فهرست نشریات

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات118
تعداد شماره‌ها1,255
تعداد مقالات9,395
تعداد مشاهده مقاله2,660,132
تعداد دریافت فایل اصل مقاله1,486,792
بیات مختاری, مهدی, حیدری نسب, علیرضا. (1401). جَرح محمّد بن سنان توسط فضل بن شاذان. مطالعات فلسفی کلامی, 9(16), 293-314. doi: 10.22034/pht.2022.10749.1216
مهدی بیات مختاری; علیرضا حیدری نسب. "جَرح محمّد بن سنان توسط فضل بن شاذان". مطالعات فلسفی کلامی, 9, 16, 1401, 293-314. doi: 10.22034/pht.2022.10749.1216
بیات مختاری, مهدی, حیدری نسب, علیرضا. (1401). 'جَرح محمّد بن سنان توسط فضل بن شاذان', مطالعات فلسفی کلامی, 9(16), pp. 293-314. doi: 10.22034/pht.2022.10749.1216
بیات مختاری, مهدی, حیدری نسب, علیرضا. جَرح محمّد بن سنان توسط فضل بن شاذان. مطالعات فلسفی کلامی, 1401; 9(16): 293-314. doi: 10.22034/pht.2022.10749.1216

جَرح محمّد بن سنان توسط فضل بن شاذان

پژوهشنامه علوم حدیث تطبیقی (علمی پژوهشی)
دوره 9، شماره 16، شهریور 1401، صفحه 293-314    اصل مقاله (585.43 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/pht.2022.10749.1216
نویسندگان
مهدی بیات مختاری* 1؛ علیرضا حیدری نسب2
1دانشیار گروه تاریخ تشیع، دانشگاه نیشابور، ایران
2دانشیار علوم قرآن و حدیث، دانشگاه سیستان و بلوچستان، ایران
چکیده
محمد بن سِنان (م220ق) از راویان امام کاظم، امام رضا و امام جوادb به شمار می‌آید. از رهگذر وجودش در سلسلۀ أسناد صدها روایت کتب أربعه، نقش ممتاز در انتقال میراث روایی دارد. از طرفی، فضل بن شاذان (م260ق) که از اصحاب امام رضا، امام جواد، امام هادی و امام حسن عسکریb و از ثِقات و رجا‌ل‌شناسان نامدار عصر حضور و از راویان ابن‌سنان است، وی را با سخنانی متعدد، دستخوش جرح شدید قرار داده و او را «کاذب مشهور» قلمداد کرده است. این مقاله که از نظر گردآوری به روش کتابخانه‌ای و از نظر محتوایی با روش توصیفی – تحلیلی سامان ‌یافته، به چرایی ارزیابی و نقد سخنان فضل بن شاذان پرداخته است. دریافت نویسندگان این بوده که علّة العلل نسبت کذب و غلّو، اختلاف مبنایی آن دو است؛ زیرا ابن‌سنان اقبال ویژه به تأویل آیات در مورد اهل‌بیتb، نقل کرامات و دیدگاه تعمیم دانش آنان دارد؛ در حالی‌ که ابن‌شاذان رویکرد ضدّ جریان غلو دارد و بر دیدگاه تحدید علوم امامانb تصریح می‌کند. بنابراین جرح محمد بن سنان بعید به نظر می‌رسد و وثاقت او تقویت می‌شود.
 
کلیدواژه‌ها
ابن‌سنان؛ ا بن شاذان؛ غلوّ؛ گسترۀ علوم اهل‌بیت؛ مبانی جرح و تعدیل؛ علم الرجال
مراجع
  1. ابن‌داوود حلّی، حسن، کتاب الرّجال، تحقیق: محمّدصادق آل بحرالعلوم، النجف: منشورات المطبعة الحیدریه، 1392ق.
  2. ابن‌شهر آشوب، محمدبن علی، متشابه القرآن، قم: انتشارات بیدار، 1382ش.
  3. أردبیلی، محمّد علی، جامع الرّواة و إزاحة الاشتباهات، بیروت: دارالأضواء، 1403ق.
  4. انصارى، مرتضی بن محمد امین‏، فرائد الأصول، تحقیق لجنه التحقیق تراث الشیخ الأعظم‏، قم: مجمع الفکر الإسلامی، بی‌‌تا‌ (چهار جلدی).
  5. بحرالعلوم، سید مهدى، الفوائد الرجالیة، تحقیق: محمّدصادق بحرالعلوم، طهران: مکتبة الصادق، 1363ش.
  6. برقی، أحمد بن محمّد، رجال البرقی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، 1383ق.
  7. بهبودی، محمّد باقر، معرفة الحدیث، تهران: مرکز انتشارات علمی ‌و فرهنگی، 1362ش.
  8. بیات مختاری، مهدی، «ارزیابی جرح علی بن محمدبن قتیبه»، علوم حدیث، 1390ش، ش60، ص، 172192.
  9. تفرشی، سید مصطفی، نقد الرجال، قم: مؤسسة آل البیت‌b لإحیاء التراث، 1418ق.
  10. جوادی آملی، عبدالله، ادب فنای مقربان، قم: مرکز نشر اسراء، 1381ش.
  11. حارثی عاملی، حسن بن عبدالصمد، وصول الأخیار الی اصول الأخبار، تحقیق عبداللطیف کوهکمری، قم: مجمع الذخائر الاسلامیة، 1401ق.
  12. حافظیان البابلی، أبوالفضل، رسائل فی درایة الحدیث، قم: دار الحدیث للطباعة والنشر، 1383ش.
  13. حرّعاملی، محمّد، وسائل الشیعه، قم: مؤسسة آل البیت‌b، چ2، 1414ق.
  14. حسن بن زین الدین العاملی، التحریر الطاووسی، تحقیق فاضل الجواهری، قم: مکتبة آیة الله العظمى المرعشی النجفی، 1411ق.
  15. حسینی قزوینی، سید محمد و همکاران، موسوعة الإمام العسکری‌g، قم: مؤسسة ولی العصر‌f. للدراسات الإسلامیة، 1426ق.
  16. حلّی، حسن بن یوسف، خلاصة الأقوال، تحقیق: جواد قیّومی، قم: مؤسسة نشر الفقاهه، چ2، 1422ق.
  17. حلّی، حسن بن یوسف، مختلف الشیعة، قم: مؤسسة النشر الاسلامی، 1418ق.
  18. خراسانی، محمدکاظم، کفایة الاصول، قم: مؤسسة النشر الاسلامی،1412ق.
  19. خمینی، روح الله، شرح دعای سحر، ترجمه سید احمد فهری، تهران: انتشارات علمی ‌و فرهنگی، 1363ش.
  20. خوئی، سید أبوالقاسم، معجم رجال الحدیث، بی‌‌جا: طبع فی مطابع مرکز نشر الثقافة الإسلامیة، چ5، 1413ق.[24 جلدی]
  21. داوری، مسلم، أصول علم الرّجال بین النّظریة و التطبیق، قم: المؤلّف، 1416ق.
  22. رشاد، محمدحسین، در محضر استاد علامه طباطبائی، قم: سماء قلم، 1384ش.
  23. شوشتری، محمّد تقی، قاموس الرّجال، قم: مؤسسة النشر الاسلامی، 1417ق.
  24. شهرزوری، عثمان بن عبدالرحمن، مقدمة ابن‌الصلاح، تحقیق صلاح بن محمدبن عویضة، بیروت: دار الکتب العلمیة، 1416ق.
  25. شهید ثانی، زین‌الدین علی بن احمد؛ الرّعایة فی علم الدرایة، تحقیق: محمّد علی بقال، قم: کتابخانه آیت‌الله مرعشی، چ2، 1408ق.
  26. صدرکاظمی، سیّد حسن؛ نهایة الدرایة فی شرح الوجیزة؛ تحقیق: ماجد الغرباوی، بی‌‌جا، نشر المشعر، بی‌‌تا.
  27. صدوق، محمدبن علی، التوحید، قم: منشورات جامعة المدرّسین، 1398ق.
  28. صدوق، محمدبن علی، الخصال، قم: منشورات جامعة المدرّسین، 1403ق.
  29. صدوق، محمدبن علی، علل الشّرایع، النجف الأشرف: منشورات المطبعة الحیدریة، 1385ق.
  30. صدوق، محمدبن علی، عیون أخبار الرضا‌g، تحقیق حسین أعلمی، بیروت، مؤسسة الأعلمی ‌للمطبوعات، 1404ق.
  31. صدوق، محمدبن علی، من لایحضره الفقیه، تصحیح علی اکبر غفّاری، قم: انتشارات جامعه مدرسین، چ2، 1363ش.
  32. طباطبائی، سیدمحمدحسین، بحثی کوتاه دربارۀ علم امام، مقدمه شهید محمد علی قاضی طباطبائی، تبریز: بی‌‌نا، 1396ق.
  33. طبرسى، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران: انتشارات ناصر خسرو، 1372ش.
  34. طریحی، فخرالدین، جامع المقال، تحقیق محمد کاظم الطریحی، طهران: المطبعة الحیدریة، بی‌‌تا.
  35. طوسی، محمد بن حسن، الإستبصار، تصحیح: حسن موسوی، تهران، دارالکتب الإسلامیه، چ4، 1363ش.
  36. طوسی، محمد بن حسن، الاقتصاد الی الطریق الرشاد، طهران: منشورات مکتبة چهل ستون، 1400ق.
  37. طوسی، محمد بن حسن، تهذیب الاحکام، تصحیح: حسن موسوی، تهران: دارالکتب الإسلامیه، چ4، 1365ش.
  38. طوسی، محمد بن حسن، رجال الطّوسی، تحقیق: جواد قیّومی، قم: انتشارات جامعه مدرسین، 1415ق.
  39. طوسی، محمد بن حسن، الغیبة، تصحیح: عبادالله طهرانی، قم: مؤسسة المعارف الاسلامی، 1411ق.
  40. طوسی، محمد بن حسن، فهرست کتب الشیعة و أصولهم، قم: انتشارات کتابخانه محقّق طباطبایی، 1420ق.
  41. عسکری، سید مرتضى، معالم المدرستین؛ بیروت: مؤسسة النعمان للطباعة والنشر، 1410ق.
  42. علم الهدی، سید مرتضی، الذخیرة فی علم الکلام، تحقیق سید احمد حسینی، قم: مؤسسة النشر الاسلامی، 1411ق.
  43. غروی اصفهانی، محمدحسین، نهایة الدرایة فی شرح الکفایة، قم: انتشارات سیدالشهدا، 1374ش.
  44. غفاری، علی أکبر، دراسات فی علم الدرایة، تهران: جامعة الإمام الصادق‌g، 1369ش.
  45. الفضل بن شاذان الأزدی، الإیضاح، تحقیق السید جلال الدین الحسینی الأرموی، تهران: مؤسسة انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، 1363ش.
  46. فضلی، عبد الهادی، أصول الحدیث، بیروت: مؤسسة أم القرى للتحقیق والنشر، 1421ق.
  47. کشّی، محمّد، رجال الکشّی، تحقیق مهدی رجایی، قم: مؤسسة آل البیت‌b، 1404ق.
  48. کلباسی، أبوالهدى، سماء المقال فی علم الرجال، تحقیق حسینی قزوینی، قم: مؤسسة ولی عصر‌f.، 1419ق.
  49. کلینی، محمدبن یعقوب، الکافی، تصحیح علی اکبر غفّاری، تهران: دارالکتب الإسلامیه، 1363ش.
  50. کنى تهرانى، على، توضیح المقال فی علم الرجال‏، تحقیق محمدحسین‏ مولوی، قم: دار الحدیث، 1421ق.
  51. مازندرانی، محمد بن إسماعیل، منتهى المقال فی احوال الرجال، قم: مؤسسة آل البیت‌b لإحیاء التّراث، 1416ق.
  52. مامقانی، عبدالله، مقباس الهدایة، تحقیق: محمدرضا المامقانی، قم: مؤسسة آل البیت‌b لإحیاء التراث، 1411ق.
  53. مجلسی، محمّدباقر، بحار الأنوار، تصحیح محمّد باقر بهبودی، بیروت: دار إحیاءالتراث العربی، چ3، 1403ق.
  54. مجلسی، محمّدباقر، حق الیقین، تهران: کتابفروشی و چاپخانه محمدعلی علمی، 1334ق.
  55. مدیر شانه‌‌چی، کاظم، علم الحدیث و درایة الحدیث، قم: دفتر انتشارات اسلامی، 1379ش.
  56. مظفر، محمدحسین، علم الامام و کمیته و کیفیته عن الطریق العقل و النقل، بیروت: انتشارات الزهراء، 1402ق.
  57. مظفر، محمدرضا، عقائد الامامیة، قم: انتشارات الشریف الرضی، 1370ش.
  58. مکارم شیرازی، ناصر و همکاران، پیام قرآن، تهران: دار الکتب الإسلامیه، 1389ش.
  59. مهدوی راد، محمد علی، جباری، امیر عطاء الله، «محمدبن سنان از ورای دیدگا‌‌ه‌‌ها»، حدیث پژوهی، سال چهارم، ش8، صص37 64، 1391ش.
  60. میرداماد، محمّد باقر حسینی، التعلیقة علی اختیار معرفة الرجال: تحقیق: مهدی رجایی، قم: موسسة آل البیت‌b، 1404ق.
  61. میرداماد، محمّد باقر حسینی، الرّواشح السّماویه، تحقیق: غلامحسین قیصریه‌‌ها، قم: دارالحدیث، 1422ق.
  62. نجاشی، احمد بن علی، رجال النّجاشی، قم: مؤسسة النشر الإسلامی، چ5، 1416ق.
  63. نقی زاده، حسن، عرب، علی، «بازکاوی اعتبار رجالی محمدبن سنان»، کتاب قیّم، سال اول، ش2، صص: 148 170، 1390ش.
  64. وحید بهبهانی، محمّد باقر، التعلیقة علی منهج المقال[الفوائد الرجالیه]، طبع فی هامش منهج المقال، بی‌‌تا.
 

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 187
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 115


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب