فهرست نشریات

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات118
تعداد شماره‌ها1,251
تعداد مقالات9,353
تعداد مشاهده مقاله2,629,070
تعداد دریافت فایل اصل مقاله1,470,046
طیبی, ناهید, صفری فروشانی, نعمت‌الله. (1401). تحلیل و نقد تاریخی نظریه مسئله نبودگی حجاب در قرن اول هجری- قمری. مطالعات فلسفی کلامی, 10(1), 143-167. doi: 10.22034/pzk.2022.8511.1478
ناهید طیبی; نعمت‌الله صفری فروشانی. "تحلیل و نقد تاریخی نظریه مسئله نبودگی حجاب در قرن اول هجری- قمری". مطالعات فلسفی کلامی, 10, 1, 1401, 143-167. doi: 10.22034/pzk.2022.8511.1478
طیبی, ناهید, صفری فروشانی, نعمت‌الله. (1401). 'تحلیل و نقد تاریخی نظریه مسئله نبودگی حجاب در قرن اول هجری- قمری', مطالعات فلسفی کلامی, 10(1), pp. 143-167. doi: 10.22034/pzk.2022.8511.1478
طیبی, ناهید, صفری فروشانی, نعمت‌الله. تحلیل و نقد تاریخی نظریه مسئله نبودگی حجاب در قرن اول هجری- قمری. مطالعات فلسفی کلامی, 1401; 10(1): 143-167. doi: 10.22034/pzk.2022.8511.1478

تحلیل و نقد تاریخی نظریه مسئله نبودگی حجاب در قرن اول هجری- قمری

پژوهشنامه اسلامی زنان‌ و‌ خانواده
دوره 10، شماره 1 - شماره پیاپی 26، فروردین 1401، صفحه 143-167    اصل مقاله (1.59 M)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/pzk.2022.8511.1478
نویسندگان
ناهید طیبی1؛ نعمت‌الله صفری فروشانی* 2
1‌‌دکتری تاریخ اهل‌بیت(ع)،‌‌ ‌‌مجتمع آموزش عالی بنت‌الهدی،‌‌ ‌‌جامعه‌المصطفی(ع)،‌‌ ‌‌قم،‌‌ ‌‌ایران. ‌‌
2‌‌استاد گروه تاریخ اهل‌بیت(ع)،‌‌ ‌‌مجتمع آموزش عالی تاریخ و سیره و تمدن،‌‌ ‌‌جامعه المصطفی(ع)،‌‌ ‌‌قم،‌‌ ‌‌ایران. ‌‌(نویسنده مسئول)
چکیده
حجاب و مسئله موضوعیت و بودگی آن در قرن اول هجری- قمری ازجمله مباحث مبنایی پوشش و حجاب بانوان است. ‌‌پژوهش حاضر به‌روش اسنادی- تحلیلی و با هدف بررسی و تحلیل مستندات تاریخی در مسئله پوشش زنان در قرن اول هجری- قمری و نوع رویارویی پیامبر(ص) و دیگر پیشوایان دینی صدر اسلام با بی‌حجابی و ناپوشیدگی زنان انجام شد. ‌‌بدین‌منظور کلیه منابع مکتوب علمی اعم از کتب و مقالات و گزارش‌های مربوطه بررسی گردید و این ادعا که نبود گزارشی تاریخی از مخالفت و مقابله پیامبر(ص) و پیشوایان دینی صدر اسلام با بی‌حجابی و عدم مؤاخذه و مجازات افراد بی‌حجاب،‌‌ ‌‌مسئله نبودگی حجاب در صدر اسلام را نشان می‌دهد،‌‌ ‌‌نقد و بررسی شد. ‌‌نتایج بررسی‌ها نشان داد که نقش پوشش زنان در وقوع بعضی نبردها،‌‌ ‌‌اعتراض افکارعمومی به کم‌حجابی برخی زنان،‌‌ ‌‌تغییر پوشش زنان پس از نزول آیات حجاب و تأکید بر مسئله پوشش زنان در گزارش‌های مربوط به اسرای کربلا حکایت از موضوعیت حجاب در صدر اسلام دارد. ‌‌همچنین وجود گزارش‌های تاریخی در مورد مقابله ایجابی پیامبر(ص) و امام علی(ع) در قالب دستور،‌‌ ‌‌توصیه و یا دعا برای حجاب داشتن زنان و برخوردهای سلبی ایشان در قالب نهی بی‌حجابی و روی‌گرداندن از زنان بی‌حجاب،‌‌ ‌‌ازجمله گزارش‌های نقض‌کننده ادعای مذکور است و موضوعیت حجاب در صدر اسلام را تأیید می‌کند.
کلیدواژه‌ها
حجاب زنان؛ ‌‌ ‌‌مسئله بودگی حجاب؛ ‌‌ ‌‌نقد تاریخی نبودگی حجاب؛ ‌‌ ‌‌سیره پیامبر(ص)؛ ‌‌ ‌‌سیره اهل‌بیت(ع)؛ ‌‌ ‌‌تاریخ صدر اسلام. ‌‌
مراجع
* قرآن کریم (1380). ‌‌مترجم: مکارم‌شیرازی،‌‌ ‌‌ناصر‌‌. تهران: دفتر مطالعات تاریخ و معارف اسلامی.

* نهج‌‌البلاغه (1400هـ.ش). مترجمان: جعفری،‌‌ ‌‌محمدتقی.‌‌،‌‌ ‌‌شهیدی،‌‌ ‌‌سیدجعفر.‌‌،‌‌ ‌‌و دشتی،‌‌ ‌‌محمد. مشاهده شده در http://farsi.balaghah.net/‌‌

  1. ابن‌راهویه (1424هـ.ق). ‌‌مسند ابن‌راهویه. ‌‌محقق: عبدالغفور عبدالحق. ‌‌مدینه: مکتبه الایمان. ‌‌
  2. ابن‌سعد،‌‌ ‌‌محمد‌بن سعد‌بن منبع (بی‌‌تا). ‌‌الطبقات الکبری. ‌‌بیروت: دار‌صادر. ‌‌
  3. ابن‌عساکر،‌‌ ‌‌علی‌بن الحسن (1415هـ.ق). ‌‌تاریخ مدینه دمشق. ‌‌محقق: شیری،‌‌ ‌‌علی. ‌‌بیروت: دار‌الفکر للطباعه والنشر والتوزیع. ‌‌
  4. ابن‌ابی‌‌الدنیا،‌‌ عبیدابن‌أبی‌‌الدنیا القرشی البغدادی (1414هـ.ق). ‌‌اصلاح المال. ‌‌بیروت: مؤسسه الکتب الثقافیه. ‌‌
  5. ابن‌ابی‌طیفور،‌‌ ‌‌احمد‌بن ابی طاهر (بی‌‌تا). ‌‌بلاغات النساء. ‌‌بی‌‌جا: بی‌‌نا. ‌‌
  6. ابن‌اثیر، على‌بن‌ابى الکرم (1364). ‌‌النهایه فی غریب الحدیث و الاثر. ‌‌قم: مؤسسه اسماعیلیان. ‌‌
  7. ابن‌جوزی،‌‌ ‌‌عبدالرحمن‌بن علی (1415هـ.ق). ‌‌الموضوعات. ‌‌بیروت: دارالکتب العلمیه. ‌‌
  8. ابن‌حجر عسقلانی،‌‌ ‌‌احمد‌بن‌علی (بی‌‌تا). ‌‌فتح الباری. ‌‌محقق: الخطیب، محب‌الدین. ‌‌بیروت: دارالمعرفه. ‌‌
  9. ابن‌حمدون،‌‌ ‌‌محمد‌بن الحسن (1996). ‌‌التذکره الحمدونیه. ‌‌بیروت: دارصادر. ‌‌
  10. ابن‌کثیر،‌‌ ‌‌اسمعیل‌بن عمر (۱۴۰7هـ.ق). ‌‌البدایه و النهایه. ‌‌بیروت: دار‌الفکر. ‌‌
  11. ابن‌کثیر،‌‌ ‌‌اسمعیل‌بن عمر (1424هـ.ق). ‌‌تفسیر القرآن العظیم. ‌‌بیروت: دار‌المعرفه للطباعه والنشر والتوزیع. ‌‌
  12. ابن‌ماجه،‌‌ ‌‌محمد‌بن یزید القزوینی (بی‌‌تا). ‌‌سنن ابن‌ماجه. ‌‌محقق: محمد فؤاد عبدالباقی. ‌‌بیروت: دار‌الفکر.
  13. ابن‌منظور،‌‌ ‌‌علی‌بن مکرم (1405هـ.ق). ‌‌لسان العرب. ‌‌قم: نشر ادب الحوزه. ‌‌
  14. ابن‌هشام حمیری،‌‌ ‌‌ابومحمد عبدالملک (بی‌‌تا). ‌‌السیره النبویه. ‌‌بیروت: دار‌المعرفه. ‌‌
  15. ابوالفرج اصفهانی،‌‌ ‌‌علی‌بن الحسین (1415هـ.ق). ‌‌الاغانی. ‌‌بیروت: دار‌احیاء التراث العربی. ‌‌
  16. ابوداوود سجستانی،‌‌ ‌‌سلیمان‌بن الأشعث (1410هـ.ق). ‌‌سنن ابی داوود. ‌‌محقق: اللحام، سعیدمحمد. ‌‌بیروت: دار‌الفکر. ‌‌
  17. آبی،‌‌ ‌‌ابوسعد منصور‌بن الحسین (1424هـ.ق). ‌‌نثر الدر فی المحاضرات. ‌‌محقق: محفوظ، خالد عبدالغنی. ‌‌بیروت: دار‌الکتب العلمیه. ‌‌
  18. احمد‌بن حنبل (بی‌‌تا). ‌‌مسند احمد‌بن حنبل. ‌‌بیروت: دار‌صادر. ‌‌
  19. ازهری،‌‌ ‌‌محمد‌بن‌احمد (2001). ‌‌تهذیب اللغه. ‌‌بیروت: دار‌احیاء التراث العربی. ‌‌
  20. ایازی،‌‌ ‌‌محمدعلی (1386). ‌‌نقد و بررسی ادله فقهی الزام حکومتی حجاب. ‌‌نشریه فقه،‌51(14)، 187- 233.
  21. بخاری،‌‌ ‌‌محمد‌بن اسمعیل (1401هـ.ق). ‌‌صحیح البخاری. ‌‌بیروت: دار‌الفکر. ‌‌
  22. بغوی،‌‌ ‌‌حسین‌بن مسعود (بی‌‌تا). ‌‌معالم التنزیل فی تفسیر القرآن (تفسیر البغوی). ‌‌بیروت: دار‌المعرفه. ‌‌
  23. بوصیری،‌‌ ‌‌محمد‌بن سعید دلاصی (1420هـ.ق). ‌‌اتحاف الخیره المهره بزوائد المسانید العشره. ‌‌ریاض: دار‌النشر. ‌‌
  24. بیهقی،‌‌ ‌‌احمد‌بن الحسین (1410هـ.ق). ‌‌شعب الایمان. ‌‌محقق: ابی هاجر محمد السعید‌بن بسیونی زغلول. ‌‌بیروت: دار‌الکتب العلمیه. ‌‌
  25. بیهقی،‌‌ ‌‌احمد‌بن الحسین (بی‌‌تا). ‌‌سنن الکبری. ‌‌بیروت: دار‌الفکر. ‌‌
  26. بیهقی،‌‌ ‌‌احمد‌بن الحسین (بی‌‌تا). ‌‌معرفه السنن و الآثار. ‌‌محقق: کسروی،‌‌ ‌‌سید حسن. ‌‌بیروت: دار‌الکتب العلمیه.
  27. پوربهمن،‌‌ ‌‌فریدون (1386). ‌‌پوشاک در ایران باستان. ‌‌مترجم: ضیاء سیکارودی،‌‌ ‌‌هاجر. ‌‌تهران: انتشارات امیرکبیر. ‌‌
  28. ترکاشوند،‌‌ ‌‌امیرحسین (1380). ‌‌حجاب شرعی در عصر پیامبر (ص). ‌‌فضای مجازی. ‌‌
  29. جرجانی،‌‌ ‌‌عبدالله‌بن عدی (1409هـ.ق). ‌‌الکامل. ‌‌محقق: غزاوی، یحیی محتار. ‌‌بیروت: دار‌الفکر. ‌‌
  30. جعفری،‌‌ ‌‌محمدتقی (1372). ‌‌ترجمه و تفسیر نهج‌‌البلاغه. ‌‌تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامى. ‌‌
  31. جوهری،‌‌ ‌‌اسماعیل‌بن حماد (1407هـ.ق). ‌‌الصحاح. ‌‌بیروت: دار‌العلم للملایین. ‌‌
  32. الحائری،‌‌ ‌‌شیخ جعفر (1410هـ.ق). ‌‌نهج‌‌البلاغه الثانی. ‌‌بی‌‌جا: مؤسسه دارالهجره. ‌‌
  33. حر عاملی،‌‌ ‌‌ محمدبن حسن‌بن علی (1409هـ.ق). ‌‌وسائل الشیعه. ‌‌قم: نشر مؤسسه آل‌البیت(ع). ‌‌
  34. حمیرى کلاعى،‌‌ ‌‌ابوالربیع (1420هـ.ق). ‌‌الاکتفاء بما تضمنه من مغازی رسول‌‌الله(ص) ‌‌و الثلاثة الخلفاء. ‌‌بی‌‌جا: دار‌الکتب العلمی. ‌‌
  35. دزی،‌‌ ‌‌راینهارت پیتر (1383). ‌‌فرهنگ البسه مسلمانان. ‌‌مترجم: هروی،‌‌ ‌‌حسینعلی. ‌‌تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی. ‌‌
  36. دهقان،‌‌ ‌‌مجید.‌‌،‌‌ ‌‌و عشایری فرد،‌‌ ‌‌محمد (1398). مقاله حجاب شرعی در روایات شیعی. مجموعه مقالات ‌‌پژوهش‌های فقهی حجاب. ‌‌قم: مرکز تحقیقات زن و خانواده. ‌‌
  37. ذهبی،‌‌ ‌‌شمس‌الدین محمد‌بن احمد (1409هـ.ق). ‌‌تاریخ الاسلام. ‌‌بیروت: دار‌الکتاب العربی. ‌‌
  38. ذهبی،‌‌ ‌‌شمس‌‌الدین محمد‌بن احمد (1427هـ.ق). ‌‌سیر اعلام النبلا. ‌‌قاهره: دار‌الحدیث. ‌‌
  39. زبیدی،‌‌ ‌‌مرتضی محمد‌بن محمد (1414هـ.ق). ‌‌تاج العروس. ‌‌محقق: شیری،‌‌ ‌‌علی. ‌‌بیروت: دار‌الفکر. ‌‌
  40. زمخشری،‌‌ ‌‌محمود‌بن عمر (بی‌‌تا). ‌‌الفائق فی غریب الحدیث. ‌‌محقق: علی محمد البجاوی.،‌‌ ‌‌و محمد ابوالفضل ابراهیم. ‌‌بیروت: دار‌المعرفه. ‌‌
  41. سیوطی،‌‌ ‌‌جلال‌‌الدین (1403هـ.ق). ‌‌اللئالی المصنوعه فی الاحادیث الموضوعه. ‌‌بیروت: دار‌المعرفه. ‌‌
  42. شاه‌‌سنایی، محمدرضا (1395). چگونگی حجاب در عصر نزول قرآن؛ تحلیل و نقد دیدگاه‌ها. رساله دکتری قرآن و حدیث. دانشکده قرآن و حدیث. دانشگاه قم.
  43. شاه‌‌سنایی، محمدرضا.، طباطبایی، محمدکاظم (1396). بررسی نظریه حجاب حداقلی درباره وضعیت پوشش در عصر جاهلیت و صدر اسلام. نشریه پژوهش‌های تاریخی،‌‌ 2(53)، 89- 104.
  44. شهیدی،‌‌ ‌‌جعفر (1420هـ.ق). ‌‌ترجمه نهج‌‌البلاغه. ‌‌تهران: الشرکه العلمیه و الثقافیه للطباعه و النشر. ‌‌
  45. صدر،‌‌ ‌‌شادی (1382). ‌‌آیا حکومت مسئول بی‌حجابی است. ‌‌نشریه زنان،‌‌ 103،‌‌ 16- 32.
  46. صدوق،‌‌ ‌‌محمد‌بن علی‌بن الحسین (1413هـ.ق). ‌‌من لا یحضره الفقیه. ‌‌محقق: غفاری،‌‌ ‌‌علی‌اکبر. ‌‌قم: دفتر نشر انتشارات اسلامی. ‌‌
  47. صنعانی،‌‌ ‌‌عبدالرزاق (بی‌‌تا). ‌‌المصنف. ‌‌محقق: الاعظمی، حبیب‌الرحمن. ‌‌بی‌‌جا: بی‌‌نا. ‌‌
  48. الضبی الاسدی،‌‌ ‌‌سیف‌بن عمر (1413هـ.ق). ‌‌الفتنه و وقعه الجمل. ‌‌محقق: احمد راتب عرموش. ‌‌بی‌‌جا: دار‌النقاش.
  49. طباطبایی،‌‌ ‌‌محمدحسین (1390). ‌‌المیزان فی تفسیر القرآن. ‌‌بیروت: مؤسسه الاعلمی للمطبوعات. ‌‌
  50. طبرانی،‌‌ ‌‌سلیمان‌بن احمد (1415هـ.ق). ‌‌المعجم الاوسط. ‌‌ریاض: دار‌الحرمین. ‌‌
  51. طبرسی،‌‌ ‌‌احمد‌بن‌علی (1403هـ.ق). ‌‌الاحتجاج علی اهل اللجاج. ‌‌مشهد: نشر مرتضی. ‌‌
  52. طبرسی،‌‌ ‌‌فضل‌بن حسن (1417هـ.ق). ‌‌اعلام الوری باعلام الهدی. ‌‌قم: آل‌البیت. ‌‌
  53. طبرسی،‌‌ ‌‌فضل‌بن‌حسن (1372). ‌‌مجمع البیان. ‌‌تصحیح: رسولی،‌‌ ‌‌هاشم. ‌‌تهران: ناصرخسرو. ‌‌
  54. طبرسی،‌‌ ‌‌فضل‌بن‌حسن (1424هـ.ق). ‌‌جوامع الجامع. ‌‌تصحیح: گرجی،‌‌ ‌‌ابوالقاسم. ‌‌قم: مرکز مدیریت حوزه علمیه.
  55. طبری،‌‌ ‌‌محمد‌بن جریر (1387). ‌‌تاریخ الطبری. ‌‌محقق: محمدابوالفضل ابراهیم. ‌‌بیروت: دار‌التراث. ‌‌
  56. طبری،‌‌ ‌‌محمد‌بن جریر (1413هـ.ق). ‌‌دلائل الامامه [منسوب]. ‌‌قم: بعثت. ‌‌
  57. طبری،‌‌ ‌‌محمد‌بن جریر (1415هـ.ق). ‌‌جامع البیان فی تفسیر القرآن. ‌‌بیروت: دار‌الفکر. ‌‌
  58. طوسی،‌‌ ‌‌محمد‌بن الحسن (1409هـ.ق). ‌‌التبیان فی تفسیر القرآن. ‌‌محقق: حمد حبیب قصیر العاملی. ‌‌بی‌‌جا: مکتب الاعلام الاسلامی. ‌‌
  59. عشایری منفرد (1393). پوشش زن جاهلی و امکان حجاب شرعی در عصر پیامبر(ص). نشریه مطالعات جنسیت و خانواده، 1(2)، 39- 60.
  60. عقیلی،‌‌ ‌‌محمد‌بن‌عمرو (1418هـ.ق). ‌‌ضعفاء العقیلی. ‌‌بیروت: دار‌الکتب العلمیه. ‌‌
  61. فراهیدی،‌‌ ‌‌خلیل‌بن‌احمد (1409هـ.ق). ‌‌کتاب العین. ‌‌قم: هجرت. ‌‌
  62. قابل،‌‌ ‌‌احمد (1392). ‌‌احکام بانوان در شریعت محمدی. ‌‌فضای مجازی: شریعت عقلانی. ‌‌
  63. قرشی،‌‌ ‌‌علی‌اکبر (1419هـ.ق). ‌‌مفردات نهج‌‌البلاغه. ‌‌تصحیح: البکایی،‌‌ ‌‌محمدحسن. ‌‌تهران: مؤسسه قبله الثقایه. ‌‌
  64. قمی،‌‌ ‌‌علی‌بن‌ابراهیم (1363). ‌‌تفسیر القمی. ‌‌قم: دار‌الکتاب. ‌‌
  65. قیروانی،‌‌ ‌‌ابراهیم‌بن‌علی الحصرمی (1419هـ.ق). ‌‌زهرالآداب و ثمر الالباب. ‌‌محقق: طویل، یوسف علی. ‌‌بیروت: دار‌الکتب العلمیه. ‌‌
  66. کلینى،‌‌ ‌‌محمد‌بن یعقوب (1407هـ.ق). ‌‌الکافى. ‌‌محقق: غفاری،‌‌ ‌‌علی‌‌اکبر.،‌‌ ‌‌و آخوندی،‌‌ ‌‌محمد. ‌‌تهران: دار‌الکتب الاسلامیه. ‌‌
  67. کدیور،‌‌ ‌‌محسن (1391). ‌‌خلاصه‌‌ای از جلسه مجازی پرسش و پاسخ دانشجویان ایرانی دانشگاه بین‌‌المللی سنگاپور. ‌‌ مشاهده شده در https://kadivar.com
  68. مجلسی،‌‌ ‌‌محمدباقر (1404هـ.ق). ‌‌مرآه العقول فی شرح اخبار آل الرسول. ‌‌تهران: دار‌الکتب الاسلامیه. ‌‌
  69. مشکانی سبزواری،‌‌ ‌‌عباسعلی (1397). ‌‌فرهنگ مواجهه با بدپوششی در سیره اهل بیت(ع). مشاهده شده در ‌‌http://fa. ‌‌abna. ‌‌cc/6SQw ‌‌
  70. مفتح،‌‌ ‌‌محمدهادی (1386). ‌‌وظیفه حکومت اسلامی در زمینه بانوان. ‌‌مجموعه مقالات حجاب و مسئولیت‌ها و اختیارات دولت اسلامی. قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
  71. مفید،‌‌ ‌‌محمد‌بن نعمان (1413هـ.ق). ‌‌الإرشاد فی معرفه حجج‌‌الله على العباد. ‌‌قم: کنگره شیخ مفید. ‌‌
  72. مقاتل‌بن سلیمان (2002). ‌‌تفسیر مقاتل‌بن سلیمان. ‌‌محقق: فرید، احمد. ‌‌بیروت: دار‌الکتب العلمیه. ‌‌
  73. مقریزی،‌‌ ‌‌تقی‌‌الدین (1420هـ.ق). ‌‌امتاع الأسماع بما للنبی من الأحوال و الأموال و الحفدة و المتاع‏. ‌‌بیروت: دار‌الکتب العلمیه. ‌‌
  74. موسوی عقیقی، محمد (1398). زنان در آرای فقهی-پژوهشی گزارشی پیرامون نگرش فقه اسلامی به حقوق زنان. تهران: نگاه معاصر.
  75. نویری،‌‌ ‌‌شهاب‌‌الدین احمد (1423هـ.ق). ‌‌نهایه الارب فی فنون الادب. ‌‌قاهره: دار‌الکتب و الوثائق القومیه. ‌‌
  76. ورام‌بن ابی فراس المالکی الاشتری (1368). ‌‌تنبیه الخواطر ونزهه النواظر (مجموعه ورام). ‌‌تهران: دار‌الکتب الاسلامیه. ‌‌
  77. الویری،‌‌ ‌‌محسن.‌‌،‌‌ ‌‌و موسوی‌‌نیا،‌‌ ‌‌سید محمد مهدی (1398). ‌‌حریم جنسیتی در صدر اسلام. کتاب حجاب‌‌پژوهی؛ پوشش زنان در زمان پیامبر (ص).‌‌ ‌‌قم: دفتر تحقیقات زن و خانواده. ‌‌
  78. یعقوبی،‌‌ ‌‌احمد‌بن ابی یعقوب (بی‌‌تا). ‌‌تاریخ الیعقوبی. ‌‌بیروت: دار‌صادر. ‌‌
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 309
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 197


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب