اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات121
تعداد شماره‌ها1,272
تعداد مقالات9,554
تعداد مشاهده مقاله2,770,294
تعداد دریافت فایل اصل مقاله1,536,307
رضایی, حسن رضا, رضایی اصفهانی, محمد علی, مرادخانی, احمد. (1400). تبار شناسی علوم پزشکی از منظر احادیث. مطالعات فلسفی کلامی, 8(15), 226-244. doi: 10.22034/pht.2022.6463
حسن رضا رضایی; محمد علی رضایی اصفهانی; احمد مرادخانی. "تبار شناسی علوم پزشکی از منظر احادیث". مطالعات فلسفی کلامی, 8, 15, 1400, 226-244. doi: 10.22034/pht.2022.6463
رضایی, حسن رضا, رضایی اصفهانی, محمد علی, مرادخانی, احمد. (1400). 'تبار شناسی علوم پزشکی از منظر احادیث', مطالعات فلسفی کلامی, 8(15), pp. 226-244. doi: 10.22034/pht.2022.6463
رضایی, حسن رضا, رضایی اصفهانی, محمد علی, مرادخانی, احمد. تبار شناسی علوم پزشکی از منظر احادیث. مطالعات فلسفی کلامی, 1400; 8(15): 226-244. doi: 10.22034/pht.2022.6463

تبار شناسی علوم پزشکی از منظر احادیث

پژوهشنامه علوم حدیث تطبیقی (علمی پژوهشی)
دوره 8، شماره 15، بهمن 1400، صفحه 226-244    اصل مقاله (8.47 M)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/pht.2022.6463
نویسندگان
حسن رضا رضایی1؛ محمد علی رضایی اصفهانی2؛ احمد مرادخانی* 3
1استاد ثابت گروه قرآن مدرسه عالی امام خمینی. دانشجوی دکتری دانشگاه ازاد واحد قم
2استاد تمام جامعه المصطفی ص العالمیه،قم، ایران
3دانشیار دانشگاه ازاد اسلامی واحد قم
چکیده
علوم پزشکی در قرآن و حدیث، از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است و در آنها اشاره ظریف و فراوانی به اسرار بدن و کارکردهای آن و مسائل بهداشتی و پیشگیری مطرح شده که شگفتی دانشمندان را برانگیخته است. تبارشناسی علوم پزشکی یعنی شناخت منشاء علوم پزشکی که آیا وحی الهی بوده - همان طور که انبیاء، با مدد از وحی الهی به درمان برخی از بیماری‌ها می‌پرداختند - یا تجربه بشری در گذر زمان است. مقاله پیشِ رو در پی پاسخ به این پرسش است که تبارشناسی علوم پزشکی از منظر احادیث چگونه است؟ پژوهش حاضر با روش تحلیلی- توصیفی و با استفاده از آیات الهی و دیدگاه مفسران و احادیث ائمه معصومانD سامان یافته و روش گردآوری مطالب آن کتابخانه‌ای است. این پژوهش به بررسی سه دیدگاه موافقان وحی الهی و مخالفان و نظریه تلفیق پرداخته و ادله آنها را به نقد کشیده است. نظریۀ تلفیق وحی و تجربه در تبار علوم پزشکی، عدم انحصار مباحث پزشکی در تغذیه یا درمان، عدم ورود پیامبران در اکثر شاخه‌های پزشکی و تشویق وحی در برخی از مصادیق تغذیه و طب و نقش بسزای تجربه بشر در رشد آن از نتایج این مقاله است.
کلیدواژه‌ها
احادیث طبّی؛ تبارشناسی طبّ؛ تجربۀ بشری؛ حدیث؛ علوم پزشکی؛ طب
مراجع
فهرست منابع

  1. ترجمه قرآن، رضایی اصفهانی، محمد علی و همکاران، نخستین ترجمه گروهی قرآن کریم، قم: دار الذکر، 1384ش.
  2. ابن‌ابی‌الحدید، ابوحامد، عبد‌الحمید‌بن‌هبة‌الله، شرح نهج‌البلاغه، قم: کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی، 1404ق.
  3. ابن‌اثیر، علی‌بن‌‌محمد، أسد الغابة فى معرفة الصحابة، بیروت: دارالفکر، 1409ق.
  4. ابن‌اثیر، علی‌بن‌‌محمد، موسوعة طبقات الفقهاء، قم: نشر مؤسسه امام صادق×، 1418ق.
  5. ابن‌بابویه قمی (صدوق)، علل الشرایع، نجف: مکاتبة الحیدریة، 1385ش.
  6. ابن‌بابویه (شیخ صدوق)، الاعتقادات، تحقیق عصام عبدالسید. بی‌جا، دارالمفید، 1414ق.
  7. ابن‌حجاج نیشابوری، مسلم، صحیح مسلم، محقق: محمد سالم هاشم، بیروت: دارالکتب العلمیه، 1994م.
  8. ابن‌حجر عسقلانى، احمد‌بن‌علی، الإصابة فى تمییز الصحابة، محقق: عادل احمد عبدالموجود، بیروت: دارالکتب العلمیه، 1415ق.
  9. ابن‌حنبل، احمد، مسند الامام احمد بن حنبل، بیروت: داراحیاء التراث العربی، 1994م.
  10. ابن‌حنبل، احمد، معالم المدرستین، بیروت: مؤسسه نعمان، 1410ق.
  11. ابن‌خلدون، عبدالرحمن بن محمد، مقدمه ابن‌خلدون، بیروت: دار الحیاء التراث العربی، 1408ق.
  12. ابن‌سینا ح. 1363ش. قانون در طب. تهران: سروش.
  13. ابن‌فارس بن زکریا ا. 1404ق. معجم مقاییس اللغة. بی‌جا: مرکز نشر مکتب اعلام اسلامی.
  14. ابن‌ماجه قزوینی، محمدبن‌یزید، سنن ابن‌ماجه، بیروت: دارالفکر، 1421ق.
  15. ابن‌منظور، محمدبن‌مکرم، لسان العرب، بیروت: دارال‌بیروت: ١٩٥٥م.
  16. ابوریه، محمود، اضواء على السنة المحمدیه، قم: بطحاء، [بى‌تا].
  17. الاشفر، م، 1993، مدی الاحتجاج بالاحادیث النبویه فی شئو ن الطبیه و العلاجیه، دار النفائس، عمان.
  18. اصفهانی، محمدعلی، پژوهشی در اعجاز علمی قرآن، رشت، مبین، 1385ش.
  19. آقابزرگ طهرانی، محمدحسن، الذریعة إلی تصانیف الشیعة، مصحح: رضا بن جعفر مرتضی العاملی، بیروت: داراحیاء التراث العربی، ۱۴۳۰ق/2009م.
  20. انوری ح. 1382ش. فرهنگ بزرگ سخن. چاپ دوم. تهران: سخن.
  21. بیضون، لبیب، اعجاز علمی در سخنان امام علی×، مترجم: حسن‌رضا رضایی، قم: زمزم هدایت، 1390ش.
  22. پاینده، ابوالقاسم، نهج‌الفصاحه، تهران: دنیای دانش، 1363ش.
  23. پلگرینو، فلسفه پزشکی در جستجوی تعریف، ترجمه: همتی مقدم، سروش اندیشه، سال سوم، شماره یازدهم، 1384ش.
  24. جندی، عبدالحلیم، الامام جعفر الصادق×، تهران: مجمع جهانی تقریب بین مذاهب اسلامی، 1427ق.
  25. الجواهری، طب الامام امیرالمؤمنین، اعتماد کاظمین، 1385ق.
  26. حاکم نیشابوری، محمدبن عبدالله، المستدرک علی الصحیحین، محقق: عبدالسلام بن محمد بن عمر علّوش، بیروت: دارالمعرفة، 1418ق.
  27. حرعاملی، محمدبن‌حسن، وسائل الشیعه الى تحصیل مسائل الشریعة، بیروت: داراحیاء التراث العربى، 1391ق.
  28. حیدر، شیخ اسدالله، الامام الصادق و المذاهب الاربعه، تهران: مؤس‍س‍ه‌ ال‍ص‍ادق‌، 1383ش.
  29. خطّابی ح، اعلام الحدیث فی شرح صحیح البخاری، مکه: محمدبن سعد آل‌سعود، 1409ق.
  30. دهخدا، لغت نامه دهخدا، چاپ دوم، تهران: دانشگاه تهران، 1377ش.
  31. رضایی اصفهانی، محمدعلی، بررسی حدیث «تأثیر النخل»: (ادعای خطای علمی پیامبر‌J در لقاح و زوجیت گیاهان)، مجلۀ علوم حدیث، شمارۀ 52، قم: دارالحدیث، 1388ش.
  32. رضایی اصفهانی، محمدعلی، پژوهشی در اعجاز علمی قرآن، قم: مبین، 1385ش.
  33. رضایی، حسن‌رضا، شگفتی‌های پزشکی در نهج‌البلاغه، قم: زمزم هدایت، 1389ش.
  34. سبحانی تبریزی، جعفر، اصول الحدیث و احکامه، قم: مؤسسة‌ الامام الصادق×، 1414ق.
  35. سبحانی تبریزی، جعفر، موسوعه طبقات الفقها، قم: مؤسسة‌ الامام الصادق×، 1418ق.
  36. سروش، عبدالکریم، نامه بشر و بشیر (پاسخ اول به آیۀ‌الله سبحانی) روزنامه کارگزاران، 19 و 20/12/1387.
  37. سلیمان، سنن ابی‌داود. ق‍اه‍ره‌: ج‍م‍ع‍ی‍ه‌ ال‍م‍ک‍ن‍ز الاس‍لام‍ی، 1421ق.
  38. سید رضی، نهج‌البلاغه، مترجم؛ محمد دشتی، قم: انتشارات یاسین نور، 1392ش.
  39. سیدمرتضی، علی‌بن‌حسین‌بن‌موسی، الانتصار شریف، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم: 1415ق.
  40. شاطبی، الموافقات فی اصول الشریعه، تحقیق خ شبل، بیروت: مؤسسه الکتب الثقافیه، 1420ق.
  41. شبر، تفسیر القرآن الکریم، بیروت: داراحیاء التراث العربی، بی‌تا.
  42. صدوق، محمدبن‌علی، الخصال، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم: 1403ق.
  43. صفار، محمدبن‌حسن‌بن‌فروخ، بصائر الدرجات الکبری فی فضائل آل محمد|، چاپ‌دوم، قم: کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی، 1404ق.
  44. طباطبایى، سیدمحمدحسین، المیزان، مترجم: سیدمحمدباقر موسوى همدانى، چاپ‌سوم، قم: رجاء، 1366ش.
  45. طبرانی، ابوالقاسم سلیمان‌بن‌احمد، المعجم الاوسط، محقق: ابراهیم الحسینی، [بی‌جا]: دارالحرمین، 1415ق.
  46. طبرانی، ابوالقاسم سلیمان‌بن‌احمد، المعجم الکبیر، محقق: حمدی عبدالمجید السلفی، [بی‌جا]: مکتبة ابن‌تیمیة، [بی‌تا].
  47. طبرسی، احمدبن‌علی، احتجاج، تهران: اسلامیه، 1381ش.
  48. طبرسی، فضل‌بن‌حسن، مجمع البیان، بیروت: مؤسسه الاعلمی، 1415ق.
  49. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین‏، تهران: ‏کتابفروشى مرتضوى‏، 1375ش.
  50. طوسی، خواجه نصیرالدین، کشف المراد فى شرح تجرید الاعتقاد، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم: 1407ق.
  51. طوسی، محمدبن‌حسن، رجال الطوسی‏، محقق و مصحح: جواد قیومى اصفهانى، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم: 1373.
  52. عاملی، سیدمرتضی، الصحیح من سیرۀ النبی الاعظم|، [بی‌جا]: سحرگاهان، 1419ق.
  53. عروسی حویزی، عبدعلی‌بن‌جمعه، نور الثقلین، قم: دارالتفسیر، 1382ش.
  54. عسگری، علامه سیدمرتضی، احادیث ام‌المؤمنین عایشه (ادوار من حیاتها)، قم: توحید، 1414ق.
  55. علامه حلی، حسن‌بن‌یوسف، کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد، قم: مؤسسة نشر اسلامی، 1407ق.
  56. عمرفروخ، ابن‌عبدالله بن عبدالرحمن، تاریخ علوم عند العرب، بیروت: دارالعلم للملایین، 1390ق.
  57. عمید، فرهنگ فارسی عمید، تهران: امیر کبیر، چاپ دهم، 1376ش.
  58. فارسی، علی‌بن‌‌بلبان، صحیح ابن‌حبان بترتیب ابن‌بلبان، محقق: شعیب الارنؤوط، بیروت: مؤسسه الرسالة، 1414ق.
  59. فراهیدی، العین. قم: دارالجهره. 1405ق.
  60. فضلی، عبدالهادی، اصول الحدیث، بی‌جا، مؤسسة امّ‌‌القری، ١٤١٦ق.
  61. فیض کاشانی، ملامحمدمحسن، وافى، اصفهان: مکتب الامام امیرالمؤمنین على× العامة، 1365ش.
  62. قاضی عبدالجبار، احمد‌بن‌خلیل، شرح الاصول الخمسه، بیروت: دارالاحیاء التراث العربی، 1422ق.
  63. قزوینی، طب جامع امام صادقA، ترجمه: راشدی و راشدی. پیام عدالت، 1392ش.
  64. کلینى، محمد‌بن‌یعقوب، اصول کافى، مترجم: محمدباقر کمره‌اى، چاپ‌سوم، قم: اسوه، 1375ش.
  65. کشی، محمد‌بن‌عمر، رجال الکشی اختیار معرفة الرجال، مصحح: مهدی رجایى، قم: مؤسسة آل‌البیت^، 1363ش.
  66. کورانی، علی، الف سوال و اشکال علی المخالفین لاهل البیت الطاهرین، بیروت: مرکز الابحاث العقائدیه، [بی‌تا].
  67. مجلسى، محمدباقر‌بن‌محمدتقى، ‏بحارالأنوار، تهران: دارالکتب الاسلامیه، 1385ش.
  68. محمدی ری‌شهری. موسوعة الاحادیث طبیه. ترجمه: صابری. قم: مؤسسه علمی فرهنگی دارالحدیث. 1385ش.
  69. محمدی ری‌شهری، دانشنامه امیرالمؤمنین، چاپ‌چهارم، قم: دارالحدیث، 1393ش.
  70. محمدی ری‌شهری، محمد، اهل‌بیت در کتاب و سنت، چاپ‌دوم، قم: دارالحدیث، 1394ش.
  71. محمود ابوریه، شیخ المضیره ابوهریرة، مصر: دارالمعارف، بی‌تا.
  72. مدیر شانه‌چی، کاظم، علم الحدیث، چاپ‌دوازدهم، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم: 1377ش.
  73. معلوف، لویس، المنجد فی اللغه و الاعلام، بیروت: المکتبه الشرقیه، ۱۹۹۸م.
  74. مفید، تصحیح الاعتقاد، قم: کنگره جهانی هزاره مفید، 1413ق.
  75. مفید، محمدبن‌محمد، ارشاد، مصحح: م‍ح‍م‍دب‍اق‍ر ب‍ه‍ب‍ودی‌، تهران: [بی‌نا]، 1352ش.
  76. منصوری، ذبیح‌الله، مغز متفکرجهان شیعه، تهران: جاویدان، 1368ق.
  77. نجفی، محمدصادق، اضواء علی الصحیحین، مترجم: یحیی کمالی بحرانی، قم: مؤسسه معارف اسلامی، 1419ق.
  78. نصر، سیدحسن، تأسیس الشیعه للعلوم الاسلام، قم: ذوی القربی، 1392ش.
  79. نصر، سیدحسن، مغز متفکر شیعه، ت‍ه‍ران: ج‍اوی‍دان‌، 1382ش.
  80. نصیری، علی، ‌حدیث‌شناسی، قم: سنابل، 1383ش.
  81. هاشمی، محمدیحیی، الامام الصادق ملهم الکیمیا، بغداد: حدیث الشهر، 1369ق.
  82. هاشمی، محمدیحیی، کتاب البدعه، تهران: ن‍ش‍ر ش‍ع‍ر، ۱۴۱۶ق‌.
  83. هیثمی، نورالدین علی بن ابی‌بکر، مجمع الزوائد و منبع الفوائد، بیروت: دارالکتب العلمیه، 1408ق.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 300
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 290


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب