اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات121
تعداد شماره‌ها1,317
تعداد مقالات9,878
تعداد مشاهده مقاله2,898,706
تعداد دریافت فایل اصل مقاله1,615,387
وحدانی فر, هادی. (1400). تحلیل تطبیقی امامت انتصابی از منظر عقل، قرآن و حدیث. مطالعات فلسفی کلامی, 8(15), 348-375. doi: 10.22034/pht.2022.6472
هادی وحدانی فر. "تحلیل تطبیقی امامت انتصابی از منظر عقل، قرآن و حدیث". مطالعات فلسفی کلامی, 8, 15, 1400, 348-375. doi: 10.22034/pht.2022.6472
وحدانی فر, هادی. (1400). 'تحلیل تطبیقی امامت انتصابی از منظر عقل، قرآن و حدیث', مطالعات فلسفی کلامی, 8(15), pp. 348-375. doi: 10.22034/pht.2022.6472
وحدانی فر, هادی. تحلیل تطبیقی امامت انتصابی از منظر عقل، قرآن و حدیث. مطالعات فلسفی کلامی, 1400; 8(15): 348-375. doi: 10.22034/pht.2022.6472

تحلیل تطبیقی امامت انتصابی از منظر عقل، قرآن و حدیث

پژوهشنامه علوم حدیث تطبیقی
دوره 8، شماره 15، بهمن 1400، صفحه 348-375    اصل مقاله (13.68 M)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/pht.2022.6472
نویسنده
هادی وحدانی فر*
کرمان - دانشگاه شهید باهنر کرمان دانشکده حقوق و الهیات گروه معارف اسلامی
چکیده
امامت انتصابی از نظر امامیه، خلافتِ الهی است که جایگاه آن در اندیشه قرآنی و حدیثی با زاویه کلامی، فقهی و سیاسی ظهور نموده است. اما از نظر اهل‌سنّت، صرفاً به‌عنوان امر فرعی فقهی در حوزه مدیریت اجتماعی قلمداد شده و به همین علت جایگاه آن را با دلایلی، از سطح انتصاب الهی به حد انتخاب مردمی تنزّل داده‌اند و قائل به انتخابی‌بودن امامت شده‌‌اند. مقاله حاضر با رویکرد توصیفی، تحلیلی و انتقادی به تبیین داده‌های عقلی و نقلی پرداخته و دلایل اهل‌‌تسنن را به‌طور مستقیم و غیر‌‌مستقیم مورد نقد قرار داده است. این پژوهش، با تکیه بر اصول خاصّه برگرفته از قرآن و سنّت و مؤیِّدات عقلی و عقلایی، از قبیل: «اصل هدایت»، «اصل اطاعت»، «اصل ابلاغ رسول» و «اصل مُخلَص»، تلقی معتقدان به «إهمالِ رسول»، «فرقه ناجیه»، «اجماعِ امت» و «ولایت حُبّی» را به همراه مؤیدات نقلی به چالش کشانده است. از سوی دیگر «قاعدۀ لطف» و «اصل لزوم وحدت مسلمین» گزاره امامت انتصابی را در دفع گمراهی بشر و اتحاد بر کشف واقع تثبیت می‌‌نماید؛ زیرا خلاف این امر؛ موجباتِ نقضِ غرضِ خلقت بشر و ارسال رسول و ضلالتِ محض و قُبح تقدّم مفضول بر فاضل است؛ ازاین‌رو، نقش پذیرش و مقبولیّت امام منتصب الهی از جانب عموم جامعه، پس از اعلام پیامبر گرامی اسلام، کشف و به فعلیت‌رساندن امر واقعی است.
کلیدواژه‌ها
عقل؛ اصل؛ امامت انتصابی؛ امامت انتخابی؛ دیکتاتوری؛ دموکراسی؛ قرآن و حدیث
مراجع
  1. ترجمه قرآن، رضایی اصفهانی، محمد علی و همکاران، نخستین ترجمه گروهی قرآن کریم، قم: دار الذکر، 1384ش.
  2. ابن‌ابى‌الحدید، عبد الحمید بن ‌هبة‌الله، شرح نهج البلاغة لابن أبى‌الحدید، قم: مکتبة آیة الله المرعشی، 1404ق.
  3. ابن‌ابی‌زینب، محمد بن ابراهیم، الغیبة، تهران: نشر صدوق، چاپ اول، 1397ق.
  4. ابن‌اثیر جزری، مبارک بن محمد، النهایة فی غریب الحدیث و الأثر، قم: مؤسسه مطبوعاتی اسماعیلیان، چاپ چهارم، 1367ش.
  5. ابن‌بابویه، محمد بن على، کمال‌الدین و تمام النعمة، تهران: اسلامیه، چاپ دوم، 1395ق.
  6. ابن‌بابویه، محمد بن على، معانی الأخبار، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ اول، 1403ق.
  7. ابن‌بابویه، محمد بن على، الخصال، مصحح، علی‌اکبر غفاری، قم: جامعه مدرسین، چاپ اول، 1362ش.
  8. ابن‌بابویه، محمد بن على، عیون أخبار الرضا، - تهران: نشر جهان، چاپ اول، 1378ق.
  9. ابن بطریق، یحیى بن حسن، عمدة عیون صحاح الأخبار فی مناقب إمام الأبرار، - قم: جماعه المدرسین قم، مؤسسه النشر الاسلامی، چاپ اول، 1407ق.
  10. ابن‌سینا، الاشارات و التنبیهات، قم: نشر البلاغة، 1375ش.
  11. ابن‌سینا، الشفاء (الالهیات)، تصحیح سعیدزاید، قم: مکتبةآیۀالله المرعشى، 1404ق.
  12. ابوالفتح رازى، حسین‌بن‌على، روض الجنان و روح الجنان فی تفسیرالقرآن، ‏ تحقیق: دکترمحمدجعفریاحقى- دکترمحمدمهدی ناصح، مشهد: بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوى، 1408ق.
  13. احمد بن حنبل، المسند، قاهره: دارالحدیث، 1418ق.
  14. امینی، عبدالحسین، الغدیر، قم: مرکز الغدیر للدراسات الاسلامیه، 1416ق.
  15. ایجى، میر سید شریف‏، شرح المواقف‏، به تصحیح بدر الدین نعسانى، قم: ‏ الشریف الرضی، چاپ اول‏، 1325ق.
  16. بخاری، محمدابن اسماعیل، الصحیح بخاری، بیروت: دارالفکر، 1401ق.
  17. برقى، احمد بن محمد بن خالد، المحاسن، - قم: دار الکتب الإسلامیة، چاپ دوم، 1371ق.
  18. بغوى، حسین بن مسعود (1420 ق‏)، معالم التنزیل فی تفسیرالقرآن، تحقیق: عبدالرزاق المهدى، بیروت: داراحیاءالتراث العربى، چاپ اول، 1420ق.
  19. بحرانى، سید ‌هاشم، البرهان فی تفسیر القرآن - تهران: بنیاد بعثت، چاپ اول، 1417ق.
  20. بحرانى، ابن‌میثم، قواعد المرام فی علم الکلام، قم: مکتبة آیۀ الله المرعشی النجفی‏، چاپ دوم، 1406ق.
  21. ثعلبى نیشابورى ابواسحاق احمد بن ابراهیم‏، الکشف و البیان عن تفسیر القرآن‏‏، بیروت: دار إحیاء التراث العربی‏، چاپ اول، 1422ق.
  22. تفتازانى‏، سعد الدین، شرح المقاصد، مقدمه و تحقیق و تعلیق از دکتر عبد الرحمن عمیره‏‏، قم: ناشرالشریف الرضی‏، چاپ اول، 1409ق.
  23. ثقفی، ابراهیم بن محمد بن سعید بن هلال، (1410 ق) الغارات أوالإستنفار و الغارات (ط - القدیمة)، دار الکتاب الإسلامی - قم، چاپ: اول،
  24. جرجانى، ابوالمحاسن حسین بن حسن، جلاء الأذهان و جلاءالأحزان، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، چاپ اول، 1377.
  25. حسکانى، عبید الله بن احمد، ‏، شواهد التنزیل لقواعد التفضیل‏، تحقیق: محمدباقر محمودى‏، ‏‏، تهران: سازمان چاپ وانتشارات وزارت ارشاد اسلامى، چاپ اول، 1411ق.
  26. حر عاملى، محمد بن حسن (1425 ق)، إثبات الهداة بالنصوص و المعجزات، - بیروت: چاپ اول، اعلمى.
  27. حلى، الباب‌الحادی عشر، تهران: مؤسسه مطالعات اسلامى، چاپ اول، 1365ش.
  28. حلى، حسن ابن‌یوسف، الألفین، قم: هجرت، چاپ دوم، 1409ق.
  29. حلى، حسن بن یوسف، نهج الحقّ و کشف الصدق، اللبنانی – بیروت: دار الکتاب، چاپ اول، 1982م
  30. قطب الدین راوندى، سعید بن هبة الله (1409 ق)، قصص الأنبیاء، - مشهد: چاپ اول، مرکز پژوهش‌های اسلامى، چاپ اول، 1409ق.
  31. رشیدالدین میبدى، احمدبن ابن‌سعد (1371)، کشف الأسرار و عدةالأبرار، محقق: علی‌اصغرحکمت، تهران: انتشارات امیرکبیر، چاپ پنجم، 1371ش.
  32. زمخشرى، محمود، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، بیروت: دارالکتاب العربی، چاپ سوم، 1407ق.
  33. زرکشى، محمد بن بهادر، البرهان فى علوم القرآن، - بیروت: دار المعرفة، چاپ اول، 1410ق.
  34. سیوطى، جلال‌الدین، الدرالمنثورفی تفسیرالمأثور، قم: کتابخانه آیۀالله مرعشی نجفى، 1404ق.
  35. شریف الرضى، محمد بن حسین، نهج البلاغة (للصبحی صالح)، قم: هجرت، چاپ: اول، 1414ق.
  36. شهرستانى، محمد بن عبدالکریم، الملل و النحل، تحقیق محمد بدران‏، الشریف الرضی، چاپ سوم، 1364.
  37. شیرازى، قطب‌الدین، درة التاج، به اهتمام و تصحیح سید محمد مشکوة، تهران: انتشارات حکمت، چاپ سوم، 1369ق.
  38. صفار، محمد بن حسن (1404 ق)، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمّدJ، قم: مکتبة آیۀ‌الله المرعشی النجفی، چاپ دوم، 1404ق.
  39. طباطبایى، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیرالقرآن، قم: دفترانتشارات اسلامی جامعۀ مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ پنجم، 1417ق.
  40. طباطبایى، سید محمدحسین، شیعه در اسلام، قم: دفترانتشارات اسلامی جامعۀ مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ 12، 1376.
  41. طبرسى، احمد بن على، الإحتجاج على أهل اللجاج، مشهد: نشر مرتضى، چاپ اول، 1403ق.
  42. حلی، طوسى، کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد قسم الالهیات، قم: بی‌نا، چاپ دوم، 1382.
  43. طبرسى، فضل بن حسن، إعلام الورى بأعلام الهدى (ط - الحدیثة)، - قم: آل البیت، چاپ اول، 1390.
  44. طریحی، فخرالدین بن محمد، مجمع البحرین، - تهران: مرتضوى، چاپ سوم، 1375.
  45. طوسى، الخواجة نصیرالدین، ‏شرح الاشارات والتنبیهات، قم: نشرالبلاغة، چاپ اول، 1375.
  46. طوسى، محمد بن الحسن، الغیبة، قم: دار المعارف الإسلامیة، چاپ اول، 1411ق.
  47. على بن الحسینA، صحیفة السجادیة، قم: دفتر نشر الهادى، چاپ اول، 1376.
  48. عبد الجبار، قاضى، المغنی فی أبواب التوحید و العدل‏، به تحقیق جورج قنواتى. . . ، قاهره‏: الدار المصریة، 1962-1965م.
  49. عیاشى، محمد بن مسعود، تفسیر العیاشی، تهران: المطبعة العلمیة، چاپ اول، 1380.
  50. عروسى الحویزى، عبد على بن جمعة، تفسیر نور الثقلین، تحقیق: رسولی محلاتی، قم: انتشارات اسماعیلیان، چاپ چهارم، 1415ق.
  51. فارابى ابونصر، فصول منتزعه، تحقیق، تصحیح وتعلیق: دکترفوزى نجار، تهران: ‏المکتبةالزهراء، چاپ دوم، 1405ق.
  52. فارابى، ابونصر، الجمع بین رأى الحکیمین، مقدمه و تعلیق از دکتر البیر نصرى نادر، تهران: انتشارات الزهراء، 1405ق.
  53. فخرالدین رازى، ابوعبدالله محمد بن عمر، مفاتیح الغیب‏، بیروت‏: دار احیاء التراث العربى‏، چاپ سوم، 1420ق.
  54. فیض کاشانى، محمد محسن، تفسیرالوافی، اصفهان: بی‌نا، چاپ اول، 1406ق.
  55. قاضی عبدالجبار بن احمد، شرح اصول الخمسه، دار احیاء التراث العربی، چاپ اول، 1422ق.
  56. قندوزی حنفی، شیخ سلیمان، ینابیع المودّه، بیروت: مؤسسة الاعلمی، 1418ق.
  57. قندوزی حنفی، شیخ سلیمان ابن‌ابراهیم، ینابیع المودّه لذی القربی، قم: دارالاسوه، 1416ق.
  58. کلینى، محمد بن یعقوب الکافی، مصحح علی‌اکبر غفاری ومحمد آخوندی، تهران: دارالکتب اسلامیه، چاپ چهارم، 1407ق.
  59. کرمانى، محمود بن حمزه، البرهان فى متشابه القرآن، مصر المنصوره: دارالوفاء، چاپ دوم، 1998م.
  60. لاهیجى‏، فیاض سرمایه ایمان در اصول اعتقادات‏، تصحیح صادق لاریجانى‏، تهران: ‏انتشارات الزهراء، چاپ سوم، 1372.
  61. فرات کوفى، ابوالقاسم فرات بن ابراهیم، تفسیر فرات الکوفى، تحقیق: محمدکاظم محمودى‏، سازمان چاپ و انتشارات وزارت ارشاد اسلامى، چاپ اول، 1410ق.
  62. فاضل مقداد، جمال‌الدین مقداد ابن‌عبدالله الأنوار الجلالیة فی شرح الفصول النصیریة، تحقیق على حاجی‌آبادی و عباس جلالى نیا‏، مشهد: مجمع البحوث الإسلامیة، چاپ اول، 1420ق.
  63. ماوردی، علی ابن‌محمد، الاحکام السلطانیه و الرویات الدینیه، بیروت: دارالکتاب العلمیه، چاپ اول، 1405ق.
  64. مجلسى، محمدباقر بن محمدتقی، بحار الأنوار، - بیروت: دارإحیاء التراث العربی، چاپ دوم، 1403ق.
  65. مفید، أوائل المقالات فی المذاهب و المختارات، قم: المؤتمر العالمی للشیخ المفید، چاپ اول، 1413ق.
  66. مفید، محمد ابن‌محمد ابن‌نعمان، النکت الاعتقادیه، قم: المؤتمر العالمی للشیخ المفید، چاپ اول، 1413ق.
  67. مظفر، محمدرضا، اصول فقه، تحقیق صادق حسن‌زاده المراغی، قم: منشورات العزیزی، چاپ دوم، 1386.
  68. مظفر، محمدحسین، دلایل الصدق، قم: مؤسسة آل البیتD، چاپ اول، 1422ق.
  69. نخجوانى، نعمت‌الله بن محمود، الفواتح الالهیه و المفاتح الغیبیه‏، مصر: داررکابى للنشر، چاپ اول، 1999م.
  70. نراقی، ملااحمد، معراج السعاده، قم: هجرت، چاپ پنجم، 1377ش.
  71. نوبخت، ابواسحاق ابراهیم، الیاقوت فی علم الکلام، تحقیق علی‌اکبر ضیائى، قم: ‏کتابخانه آیت‌الله مرعشى نجفى، چاپ اول، 1413ق.
  72. نیشابوری، مسلم بن حجاج، صحیح مسلم، بیروت: دار احیاء التراث العربی، بی‌تا.
  73. وحدانی‌‌فر، هادی حسن و قبح ذاتی و عقلی از منظر اندیشمندان اسلامی، قم: دفتر نشر معارف و پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، چاپ اول، 1394.
  74. وحدانی‌‌فر، ‌هادی، درآمدی بر خداشناسی، کرمان: انتشارات دانشگاه شهید باهنر کرمان، چاپ اول، 1393ش.
  75. هلالى، سلیم بن قیس، کتاب سلیم بن قیس الهلالی، قم: الهادى، چاپ اول، 1405ق.
  76. هیثمی، احمد بن حجر، الصواعق المحرقه، بیروت: المکتبه العصریه، 1425ق.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 297
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 221


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب