اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات120
تعداد شماره‌ها1,350
تعداد مقالات10,139
تعداد مشاهده مقاله3,046,946
تعداد دریافت فایل اصل مقاله1,720,372
کارگریان مروستی, مصطفی. (1401). تأملی پیرامون معانی «حکم ارشادی». مطالعات فلسفی کلامی, 16(45), 309-334. doi: 10.22034/fvh.2021.10587.1346
مصطفی کارگریان مروستی. "تأملی پیرامون معانی «حکم ارشادی»". مطالعات فلسفی کلامی, 16, 45, 1401, 309-334. doi: 10.22034/fvh.2021.10587.1346
کارگریان مروستی, مصطفی. (1401). 'تأملی پیرامون معانی «حکم ارشادی»', مطالعات فلسفی کلامی, 16(45), pp. 309-334. doi: 10.22034/fvh.2021.10587.1346
کارگریان مروستی, مصطفی. تأملی پیرامون معانی «حکم ارشادی». مطالعات فلسفی کلامی, 1401; 16(45): 309-334. doi: 10.22034/fvh.2021.10587.1346

تأملی پیرامون معانی «حکم ارشادی»

مطالعات فقه اسلامی و مبانی حقوق
دوره 16، شماره 45، شهریور 1401، صفحه 309-334    اصل مقاله (1022.23 K)
نوع مقاله: مقاله علمی ترویجی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/fvh.2021.10587.1346
نویسنده
مصطفی کارگریان مروستی*
گروه حقوق دانشگاه افسری و تربیت پاسداری امام حسین(ع). تهران
چکیده
یکی از اصطلاحات پرکاربرد در دانش فقه و اصول و در خصوص اعتبارهای شرعی، مولوی یا ارشادی بودن حکم است. با وجود کاربردهای نسبتاً زیاد اصطلاح «حکم ارشادی» در متون اصولی و فقهی، بحث مستقلی پیرامون معانی و مفاهیم چندگانه این مصطلح رؤیت نمی­شود که همین زمینه را برای خلط مبحث‌ها و عدم وضوح مطالب مربوط پدید آورده است. بر پایه این پژوهش که در راستای تبیین معانی حکم ارشادی با جستجو در مباحث و زمینه­های مختلف کتب فقهی و اصولی انجام شده، اصطلاح «مولوی» یا «ارشادی» بین چند معنا و مفهوم اشتراک لفظی یافته است: 1. ارشاد به حکم وضعی، نه حکم تکلیفی مولوی؛ 2. ارشاد به حکم شرعی الهی در مقابل حکم مولوی حکومتی؛ 3. ارشاد به مصالح دنیوی بدون تأثیر اخروی؛ 4. ارشاد به درک عقل در کشف حکم شرعی؛ 5. ارشاد به بنا عقلا در فرض استقلال آن در کشف حکم شرعی و 6. بیان حکم متقدم یا متأخر از ثبوت حکم شرعی(سلسله معالیل). به‌جز اشتراک در مدلول لغوی، وجه مشترک بین این معانی منتفی است و هر یک از احکام شرعی ممکن است با توجه به یک معنا ارشادی و با توجه به معنای دیگری مولوی باشد.
کلیدواژه‌ها
ارشاد به بنای عقلا؛ ارشاد به حکم عقل؛ ارشاد به حکم وضعی؛ حکم ارشادی؛ حکم مولوی
مراجع
قرآن حکیم(ترجمه ناصر مکارم شیرازی)

  • آملى، میرزا هاشم(1406)‌، المعالم المأثورة، مقرر: محمد على اسماعیل‌پور‌، قم: ناشر:مؤلف.‌
  • اشکنانى، محمد حسین(1380)، ‏دروس فی اصول الفقه(الحلقة الثالثة)، قم: انوار الهدی‏.
  • اصفهانی، محمد حسین(1429)، ‏نهایة الدرایة فی شرح الکفایة، بیروت: موسسة آل البیتD لاحیاء التراث‏.
  • انصاری، مرتضى بن محمدامین(1383)، مطارح الأنظار، قم: مجمع الفکر الاسلامی‏.
  • بروجردى، سید حسین(1415)، ‏نهایة الأصول‏، مقرر: حسین على منتظرى، تهران: نشر تفکر.
  • ــــــــــــــــــــــــ(بی‌تا)، نهایه التقریر، مقرر: فاضل لنکرانی.
  • جناتى‌، محمد ابراهیم(بی‌تا)، منابع اجتهاد از دیدگاه مذاهب اسلامى‌.
  • حسینى روحانى، ‌سید صادق(1429)، منهاج الفقاهة‌، قم: انوار الهدى‌.
  • حسینى شیرازى، سید صادق(1426)، ‏بیان الفقه فی شرح العروة الوثقى، قم: دار الانصار.
  • ـــــــــــــــــــــــــ(1426)، بیان الفقه فی شرح العروة الوثقى‌، قم: دار الأنصار‌.
  • حسینى‌حائرى، سید کاظم(1425)، المرجعیة و القیادة‌، قم: دار التفسیر‌.
  • حکیم، محمد تقى(1418)، الأصول العامة فی الفقه المقارن‏، قم: مجمع جهانی اهل بیتD.
  • خمینى، سید روح الله(1415)، ‏انوار الهدایة فی التعلیقة على الکفایه، تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی9.
  • ـــــــــــــــــــــ‏(1410)، الرسائل‏، قم: موسسه مطبوعاتی اسماعیلیان‏.
  • ـــــــــــــــــــــ(1418)، الاجتهاد و التقلید‌، تهران: مؤسسه تنظیم ونشر آثار امام خمینى9.
  • خوانسارى، سید احمد(1405)، جامع المدارک فی شرح مختصر النافع‌، قم: مؤسسه اسماعیلیان.
  • خویى، سید ابو القاسم(1418)، فقه الشیعة، مقرر: سید محمد مهدى موسوى، قم: مؤسسه آفاق‌.
  • ـــــــــــــــــــــــــ(1418)، موسوعة الإمام الخوئی‌، قم: مؤسسة إحیاء آثار الإمام الخوئی8.
  • ــــــــــــــــــــــــــ(بی‌تا)، المستند فی شرح العروه الوثقی، مقرر: مرتضی بروجردی.
  • رحیمى، علیرضا(بی‌تا)، تأریخ الفقه و تطوراته، جمعى از بزرگان.
  • رشتى، حبیب‏الله(بی‌تا)، بدائع الأفکار، قم: موسسة آل البیتD.‏
  • روحانی، محمدصادق(1383)، زبدة الأصول‏، تهران: حدیث دل.
  • روحانى، محمد(1413)، منتقى الأصول‏، قم: دفتر آیت الله سید محمد حسینی روحانی‏.
  • سبحانى تبریزى، جعفر(1383)، أصول الفقه المقارن فیما لا نصّ فیه‏، قم: موسسه امام صادقG.
  • ـــــــــــــــــــــــــ(1419)، مصادر الفقه الإسلامی و منابعه‌، بیروت: دار الأضواء.
  • سیستانى، سید على حسینى(1414)، ‌قاعدة لا ضرر و لا ضرار، قم: دفتر آیة الله سیستانى.‌
  • ‏شبیرى‌زنجانى، سید موسى(1419)، کتاب نکاح، قم: مؤسسه پژوهشى راى‌پرداز.‌
  • صدر، سید محمد(1420)، ماوراء الفقه، بیروت: دارالاضواء.
  • صدر، سید محمد باقر(1408)‌، بحوث فی شرح العروة الوثقى‌، قم: مجمع الشهید آیة الله الصدر العلمی‌.‌
  • ــــــــــــــــــــــــ(1408)، مباحث الأصول، ‏ قم: مطبعة مرکز النشر- مکتب الإعلام الإسلامى‏.
  • ـــــــــــــــــــــــــ(1417)، بحوث فی علم الأصول‏، مقررحسن عبد الساتر، بیروت: الدار الاسلامیه‏.
  • ـــــــــــــــــــــــــ(1423)، دروس فی علم الأصول، قم: مجمع الفکر الاسلامی‏.
  • طباطبایى، محمدحسین(1429)، ‏حاشیة الکفایة، قم: بنیاد علمی و فکری علامه طباطبایی‏.
  • عراقى نجفى، عبد النبى(بی‌تا)، ‏التقریرات المسمى بالمحاکمات بین الأعلام‏، قم: چاپخانه قم.
  • عراقى، ضیاءالدین(1411)، منهاج الأصول‏، مقرر: محمدابراهیم‏ کرباسى، بیروت: دار البلاغة.
  • علیدوست، ابوالقاسم(1391)، فقه و عقل، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
  • فاضل موحدى لنکرانى، محمد(بی‌تا)، اصول فقه شیعه‏، قم: مرکز فقهی ائمه اطهارD.
  • ــــــــــــــــــــــــــــــــ(1430)، دراسات فی الأصول‏، قم: مرکز فقه الائمه الاطهارD.
  • فخلعی، محمدتقی(1389)، مطالعات اسلامی(فقه و اصول).
  • فشارکى، محمدباقر(1413)، الرسائل الفشارکیة، قم: موسسه النشر الاسلامی.
  • قدردان قراملکی، محمدحسن(1389)، درباره پیامبر اعظم(ص)، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
  • کلینی، محمد بن یعقوب(1429)، الکافی(ط- دار الحدیث)، قم: دار الحدیث.
  • محمدى، على(1385)، شرح کفایة الأصول، قم: الامام الحسن بن علیG.‏
  • ــــــــــــــــ(1387)، شرح اصول فقه، قم: دار الفکر.
  • مشکینى اردبیلى، على(1349)، الرسائل الجدیدة و الفرائد الحدیثة، قم: مطبعه پیروز‏.
  • ــــــــــــــــــــــــ(1374)، اصطلاحات الاصول و معظم ابحاثها، قم: الهادی.
  • مصطفوى، سید محمد کاظم(1421)‌، مائة قاعدة فقهیة‌، قم: دفتر انتشارات اسلامى‌‌.
  • مکارم شیرازی، ناصر(1425)، أنوار الفقاهة‌، قم: انتشارات مدرسة الإمام علیG.‌
  • ـــــــــــــــــــــــ(1428)، انوار الأصول‏، مقرر: احمد قدسی، قم: مدرسه الامام علیG‏.
  • ـــــــــــــــــــــــ(1427)، دائرة المعارف فقه مقارن‌، قم: انتشارات مدرسه امام علىG.
  • ملکى‌ میانجى، محمد باقر(1400)، بدائع الکلام فی تفسیر آیات الأحکام‌، بیروت: مؤسسة الوفاء.
  • منتظرى، حسین على(1409)، دراسات فی ولایة الفقیه و فقه الدولة الإسلامیة‌، قم: نشر تفکر.
  • منصورى، ایاد(1427)، البیان المفید فی شرح الحلقة الثالثة ‏، قم: حسنینC‏.
  • موسوى بجنوردى، محمد(1379)، علم اصول‏، تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی9.‏
  • نائینى، محمد حسین(1352)، أجود التقریرات، ‏ مقرر: ابوالقاسم خویى، قم: مطبعه العرفان‏.
  • هاشمى‌شاهرودى، سید محمود(1423)، موسوعة الفقه الإسلامی طبقا لمذهب أهل البیتD‌، جمعى از پژوهشگران، قم: مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامى.
  • ـــــــــــــــــــــــــــــــــ(1426)، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیتD‌، جمعى از پژوهشگران، قم: مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامى بر مذهب اهل بیت.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 212
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 249


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب