فهرست نشریات

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات118
تعداد شماره‌ها1,255
تعداد مقالات9,395
تعداد مشاهده مقاله2,660,027
تعداد دریافت فایل اصل مقاله1,486,756
اعرافی, علی رضا, تلخابی, مجید, کاظمی, سید عنایت الله. (1400). قاعده هدایت از دیدگاه فقه تربیتی. مطالعات فلسفی کلامی, 8(16), 275-300. doi: 10.22034/mft.2022.13128.1198
علی رضا اعرافی; مجید تلخابی; سید عنایت الله کاظمی. "قاعده هدایت از دیدگاه فقه تربیتی". مطالعات فلسفی کلامی, 8, 16, 1400, 275-300. doi: 10.22034/mft.2022.13128.1198
اعرافی, علی رضا, تلخابی, مجید, کاظمی, سید عنایت الله. (1400). 'قاعده هدایت از دیدگاه فقه تربیتی', مطالعات فلسفی کلامی, 8(16), pp. 275-300. doi: 10.22034/mft.2022.13128.1198
اعرافی, علی رضا, تلخابی, مجید, کاظمی, سید عنایت الله. قاعده هدایت از دیدگاه فقه تربیتی. مطالعات فلسفی کلامی, 1400; 8(16): 275-300. doi: 10.22034/mft.2022.13128.1198

قاعده هدایت از دیدگاه فقه تربیتی

مطالعات فقه تربیتی
مقاله 11، دوره 8، شماره 16، اسفند 1400، صفحه 275-300    اصل مقاله (387.57 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/mft.2022.13128.1198
نویسندگان
علی رضا اعرافی1؛ مجید تلخابی2؛ سید عنایت الله کاظمی* 3
1استاد درس خارج حوزه علمیه قم
2استادیارگروه فقه و اصول، مجتمع آموزش عالی فقه، جامعة المصطفی العالمیة، قم، ایران.
3گروه فقه تربیتی، مجتمع آموزش عالی فقه، جامعه المصطفی العالمیة، قم، ایران.
چکیده
در عرصۀ تعلیم و تربیت یکی از قواعد مهم برای تثبیت و ترویج معارف و اندیشه‌های دینی متربیان، قاعدۀ هدایت است. مفاد این قاعده عبارت است از مجموعۀ فعالیت‌ها و اقدام‌های تربیتی خاص که بعد از آگاهی فرد باید انجام گیرد؛ با این هدف که فرد بدان آگاهی‌ها، التزام قلبی پیدا کند، خلقیات روحی و درونی در او ایجاد و رفتارهای دینی در او نمایان شود. به خلاف قاعدۀ ارشاد، در قاعدۀ هدایت، شخص نسبت به مسأله علم دارد؛ اما عامل تربیتی باید این علم و آگاهی را از راه تقویت اراده، ایجاد انگیزه در او و احیاناً تغییر شرایط محیطی و اجتماعی نهادینه سازد. وجوب هدایت مشروط به علم است و این وظیفه به عالم اختصاص پیدا می‌کند. همچنین وجوب هدایت، مشروط به ‌احتمال تأثیر در متربی است. این نوشتار با روش استنباطی و تحلیلی، قاعدۀ هدایت را در خلال بررسی ادلۀ نقلی اثبات و شرایط، قلمرو و مراتب آن در فرایند تربیت را بررسی می‌کند. در بیان مهم‎ترین نتایج تحقیق پیش رو باید گفت از دیدگاه فقهی اولاً هدایت در محدودۀ واجبات و محرمات، واجب است و در غیر آن رجحان دارد؛ ثانیاً به‌کارگیری اقدامات هدایتی دیگران اگر منجر به اضرار، اجبار و اکراه شود، جایز نیست؛ ثالثاً به‌کارگیری روش‌های مختلف هدایت، فی‌نفسه مطلوبیت شرعی دارد؛ اما در مواردی که هدایت جز با روشی خاص انجام نمی‌پذیرد، به‌کارگیری آن روش، از رجحان مطلق برخوردار است.
کلیدواژه‌ها
هدایت؛ قاعدۀ فقهی؛ ایصال به مطلوب؛ دعوت؛ ارائه طریق؛ موعظه
مراجع
  1. ابن ابی‌جمهور، محمد بن زین‌الدین، عوالی اللئالی العزیزیة فی الأحادیث الدینیة، قم، دار سید الشهداء للنشر، چاپ اول، 1405 ق.
  2. ابن سینا، حسین بن عبدالله بن علی، التعلیقات، بیروت، مکتبه الاعلام الاسلامی، 1404 ق.
  3. ابن شهرآشوب، محمد بن على مازندرانی، متشابه القرآن و مختلفه، قم، دار البیدار للنشر، چاپ اول، 1369 ق.
  4. 4. ابن قولویه، جعفر بن محمد، ‌کامل الزیارات، ‌ نجف اشرف، دار المرتضویة،‌ چاپ اول، ‌1398 ق.
  5. 5. ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، بیروت، دار الفکر ـ دار الصادر، چاپ سوم، 1414 ق.
  6. ابن‌بابویه (شیخ صدوق)، محمد بن علی، الاعتقادات، قم، کنگره شیخ مفید، چاپ دوم، 1414 ق.
  7. 7. احمد بن فارس، معجم مقاییس اللغة، قاهره، المکتبه الاسلامیه، چاپ اول، 1430 ق.
  8. 8. اعرافی، علیرضا، فقه تربیتی (مبانی و پیش فرض‌ها)، قم، موسسه اشراق و عرفان، چاپ سوم، 1394 ش.
  9. آلوسی، سید محمود، تفسیر روح المعانى، بیروت، دار الکتب العلمیه، چاپ اول، 1415 ق.
  10. تمیمی آمدی، عبد الواحد، غرر الحکم و درر الکلم، قم، دارالکتاب الإسلامی، چاپ دوم، 1410 ق.
  11. جوهری، اسماعیل بن حماد، الصحاح ـ تاج اللغة و صحاح العربیة‌، بیروت، دارالعلم للملایین‌، چاپ اول، 1410 ق.
  12. حر عاملی، محمد بن حسن، تفصیل وسائل الشیعة الی تحصیل مسائل الشرعیه،‌ قم، مؤسسة آل البیت؟عهم؟ چاپ اول، 1409 ق.
  13. 13. حسینی زبیدی، محمد مرتضی، تاج العروس من جواهر القاموس، بیروت، دارالفکر، چاپ اول، 1420 ق.
  14. داماد، میر محمدباقر، القبسات، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ دوم، 1367 ش.
  15. راغب، حسین بن محمد، مفردات الفاظ القرآن، لبنان ـ سوریه دار العلم ـ الدار الشامیة‌، چاپ اول، 1412 ق.
  16. زمخشری، محمد، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، بیروت‏، دار الکتاب العربی‏، چاپ سوم، 1407 ق.
  17. 17. صدر المتالهین، محمد بن ابراهیم قوام شیرازی، الحکمة المتعالیة، بیروت، دار احیاء التراث، چاپ سوم، 1981 م.
  18. طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ پنجم، 1417 ق.
  19. طریحی، فخر الدین مجمع البحرین، تهران، کتابفروشی مرتضوی، چاپ سوم، 1416 ق.
  20. 20. طوسی (شیخ طوسى)، محمد بن حسن‌، الفهرست‌، نجف، المکتبة الرضویة‌، چاپ اول، بی تا.
  21. طوسی (شیخ طوسى)، محمد بن حسن‌، رجال الشیخ الطوسی، قم‌، ‌دفتر انتشارات اسلامى، چاپ سوم، 1427 ق.
  22. عاملی (شهید ثانی)، زین‌الدین بن على، روض الجنان، قم، دفتر تبلیغات، چاپ اول، 1402 ق.
  23. فراهیدی، خلیل بن احمد، کتاب العین، قم، نشر هجرت، چاپ دوم، 1410 ق.‌
  24. فیومى، احمد بن محمد، المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر، قم، منشورات دار الرضی‌، چاپ اول، بی تا.
  25. قرشی، علی اکبر، قاموس قرآن، تهران، دار الکتب الإسلامیة‌، چاپ ششم، 1412 ق.
  26. 26. کشّى، محمد بن عمر بن عبدالعزیز، رجال الکشی، مشهد، مؤسسه نشر دانشگاه مشهد‌، چاپ اول، 1390 ق.
  27. کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ چهارم، 1407 ق.
  28. 28. مصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران، مرکز الکتاب للترجمه و النشر، چاپ اول، 1402 ق.
  29. 29. نجاشى، احمد بن على، رجال النجاشی، قم، ‌دفتر انتشارات اسلامى، چاپ اول، 1407 ق.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 295
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 209


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب