فهرست نشریات

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات118
تعداد شماره‌ها1,255
تعداد مقالات9,395
تعداد مشاهده مقاله2,660,021
تعداد دریافت فایل اصل مقاله1,486,756
جمشیدی کوهساری, محسن, فخار نوغانی, وحیده, سید موسوی, سیدحسین. (1400). بررسی و نقد مبانی فلسفی رویکرد اکتسابی بودن ملکات اخلاقی با تاکید بر مباحث نفس شناسی ابن سینا.. مطالعات فلسفی کلامی, 8(15), 117-137. doi: 10.22034/pke.2021.11544.1519
محسن جمشیدی کوهساری; وحیده فخار نوغانی; سیدحسین سید موسوی. "بررسی و نقد مبانی فلسفی رویکرد اکتسابی بودن ملکات اخلاقی با تاکید بر مباحث نفس شناسی ابن سینا.". مطالعات فلسفی کلامی, 8, 15, 1400, 117-137. doi: 10.22034/pke.2021.11544.1519
جمشیدی کوهساری, محسن, فخار نوغانی, وحیده, سید موسوی, سیدحسین. (1400). 'بررسی و نقد مبانی فلسفی رویکرد اکتسابی بودن ملکات اخلاقی با تاکید بر مباحث نفس شناسی ابن سینا.', مطالعات فلسفی کلامی, 8(15), pp. 117-137. doi: 10.22034/pke.2021.11544.1519
جمشیدی کوهساری, محسن, فخار نوغانی, وحیده, سید موسوی, سیدحسین. بررسی و نقد مبانی فلسفی رویکرد اکتسابی بودن ملکات اخلاقی با تاکید بر مباحث نفس شناسی ابن سینا.. مطالعات فلسفی کلامی, 1400; 8(15): 117-137. doi: 10.22034/pke.2021.11544.1519

بررسی و نقد مبانی فلسفی رویکرد اکتسابی بودن ملکات اخلاقی با تاکید بر مباحث نفس شناسی ابن سینا.

پژوهشنامه کلام
مقاله 6، دوره 8، شماره 15، اسفند 1400، صفحه 117-137    اصل مقاله (558.07 K)
نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/pke.2021.11544.1519
نویسندگان
محسن جمشیدی کوهساری1؛ وحیده فخار نوغانی* 2؛ سیدحسین سید موسوی3
1دانشجوی دکتری دانشکده الهیات دانشگاه فردوسی مشهد
2معارف اسلامی، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه فردوسی مشهد
3دانشیار گروه معارف اسلامی دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه فردوسی مشهد
چکیده
از مباحث مهم در اخلاق کیفیت حصول ملکات اخلاقی است. اما متاسفانه از جمله خلاهای مهم در حوزه دانش اخلاق عدم تبیین نظریات اخلاقی بر اساس مبانی نفس شناسی فلسفی است.ابن سینا تاحدودی از این امر مستثنی است. وی همانند سایر اندیشمندان ملکات اخلاقی را اکتسابی می‌داند و برای آن دلیل عقلی و نقلی اقامه نموده است.
ابن‌سینا بر مبنای اصول خویش در نفس‌شناسی مانند؛ جوهریت نفس، تجرد ذاتی نفس، روحانیه الحدوث و البقا بودن نفس و حرکت استکمالی نفس به تبیین کیفیت پیدایش و زوال ملکات اخلاقی پرداخته است. وی نفس را جوهرِ مجردِ ذاتی می‌داند که در تعامل با بدن بوده و با استفاده از قوای مختلف، افعالی را از خود بروز می‌دهد که آن رفتار، حالاتی در نفس ظاهر می‌کنند و به علت تکرار آن اعمال و در اثر حرکت، آن حالات در نفس به ملکات راسخی تبدیل می‌گردند که استکمال عرضی نفس را در پی-دارند.
اما مبانی انسان‌شناسی ابن‌سینا با ناسازگاری‌هایی همچون: ناسازگاری تجرد نفس با خالی بودن نفس از کمالات، ناسازگاری تجرد نفس با رویکرد اکتسابی بودن بر اساس مفهوم حرکت، ناسازگاری هدف اخلاق با حرکت در اعراض و عدم تغییر در ذات نفس و نیز عدم سنخیت نفس مجرد با بدن مادی مواجه می‌باشد.
براین اساس رویکرد اکتسابی بودن ملکات به دلیل ناسازگاری با برخی از مبانی نفس شناسی ابن سینا مورد پذیرش نیست. در این پژوهش تلاش شده است تا ضمن بررسی و نقد رویکرد اکتسابی ملکات اخلاقی رویکردی جایگزین با عنوان نظریه انکشاف در ملکات اخلاقی مطرح شود.
کلیدواژه‌ها
نظریه اکتساب؛ ملکات اخلاقی؛ نفس؛ تجرد ذاتی؛ ابن‌سینا
مراجع
  • ابن‌سینا، حسین بن عبد الله(1360)، رساله تحفه و رساله ترغیب بر دعا(رسائل ابن‌سینا(ترجمه))، تهران: مرکزی.
  • ــــــــــــــــــــــ(1361)، فن سماع طبیعی(ابن‌سینا)، تهران: امیر کبیر.
  • ــــــــــــــــــــــ(1363)، المبدأ و المعاد، تهران: مؤسسه مطالعات اسلامی دانشگاه تهران‌ـ‌دانشگاه مک گیل.
  • ــــــــــــــــــــــ(1376)، الإلهیات من کتاب الشفاء، تحقیق حسن حسن‌زاده آملی، قم: مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم.
  • ــــــــــــــــــــــ(1375)، النفس من کتاب الشفاء، تحقیق حسن حسن‌زاده آملی، قم: مکتب الإعلام الإسلامی.
  • ــــــــــــــــــــــ(1379)، النجاة، تهران: مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.
  • ــــــــــــــــــــــ(1381)، الإشارات و التنبیهات، قم: ب‍وس‍ت‍ان‌ ک‍ت‍اب.‌
  • ــــــــــــــــــــــ(1382)، الأضحویة فی المعاد، تهران: شمس تبریزی.
  • ــــــــــــــــــــــ(1385)، ترجمه و شرح الهیات نجات، قم: بوستان کتاب.
  • ــــــــــــــــــــــ(1388)، مجموعه رسائل فارسی، ترجمه محمود شهابی و ضیاءالدین دری و محمد مهدی فولادوند، قم: آیت اشراق.
  • ــــــــــــــــــــــ(1404ق)، التعلیقات، قم: مکتب الإعلام الإسلامی.
  • ــــــــــــــــــــــ(1405ق)، الشفاء(الطبیعیات)، قم: کتابخانه عمومی حضرت آیت الله العظمی مرعشی نجفی(ره).
  • ــــــــــــــــــــــ(2007م)(الف)، رسالة فی الکلام علی النفس الناطقة(أحوال النفس)، فرانسه: دار بیبلیون.
  • ــــــــــــــــــــــ(2007م)(ب)، احوال النفس: رسالۀ فی النفس و بقائها و معادها(أحوال النفس)، فرانسه: دار بیبلیون.
  • ــــــــــــــــــــــ(بی­تا)، رسالة فی علم الاخلاق(ابن‌سینا)(الرسائل فی الحکمة و الطبیعیات)، قاهره: دار العرب.
  • ابن منظور، محمدبن مکرم(بی­تا)، لسان العرب، بیروت: دار صادر.
  • اردبیلی، سید عبدالغنی(1392)، تقریرات فلسفه امام خمینی;، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی;.
  • ارسطو(1980)، الآراء الطبیعیة(فی النفس و یلیه الآراء الطبیعیة و الحاس و المحسوس و النبات)، بیروت: دار القلم.
  • تهانوی، محمد اعلی بن علی(۱۹۹۶م)، موسوعة کشاف إصطلاحات الفنون و العلوم، ترجمه خالدی، عبد الله و زیناتی، جورج، بیروت: مکتبة لبنان ناشرون.
  • حسن زاده آملی، حسن(1379)، سرح العیون فی شرح العیون، قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم.
  • سعادت مصطفوی، حسن(1387)، شرح اشارات و تنبیهات نمط سوم، تهران: دانشگاه امام صادق7.
  • صدر الدین شیرازی، محمد بن ابراهیم(1368)، الحکمة المتعالیة فی الأسفار العقلیة الأربعة، قم: مکتبة المصطفوی.
  • ــــــــــــــــــــــــــــــــ(1375)، مجموعه رسائل فلسفی صدر المتألهین، تصحیح حامد ناجی اصفهانی، تهران: حکمت.
  • طاهری، اسحاق(1393)، نفس و قوای آن از دیدگاه ارسطو، ابن‌سینا و صدرالدین شیرازی، قم: بوستان کتاب.
  • طباطبایی، سید محمد حسین(1416)، نهایة الحکمة، قم: مؤسسة النشر الإسلامی.
  • طریحی، فخرالدین‌بن محمد(1362)، مجمع البحرین، تهران: مرتضوی.
  • غزالی، محمد بن محمد(1382)، تهافت الفلاسفة، تهران: شمس تبریزی.
  • فخر رازی، محمد بن عمر(1384)، شرح الإشارات و التنبیهات، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
  • فیروزجایی، یار علی کرد(1393)، حکمت مشاء، قم: مجمع عالی حکمت اسلامی.
  • مسکویه، احمد بن محمد(1426)، تهذیب الاخلاق و تطهیر الاخلاق، قم: ناشر طلیعۀ النور.
  • مصباح یزدی، محمدتقی(1388)، فلسفه اخلاق، تهران: شرکت چاپ و نشر بین­الملل.
  • مطهری، مرتضی(1376)، مجموعه آثار استاد شهید مطهری، تهران: صدرا.
  • معلمی، حسن(1396)، نفس و روح در فلسفه اسلامی و آیات و روایات، قم: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
  • میرعظیمی، سید حمید رضا و محسن جمشیدی کوهساری(1393)، فصلنامه علمی، پژوهشی پژوهش‌نامه اخلاق، قم: معارف.
  • نائیجی، محمد حسین(1387)، ترجمه و شرح کتاب نفس شفا، قم: انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی;.
  • نراقی، مهدی(1385)، جامع السعادات، ترجمه سیدجلال الدین مجتبوی، تهران: انتشارات حکمت.
  • نراقى، احمد(1378)‏، معراج السعادة، قم: مؤسسه انتشارات هجرت.
  • نصیر الدین طوسی، محمد بن محمد(1386)، شرح الإشارات و التنبیهات، قم: بوستان کتاب.
  • ــــــــــــــــــــــــــــــ)1387)، اخلاق ناصری، تهران: نشر بهزاد.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 182
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 122


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب