اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات120
تعداد شماره‌ها1,364
تعداد مقالات10,246
تعداد مشاهده مقاله3,191,165
تعداد دریافت فایل اصل مقاله1,784,111
حیدرسرلک, علیمحمد, حسینی کوهستانی, سید رسول. (1400). بازخوانی حکم فقهی حرمت حشره‌خواری در فقه اسلامی با تاکید بر فقه امامیه. مطالعات فلسفی کلامی, 15(44), 209-229. doi: 10.22034/fvh.2021.10035.1309
علیمحمد حیدرسرلک; سید رسول حسینی کوهستانی. "بازخوانی حکم فقهی حرمت حشره‌خواری در فقه اسلامی با تاکید بر فقه امامیه". مطالعات فلسفی کلامی, 15, 44, 1400, 209-229. doi: 10.22034/fvh.2021.10035.1309
حیدرسرلک, علیمحمد, حسینی کوهستانی, سید رسول. (1400). 'بازخوانی حکم فقهی حرمت حشره‌خواری در فقه اسلامی با تاکید بر فقه امامیه', مطالعات فلسفی کلامی, 15(44), pp. 209-229. doi: 10.22034/fvh.2021.10035.1309
حیدرسرلک, علیمحمد, حسینی کوهستانی, سید رسول. بازخوانی حکم فقهی حرمت حشره‌خواری در فقه اسلامی با تاکید بر فقه امامیه. مطالعات فلسفی کلامی, 1400; 15(44): 209-229. doi: 10.22034/fvh.2021.10035.1309

بازخوانی حکم فقهی حرمت حشره‌خواری در فقه اسلامی با تاکید بر فقه امامیه

مطالعات فقه اسلامی و مبانی حقوق
مقاله 10، دوره 15، شماره 44، اسفند 1400، صفحه 209-229    اصل مقاله (679.26 K)
نوع مقاله: مقاله علمی ترویجی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/fvh.2021.10035.1309
نویسندگان
علیمحمد حیدرسرلک* 1؛ سید رسول حسینی کوهستانی2
1استادیار دانشگاه علوم پزشکی گلستان؛ دکترای فقه اسلامی
2استادیار دانشگاه علوم پزشکی گلستان؛ سطح چهار حوزه
چکیده
امروزه توسعه جهانی، سبک زندگی در خوردن و آشامیدن را متحول ساخته است و با گسترش روزافزون صنایع غذایی و علوم وابسته به آن، مسائل مستحدث فراوانی فراروی فقه اسلامی قرار گرفته است. در این میان رویکرد صنایع غذایی به فرآورده‌هایی بر پایه حشرات از یک سو و کثرت وجود این فرآورده‌ها در بازارهای اسلامی از سوی دیگر، مسأله‌ای است که ضرورت آن موجب شد تا این تحقیق حکم فقهی حرمت حشره‌خواری را از منظر فقه اسلامی، با تاکید بر فقه امامیه، مورد بازخوانی مجدد قرار دهد. در تحقیقات پیش از این هرچند موضوع حشره‌خواری و منافع آن مورد تحقیق و بررسی قرارگرفته است اما عمده این تحقیقات از سوی محققان علوم تجربی انجام گرفته و زمینه اصلی پژوهش در آنها نیز بر پایه صنایع غذایی، کشاورزی و اقتصاد بوده است. از همین رو تحقیق حاضر در موضوع حکم حشره‌خواری، به لحاظ تکیه بر منابع فقهی همه مذاهب اسلامی از یک سو و انجام آن توسط دانش‌آموختگان علم فقه از سوی دیگر، برای اولین بار در قالب یک مقاله ارائه می‌گردد. تحقیق حاضر به روش توصیفی- تحلیلی و با رجوع به منابع فقهی مذاهب اسلامی، به ویژه مذهب امامیه، انجام گرفته است و پس از بررسی ادله حرمت حشرات در منابع مذکور مشخص گردید: برخلاف تلقی عمومی بر حرمت حشره‌خواری، در فقه اسلامی، حکم حشره‌خواری بین حلیت مطلق و حرمت مطلق نوسان دارد و در فقه امامیه نیز دلیل مورد اتفاقی که از سوی همه فقها پذیرفته شده باشد، بر حرمت خوردن حشرات وجود ندارد.
کلیدواژه‌ها
اطعمه. اشربه؛ حشره؛ حشره خواری. غذای حلال
مراجع
  • ابن ادریس حلی، محمد بن منصور(14108)، السرائر الحاوی لتحریر الفتاوى، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
  • ابن الحاجب المالکی، عثمان بن عمر(2000م.)، جامع الأمهات، تحقیق: أبوعبدالرحمن الأخضر الأخضری، چ2، بیروت: دارالیمامة.
  • ابن الرفعة، احمد بن محمد(2009م)، کفایة النبیه فی شرح التنبیه، تحقیق: مجدی محمد سرور باسلوم، بیروت: دارالکتب العلمیة.
  • ابن جزی الکلبی الغرناطی، محمد بن احمد(بی‌تا)، القوانین الفقهیة، [بی‌جا]: [بی‌نا].
  • ابن حزم اندلسی، علی بن احمد(بی‌تا)، المحلى بالآثار، بیروت: دار الفکر.
  • ابن شاس، عبد الله بن نجم الجذامی(2003م)، عقد الجواهر الثمینة فی مذهب عالم المدینة، تحقیق: أ. د. حمید بن محمد لحمر، بیروت: دار الغرب الإسلامی.
  • ابن‌عسکر البغدادی، عبدالرحمن(بی‌تا)، ارشاد السالک الی اشرف المسالک، مصر: مطبعة ‌مصطفى ‌البابی ‌الحلبی.
  • ابن فارس، أحمد بن فارس القزوینی(1979م)، معجم مقاییس اللغة، تحقیق: عبدالسلام محمد هارون، بیروت: دارالفکر.
  • ابن قدامه مقدسی، عبدالله ابن احمد(1968م)، المغنی، مصر: مکتبة القاهرة.
  • ــــــــــــــــــــــــــــــ(1994م)، الکافی فی فقه الإمام أحمد، بیروت: دارالکتب العلمیة.
  • ابن‌مازه، محمود بن احمد(2004م)، المحیط ‌البرهانی ‌فی ‌الفقه ‌النعمانی، تحقیق: عبدالکریم سامی الجندی، بیروت: دارالکتب ‌العلمیة.
  • ابوالبرکات ‌عبدالسلام، ‌ابن‌تیمیة الحرانی(1984م)، المحرر فی الفقه، چ2، ریاض: مکتبة المعارف.
  • استادی، یحیی(1395)، «حشرات خوراکی، چالش‌ها و فرصت‌ها»، مجله گیاه پزشکی کاربردی، ش4.
  • بحرینی، مجید(1394)، جانورشناسی، تهران. شرکت چاپ و نشر کتاب های درسی ایران.
  • بروجرى، آقا حسین طباطبایى(1429ق)، منابع فقه شیعه، ترجمه مهدی حسینیان قمى و م. صبورى، چ1، تهران: فرهنگ سبز.
  • ـــــــــــــــــــــــــــ(1416ق)، تقریر بحث السید البروجردی، قم: دفتر انتشارات اسلامى.
  • الجاحظ، عمرو بن بحر الکنانی(1424ق)، الحیوان، چ2، بیروت: دار الکتب العلمیة.
  • بهجت فومنی، محمد تقى(1426ق)، جامع المسائل، چ2، قم: دفتر معظم‌له.
  • خمینى، سید روح اللّه موسوى(بی‌تا)، تحریر الوسیلة، قم: مؤسسه مطبوعات دار العلم.
  • خویى، سید ابو القاسم موسوى(بی‌تا)، المستند فی شرح العروة الوثقى، [بی‌جا]: [بی‌نا].
  • ــــــــــــــــــــــــــ(1410ق)، منهاج الصالحین، قم: مدینة العلم.
  • راغب اصفهانى، حسین بن محمد(1412ق)، مفردات ألفاظ القرآن، چ1، بیروت/ دمشق: دارالعلم/ الدار الشامیة.
  • زند، سحر(1394)، «آیا خوردن حشرات می‌تواند کره زمین را از فاجعه نجات دهد؟»، وب سایت خبرگزاری b.c.
  • سازمان پژوهش و برنامه ریزی(1398)، زیست‌شناسی، چ4، تهران: شرکت چاپ و نشر کتاب های درسی ایران.
  • سبزوارى، سید عبد الأعلى(1413ق)، مهذّب الأحکام، قم: مؤسسه المنار.
  • سرخسی، محمد بن أحمد(1414ق)، المبسوط، بیروت: دار المعرفة.
  • سید مرتضى، على بن حسین(1417ق)، المسائل الناصریات، تهران: رابطة الثقافة و العلاقات الإسلامیة.
  • ــــــــــــــــــــــــ(1415ق)، الانتصار فی انفرادات الإمامیة، قم: دفتر انتشارات اسلامى.
  • شهید اول، محمد بن مکى(1417ق)، الدروس الشرعیة فی فقه الإمامیة، قم: دفتر انتشارات اسلامى.
  • شهید ثانى، زین الدین بن على(1413ق)، مسالک الأفهام، قم: مؤسسة المعارف الإسلامیة.
  • شیخ‌صدوق، محمد بن على بن بابویه(1413ق)، من لا یحضره الفقیه، چ2، قم: دفتر انتشارات اسلامى.
  • شیخ طوسى، محمد بن حسن(1400ق)، النهایة فی مجرد الفقه و الفتاوى، بیروت: دار الکتاب العربی.
  • ــــــــــــــــــــــــ(1378ق)، المبسوط فی فقه الإمامیة، تهران: المکتبة المرتضویه.
  • شیرازی، ابواسحاق(بی‌تا)، المهذب فی فقة الإمام الشافعی، بیروت: دار الکتب العلمیة.
  • صاحب بن عباد، اسماعیل(1414ق)، المحیط فی اللغة، بیروت: عالم الکتاب.
  • صدر، سید محمد(1420ق)، ماوراء الفقه، بیروت: دار الأضواء.
  • طباطبایی حائری، سید على(1418ق)، ریاض المسائل، قم: مؤسسه آل البیت:.
  • طریحى، فخر الدین(1416ق)، مجمع البحرین، تهران: کتابفروشى مرتضوى.
  • علامه حلّى، حسن بن یوسف(1420ق)، تحریر الأحکام‌ الشرعیة‌ على‌ مذهب ‌الإمامیة، قم: مؤسسه امام صادق7.
  • ـــــــــــــــــــــــــ(1413ق)، قواعد الأحکام فی معرفة الحلال‌ و ‌الحرام، قم: دفتر انتشارات اسلامى.
  • عهد عتیق(2015م)، ترجمه هزاره نو، انگلستان، انتشارات ایلام.
  • فاضل هندى، محمد بن حسن(1416ق)، کشف‌اللثام، قم: دفتر انتشارات اسلامى.
  • فراهیدى، خلیل بن احمد(1410ق)، کتاب العین، چ2، قم: نشر هجرت.
  • فیض‌ کاشانى، ملا محمد محسن(بی‌تا)، مفاتیح ‌الشرائع، قم: کتابخانه آیة الله مرعشى نجفى.
  • فیومى، احمد بن محمد(بی‌تا)، المصباح المنیر، قم: دار الرضی.
  • قلندری، حنیف(1388)، «جانورشناسی»، دائره المعارف بزرگ اسلام ج 17، تهران: مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی.
  • قمى طباطبایى، سید تقى(1417ق)، الغایة القصوى فی التعلیق على العروة الوثقى‌ـ‌کتاب الصوم، قم: انتشارات محلاتى.
  • کاسانی‌حنفی، ابوبکر(1986م)، بدائع الصنائع فی ترتیب الشرائع، بیروت: دار الکتب العلمیة.
  • کیدرى، قطب‌الدین(1416ق)، إصباح الشیعة بمصباح الشریعة، قم: مؤسسه امام صادق7.
  • ماوردی، علی‌بن‌محمد(1999م)، الحاوی ‌الکبیر، تحقیق: علی ‌محمد معوض و عادل أحمد عبدالموجود، بیروت: دارالکتب العلمیة.
  • مجلسى، محمد باقر بن‌ محمد‌ تقى(1410ق)، بحار الأنوار، چ1، بیروت: مؤسسة الطبع و النشر.
  • محقق حلی، جعفر بن حسن(1408ق)، شرائع الإسلام، قم: مؤسسه اسماعیلیان.
  • محقق داماد، سید مصطفى(1406ق)، قواعد فقهى‌، تهران: مرکز نشر علوم اسلامى‌.
  • محقق سبزوارى، محمد باقر بن محمد مؤمن(1423ق)، کفایة الأحکام، قم: دفتر انتشارات اسلامى.
  • مرکز اطلاعات و مدارک اسلامى(1389)، فرهنگ نامه اصول فقه، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
  • مصطفوی، حسن(بی‌تا)، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، [بی‌جا]: [بی‌نا].
  • مغربى. ابوحنیفه نعمان بن محمد(1385)، دعائم الإسلام، قم: مؤسسه آل البیت:.
  • مغنیه، محمد جواد(1421ق)، فقه الإمام الصادق7، قم: مؤسسه انصاریان.
  • مقدس اردبیلى، احمد بن محمد(1403ق)، مجمع الفائدة و البرهان، قم: دفتر انتشارات اسلامى.
  • وزارة الأوقاف ‌و الشئون ‌الإسلامیة(1427-1404ق)، الموسوعة الفقهیة الکویتیة، چ2، کویت: دارالسلاسل.
  • نائینى، محمد حسین(1376)، فوائد الاُصول، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
  • نجفی، محمد حسن(1404ق)، جواهر الکلام، چ7، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
  • نراقى، ملا احمد(1415ق)، مستند الشیعة فی أحکام الشریعة، قم: مؤسسه آل البیت:.
  • نراقى، ملا محمد مهدى(1426ق)، تحفه رضویه، قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى.
نودهی، ﻛﺒﺮی و مسعود کثیری(1392)، «ﺗأﺛﻴﺮ آﻣﻮزه‌های ﻃﺐ ﺑﻬﺪاﺷﺘﻲ زرﺗﺸﺖ در طب ﺧﻮراک اﻳﺮاﻧﻴﺎن باستان»، مجله طب سنتی اسلام و ایران، س4، ش4، ص389-382.

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 355
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 207


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب