اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات121
تعداد شماره‌ها1,318
تعداد مقالات9,904
تعداد مشاهده مقاله2,917,027
تعداد دریافت فایل اصل مقاله1,629,556
رحمان ستایش, محمدکاظم, براتی, اشرف. (1401). رویکرد دانشیان مکتب حدیثی ری به جریان مفضل بن عمر جعفی. مطالعات فلسفی کلامی, 9(16), 181-206. doi: 10.22034/pht.2022.7164
محمدکاظم رحمان ستایش; اشرف براتی. "رویکرد دانشیان مکتب حدیثی ری به جریان مفضل بن عمر جعفی". مطالعات فلسفی کلامی, 9, 16, 1401, 181-206. doi: 10.22034/pht.2022.7164
رحمان ستایش, محمدکاظم, براتی, اشرف. (1401). 'رویکرد دانشیان مکتب حدیثی ری به جریان مفضل بن عمر جعفی', مطالعات فلسفی کلامی, 9(16), pp. 181-206. doi: 10.22034/pht.2022.7164
رحمان ستایش, محمدکاظم, براتی, اشرف. رویکرد دانشیان مکتب حدیثی ری به جریان مفضل بن عمر جعفی. مطالعات فلسفی کلامی, 1401; 9(16): 181-206. doi: 10.22034/pht.2022.7164

رویکرد دانشیان مکتب حدیثی ری به جریان مفضل بن عمر جعفی

پژوهشنامه علوم حدیث تطبیقی
دوره 9، شماره 16، شهریور 1401، صفحه 181-206    اصل مقاله (619.78 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/pht.2022.7164
نویسندگان
محمدکاظم رحمان ستایش1؛ اشرف براتی* 2
1دانشیار و عضو هیأت علمی گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه قم، قم، ایران
2کارشناس ارشد علوم حدیث دانشگاه قم
چکیده
مفضل بن عمر یکی از اصحاب برجسته ائمهb است. وی از شخصیت‌‌های تأثیرگذار در جریان‌‌های درون‌مذهبی سده‌‌های نخستین بود. با مهاجرت برخی از محدثان از عراق به ایران،‌‌اندیشه‌‌های حدیثی طیف مفضل بن عمر نیز به مکاتب حدیثی ایران منتقل شد. دانشیان ری که گروهی از محدثان و اصحاب ائمهb ساکن ری یا محدثان مهاجر از دیگر شهرها بودند با جریان مفضل بن عمر ارتباط برقرار کردند که تأثیر این ارتباط در نشر و ضبط تراث حدیثی امامیه از اهمیت بسیاری برخوردار است. بر این اساس، پژوهش حاضر به رویکرد دانشیان مکتب حدیثی ری در تعامل و ارتباط با جریان مفضل بن عمر جعفی و آثار ایشان می‌پردازد. روش پژوهش با توجه به شناخت تاریخ‌‌اندیشه و تحلیل رویکرد دانشیان مکتب ری در تحلیل رجالی، مؤلفه‌‌ای و جریانی است. بر اساس تحقیقات انجام‌شده، برخورد دانشیان مکاتب حدیثی قم و بغداد با جریان مفضل بن عمر به شیوۀ طرد، اتهام به غلو و تفویض بوده، اما دانشیان مکتب حدیثی ری برخلاف دیگر مکاتب، با‌‌اندیشه اعتدالی، نه‌تنها وابستگان به جریان مفضل بن عمر را در ری پذیرفتند، بلکه به نشر روایات بسیاری از این طیف پرداختند و این ارتباط تا آنجا پیش رفت که بزرگان و ثقات ری، روایات زیادی از ایشان در تألیفات خویش گنجاندند و همین امر باعث جرح برخی از دانشیان ری توسط رجالیان مکاتب دیگر شد.
 
کلیدواژه‌ها
‌‌اندیشۀ حدیثی؛ مکتب حدیثی ری؛ جریان حدیثی؛ راویان ری
مراجع
  1. قرآن کریم، ترجمه: ابوالفضل بهرام‌پور، تهران: مؤسسه نشر شهر، 1388ش.
  2. ابن‌بابویه، محمد بن علی، التوحید، قم‏: جامعه مدرسین‏، 1398ق.
  3. ابن‌بابویه، محمد بن علی، محقق‌‌/مصحح: غفاری، علی‌اکبر، الخصال، قم: جامعه مدرسین‏، 1362ش‏.
  4. ابن‌بابویه، محمد بن علی، محقق‌‌/مصحح: غفاری، علی‌اکبر، من لایحضر الفقیه، قم: دفتر انتشارات اسلا‌‌می‌وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ دوم، 1413ق‏.
  5. ابن‌بابویه، محمد بن علی، محقق‌/مصحح: غفاری، علی‌اکبر، کمال‌الدین و تمام النعمة، تهران‏: اسلامیه‏، چاپ دوم، 1395ق.
  6. ابن‌حجر عسقلانی، احمد بن علی، محق‌: دائرة المعارف النظامیة، لسان المیزان، بیروت: مؤسسة علمی ‌للمطبوعات، 1390ق/1971م.
  7. ابن‌غضائری، احمد بن حسین‏، الرجال، قم‏: مؤسسۀ علمی ‌فرهنگی دارالحدیث، 1422ق.‏
  8. اربلی، علی بن عیسی، محقق‌‌/مصحح: رسولی محلاتی، سید هاشم‏، کشف الغمة فی معرفة الأئمة، تبریز: 1381ق.
  9. اسدی جزائری، عبدالنبی بن سعدالدین، تحقیق: مؤسسه هدایة لاحیاء التراث، حاوی الاقوال فی معرفة الرجال، قم: مؤسسة هدایة لاحیاء التراث، بی‌تا.
  10. اشعری، سعد بن عبدالله، مصحح: مشکور، محمدجواد، المقالات و الفرق، تهران: شرکت انتشارات علمی ‌و فرهنگی، 1360ش.
  11. امین عاملی، محسن، اعیان الشیعة، بیروت: دارالتعارف للمطبوعات، 1403ق.
  12. بحرانی اصفهانی، عبدالله بن نورالله، محقق‌‌/مصحح: موحد ابطحی اصفهانی، محمدباقر، عوالم العلوم و المعارف والأحوال - الإمام علی بن ابی‌طالبg، قم: مؤسسة الإمام المهدی ‌f، چاپ دوم، 1382ش.
  13. برقی، احمد بن محمد بن خالد، محقق‌‌/مصحح: محدث، جلال‌الدین، المحاسن، قم‏: دارالکتب الإسلامیة، چاپ دوم‏، 1371ق‏.
  14. بهبودی، محمدباقر، معرفة الحدیث، بی‌‌جا، انتشارات علمی ‌و فرهنگی وابسته به وزارت فرهنگ و آموزش عالی، 1362ش.
  15. تبریزی نجفی، محمّد طه نجف، إتقان المقال فی احوال الرجال، ایران: طبع ایران، بی‌‌تا.
  16. جعفریان، رسول، تاریخ گسترش تشیع در ری، قم: آستان مقدس حضرت عبدالعظیم، 1371ش.
  17. جلالی، مهدی، رباطی، سمانه، «بررسی روش تطبیقی ابن‌غضائری، شیخ طوسی و نجاشی در تعامل با راویان غیر امامی»، فصلنامه، علمی ‌- پژوهشی، علوم حدیث، شماره 79، 1395ش.
  18. حر عاملی، محمد بن حسن، محقق‌‌/مصحح: مؤسسة آل البیتb، وسائل الشیعة الی تحصیل مسائل الشریعة‏‏، قم‏: مؤسسة آل البیت علیهم‌السلام، 1409ق‏.
  19. حسین‌پوری، امین، حدیث ضعیف (نگاهی به رویکرد قدمای شیعه)، قم: سازمان چاپ و نشر دارالحدیث، 1393ش.
  20. حلی، ابن‌داود، رجال ابن‌داود، تهران: انتشارات دانشگاه، 1383ق‏.
  21. حلی، حسن بن یوسف، رجال العلامة الحلی‏، قم‏: دارالذخائر، 1411ق.
  22. حموی، یاقوت بن عبدالله‏، معجم البلدان، بیروت‏‏: دار صادر، چاپ دوم، 1995م.
  23. خزاز رازی، علی بن محمد، محقق‌/مصحح: حسینی کوه کمری، عبداللطیف، کفایة الاثر فی النصّ علی الائمة الاثنی عشر، قم: بیدار، 1401ق‏.
  24. خویی‏، ابوالقاسم، معجم رجال الحدیث، قم: مرکز نشر آثار شیعه، 1410ق.
  25. رجال الشیخ الطوسی‏، نجف: انتشارات حیدریه، 1381ق.
  26. ساعدی، حسین، الضعفاء من رجال الحدیث، قم: مؤسسه علمی ‌فرهنگی دار‌‌الحدیث، 1426ق‏.
  27. سبحانی تبریزی، جعفر، تاریخ الفقه اسلا‌‌می‌و ادواره‌، بی‌جا، بی‌تا.
  28. شیخ بهایی، محمد بن حسین‏، مترجم: بسطامی، علی بن طیفور، محقق‌‌/مصحح: حسن زاده آملی، حسن، ‏منهاج النجاح فی ترجمة مفتاح الفلاح‏، تهران‏: حکمت‏، چاپ ششم، 1384ش.
  29. صفار، محمد بن حسن‏، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمّدa‏، قم: مکتبة آیة‌الله المرعشی النجفی، 1404ق.
  30. طبری آملی، عمادالدین ابی‌جعفر محمد بن ابی‌القاسم‏، بشارة المصطفی لشیعة المرتضی، نجف‏: المکتبة الحیدریة، چاپ دوم، 1383ق.
  31. طوسی، محمد بن حسن‏، الفهرست، نجف: المکتبة المرتضویة، بی‌تا.
  32. طوسی، محمد بن حسن‏، مصحح/محقق: تهرانی، عباد الله و ناصح، علی احمد، الغیبة (للطوسی)‌‌/کتاب الغیبة للحجة قم‏: دار المعارف الإسلامیة، چاپ اول، 1411ق.
  33. طوسی، محمد بن حسن‏، محقق‌/مصحح: خرسان، حسن موسوی‏، الاستبصار فیما اختلف من الاخبار، تهران: دار الکتب الاسلامیة، 1406ق.
  34. طوسی، محمد بن حسن‏، محقق‌/مصحح: خرسان، حسن موسوی‏، التهذیب الاحکام، تهران‏: دارالکتب الإسلامیه‏، چاپ چهارم‏، 1407ق‏.
  35. عریضی، علی بن جعفر، محقق‌/مصحح: مؤسسة آل‌البیتb لاحیاء التراث، مسائل علی بن جعفر و مستدرکاتها، قم‏: مؤسسة آل البیتb، 1409ق.
  36. قطب‌الدین راوندی، سعید بن هبة الله‏، محقق‌/مصحح: مؤسسة الامام المهدی ‌f‏، الخرائج و الجرائح‏، قم‏: مؤسسه امام مهدی ‌f‏، ‏1409ق.
  37. ‏قمی، علی بن ابراهیم‏، محقق‌/مصحح: موسوی جزائری، طیب‏، تفسیر القمی‏، قم‏: دارالکتاب‏، چاپ سوم، 1404 ق‏.
  38. کریمان، حسین، ری باستان، تهران: انتشارات انجمن آثار ملی، 1345ش.
  39. کشی‏، محمد بن عمر، مشهد، رجال الکشی، انتشارات دانشگاه، 1348ش.
  40. کلینی، محمد بن یعقوب‏، الکافی، محقق‌/مصحح: غفاری علی‌اکبر و آخوندی، تهران: دارالکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق.
  41. کوفی، فرات بن ابراهیم‏، محقق‌/مصحح: کاظم، محمد، تفسیر فرات الکوفی‏، تهران‏: مؤسسۀ طبع و نشر وزارت ارشاد اسلامی‏، 1410ق‏.
  42. گرامی، محمدهادی، مقدمه‌ای بر تاریخ‌نگاری انگاره‌ای؛ جستارهایی دربارۀ تاریخ‌نگاری‌‌اندیشه در مطالعات اسلامی، تهران: نشر امام صادقg، ۱۳۹۶ش.
  43. گرامی، محمدهادی، نخستین مناسبات فکری تشیع (بازخوانی مفهوم غلو در‌‌اندیشه جریان‌های متقدم امامی)، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادقg، 1391ش.
  44. مازندرانی حائری، محمد بن اسماعیل‏، محقق: مؤسسة آل‌البیتb لاحیاء التراث‏، منتهی المقال فی أحوال الرجال، قم‏: موسسة آل البیتb لاحیاء التراث‏، 1416ق.
  45. مامقانی، عبدالله‏، محقق: مامقانی، محی‏الدین، محقق: مامقانی، محمدرضا، تنقیح المقال فی علم الرجال، قم‏: موسسة آل‌البیتb لاحیاء التراث‏، 1431ق.
  46. مجلسی، محمدباقر، محقق‌/مصحح: جمعی از محققان‏، بحارالانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهارb، بیروت: دار احیاء التراث العربی‏، چاپ دوم‏، 1403ق‏.
  47. مجلسی، محمدباقر، محقق‌/مصحح: رسولی محلاتی، سید هاشم‏، مرآة العقول فی شرح اخبار آل الرسول، تهران‏: دار الکتب الاسلامیة، چاپ دوم‏، 1404ق.
  48. مجلسی، محمدباقر، محقق: رحمان ستایش، محمدکاظم‏، الوجیزه فی الرجال، تهران‏: همایش بزرگداشت علامه مجلسی، چاپ اول، 1420ق‏.
  49. مجلسی، محمدتقی، محقق‌/مصحح: رجائی، مهدی‏، ملاذ الاخیار فی فهم تهذیب الاخبار قم‏: کتابخانه آیةالله مرعشی نجفی‏، 1406ق.
  50. مجلسی، محمدتقی،محقق‌/مصحح: موسوی کرمانی، حسین و اشتهاردی علی‌پناه، روضة المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه (ط - القدیمة)، قم: مؤسسه فرهنگی اسلا‌‌می‌کوشانپور، چاپ دوم، 1406ق.
  51. محسنی، محمد آصف‏، بحوث فی علم الرجال، قم: مرکز المصطفیa العال‌‌می‌للترجمة و النشر، چاپ پنجم، 1432ق.
  52. مسجدی، حیدر، دارسة فی شخصیة سهل بن زیاد و روایاته، قم: دارالحدیث، 1395ش.
  53. مغربی‏، ابن‌حیون، نعمان، محقق‌/مصحح: فیضی، آصف‏، بن محمد، دعائم الاسلام ‏و ذکر الحلال و الحرام و القضایا و الاحکام‏، قم: مؤسسة آل‌البیتb‏، چاپ چهارم، 1385ق.
  54. مفید، محمد بن محمد، الاختصاص، قم: الموتمر العال‌‌می‌لالفیة الشیخ المفید، 1413ق.
  55. مفید، محمد بن محمد، جوابات اهل الموصل فی العدد و الرؤیة، قم‏: کنگره جهانی هزاره شیخ مفید، 1413ق.
  56. میرزایی، زهرا، بادکوبه، احمد، «عوامل مؤثر در رونق و رسمیت یافتن تشیع در ری از امارت ابوالحسن مادرانی تا پایان حکومت آل‌بویه»، فصلنامه، علمی ‌- پژوهشی شیعه‌شناسی، سال سیزدهم، شماره: 49، 1394ش.
  57. نجاشی‏، احمد بن علی، رجال النجاشی‏، قم: انتشارات جامعه مدرسین، 1407ق.
  58. نخستین‌‌اندیشه‌های حدیثی شیعه (رویکردها، گفتمان، انگاره‌ها، جریان‌ها)، تهران: نشر امام صادقg، 1396ش.
  59. نوبختی، حسن بن موسی، فرق الشیعه، بیروت: دارالأضواء، 1404ق.
 

 

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 193
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 125


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب