اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات120
تعداد شماره‌ها1,364
تعداد مقالات10,246
تعداد مشاهده مقاله3,191,169
تعداد دریافت فایل اصل مقاله1,784,112
مسترحمی, سیدعیسی. (1400). نقد روش‌شناسی آرتور جفری در تحلیل واژگان دخیل قرآن. مطالعات فلسفی کلامی, 16(31), 155-181. doi: 10.22034/qkh.2022.6627
سیدعیسی مسترحمی. "نقد روش‌شناسی آرتور جفری در تحلیل واژگان دخیل قرآن". مطالعات فلسفی کلامی, 16, 31, 1400, 155-181. doi: 10.22034/qkh.2022.6627
مسترحمی, سیدعیسی. (1400). 'نقد روش‌شناسی آرتور جفری در تحلیل واژگان دخیل قرآن', مطالعات فلسفی کلامی, 16(31), pp. 155-181. doi: 10.22034/qkh.2022.6627
مسترحمی, سیدعیسی. نقد روش‌شناسی آرتور جفری در تحلیل واژگان دخیل قرآن. مطالعات فلسفی کلامی, 1400; 16(31): 155-181. doi: 10.22034/qkh.2022.6627

نقد روش‌شناسی آرتور جفری در تحلیل واژگان دخیل قرآن

قرآن پژوهی خاورشناسان
دوره 16، شماره 31، بهمن 1400، صفحه 155-181    اصل مقاله (525.69 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/qkh.2022.6627
نویسنده
سیدعیسی مسترحمی*
استادیار و عضو هیئت علمی گروه علوم طبیعی، جامعه المصطفی العالمیه
چکیده
واژگان دخیل، الفاظ مفرد غیرعربی هستند که از زبانی دیگر وارد لغت عربی شده و در معنایی یکسان و لفظی مشابه [و یا با اندک تفاوت] به کار می‌روند. مدعیان و منکران وجود این دسته واژگان در قرآن کریم، به شواهد و دلایل تاریخی و زبان‌شناسی استناد می‌کنند و روش‌های متفاوتی را برای بررسی آن پی می‌گیرند. تعیین روش صحیح برای بررسی واژگان دخیل در قرآن ازآن‌رو دارای اهمیت است که راه را بر سوءاستفاده‌هایی همچون ادعای تأثیرپذیری قرآن از فرهنگ زمانه و متون غیرعربی عصر نزول می‌بندد. خاورشناسان با انگیزه‌های گوناگونی به مطالعه این موضوع پرداخته و نگاشته‌های متعددی را در دو سده اخیر به نگارش درآورده‌اند. دراین‌بین، آرتور جفری، نویسنده کتاب «واژگان دخیل در قرآن» از شهرت ویژه‌ای برخوردار است. جفری با کشف ریشه‌های تاریخی، گاه با توجه به اصل ساختاری و گاه کاربرد واژگان به توضیح بیش از 320 واژه از واژگان قرآنی پرداخته و مدعی دخیل بودن آن‌ها شده است. بهره‌گیری از روش توصیفی ـ تحلیلی و انتقادی نشان می‌دهد، مطالعات جفری در این زمینه به آسیب‌هایی روشی مبتلا شده است؛ همچون دخالت دادن برخی پیش‌فرض‌های نادرست، درک نادرست از ویژگی‌های قرآن، تتبع و استقرای ناقص، داوری‌های حدسی و غیر عالمانه بوده که به اظهارنظرهای وی جهت‌دهی داده و منجر به برخی قضاوت‌ها و برداشت‌های نادرست در تعیین مصداق واژگان دخیل و چرایی کاربرد آن‌ها در قرآن شده است.
کلیدواژه‌ها
قرآن؛ واژگان بیگانه؛ آرتور جفری؛ نقد روش‌شناسی
مراجع
  1. قرآن کریم، ترجمه ناصر مکارم شیرازی، نشر دارالذکر، قم: 1385 ش.
  2. ابن جنّی، الخصائص، چاپ محمدعلی نجار، بیروت: ۱۹۵۷ م.
  3. ابن جوزی، عبدالرحمن ‌بن محمّد، فنون‌الافنان فی عیون علوم‌القرآن، تحقیق حسن ضیاءالدین عتر، دارالبشائر الاسلامیة، بیروت: 1408 ق.
  4. ــــــ، زادالمسیر، دارالکتب العربی، بیروت: 1422 ق.
  5. ابن حجر عسقلانی، تهذیب التهذیب، دارالفکر، بیروت: 1404 ق.
  6. ابن فارس، احمد، الصاحبی فی فقه‌اللغة، تحقیق سیداحمد صقر، طبع عیسی البابی الحلبی، قاهره: بی‌تا.
  7. ابن قتیبه، عبدالله بن مسلم، غریب‌الحدیث، تحقیق عبداللّه جبوری، دارالکتب العلمیة، قم: 1408 ق.
  8. ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، دارصادر بیروت: چاپ سوم، 1414 ق.
  9. ابن‌عطیه اندلسی، ابومحمد، المحرر الوجیز فی تفسیر الکتاب العزیز، [بی‌جا]، 1411 ق.
  10. ابوحاتم‌رازی، احمد بن حمدان، الزّینة فی الکلمات الاسلامیة العربیة، دار الکتاب العربی، قاهره: 1957 م.
  11. ادی شیر، واژه های فارسی عربی شده، شرکت چاپ و نشر بین‌الملل، 1395 ش.
  12. امام شوشتری، محمدعلی، فرهنگ واژه‌های فارسیدر عربی، سلسله انتشارات انجمن آثار علمی، 1347 ش.
  13. بلاشر، رژی، در آستانه‌ قرآن، ترجمه:‌ محمود رامیار، دفتر نشر فرهنگ‌ اسلامی، تهران: چهارم، 1374 ش.
  14. ثانی، محمد ابوبکر، التلمود و موقفه من الالهیات، المدینه المنوره: 1433.
  15. ثعالبی، عبدالرحمن بن محمد، جواهر الحسان فی تفسیر القرآن، داراحیاء التراث العربی،‌ بیروت: 1418 ق.
  16. ثعالبی، عبدالملک بن محمد، فقه اللغه و سرّ العربیه، چاپ سلیمان سلیم بواب، دمشق: ۱۴۰۹ ق.
  17. جفری، آرتور، مقدمتان فی علوم القرآن، چاپ عبداللّه اسماعیل صاوی، مکتبة الخانجی، قاهره: 1972 م.
  18. ــــــ، واژه‌های دخیل در قرآن مجید، ترجمه فریدون بدره‌ای، انتشارات‌توس، تهران: 1372 ش.
  19. جوالیقی، ابومنصور، المعرب من الکلام‌الاعجمی علی حروف المعجم، تحقیق: خلیل عمران منصور، دارالکتب العلمیة، بیروت: 1419 ق.
  20. جوهری، اسماعیل ابن حماد، الصحاح - تاج اللغة و صحاح العربیة، دارالعلم، بیروت: چاپ سوم،1404 ق.
  21. حسینی میلانی، علی، التحقیق فی نفی التحریف عن القرآن الشریف، قم: ۱۴۱۷ ق.
  22. خفاجی، احمد بن محمد، شفاء الغلیل فیما فی کلام العرب من الدخیل، چاپ محمد بدرالدین نعسانی، قاهره: 1325 ق.
  23. خوئی، ابوالقاسم، البیان فی تفسیر القرآن، نشر احیاء آثار امام خویی، قم: ۱۴۱۸ ق.
  24. راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، تحقیق: صفوان عدنان داوودی، طلیعه‌النور، قم: 1427 ق.
  25. زرکشی، محمد بن بهادر، البرهان فی علوم القرآن، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، الحلبی، قاهره: 1957 م.
  26. زمخشری، محمود، الکشاف، دارالکتب العربی، بیروت: ۱۴۰۷ ق.
  27. ساجدی، ابوالفضل، زبان دین و قرآن، موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، قم: 1385 ش.
  28. سالم مکرم، عبدالعال، قضایا قرآنیة فی ضوء الدراسات اللغویة، مؤسسة الرسالة، بیروت: 1408 ق.
  29. ــــــ، اللغه العربیة فی رحاب القرآن‌الکریم، عالم الکتب، بیروت: 1415 ق.
  30. سعیدی‌روشن، محمدباقر، تحلیل زبان قرآن و روش‏شناسى فهم آن، سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامى، قم: 1383 ش.
  31. سیبویه، عمرو بن عثمان، کتاب سیبویه، چاپ عبدالسلام محمد هارون، قاهره: ۱۴۱۱ ق.
  32. سیوطی، جلال الدین، المتوکلی، تحقیق عبدالکریم زبیدی، دارالبلاغة، بیروت: 1408 ق.
  33. ــــــ، المزهر فی علوم اللغه و انواعها، تحقیق محمّد عبدالرحیم، دارالفکر، بیروت: 1425 ق.
  34. ــــــ، الاتقان فی علوم القرآن، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، دار التراث، قاهره: 1967 م.
  35. ــــــ، المهذّب فیما وقع فی القرآن من المعرّب، تحقیق عبداللّه الجبوری، المورد، سال اول، 1971 م.
  36. ــــــ، معترک الاقران فی اعجازالقرآن، تحقیق احمد شمس‌الدین، دارالکتب العلمیه، بیروت: 1407 ق.
  37. ــــــ، لباب النقول فی اسباب النزول، موسسه الکتب الثقافیه، بیروت: 1422 ق.
  38. شافعی، محمّدبن ادریس، الام، دارالمعرفة، بیروت: بی‌تا.
  39. ــــــ، الرسالة، تحقیق احمد محمّد شاکر، المکتبة العلمیة، بیروت: بی‌تا.
  40. شاهین، عبد الصبور، القراءات القرآنیة فی ضوء علم اللغة الحدیث، دار القلم، بی‌جا: 1966م.
  41. شجاعی، حسین و ثقفیان، علی، «تأثیر شناخت تحولات تاریخی زبان عربی بر گستره پژوهش‌های ریشه‌شناسی واژگان قرآن»، مجله مطالعات قرآن و حدیث، شماره 21، 1396 ش.
  42. شوقی امین، محمد، جواز التعریب علی غیر أوزان العرب، مجله مجمع اللغة العربیه، 1959م.
  43. صبری، محمد، التلمود شریعه بنی اسراییل حقایق و و وقایع، مکتبه مدبولی، القاهره: 2011م.
  44. طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، موسسه اعلمی، بیروت: چاپ دوم، 1390 ش.
  45. طبری، محمّدبن جریر، جامع البیان، تحقیق صدقی جمیل العطار، دارالفکر، بیروت: 1415ق.
  46. عبد التواب، رمضان، اللغات السامیة، مکتبة دارالتراث، القاهرة: 1973 م.
  47. علی بن حسین، زین‌العابدین، صحیفه سجادیه، انتشارات آستان قدس، مشهد: ۱۳۸۷ ش.
  48. قرطبی، محمد ابن احمد، الجامع لاحکام القرآن، دارالکتب العربی، 1378 ق.
  49. قلعه‌جی، محمد رواس، لغه‌القرآن لغه‌العرب المختارة، دارالنفائس، بیروت: 1408 ق.
  50. گلدزیهر، ایگناتس، العقیدة‌ و الشریعة‌ فی‌ الاسلام، ترجمة‌ محمد یوسف‌ موسی‌ و دیگران، دار الرائد العربی، بیروت: 1992 م.
  51. مجتهد شبستری، محمد، هرمنوتیک کتاب و سنت، طرح نو، تهران: 1379 ش.
  52. مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار (ع)، دارالکتب الاسلامیة، تهران: چاپ دوم، 1362 ش.
  53. مصباح یزدی، محمدتقی، تعدد قرائت‌ها، موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی (ره)، قم: 1382 ش.
  54. معرفت، محمدهادی، التفسیر الاثری الجامع، نشر ذوی القربی، قم: 1387 ش.
  55. ــــــ، صیانة القرآن من التحریف، موسسه فرهنگی التمهید، قم: ۱۴۱۳ ق.
  56. مغربی، عبدالقادر، کتاب الاشتقاق و التعریب، مصر: ۱۹۰۸ م.
  57. مکارم شیرازی، ناصر، الامثل فی تفسیر کتاب الله المنزل، مدرسه الامام علی بن ابی طالب، قم: 1422 ق.
  58. میبدى، رشید الدین، کشف الأسرار و عدة الأبرار، انتشارات امیر کبیر، تهران: چاپ پنجم، 1371 ش.
  59. ناتل خانلری، پرویز، زبان‌شناسی و زبان فارسی، بنیاد فرهنگ، تهران: چ دوم، 1347 ق.
  60. نسفى، عزیز الدین، بیان التنزیل، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، تهران: 1379 ش.
  61. واحدی، علی بن احمد، اسباب نزول القرآن، دارالکتب الاسلامیه، بیروت: 1411 ق
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 559
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 368


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب