اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات121
تعداد شماره‌ها1,334
تعداد مقالات10,008
تعداد مشاهده مقاله2,997,619
تعداد دریافت فایل اصل مقاله1,690,937
ذاکری, علی اکبر. (1400). سرگذشت امامه دختر حمزه پس از هجرت و شهادت پدرش در مدینه. مطالعات فلسفی کلامی, 15(36), 29-52. doi: 10.22034/skh.2021.6432
علی اکبر ذاکری. "سرگذشت امامه دختر حمزه پس از هجرت و شهادت پدرش در مدینه". مطالعات فلسفی کلامی, 15, 36, 1400, 29-52. doi: 10.22034/skh.2021.6432
ذاکری, علی اکبر. (1400). 'سرگذشت امامه دختر حمزه پس از هجرت و شهادت پدرش در مدینه', مطالعات فلسفی کلامی, 15(36), pp. 29-52. doi: 10.22034/skh.2021.6432
ذاکری, علی اکبر. سرگذشت امامه دختر حمزه پس از هجرت و شهادت پدرش در مدینه. مطالعات فلسفی کلامی, 1400; 15(36): 29-52. doi: 10.22034/skh.2021.6432

سرگذشت امامه دختر حمزه پس از هجرت و شهادت پدرش در مدینه

سخن تاریخ
دوره 15، شماره 36، دی 1400، صفحه 29-52    اصل مقاله (807.18 K)
نوع مقاله: علمی ترویجی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/skh.2021.6432
نویسنده
علی اکبر ذاکری
استادیار پژوهشکده تاریخ و سیره اهل‌بیت(ع) پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی قم، ایران
چکیده
 هجرت از ارزش‌های دینی است. رسول خدا(ص) در آغاز به مسلمانان دستور داد از مکه به حبشه و بعد  به مدینه هجرت نمایند. جمعی از مسلمانان مجبور بودند خانواده‌های خود را رها کرده و به مدینه بروند. جمعی برای خود در مدینه ازدواج و زندگی جدیدی تشکیل دادند. حضرت حمزه از مسلمانان با سابقه در مکه بود که برای حمایت از پیامبر، اسلام آورد. او دارای دو همسر بود. همسر خود را- به نام سلمی- در مکه گذاشت و خود به مدینه هجرت کرد و در آنجا مجدداً ازدواج کرد. دخترش امامه هم در مکه ماند. طبق گزارش‌های مختلف چندین نام برای دختر حضرت حمزه یاد کرده‌‌اند که از مکه به مدینه برده شد. بنا بر تحقیق، وی یک دختر به نام امامه داشته که در مکه بود و در سال هفتم در عمرة‌القضاء رسول خدا(ص) او را با خود به مدینه برد. این مقاله به بیان و تحلیل سرگذشت دختر حمزه امامه پرداخته و دیگر اسامی که به عنوان دختران حمزه ذکر شده مورد بررسی و نقد قرار داده است. این نوشتار در باره دختر حمزه با روشی توصیفی –تحلیلی، به واکاوی پرداخته و گزارش های مختلف را  بررسی کرده است.
کلیدواژه‌ها
امامه؛ حمزه؛ سلمی مادر امامه؛ رسول خدا(ص)؛ هجرت
مراجع
  1. ابن ابى‏الحدید، عبدالحمید بن هبةالله (656 ق)، شرح نهج‏البلاغه، تحقیق محمدابوالفضل ابراهیم، چ اول: دارالکتب العلمیه (اسماعیلیان)، قم، 1404ق.
  2. ابن ابى‏شیبه، عبداللّه‏بن‏محمد کوفى عبسى (235 ق)، المصنّف فى الاحادیث و الآثار، تحقیق کمال‏یوسف حوت، چ اوّل: مکتبة الرّشد، ریاض 1409ق.
  3.  ابن اَثیر جَزَرى، على‏بن‏محمدبن‏عبدالکریم شیبانى (630ق)، أُسْدُ الغابة فى معرفة الصّحابه، دار الفکر، بیروت 1409ق/ 1989م.
  4.   . ابن اسحاق، سیره ابن اسحاق، تحقیق سهیل زکار، چ اول، دارالفکر، بیروت، 1398ق.
  5. ابن اشعث، محمد‏بن‏محمد، الجعفریات (الأشعثیات)، چ اوّل: مکتبة النّینوى الحدیثه، تهران بی‏تا‏.
  6. ابن بشکوال خلف بن عبد الملک خزرجی(م578ق.)، غوامض الأسماء المبهمة الواقعة فی متون الأحادیث المسنده، تحقیق عزالدین علی السید و محمد کمال الدین، چ اول، عالم الکتب، بیروت، 1407ق.
  7. ابن بطریق، یحیى‏بن‏حسن(600 ق‏)،عمدة عیون صحاح‌الأخبار فی مناقب إمام الأبرار، چ اوّل: مؤسسة النّشر الاسلامی‏، قم‏ 1407 ق‏. 
  8. ابن حبان محمد بن حبان تمیمی، أبو حاتم بُستی (م٣٥٤ ق.)، الثقات، وزارة المعارف للحکومة العالیة الهندیه، چ اول: دائرة المعارف العثمانیه، حیدر آباد دکن هند، ١٣٩٣ ق./ ١٩٧٣م.
  9. ابن حجر عسقلانی، احمد‏بن‏على (م 852 ق)، الإصابه فى تمییز الصحابه، چ اوّل: دار الکتب العلمیه، بیروت، 1415ق./ 1995م.
  10. ابن حجر، تعجیل المنفعة بزوائد رجال الأئمة الأربعة ، تحقیق إکرام الله إمداد الحق، چ اول، دار البشائر الاسلامیه، بیروت، 1416ق.
  11. ابن‏ سعد واقدى، محمد (م 230ق)، طبقات‏الکبرى، تحقیق محمد عبدالقادر، چ اوّل: دارالکتب العلمیه، بیروت 1410ق.
  12. ابن سعد،______ الطبقات الکبیر، چ اول ، مکتبة الخانجی، قاهره، 1421ق.
  13. ابن سید، أبو الفتح محمد بن سید الناس (م 734ق)، عیون الأثر فى فنون المغازى و الشمائل و السیر، تحقیق ابراهیم محمد رمضان، چ اول: بیروت، دار القلم، 1414ق./1993م.
  14. ابن شهرآشوب، رشیدالدّین محمد‏بن‏على مازندرانی (م588 ق)، مناقب آل ابی طالب، تحقیق سیدهاشم رسولی محلاتی، چ اوّل: انتشارات علامه، قم 1379ش.
  15. ابن‌ عبدالبر، ابو‌عمر یوسف ‌‌بن ‌عبداللّه(م 462ق.)، الإستیعاب فی معرفة الأصحاب، تحقیق علی‏محمد بجاوی، چهار جلد، چ اول: دارالجیل، بیروت 1412ق.
  16. ابن قتیبه دینوری، ابو‌محمد عبداللّه‏بن‏مسلم (276 ق)، المعارف، تحقیق ثروت عکاشه، چ اوّل: رضى، قم، 1415ق /1373ش.
  17. ابن کلبی، هشام بن محمد بن سائب(204ق)، جمهرة النسب، تحقیق دکتر ناجی حسن، چ اول، عالم الکتب، بیروت، 1407ق./ 1986م.
  18. ابن کلبی، هشام بن محمد بن سائب(204ق)، نسب معد و الیمن الکبیر، تحقیق دکتر ناجی حسن، چ اول، عالم الکتب- مکتبة النهضة العربیه، بیروت، ١٤٠٨ ق./ ١٩٨٨م.
  19. ابن‏ هشام، ابو‌محمد عبدالملک‏ ( 218 ق)، السیرة‏النّبویه، تحقیق مصطفی سقا، ابراهیم ابیاری و عبد الحفیظ شلبی، دو جلدی دارالمعرفه، بیروت، بی‌تا.
  20. احمد ‌‌بن ‌حنبل، ابو‌عبدالله شیبانی(م 241ق.)، مسند احمد حنبل ، شش جلد، دارالفکر، بیروت.
  21. بخاری، ابو‌عبداللّه محمد‏بن‏اسماعیل(م 256ق)، الجامع الصّحیح (صحیح البخاری)، تحقیق دکتر مصطفى دیب‏البغا، چ دوم، دار ابن‌‌کثیر- الیمامه، بیروت1407ق/ 1987م.
  22. بغدادى، ابوجعفر محمد‏بن‏حبیب (م 245 ق)، المحبّر، دارالآفاق الجدیده، بیروت، بی‏تا.
  23. بلاذُرى، ابو‌الحسن احمد‏بن‏عیسى(279)، جمل من أنساب الأشراف، تحقیق سهیل زکار، چ اوّل: دارالفکر، بیروت 1417ق./ 1996م.
  24. بیهقی، احمد بن حسین بن علی خراسانی(م ٤٥٨ق)، دلائل النبوة ومعرفة أحوال صاحب الشریعه، تحقیق عبد المعطی قلعجی، چ اول، دار الکتب العلمیه- دار الریان للتراث، بیروت- قاهره، ١٤٠٨ ق./ ١٩٨٨م.
  25.  ترمذى، ابو‌عیسى محمد‏بن‏عیسى (م279 ق)، سنن الترمذی، تحقیق بشار عواد معروف، چ اول، بیروت، دار الغرب، 1996م.
  26. حسکانی، عبید الله بن عبد الله (م 490ق.)، شواهد التنزیل لقواعد التفضیل، چ اول، فرهنگ و ارشاد اسلامی و مجمع الاحیاء الثقافة الاسلامیه، تهران، 1411ق.
     خطیب بغدادی (م 463ق.)، تلخیص المتشابه فی الرسم، سکینه شهابی، چ اول، طلاس للدراسات والترجمة والنشر، دمشق، 1985م.

  1. ذهبى، ابو‌عبدالله محمد‏بن‏احمد‏بن‏عثمان ( 748 ق)، تاریخ الاسلام و وفیات المشاهیر و الأعلام، تحقیق دکترعمر تدمری، چ دوم: دارالکتاب العربی، بیروت، 1413ق /1993م.
  2. سبحانی جعفر، فروغ ابدیت، چ  بیست و یکم: بوستان کتاب، قم، 1385ش.
  3. سبط ابن جوزی ، مرآة الزمان فی تواریخ الاعیان، دار الرسالة العالمیه، دمشق، 1434ق.
  4. سبکی تقی الدین علی بن عبد الکافی(م756ق)، فتاوی السبکی، دار المعرفه، لبنان/ بیروت. بی تا.
  5. سید مرتضی، الفصول المختارة من العیون و المحاسن، تحقیق علی میرشریفى، چ اول، کنگره شیخ مفید، قم، 1413ق.
  6. صالحی شامی محمد بن یوسف(م 942 ق.)، سبل الهدى و الرشاد فى سیرة خیر العباد، تحقیق عادل احمد عبد الموجود و على محمد معوض، چ اول، بیروت، دار الکتب العلمیه،1414ق./ 1993م.
  7. صدوق، شیخ ابو‌جعفر محمد ‌‌بن ‌على ‌‌بن ‌بابویه (م 381ق.)، الامالى، چ ششم، اسلامیه (کتابچی)، تهران 1376ش.
  8. صدوق، ــــــــــــ ، الخصال، تحقیق على‏اکبر غفارى، چ اوّل: مؤسسة النّشر الاسلامى، قم، 1362ش
  9. صدوق، ــــــــــــ ، عیون اخبار الرّضا(ع)، چ اوّل: جهان، تهران، 1378ق.
  10. صدوق، ــــــــــــ ، من لایحضره الفقیه، تحقیق على‏اکبر غـفـارى، چ دوم: مؤسسۀ النشر الاسلامى، قم، 1404ق.
  11. طبرانى، سلیمان بن احمد بن ایّوب(م360 ق.)، معجم‏الکبیر، تحقیق حمدى عبدالمجید سلفى، دار احیاء التراث العربى، بیروت، بی تا.
  12. طبرسی، ابو‌على فضل‏بن‏حسن (548 ق)، إعلام الورى بأعلام الهدی، یک جلد، المکتبة العلمیة الاسلامیه، تهران 1338ق.
  13. طبرسی، ابو‌على فضل‏بن‏حسن (548 ق)، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، چ سوم، انتشارات ناصر خسرو، تهران، 1372ش.
  14. طحاوی، ابوجعفر أحمد‏بن‏محمد‏بن‏سلامه(م 321ق.)، شرح مشکل الآثار، چ اوّل: تحقیق شعیب الأرنؤوط، مؤسسة الرّساله، بیروت 1408ق /1987م.
  15. طوسی، محمد بن حسن(م460ق.)، امالی، چ اول، مؤسسة البعثه، قم ، 1414ق.
  16. طوسى، ــــــــــــ ، تهذیب‏الاحکام، تحقیق سیدحسن موسوى خرسان، چ چهارم: دارالکتب الاسلامیه، تهران، 1407ق.
  17. طوسی، محمد بن حسن(م460ق.)، إستبصار فیما اختلف فیه الاخبار، چ اول: دارالکتب الاسلامیه، تهران، 1390ق.
  18. عبدالرّزّاق، ابوبکر‌بن‌همام صنعانی (211 ق)، المصنّف(جامع معمر بن راشد)، ج 11، یازده جلد، تحقیق حبیب‏الرّحمان اعظمى، مجلس‏العلمى، بی‌جا، بی‌تا.
  19. عجلی ابو الحسن احمد بن عبد الله بن صالح الکوفى (م ٢٦١ق)، معرفة الثقات من رجال أهل العلم والحدیث ومن الضعفاء وذکر مذاهبهم وأخبارهم، تحقیق عبد العلیم عبد العظیم البستوی، چ اول: مکتبة الدار،المدینة المنوره، ١٤٠٥ ق./ ١٩٨٥م.
  20. قاضى نعمان مصری، ابو‌حنیفه نعمان‏بن‏محمد تمیمى مغربى (م 363 ق)، دعائم‏الاسلام، تحقیق آصف‏بن‏على اصغر فیضى، دارالمعارف، مصر، افست مؤسسة آل البیت، قم، 1383ق.
  21. قاضى نعمان ــــــــــــ ، شرح‏الأخبار فی فضائل الأئمة الأطهار، تحقیق سید محمدحسینى جلالى، چ اوّل: مؤسسۀ النشرالاسلامى، قم 1409ق.
  22. کلینی، محمد‏بن‏یعقوب(م 329 ق)، الکافى (أصول، فروع، روضه)، تحقیق على‏اکبر غفارى، دارالکتب الاسلامیه، تهران، 1407ق.
  23. مجلسى، محمدباقر (م 1110 ق)، بحارالانوار الجامعة لدرر اخبار الائمّة الاطهار، چ دوم: مؤسسة الوفاء، بیروت 1403ق /1983م.
  24. مقریزى، تقى‏الدّین احمد‏بن‏على(845 ق)، إمتاع الأسماع بما للنّبى من الأحوال و الأموال و الحفدة و المتاع، تحقیق محمد عبدالحمید النّمیسى، چ اوّل: دارالکتب العلمیه، بیروت، 1420ق/ 1999م.
  25. نسائی، ابو‌عبدالرّحمان احمد‏بن‏شعیب (303ق)، سنن الکبرى، تحقیق دکتر عبدالغفار سلیمان بنداری و سید حسن‏کسروی، چ اوّل، دارالکتب العلمیه، بیروت، 1411ق /1991م.
  26. نسائی(م 303ق.)، خصائص امیر المؤمنین علی بن ابی طالب(ع)، تحقیق احمد میرین بلوشی، مکتبة المعلا، الکویت، 1406ق.
  27. نویرى شهاب الدین احمد (م 733 ق.)؛ نهایة الإرب فى فنون العرب؛ چ اول، دار الکتب و الوثائق القومیه، قاهره، 1423ق.
  28.  هیثمی، علی بن أبی بکر(م 807ق)، مجمع الزوائد ومنبع الفوائد، دار الریان للتراث/‏دار الکتاب العربی، القاهره – بیروت، 1407ق.
  29. واحدى على بن احمد(قرن پنجم)، اسباب النزول، تحقیق کمال بسیونى زغلول، چ اول ، دار الکتب العلمیه، بیروت، 1411 ق.
  30. واقدى، محمد‏بن‏عمر (207ق)، المغازى‏، تحقیق مارسن جونس، دانش اسلامى، قم، 1405 ق.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 317
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 144


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب