اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات121
تعداد شماره‌ها1,318
تعداد مقالات9,904
تعداد مشاهده مقاله2,917,026
تعداد دریافت فایل اصل مقاله1,629,556
کریمی, فاطمه, نگارش, حمید, واسعی, هادی. (1401). بازشناسی مفهوم قوامیت مرد بر زن با خوانشی جدید از آیات 19 و 34 سوره نساء. مطالعات فلسفی کلامی, 10(2), 9-29. doi: 10.22034/pzk.2022.7022
فاطمه کریمی; حمید نگارش; هادی واسعی. "بازشناسی مفهوم قوامیت مرد بر زن با خوانشی جدید از آیات 19 و 34 سوره نساء". مطالعات فلسفی کلامی, 10, 2, 1401, 9-29. doi: 10.22034/pzk.2022.7022
کریمی, فاطمه, نگارش, حمید, واسعی, هادی. (1401). 'بازشناسی مفهوم قوامیت مرد بر زن با خوانشی جدید از آیات 19 و 34 سوره نساء', مطالعات فلسفی کلامی, 10(2), pp. 9-29. doi: 10.22034/pzk.2022.7022
کریمی, فاطمه, نگارش, حمید, واسعی, هادی. بازشناسی مفهوم قوامیت مرد بر زن با خوانشی جدید از آیات 19 و 34 سوره نساء. مطالعات فلسفی کلامی, 1401; 10(2): 9-29. doi: 10.22034/pzk.2022.7022

بازشناسی مفهوم قوامیت مرد بر زن با خوانشی جدید از آیات 19 و 34 سوره نساء

پژوهشنامه اسلامی زنان‌ و‌ خانواده
دوره 10، شماره 2 - شماره پیاپی 27، تیر 1401، صفحه 9-29    اصل مقاله (521.2 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/pzk.2022.7022
نویسندگان
فاطمه کریمی1؛ حمید نگارش* 2؛ هادی واسعی3
1دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث،‌‌‌‌ گروه علوم قرآن و حدیث واحد همدان،‌‌‌‌ دانشگاه آزاد اسلامی،‌‌‌‌ همدان،‌‌‌‌ ایران.
2دانشیار گروه کلام اسلامی،‌‌‌‌ پژوهشگاه امام صادق(ع)،‌‌‌‌ قم،‌‌‌‌ ایران/ ریاست پژوهشگاه امام صادق(ع)،‌‌‌‌ قم،‌‌‌‌ ایران. (نویسنده مسئول)
3استادیار گروه فلسفه،‌‌‌‌ واحد قم،‌‌‌‌ دانشگاه آزاد اسلامی،‌‌‌‌ قم،‌‌‌‌ ایران.
چکیده
پژوهش حاضر با هدف بازشناسی مفهوم قوامیت مرد بر زن با خوانشی جدید از آیات 19 و 34 سوره نساء به‌شیوه توصیفی- اسنادی انجام شد. بدین‌منظور کلیه آثار علمی مکتوب به‌ویژه کتب تفسیر از سده دوم هجری-قمری تا کنون مورد بررسی قرار گرفت. با بررسی‌های انجام شده،‌‌‌‌ مطالعه‌ای که به‌طور مستقل موضوع پژوهش حاضر در آن بررسی شده‌باشد،‌‌‌‌ یافت نشد. نتایج نشان داد که نوع فهم مسئولیت مهم قوامیت مرد بر زن در سده‌های مختلف،‌‌‌‌ دیدگاه‌های متفاوتی را در تفاسیر پدید آورده است. بررسی دیدگاه بعضی از مفسرین پیشین تا قرن سیزدهم هجری،‌‌‌‌ نشان‌دهنده نوعی تحکم و تسلط مرد بر زن است که سوء‌استفاده از این تعابیر در روابط همسران چالش ایجاد کرده و با معاشرت به‌معروف در تقابل است. از قرن چهاردهم تعابیر قوامیت مرد بر زن تحول و تجدد قابل توجهی پیدا کرده‌است؛ نگاه مفسرانی همچون سید قطب،‌‌‌‌ علامه طباطبایی،‌‌‌‌ آیت‌الله مکارم شیرازی،‌‌‌‌ آیت‌الله جوادی آملی و غیره با محوریت حق معاشرت‌به‌معروف در چگونگی قوامیت مرد بر زن،‌‌‌‌ ضمن انعطاف بخشیدن به مفهوم قوامیت،‌‌‌‌ کانون خانواده را از هرگونه تعابیر تحکمی دور نموده و تعابیری همچون خدمتگزاری،‌‌‌‌ حمایت،‌‌‌‌ سرپرستی،‌‌‌‌ حراست و نظارت را جایگزین آن نموده است.
کلیدواژه‌ها
قوامیت مرد بر زن؛ ‌‌‌‌ تحکم مرد بر زن؛ ‌‌‌‌ معاشرت‌به‌معروف؛ ‌‌‌‌ سوره نساء
مراجع
* قرآن کریم (1382). مترجم: الهی قمشه‌ای، مهدی. قم: نگارش

  1. ابن نجیم ‌‌‌‌‌بن ابراهیم‌‌‌‌ (1403هـ.ق). الاشباح و النظائر. دمشق: بی‌نا.
  2. ابن‌جزی غرناطی،‌‌‌‌ محمدبن احمد (1416هـ.ق). کتاب التسهیل لعلوم التنزیل. بیروت: شرکت دار‌الرقم.
  3. ابن‌عاشور،‌‌‌‌ محمد‌بن طاهر (بی‌تا). التحریر و التنویر. بی‌جا: بی‌نا.
  4. ابن‌عجیبه،‌‌‌‌ احمدبن محمد (1419هـ.ق). البحر المدید فی تفسیر القرآن المجید. قاهره: دکتر حسن عباس زکی.
  5. ابن‌فهد حلى،‌‌‌‌ احمدبن محمد (1375). آیین بندگى و نیایش (ترجمه عدة الداعی). مترجم: غفاری ساروی،‌‌‌‌ حسین. قم: بنیاد معارف اسلامی.
  6. ابن‌کثیر دمشقی،‌‌‌‌ اسماعیل‌بن عمرو (1419هـ.ق). تفسیر القرآن العظیم. بیروت: دار‌الکتب العلمیه.
  7. ابن‌منظور،‌‌‌‌ جمال‌الدین محمد‌بن مکرم الافریقی المصری (2000). لسان العرب. بیروت: دار‌صادر.
  8. آلوسی،‌‌‌‌ سید محمود (1415هـ.ق). روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم. بیروت: دار‌احیاء الکتب العلمیه.
  9. بلخی،‌‌‌‌ مقاتل‌بن سلیمان (1423هـ.ق). تفسیر مقاتل‌بن سلیمان. بیروت: دار‌احیاء التراث.
  10. بیضاوی،‌‌‌‌ عبدالله‌بن عمر (1418هـ.ق). انوار التنزیل و اسرار التأویل. بیروت: دار‌احیاء التراث العربی.
  11. ترسلی،‌‌‌‌ زهرا (1382). حقوق غیر مالی زن در خانواده. نشریه فقه و حقوق خانواده، 29،‌‌‌‌ 83- 115.
  12. ثقفی تهرانی،‌‌‌‌ محمد (1398). روان جاوید. تهران: انتشارات برهان.
  13. جصاص،‌‌‌‌ احمد‌بن علی (1405هـ.ق). احکام القرآن. بیروت: دار‌احیاء التراث العربی.
  14. جوادی آملی،‌‌‌‌ عبدالله (1386). زن در آیینه جلال و جمال. محقق: لطیفی،‌‌‌‌ محمود. قم: نشر اسراء.
  15. جوادی آملی،‌‌‌‌ عبدالله (1388). تسنیم. قم: اسراء.
  16. حائری تهرانی،‌‌‌‌ میرسید علی (1377). مقتنیات الدرر و ملتقطات الثمر. تهران: دار‌الکتب السلامیه.
  17. حرعاملى،‌‌‌‌ محمدبن حسن (1409هـ.ق). تفصیل وسائل الشیعه الى تحصیل مسائل الشریعه. قم: مؤسسه آل‌البیت(ع).
  18. حسینی زبیدی،‌‌‌‌ محمدمرتضی (1414هـ.ق). تاج العروس من جواهر القاموس. محقق و مصحح: هلالی،‌‌‌‌ علی.،‌‌‌‌ و سیری،‌‌‌‌ علی. بیروت: دار‌الفکر.
  19. حسینی شاه عبدالعظیمی،‌‌‌‌ حسین‌بن احمد (1363). تفسیر اثنا عشری. تهران: انتشارات میقات.
  20. حسینی شیرازی،‌‌‌‌ سیدمحمد (1423هـ.ق). تبیین القرآن. بیروت: دار‌العلوم.
  21. حکمت‌‌نیا،‌‌‌‌ محمود (1388). فلسفه حقوق خانواده،‌‌‌‌ اصول و قواعد. تهران:‌ نشر شورای فرهنگی اجتماعی زنان.
  22. خسروانی،‌‌‌‌ علیرضا (1390). تفسیر خسروی. تهران: انتشارات اسلامیه.
  23. خطیب،‌‌‌‌ عبدالکریم (بی‌تا). التفسیر القرآنی للقرآن. بی‌جا: بی‌نا.
  24. دخیل،‌‌‌‌ علی‌بن محمدعلی (1422هـ.ق). الوجیز فی تفسیر الکتاب العزیز. بیروت: دار‌التعارف للمطبوعات.
  25. دروزه،‌‌‌‌ محمد عزت (1383). التفسیر الحدیث. قاهره: دار‌احیاء الکتب العربیه.
  26. رشیدالدین میبدی،‌‌‌‌ احمدبن ابی‌سعد (1371). کشف الاسرار و عده الابرار. تهران: انتشارات امیر کبیر.
  27. رشیدرضا،‌‌‌‌ محمد (بی‌تا). تفسیر القرآن الحکیم (تفسیر المنار). بیروت: دار‌المعرفه.
  28. زحیلی،‌‌‌‌ وهبه (1418هـ.ق). التفسیر المنیر فی العقیده و الشریعه و المنهج. بیروت: دار‌الفکر المعاصر.
  29. زحیلی،‌‌‌‌ وهبه (1422هـ.ق). تفسیر الوسیط. دمشق: دار‌الفکر.
  30. زمخشری،‌‌‌‌ محمود‌بن عمر (1407هـ.ق). الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل. بیروت: دار‌الکتاب العربی.
  31. سمرقندی،‌‌‌‌ نصربن محمد‌بن احمد (بی‌تا). بحرالعلوم. بی‌جا: بی‌نا.
  32. سیوطی،‌‌‌‌ جلال‌‌الدین.،‌‌‌‌ و محلی،‌‌‌‌ جلال‌‌الدین (1416هـ.ق). تفسیر جلالین. بیروت: مؤسسه النور للمطبوعات.
  33. شبر،‌‌‌‌ سید عبدالله (1407هـ.ق). الجوهر الثمین فی تفسیر الکتاب المبین. کویت: مکتبه الألفین.
  34. شوکانی،‌‌‌‌ محمد‌بن علی (1414هـ.ق). فتح القدیر. دمشق: دار‌ابن‌کثیر.
  35. شیبانی،‌‌‌‌ محمد‌بن حسن (1413هـ.ق). نهج البیان عن کشف معانی القرآن. تهران: بنیاد دایره المعارف اسلامی.
  36. صادقی تهرانی،‌‌‌‌ محمد (1419هـ.ق). البلاغ فی تفسیر القرآن بالقرآن. قم: مؤلف.
  37. طباطبایی،‌‌‌‌ سید محمد حسین (1374). تفسیر المیزان. مترجم: موسوی همدانی،‌‌‌‌ سید محمد باقر. قم: دفتر نشر انتشارات اسلامی.
  38. طبرسی،‌‌‌‌ فضل‌بن حسن (1377). تفسیر جوامع الجامع. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
  39. طبری کیاهراسی،‌‌‌‌ ابوالحسن علی‌بن محمد (1405هـ.ق). احکام القرآن. بیروت: دار‌الکتب العلمیه.
  40. طبری،‌‌‌‌ ابو‌جعفر محمد‌بن جریر (1412هـ.ق). جامع البیان فی تفسیر القرآن. بیروت: دار‌المعرفه.
  41. طوسی،‌‌‌‌ محمد‌بن حسن(بی‌تا).  التبیان فی تفسیر القرآن. بیروت: دار‌احیاء التراث العربی.
  42. طیب،‌‌‌‌ سید عبدالحسین (1378). اطیب البیان فی تفسیر القرآن. تهران: انتشارات اسلام.
  43. فخرالدین رازی،‌‌‌‌ ابوعبدالله محمد‌بن عمر (1420هـ.ق). مفاتیح الغیب. بیروت: دار‌احیاء التراث العربی.
  44. فضل‌‌الله،‌‌‌‌ سیدمحمد حسین (1419هـ.ق). تفسیر من وحی القرآن. بیروت: دار‌الملاک للطباعه و النشر.
  45. فیض کاشانی،‌‌‌‌ ملا محسن (1415هـ.ق). تفسیر الصافی. تهران: انتشارات الصدر.
  46. قاسمی،‌‌‌‌ محمد جمال‌‌الدین (1418هـ.ق). محاسن التأویل. بیروت: دار‌الکتب العلمیه.
  47. قبانجی،‌‌‌‌ احمد (2009). المرأه المفاهیم و الحقوق (قراء جدیده لقضایا المرأه فی الخطاب الدینی). بیروت: مؤسسه الانتشار العربی.
  48. قربان‌‌نیا،‌‌‌‌ ناصر (1392). تأمل در فقه. تهران: نشر میزان.
  49. قربان‌‌نیا،‌‌‌‌ ناصر.،‌‌‌‌ و حافظی،‌‌‌‌ معصومه (1388). بررسی اصل معاشرت‌به‌معروف میان همسران ازمنظر قرآن. نشریه بانوان شیعه، 20(6)، 97-118.
  50. ‌قطب،‌‌‌‌ سید‌بن ابراهیم شاذلی (1412هـ.ق). فی ظلال القرآن. بیروت: دار‌الشروق.
  51. قمی مشهدی،‌‌‌‌ محمد‌بن محمدرضا (1368). تفسیر کنز الدقائق بحر الغرائب. تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت ارشاد اسلامی.
  52. کلینی،‌‌‌‌ محمد‌بن یعقوب (1407هـ.ق). الکافی. محقق و مصحح: غفاری،‌‌‌‌ علی‌اکبر. تهران: دار‌الکتب الاسلامیه.
  53. گنابادی،‌‌‌‌ سلطان‌محمد (1408). تفسیر بیان السعاده فی مقامات العباده. بیروت: مؤسسه الاعلمی للمطبوعات.
  54. لبیبی،‌‌‌‌ محمد مهدی (1393). خانواده در قرن بیست و یکم: از نگاه جامعه‌شناسان ایرانی و غربی. تهران: نشر علم.
  55. مکارم شیرازی،‌‌‌‌ ناصر (1374). تفسیر نمونه. تهران: دار‌الکتب الاسلامیه.
  56. نخجوانی،‌‌‌‌ نعمت‌‌الله‌بن محمود (1999). الفواتح الالهیه و المفاتح الغیبیه. مصر: دار‌رکابی‌ للنشر.
  57. نووی جاوی،‌‌‌‌ محمد‌بن عمر (1417هـ.ق). مراح لبید لکشف معنی القرآن المجید. بیروت: دار‌الکتب العلمیه.
  58. نیشابوری،‌‌‌‌ نظام‌الملک حسن‌بن محمد (1416هـ.ق). تفسیر غرائب القرآن و رغائب الفرقان. بیروت: دار‌الکتب العلمیه.
  59. هدایت‌‌نیا،‌‌‌‌ فرج‌‌الله (1386). فلسفه حقوق خانواده. تهران: روابط عمومی شورای فرهنگی- اجتماعی زنان.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 287
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 273


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب