المملکة المغربیة، ۱۴۱۷.
  8. ‏‫ابن بلدجی، عبدالله بن محمود، الاختیار لتعلیل المختار، بیروت - لبنان، دار الکتب العلمیة، ۱۴۲۶.
  9. ‏‫ابن جبیر، محمد بن احمد، تذکرة بالأخبار عن اتقافات الأسفار، 1 ج، بیروت - لبنان، المؤسسة العربیة للدراسات و النشر - دار السویدی، ۲۰۰۸.
  10. ‏‫ابن حیون، نعمان بن محمد، دعائم الإسلام و ذکر الحلال و الحرام و القضایا و الأحکام عن اهل بیت رسول الله علیه و علیهم افضل السلام، 2 ج، قم، موسسة آل البیت (علیهم السلام) لإحیاء التراث، بی‌تا.
  11. ‏‫ابن شاهین، عمر بن احمد، ناسخ الحدیث ومنسوخه، الزرقاء - اردن، مکتبة المنار، ۱۴۰۸.
  12. ‏‫ابن شبه نمیری، عمر بن شبه، تاریخ المدینة المنورة، 4 ج، قم - ایران، دار الفکر، ۱۴۱۰.
  13. ‏‫ابن عساکر الدمشقی، عبد الصمد بن عبد الوهاب، إتحاف الزائر و إطراف المقیم للسائر فی زیارة النبی صلى الله علیه وسلم، شرکة دار الأرقم بن أبی الأرقم، بی‌تا.
  14. ‏‫ابن فرحون، برهان الدین ابراهیم، إرشاد السالک إلى أفعال المناسک، ریاض - عربستان، مکتبة العبیکان، ۱۴۲۳.
  15. ‏‫ابن فرحون، عبد الله بن محمد، تاریخ المدینة المنورة المسمی نصیحة المشاور و تعزیة المجاور، قاهره - مصر، مکتبة الثقافة الدینیة، ۱۴۲۷.
  16. ‏‫ابن قولویه، جعفر بن محمد، کامل الزیارات، 1 ج، نجف اشرف - عراق، مطبعة المرتضویة، بی‌تا.
  17. ‏‫ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایة، بیروت - لبنان، دار الفکر، ۱۴۰۷.
  18. ‏‫ابن ماجة، محمد بن یزید القزوینی، سنن ابن ماجة، بیروت - لبنان، دار الرسالة العالمیة، ۱۴۳۰.
  19. ‏‫ابن مازه، محمود بن احمد، المحیط البرهانی فی الفقه النعمانی فقه الإمام أبی حنیفة رضی الله عنه، بیروت - لبنان، دار الکتب العلمیة، ۱۴۲۴.
  20. ‏‫ابن مشهدی، محمد بن جعفر، المزار الکبیر، 1 ج، قم - ایران، جماعة المدرسین فی الحوزة العلمیة بقم، مؤسسة النشر الإسلامی، ۱۳۷۸.
  21. ‏‫ابن نجار، محمد بن محمود، الدرة الثمینة فی أخبار المدینة، بیروت - لبنان، شرکة دار الأرقم بن أبی الأرقم، بی‌تا.
  22. ‏‫ابن نجار، محمد بن محمود بن الحسن، الدرة الثمینة فی اخبار المدینة، مرکز بحوث و دراسات المدینه المنوره، ۲۰۰۶.
  23. ‏‫ابن‌براج، عبدالعزیز بن نحریر، المهذب، 2 ج، قم، جماعة المدرسین فی الحوزة العلمیة بقم، مؤسسة النشر الإسلامی، بی‌تا.
  24. ‏‫ابو الیمن‌ علیمی‌، عبد الرحمن‌ بن‌ محمد، الأنس الجلیل بتاریخ القدس و الخلیل، 2 ج، عمان -، مکتبة دنیس، بی‌تا.
  25. ‏‫ابوطالبی، عمار، «واکاوی جایگاه فرهنگی و تمدنی بقیع»(رساله دکترا)، دانشگاه ادیان و مذاهب، ۱۳۹۸.
  26. ‏‫———، «نقش و کارکرد شیعیان در مکه در دوران عثمانی»(رساله کارشناسی ارشد)، دانشگاه ادیان و مذاهب، بی‌تا.
  27. ‏‫———، «بیت الاحزان یا مسجد فاطمه و واکاوی ماهیت تاریخی آن»، پژوهشنامه حج و زیارت، در دست چاپ.
  28. ‏‫ابوطالبی عمار، و فرمانیان مهدی، «گونه شناسی انتقال جنازه به مدینه در طول تاریخ اسلام»، پژوهشنامه حج و زیارت، ش. 10، ۱۳۹۹.
  29. ‏‫البیهقی، احمد بن الحسین، شعب الإیمان، ریاض - عربستان، مکتبة الرشد للنشر و التوزیع، ۱۴۲۳.
  30. ‏‫الحربی المدنی، عبدالرحیم حسن، خطباء المنبر الحسینی فی المدینة المنورة، قم، نشر دانش حوزه، ۱۴۳۰.
  31. ‏‫الحویزی الموسوی، سید علی خان، الرحلة المکیة، رحلات الکرام الی بیت الله الحرام، ج۱، قم، دانش حوزه، ۱۴۴۲.
  32. ‏‫الشربینی، محمد بن احمد، مغنی المحتاج إلى معرفة معانی ألفاظ المنهاج، بیروت - لبنان، دار الکتب العلمیة، ۱۴۱۵.
  33. ‏‫الشرنبلالی، حسن بن عمار، مراقی الفلاح شرح نور الإیضاح، بیروت - لبنان، المکتبة العصریة، ۱۴۲۵.
  34. ‏‫المحمدی، سعود بن‌ عبدالمحیی‌ الصا‌عدییوسف‌ بن‌ مطر، احد: الاثا‌ر - المعرکه‌ - التحقیقا‌ت‌، احد، دراسا‌ت‌ فی‌ خدمه‌ المدینه‌ النبویه‌؛ (۱)، مدینه‌، دار المجتمع‌، ۱۳۷۱.
  35. ‏‫امین الدوله، میرزا علی اصغر خان، سفرنامه مکه، ۵۰ سفرنامه حج قاجاری، ج۶، تهران - ایران، نشر علم، ۱۳۸۹.
  36. ‏‫بادکوبه ای، عبدالرحیم، «سفرنامه مکه»، ویراسته‌ی عارف رمضان، میقات حج، ش. 79، صفحه 138-118، ۱۳۹۱.
  37. ‏‫بانو علویه کرمانی، روزنامه سفر حج، ۵۰ سفرنامه حج قاجاری، ج۵، تهران - ایران، نشر علم، ۱۳۸۹.
  38. ‏‫بحرانی، یوسف بن احمد، الحدائق الناضرة فی احکام العترة الطاهرة، قم، جماعة المدرسین فی الحوزة العلمیة بقم، مؤسسة النشر الإسلامی، ۱۳۶۳.
  39. ‏‫بخارایی، رحمت الله بن ملا عاشور، سفرنامه مکه، ۵۰ سفرنامه حج قاجاری، ج۴، تهران - ایران، نشر علم، ۱۳۸۹.
  40. ‏‫برتون، ریچارد ف.، رحلة بیرتون الی مصر و الحجاز، قاهره - مصر، الهیئة المصریة العامة للکتاب، بی‌تا.
  41. ‏‫بروجردی، محمد علی بن محمد رضی، بزم غریب، ۵۰ سفرنامه حج قاجاری، ج۱، تهران - ایران، نشر علم، ۱۳۸۹.
  42. ‏‫بلاذری، احمد بن یحیی، أنساب الأشراف (5 جلدی)، 5 ج، بیروت، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، بی‌تا.
  43. ‏‫بیهقی، احمد بن حسین بن علی، السنن الکبرى، بیروت - لبنان، دار الکتب العلمیة، ۱۴۲۴.
  44. ‏‫بیرم خامس، محمد مصطفی، صفوة الإعتبار بمستودع الأمصار و الأقطار، 2 ج، بیروت - لبنان، دار الکتب العلمیة، بی‌تا.
  45. ‏‫بیهقی، احمد بن حسین، دلائل النبوة و معرفة أحوال صاحب الشریعة، 7 ج، بیروت، دار الکتب العلمیة، بی‌تا.
  46. ‏‫تکابی، حاجی سلیم خان، حج نامه، ۵۰ سفرنامه حج قاجاری، ج۶، تهران - ایران، نشر علم، ۱۳۸۹.
  47. ‏‫حامدی، اسماعیل بن موسی، الرحلة الحامدیة الی الدیار الحجازیة، بیروت - لبنان، دار الکتب العلمیة، ۱۴۳۴.
  48. ‏‫حسینی مدنی، محمد کبریت، الجواهر الثمینة فی محاسن المدینة، بیروت - لبنان، دار الکتب العلمیة، ۱۴۱۷.
  49. ‏‫حضیکی، احمد بن محمد، الرحلة الحجازیة، الرباط، مرکز الدراسات و الابحاث و احیاءالتراث الرابطه المحمدیه للعلماء، ۱۴۳۲.
  50. ‏‫حلی، یحیی بن سعید، الجامع للشرایع، قم، موسسه سید الشهداء (ع)، ۱۴۰۵.
  51. ‏‫حوزه‌ نما‌یندگی‌ ولی‌ فقیه‌ در امور حج‌زیا‌رت‌، احد، تهران، مشعر، ۱۳] [.
  52. ‏‫خاکرند، شکرالله، سیدی، سیداحیا، و دهقان، معصومه، «رفتارشناسی صحابه در توزیع غنایم غزوات پیامبر(ص)»، تاریخ اسلام، 21، ش. 83، صفحه 77-110، ۱ دی ۱۳۹۹.
  53. ‏‫خوارزمی، محمد بن اسحاق، إثارة الترغیب و التشویق إلی المساجد الثلاثة و البیت العتیق، 2 ج، مکه مکرمه - عربستان، مکتبة نزار مصطفی الباز، بی‌تا.
  54. ‏‫خیاری، احمد یاسین، تاریخ معالم المدینة المنورة قدیما و حدیثا، ریاض - عربستان، دارة الملک عبدالعزیز، ۱۴۱۹.
  55. ‏‫رتر، الدون، مدینتا الجزیرة العربیة المقدستان، ترجمه‌ی عبدالله بن محمد نصیف، مکه مکرمه - عربستان، مرکز تاریخ مکة المکرمة، ۱۴۳۳.
  56. ‏‫زبیر بن بکار، جمهرة نسب قریش و أخبارها، ریاض - عربستان، دار الیمامة للبحث و الترجمة و النشر، ۱۴۱۹.
  57. ‏‫زرکشی، محمد بن عبدالله، اعلام الساجد باحکام المساجد، المجلس الاعلی للشؤون الاسلامیة لجنة احیاء التراث الاسلامی، ۱۴۲۰.
  58. ‏‫سخاوی، شمس الدین محمد بن عبدالرحمن، التحفة اللطیفة فی تاریخ المدینة الشریفة، مدینه منوره - عربستان، مرکز بحوث و دراسات المدینة المنورة، ۲۰۰۹.
  59. ‏‫سمهودی، نورالدین علی بن عبدالله، وفاء الوفا باخبار دار المصطفی، 5 ج، مؤسسة الفرقان للتراث الإسلامی، ۲۰۰۱.
  60. ‏‫سنجاری، علی بن تاج الدین، منائح الکرم فی أخبار مکة و البیت و ولاة الحرم، 6 ج، مکه مکرمه - عربستان، وزارة التعلیم العالی، جامعة أم القری، معهد البحوث العلمیة، مرکز إحیاء التراث الاسلامی، بی‌تا.
  61. ‏‫سید مرتضی بن علی بن علوان، الرحلة المکیة، رحلات الکرام الی بیت الله الحرام، ج۱، قم، دانش حوزه، ۱۴۴۲.
  62. ‏‫شرقی الفاسی، ابی عبد الله محمد بن الطیب، الرحلة الحجازیة، ابوظبی - امارات، دار السویدی للنشر و التوزیع، ۲۰۱۴.
  63. ‏‫شهید ثانی، زین ‎الدین بن علی، حاشیة الإرشاد، 4 ج، قم، حوزه علمیه قم، دفتر تبلیغات اسلامی، مرکز انتشارات، بی‌تا.
  64. ‏‫شیرازی، نایب الصدر، سفرنامه مکه، ۵۰ سفرنامه حج قاجاری، ج۵، تهران - ایران، نشر علم، ۱۳۸۹.
  65. ‏‫صادق پاشا، نبذة فی استکشاف طریق الارض الحجازیة، الرحلات الحجازیة، بیروت - لبنان، بدر للنشر و التوزیع، ۱۹۹۹.
  66. ‏‫صادق پاشا، محمد، دلیل الحج للوارد الی مکة و المدینة من کل فج، الرحلات الحجازیة، بیروت - لبنان، بدر للنشر و التوزیع، ۱۹۹۹.
  67. ‏‫صالح مرشد، احمد امین، طیبة و ذکریات الاحبة، ویراسته‌ی عبیدالله محمد کردی، ۱۴۱۳.
  68. ‏‫طوسی، محمد بن حسن، مصباح المتهجد، 2 ج، تهران، المکتبة الاسلامیة، بی‌تا.
  69. ‏‫عاملی، جعفر مرتضی، الصحیح من سیرة النبی الأعظم (ط ـ جدید)، 35 ج، قم - ایران، موسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، سازمان چاپ و نشر، بی‌تا.
  70. ‏‫عباسی، احمد بن عبدالحمید، عمدة الاخبار فی مدینة المختار، مدینه منوره - عربستان، اسعد درابزونی الحسینی، بی‌تا.
  71. ‏‫عبدالغنی، عارف احمد، تاریخ أُمراء المدینة المنورة، 1 ج، دمشق - سوریه، دار کنان للطباعة و النشر و التوزیع، بی‌تا.
  72. ‏‫عصمت السلطنه، دختر فرهاد میرزا، سفرنامه مکه، ۵۰ سفرنامه حج قاجاری، ج۴، تهران - ایران، نشر علم، ۱۳۸۹.
  73. ‏‫علامه حلی، حسن بن یوسف، تحریر الأحکام الشرعیة علی مذهب الإمامیة، قم، موسسه امام صادق علیه السلام، ۱۳۷۸.
  74. ‏‫علویه کرمانی، روزنامه سفر حج عتبات عالیات و دربار ناصری، 1 ج، قم - ایران، نشر مؤرخ، ۱۳۸۶.
  75. ‏‫علی بن موسی، وصف مدینة المنورة، رسائل فی تاریخ المدینة، ریاض - عربستان، دار الیمامة للبحث و الترجمة و النشر، بی‌تا.
  76. ‏‫علی حسین بن خیرات علی، منازل قمریة در سوانح سفریة، ۵۰ سفرنامه حج قاجاری، ج۲، تهران - ایران، نشر علم، ۱۳۸۹.
  77. ‏‫عمرانی السرغینی، عبدالسلام بن محمد، اللؤلؤة الفاشیة فی الرحلة الحجازیة، بیروت - لبنان، مرکز التراث الثقافی المغربی، ۱۴۳۱.
  78. ‏‫عیاشی، عبدالله بن محمد، الرحلة العیاشیة، ابوظبی - امارات، دار السویدی للنشر و التوزیع، ۲۰۰۶.
  79. ‏‫غزالی، ابو حامد محمد بن محمد، احیاء علوم الدین، بیروت - لبنان، دار الکتاب العربی، بی‌تا.
  80. ‏‫فراهانی، محمدحسین بن مهدی، سفرنامه میرزا محمد حسین فراهانی، 1 ج، تهران - ایران، فردوس، ۱۳۶۲.
  81. ‏‫فرشی، ذراع مدینه، ۵۰ سفرنامه حج قاجاری، ج۱۰، قم - ایران، نشر مؤرخ، ۱۳۹۵.
  82. ‏‫فرهاد میرزا معتمد الدوله، سفرنامه مکه، ۵۰ سفرنامه حج قاجاری، ج۳، تهران - ایران، نشر علم، ۱۳۸۹.
  83. ‏‫فقعانی، علی بن علی، الدر المنضود فی معرفه صیغ النیات و الایقاعات و العقود، 1 ج، قم، مکتبه مدرسه امام العصر(عج) العلمیه، بی‌تا.
  84. ‏‫فیروزآبادی، مجدالدین محمد بن یعقوب، المغانم المطابة فی معالم طابة، 4 ج، مدینه منوره - عربستان، مرکز بحوث و دراسات المدینه المنوره، ۲۰۰۲.
  85. ‏‫قائدان، اصغر، «سازماندهی جنگی در غزوات عصر پیامبر (ص)»، مطالعات تاریخی جنگ، 0، ش. 3، صفحه 75-96، ۴ فروردین ۱۳۹۷.
  86. ‏‫قندهاری، ابوالقاسم بن احمد، «مقتطفات من رحلة الحج لابی القاسم القندهاری»، میقات الحج، ش. 44، صفحه 191-236، ژانویه ۱۴۳۷.
  87. ‏‫کازرونی، ملا ابراهیم، سفرنامه مکه، ۵۰ سفرنامه حج قاجاری، ج۶، تهران - ایران، نشر علم، ۱۳۸۹.
  88. ‏‫کردی، محمد طاهر، التاریخ القویم لمکة و بیت الله الکریم، 3 ج، بیروت - لبنان، دار خضر، بی‌تا.
  89. ‏‫کرمی، محمد بن احمد، أحسن التقاسیم فی معرفة الأقالیم، بیروت - لبنان، دار صادر، بی‌تا.
  90. ‏‫کرناتکی، حافظ محمد عبدالحسین، تذکرة الطریق، ۵۰ سفرنامه حج قاجاری، ج۱، تهران - ایران، نشر علم، ۱۳۸۹.
  91. ‏‫کفعمی، ابراهیم بن علی، البلد الأمین، 1 ج، 13.
  92. ‏‫کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی (دار الحدیث)، قم، موسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، سازمان چاپ و نشر، ۱۴۲۹.
  93. ‏‫گل فشان، اشرف، «حمزه (ع) عموی پیامبر (ص)»، فرهنگ کوثر، 10، ش. 69، صفحه 125-35، ۴ فروردین ۱۳۸۶.
  94. ‏‫لبیب البتنونی، محمد، سفرنامه حجاز، ترجمه‌ی هادی انصاری، تهران، مشعر، بی‌تا.
  95. ‏‫مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی، بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، بیروت - لبنان، دار إحیاء التراث العربی، ۱۴۰۳.
  96. ‏‫مراغی، زین الدین ابی بکر بن الحسین، تحقیق النصرة بتلخیص معالم دار الهجرة، فیوم ـ مصر، دار الفلاح للبحث العلمی و تحقیق التراث، ۱۴۳۰.
  97. ‏‫مرجانی، عبدالله بن عبدالملک، بهجة النفوس و الاسرار فی تاریخ دارالهجرة النبی المختار، 2جلد ج، بیروت - لبنان، دارالغرب الاسلامی، بی‌تا.
  98. ‏‫مطری، جمال الدین محمد بن احمد، التعریف بما انست الهجرة من معالم دار الهجرة، ریاض - عربستان، دارة الملک عبدالعزیز، ۱۴۲۶.
  99. ‏‫معرف: خطاب، محمود شیت، «حمزة بن عبدالمطلب: أسد الله و أسد رسوله و سید الشهداء»، البحوث الإسلامیة، 1، ش. 11، صفحه 285-312، ۳ نوامبر ۱۴۰۴.
  100. ‏‫مفید، محمد بن محمد، کتاب المزار: مناسک المزار (مفید)، 1 ج، قم - ایران، المؤتمر العالمی لألفیة الشیخ المفید، بی‌تا.
  101. ‏‫منشی زاده، محمد حسین، سفرنامه مکه، ۵۰ سفرنامه حج قاجاری، ج۸، تهران - ایران، نشر علم، ۱۳۸۹.
  102. ‏‫مهندس، میرزا محمد، الوجیزة فی تعریف المدینة، ۵۰ سفرنامه حج قاجاری، ج۳، تهران - ایران، نشر علم، ۱۳۸۹.
  103. ‏‫نابلسی، عبدالغنی، الحقیقة و المجاز فی رحلة بلاد الشام و مصر و الحجاز، دار المعرفة، ۱۹۹۸.
  104. ‏‫نجفی، محمد باقر، مدینه شناسی (ویرایش جدید)، 2 ج، تهران - ایران، مشعر، ۱۳۸۶.
  105. ‏‫نجمی، محمدصادق، تاریخ حرم ائمه بقیع و آثار دیگر در مدینه منوره، تهران - ایران، مشعر، ۱۳۸۶.
  106. ‏‫نوری، حسین بن محمد تقی، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، 30 ج، بیروت، موسسة آل البیت (علیهم السلام) لإحیاء التراث، بی‌تا.
  107. ‏‫نووی، یحیی بن شرف، المجموع شرح المهذب، بیروت - لبنان، دار الفکر، بی‌تا.
  108. ‏‫هدایت، مخبر السلطنه، سفرنامه مکه معظمه، ۵۰ سفرنامه حج قاجاری، ج۷، تهران - ایران، نشر علم، ۱۳۸۹.
  109. ‏‫هدایتی، سید احمد، سفرنامه حج، ۵۰ سفرنامه حج قاجاری، ج۸، تهران - ایران، نشر علم، ۱۳۸۹.
  110. ‏‫هندی کرناتکی، محمد عبد الحسین، تذکرة الطریق فی مصائب حجاج بیت الله العتیق، 1 ج، قم - ایران، نشر مؤرخ، ۱۳۸۶.
  111. ‏‫هیتمی، احمد بن حجر، الجوهر المنظم فی زیارة قبر الشریف النبوی المکرم، بیروت - لبنان، دار الحاوی، ۱۴۳۴.
  112. ‏‫واقدی، محمد بن عمر، المغازی، 3 ج، بیروت، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، بی‌تا.
  113. ‏‫ورثیلانی، حسین بن محمد، الرحلة الورثیلانیة الموسومة بنزهة الأنظار فی فضل علم التاریخ و الأخبار، 2 ج، قاهره - مصر، مکتبة الثقافة الدینیة، بی‌تا.
  114. ‏‫وزارة الاوقاف و الشئون الاسلامیة، الموسوعة الفقهیة الکویتیة، کویت، دار السلاسل، ۱۴۰۴.
  115. ‏‫وزیر وظایف، داود بن علینقی، سفرنامه میرزا داوود وزیر وظایف، 1 ج، تهران - ایران، مشعر، ۱۳۸۶.
  116. ‏‫ولی میرزا قاجار، محمد، سفرنامه مکه، ۵۰ سفرنامه حج قاجاری، ج۱، تهران - ایران، نشر علم، ۱۳۸۹.
  117. ‏‫یحیی بن مطهر، بلغة المرام فی رحلة الی البیت الله الحرام والی المدینة النبویة، ابوظبی، دار السویدی للنشر و التوزیع، ۲۰۰۶.
 

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 363
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 202


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب