فهرست نشریات

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات118
تعداد شماره‌ها1,255
تعداد مقالات9,395
تعداد مشاهده مقاله2,660,025
تعداد دریافت فایل اصل مقاله1,486,756
مهمان نواز, محمود, نوری, جعفر. (1401). بررسی و تحلیل اندیشه تقدیرگرایی در تاریخ عالم‌آرای عباسی. مطالعات فلسفی کلامی, 16(39), 36-64. doi: 10.22034/skh.2022.13569.1307
محمود مهمان نواز; جعفر نوری. "بررسی و تحلیل اندیشه تقدیرگرایی در تاریخ عالم‌آرای عباسی". مطالعات فلسفی کلامی, 16, 39, 1401, 36-64. doi: 10.22034/skh.2022.13569.1307
مهمان نواز, محمود, نوری, جعفر. (1401). 'بررسی و تحلیل اندیشه تقدیرگرایی در تاریخ عالم‌آرای عباسی', مطالعات فلسفی کلامی, 16(39), pp. 36-64. doi: 10.22034/skh.2022.13569.1307
مهمان نواز, محمود, نوری, جعفر. بررسی و تحلیل اندیشه تقدیرگرایی در تاریخ عالم‌آرای عباسی. مطالعات فلسفی کلامی, 1401; 16(39): 36-64. doi: 10.22034/skh.2022.13569.1307

بررسی و تحلیل اندیشه تقدیرگرایی در تاریخ عالم‌آرای عباسی

مجله سخن تاریخ
دوره 16، شماره 39، مهر 1401، صفحه 36-64    اصل مقاله (708.29 K)
نوع مقاله: علمی پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/skh.2022.13569.1307
نویسندگان
محمود مهمان نواز* 1؛ جعفر نوری2
1گروه تاریخ ، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه یاسوج، ایران
2گروه ایرانشناسی دانشکده علوم انسانی دانشگاه میبد، ایران
چکیده
این پژوهش بر آن است که اندیشه تقدیرگرایی را به عنوان یکی از ویژگی‌های تاریخ‌نگاری اسکندربیگ منشی ترکمان در "تاریخ عالم‌آرای عباسی" مورد بررسی قرار دهد. یافته‌های این تحقیق نشان می‌دهد که اندیشه تقدیرگرایی یکی از مهمترین محورهای نگارش عالم‌آرای عباسی بوده، به گونه‌ای که اسکندربیگ در همه روایت‌های تاریخی، مشی تقدیرگرایانه را حفظ و به آن پایبند بوده است. او در هیچ زمینه‌ای خود را ملزم به ارائه تبیین‌ها و تحلیل‌های عقلانی ندانسته و بویژه در زمینه اخبار منفی، خط سیر تقدیرگرایی را دنبال نموده و با استفاده از آن به توجیه ناکامی‌ها پرداخته است. میزان تقدیرگرایی در متن تاریخ عالم‌آرا بسته به شرایط سیاسی کم و زیاد می‌شد و به طور متوسط این میزان در فاصله سالهای مرگ شاه‌ طهماسب(984 -930 ق) تا به اوج رسیدن قدرت شاه‌‌عباس، بیشتر از دیگر مقاطع بوده است. به سبب ماهیت موضوع مورد پژوهش، روش تحقیق توصیفی- تحلیلی می‌باشد. اندیشه تقدیرگرایانه کاربرد مشروعیت‌بخشی به حکومت صفویان نیز داشته و در همین راستا ترکمان از تعابیری چون اقبال شاهی و بخت شاهانه بهره برده است. در واقع می‌توان عنوان نمود که هدف نهایی توسل به اندیشه تقدیرگرایانه ایجاد مشروعیت در اقدامات شاهِ صفوی و حکومت صفویان بوده است. به هر روی تمام جنبه‌ها و ویژگی‌های تاریخ‌نگاری ترکمان مسئله این پژوهش نبوده و تمرکز بر جایگاه اندیشه تقدیرگرایانه در نگارش تاریخ عالم‌آرای عباسی بوده است.
کلیدواژه‌ها
اسکندربیگ منشی ترکمان؛ تاریخ عالم‌آرای عباسی؛ تقدیرگرایی؛ مشیت الهی؛ تاریخ‌نگاری
مراجع
  • -قرآن کریم.
  • -ابن اثیر،(1371)، تاریخ کامل بزرگ اسلام و ایران، ترجمه‏ عباس خلیلى و ابو القاسم حالت‏، ج1،تهران: مؤسسه مطبوعات علمى.
  • -ابن­طقطقی،محمدبن­علی،(1390)،تاریخ فخری، ترجمه محمدوحیدگلپایگانی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ پنجم.
  • -آرام،محمدباقر،(1393)،اندیشه تاریخ­نگاری عصرصفوی،تهران:امیرکبیر،چاپ دوم.
  • -بیهقی، ابوالفضل،(1383)، تاریخ بیهقی، تصحیح علی­اکبر فیاض،ج5 و 8 و9، مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد،چاپ چهارم.
  • -ترکمان،اسکندربیگ،(1382)،تاریخ عالم­آرای­عباسی،تصحیح ایرج افشار،ج1و2و3 ، تهران:امیرکبیر،چاپ سوم.
  • -ثعالبی نیشابوری، عبدالملک،(1368)، تاریخ ثعالبی،ترجمه محمد فضائلی،تهران: نشر نقره.
  • -جوینى، علاءالدین عطاملک،(1385)، تاریخ جهانگشاى جوینى‏، مصحح محمد قزوینى و سید شاهرخ موسویان‏، تهران: انتشارات دستان.
  • -چایلد،وبرگوردن،(1355)،تاریخ،ترجمه سعیدمحمدیان،تهران:امیرکبیر.
  • -حسن­زاده،اسماعیل،(1380)،«اندیشه مشیت­الهی درتاریخ­نگاری اسلامی»،تاریخ اسلام،2 (1)،133-166.
  • -رابینسون،چیس اف،(1392)،تاریخ­نگاری اسلامی،ترجمه محسن الویری،تهران:سمت.
  • -رازنهان،محمدحسن؛ شیردل، تقی،(1396)،«بازتاب تقدیرگرایی و مولفه­های آن در سفرنامه­های عصرصفوی»، تاریخ فرهنگ وتمدن اسلامی،8 (29)، 119-143.
  • -رضوی،سیدابوالفضل؛ صلاح، مهدی،(1395)،«تاملی برجایگاه رویکردجهانی درتاریخ­نگاری اسلامی»،تاریخ­نگری وتاریخ­نگاری دانشگاه الزهرا(س)، 26(18)پیاپی(103)، 25-42.
  • -زرین­کوب،عبدالحسین،(1375)،تاریخ درترازو،تهران:امیرکبیر، چاپ چهارم.
  • -زنز،آر.سی،(1384)،زروان یا معماری زرتشتی­گری، ترجمه تیمور قادری،تهران:امیرکبیر.
  • -ساثگیت،بورلی،(1379)،تاریخ چیست و چرا،ترجمه رویا منجم، تهران:نگاه سبز.
  • -ساروخانی،باقر،(1375)،مقدمه­ای بر دایره­المعارف علوم اجتماعی، تهران: انتشارات کیهان.
  • -ستوده­فر،مهدی ودیگران،(1397)،«تحلیلی جامعه­شناختی بر خرافه­گرایی دینی در عصر مرشدشاهان صفوی»،جامعه­شناسی کاربردی، 29(71)، 139-156.
  • -سرخیل،فاطمه،(1390)،«درآمدی بر روش و بینش تاریخی اسکندربیگ منشی ترکمان در عالم­آرای عباسی»، تاریخ­اسلام، 12(46-45)، 89-115.
  • -سلیمانی،لیلا؛ الویری،محسن(1398)، «تبیین جایگاه مشیت الهی در آثار مورخان قرن سوم تا ششم هجری»، مطالعات تاریخی جهان اسلام،7(14)، 95-126.
  • -سلیمانی­یان،مسلم،(1398)،«تحلیل مقایسه­ای مولفه­های تاریخ­نگاری در تاریخ دیاربکریه و عالم­آرای امینی باتکیه برتقدیرگرایی»،تاریخ­نگری وتاریخ­نگاری دانشگاه الزهرا(س)، 29 (23)پیاپی(108)،185-210.
  • -سیوری،راجر،(1394)، ایران عصرصفوی،ترجمه کامبیزعزیزی،تهران:نشرمرکز،چاپ بیست و پنجم.
  • -شاردن،ژان،(1372)،سفرنامه شاردن،ترجمه اقبال یغمائی، جلددوم،تهران:توس.
  • -شجاعی،جواد،(1388)،«تقدیرگرایی عامیانه ریشه­ها و پیامدها»،پژوهشنامه،(41)، 153-180.
  • شورمیج،محمد،(1393)،«روش و بینش تاریخ‌نگاری اسکندربیگ منشی در عالم‌آرای عباسی با تکیه بر وقایع گیلان»،تاریخ­نگری وتاریخ­نگاری دانشگاه الزهرا(س)، 24(14)پیاپی(99)، 79-100.
  • -شرفی،محبوبه،(1392)،«بازتاب اندیشه مشیت­الهی در تاریخ­نگاری عصرایلخانی»،جستارهای­تاریخی،4(2)، 69-91.
  • طبرى، محمد بن جریر،(1375)، تاریخ طبری، ترجمه ابو القاسم پاینده‏، ج4و5و6و7و8و9،تهران: اساطیر،چاپ پنجم.
  • -طهماسبی، ساسان،(1394)، «تقدس و قدرت در دوره صفویه (جایگاه قدسی پادشاهان صفوی)»، فصلنامه شیعه شناسی، 13(51)،65-85.
  • -کرمی،محمدحسین،(1382)،«تقدیروسرنوشت درادبیات­فارسی و تاثیر آن برفرهنگ مردم ایران»،مجله دانشکده ادبیات وعلوم­انسانی دانشگاه تهران،55-54(169-168)، 129-150.
  • -کشفی،عبدالرسول؛ طایفه­رستمی، متین،(1394)،«بررسی تطبیقی دیدگاه علامه طباطبایی و ویلیام کریگ در باب مسئله«تقدیرگرایی الاهیاتی»،حکمت معاصر ،6(3)، 75-100.
  • -کوئین،شعله،(1392)،«تاریخنگاری در دوره صفویه»،ترجمه خسروخواجه­نوری،پیام­بهارستان ،6(21)، 370-381.
  • -مسعودی، علی بن حسین،(1374)،مروج الذهب، ترجمه ابوالقاسم پاینده، ج2، تهران: انتشارات علمی فرهنگی،چاپ پنجم
  • -نیازی،محسن؛ شفائی­مقدم، الهام،(1393)،«بررسی عوامل موثربرمیزان تقدیرگرایی زنان»،جامعه پژوهی فرهنگی 5(1)، 123- 147.
  • -واعظ­شهزستانی،نفیسه،(1382)،«نقد وارزیابی تاریخ­نگاری اسکندربیگ­منشی»،کتاب ماه تاریخ و جغرافیا،(69-68)، 92-105 .
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 675
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 165


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب