اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات121
تعداد شماره‌ها1,334
تعداد مقالات10,008
تعداد مشاهده مقاله2,997,611
تعداد دریافت فایل اصل مقاله1,690,935
خالدی, احمد, معارف, مجید, ایازی, محمد علی, مهریزی, مهدی. (1401). تأملی بر گسترۀ اثرگذاری لهجه‌‌ها، تنوع صوتی و تنغیم در توسعۀ قرائت قاریان و خوانش متن. مطالعات فلسفی کلامی, 10(18), 31-60. doi: 10.22034/qer.2022.7183
احمد خالدی; مجید معارف; محمد علی ایازی; مهدی مهریزی. "تأملی بر گسترۀ اثرگذاری لهجه‌‌ها، تنوع صوتی و تنغیم در توسعۀ قرائت قاریان و خوانش متن". مطالعات فلسفی کلامی, 10, 18, 1401, 31-60. doi: 10.22034/qer.2022.7183
خالدی, احمد, معارف, مجید, ایازی, محمد علی, مهریزی, مهدی. (1401). 'تأملی بر گسترۀ اثرگذاری لهجه‌‌ها، تنوع صوتی و تنغیم در توسعۀ قرائت قاریان و خوانش متن', مطالعات فلسفی کلامی, 10(18), pp. 31-60. doi: 10.22034/qer.2022.7183
خالدی, احمد, معارف, مجید, ایازی, محمد علی, مهریزی, مهدی. تأملی بر گسترۀ اثرگذاری لهجه‌‌ها، تنوع صوتی و تنغیم در توسعۀ قرائت قاریان و خوانش متن. مطالعات فلسفی کلامی, 1401; 10(18): 31-60. doi: 10.22034/qer.2022.7183

تأملی بر گسترۀ اثرگذاری لهجه‌‌ها، تنوع صوتی و تنغیم در توسعۀ قرائت قاریان و خوانش متن

مطالعات قرائت قرآن
دوره 10، شماره 18، شهریور 1401، صفحه 31-60    اصل مقاله (614.37 K)
نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/qer.2022.7183
نویسندگان
احمد خالدی1؛ مجید معارف* 2؛ محمد علی ایازی3؛ مهدی مهریزی4
1دانشجوی دکتری رشتۀ علوم قرآن و حدیث، دانشکدۀ حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
2استاد 'گروه علوم قرآن و حدیث دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران
3استاد یار دانشگاه علوم و تحقیقات
4دانشیار گروه رشتۀ علوم قرآن و حدیث، دانشکدۀ حقوق، الهیات و علوم سیاسی
چکیده
بر اساس روایت‌‌های تاریخی، گوناگونی و اختلاف قرائت قرآن کریم، هم‌بسته با لهجه‌‌ها، گویش‌‌های ناهمسان قبایل و شیوۀ نوشتاری قرآن کریم بوده که در توالی زمانی در معرض دگرگونی‌‌ها ‌قرار ‌داشته است. در دوره‌‌های پسینی، چنین کنشگری در حوزۀ بیانی و لفظی متن وحیانی، افزون بر توسعۀ تنوع قرائات، بستری را برای تنوع خوانش‌‌ها، از جهت فهمی، معناداری و به‌طور کلی تفسیری ایجاد نموده است. این جستار با بهره‌‌مندی از شیوه‌‌های توصیفی و تحلیلی و با تکیه بر روایت‌‌های تاریخی در پی پاسخ به پرسش چگونگی تأثیرگذاری لهجه‌‌ها، تنوع صوتی در واژگان و تنغیم در گسترش قرائت قاریان پیشینی و پسینی و در ادامه شیوۀ خوانش متن بوده است که تحول و نقش‌‌آفرینی همزه در قرائت قاریان مشهور بر واژه‌‌ها، نمونه‌‌ای بارز برای آن به‌شمار می‌‌آید. در زمانۀ کنونی نیز، با پیدایش نهضت تلاوت معنامحور و توجه ویژۀ آن به شیوۀ بیانی الفاظ، ترکیبات، اداء صوتی، تصویرسازی و تأمل در قرائت، بر معنای آیات تأکید شده که این مسئلۀ در انتقال معنا و فهم عمیق آیات بر مخاطب مؤثر بوده است.
کلیدواژه‌ها
قرآن؛ قرائات معنامحور؛ قاریان هفت‌گانه؛ لهجه؛ اداء صوتی؛ تنغیم
مراجع
  1. انصاری، زکریا بن محمد، تحفة نجباء العصر، به‌کوشش محیی هلال السرحان، بغداد: بی‌‌جا، 1987م.
  2. أنیس، ابراهیم، الأصوات العربیة، مصر: دارالنهضة العربیة، 1961م.
  3. ابن‌اثیر، علی بن محمد، المثل السائر فی ادب الکاتب و الشاعر، به‌کوشش: احمد الحوفی و بدوی طبانة، مصر: دارالنهضة، بی‌‌تا.
  4. ابن‌اثیر، مبارک بن محمد، النّهایة فی غریب الحدیث و الأثر، به‌کوشش: : محمود محمد طناحی و طاهر احمد زاوی، قم: مؤسسۀ مطبوعاتی اسماعیلیان، 1367ش.
  5. ابن‌جزری، النشر فی القرائات العشر، به‌کوشش: علی محمد الضّباع، بیروت: دارالکتب، بی‌‌تا.
  6. همو، منجد المقرئین و مرشد الطالبین، به‌کوشش: محمد حبیب اللّه الشنقیطی و احمد محمد شار، قاهره: مکتبه القدس بالأزهر، 1350ق.
  7. ابن‌جنّی، عثمان، الخصائص، به‌کوشش: عبدالحمید هنداوی، بیروت: دارالکتب العلمیه، 2001م.
  8. همو، المحتسب، به‌کوشش: علی نجدی و عبدالفتاح شلبی، بیروت: دارالکتب العلمیه، 1420ق.
  9. ابن‌القاصح، علی، سراج القاری المبتدی و تذکار القاری المُنتهی، قاهره: مکتبه البابی الحلبی، 1954م.
  10. ابن‌قتیبه دینوری، عبداللّه بن مسلم، تأویل مشکل القرآن، به‌کوشش: ابراهیم شمس الدین، بیروت: دارالکتب العلمیة، بی‌‌تا.
  11. ابن‌عاشور، محمد الطّاهر، التحریر و التنویر، بیروت: مؤسسة التاریخ العربی، 2000م.
  12. ابن‌مجاهد، السبعة فی القرائات، به‌کوشش: شوقی ضیف، قاهره: دارالمعارف، 1400ق.
  13. ابن‌منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، بیروت: دار احیاء التراث العربی، 1300ق.
  14. ابوشامة مقدسی، عبدالرحمان بن اسماعیل، المرشد الوجیز الی علوم تتعلق بالکتاب العزیز، به‌کوشش: طیار آلتی قولاج، بیروت: دار‌صاد، 1395ق.
  15. استیتیه، سمیر شریف، القرائات القرآنیة بین العربیة و الاصوات اللغویة، اربد: عالم الکتب الحدیث، 2005م.
  16. اندلسی، محمد بن یوسف، تفسیر البحر المحیط، بیروت: دارالفکر، 1992م.
  17. بشر، کمال، علم الاصوات، قاهره: دار‌غریب، 2000م.
  18. بنتاجه، محمد، اصول فن تلاوة القرآن الکریم، بیروت: دارالکتب العلمیه، 1971م.
  19. بنی دومی، خالد، دلالات الظّاهرة الصّوتیة فی القرآن الکریم، إربد: عالم الکتب الحدیث، 2006م.
  20. حازم سلیمان، نهی، اثر اللهجات العربیة فی الدراسات النحویة و القرائات القرآنیة، بغداد: دارالوثاق، 2010م.
  21. حجتی، محمدباقر، پژوهشی در تاریخ قرآن، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی، 1360ش.
  22. حسّان، تمّام حسن، مناهج البحث فی اللغة، قاهره: دارالثقافة، 1974م.
  23. حسام‌‌الدّین، کریم زکی، الّدلالة الصّوتیة، مصر: مکتبة الأنجلو المصریّة، 1992م.
  24. حسین، طه، فی الأدب الجاهلی، قاهره: دارالمعارف، 1958م.
  25. جندی، علی؛ محمد صالح سمک و محمد ابوالفضل ابراهیم، اطوار الثقافة و الفکر فی ظلال العروبة و الاسلام، قاهره: مطبعة الانجلو المصریة، 1960م.
  26. جندی، علم الدین، اللهجات العربیة فی التراث، تونس: دارالعربیة للکتاب لیبیا، 1978م.
  27. جوان آراسته، حسین، درسنامۀ علوم قرآنی، قم: بوستان کتاب، 1380ش.
  28. جوهری، ابونصر، الصحاح، به‌کوشش: عبدالغفور العطاری، بیروت: دارالعلم للملایین، 1407ق.
  29. دانی، ابوعمرو عثمان بن سعید، التّیسیر فی القرائات السبع، به‌کوشش: أُوتو برتزل، بیروت: دارالکتاب العربیة، 1985م.
  30. راجحی، عبده، اللهجات العربیة فی القرائات القرآنیة، مصر: دارالمعرفة الجامعیة، 1998م.
  31. زرکشی، محمد بن عبدالله، البرهان فی علوم القرآن، به‌کوشش: ابوالفضل ابراهیم، قاهره: داراحیاء الکتب العربیة، 1957م.
  32. زیدی، ابتهال، علم الأصوات فی کتب معانی القرآن، عمان: دار أسامة، 2055م.
  33. سیبویه، عمر بن عثمان، الکتاب، به‌کوشش: عبدالسلام هارون، قاهره: الهیئة المصریة العامة للکتاب، 1973م.
  34. سید مرتضی، علی بن الحسین، تنزیة الأنبیاء، قم: دارالشریف الرضی، 1377ش.
  35. سیوطی، جلال‌الدین، الاتقان فی علوم القرآن، به‌کوشش: محمد سالم هاشم، بیروت: دارالکتب العلمیة، 2003م.
  36. شاهین، عبدالصّبور، تاریخ قرآن، به‌کوشش: و ترجمۀ سیدحسین سیّدی، مشهد: به نشر، 1382ش.
  37. شاهین، عبدالصّبور، تاریخ القرآن، بیروت: دارالعلم، 1966م.
  38. صبحی صالح، مباحث فی علوم القرآن، بیروت: دارالعلم للملایین، 1990م.
  39. طبری، محمد بن جریر، جامع البیان عن تأویل القرآن، به‌کوشش: عبدالله بن عبدالمحسن ترکی، قاهره: دارهجر للطباعة و النشر و التوزیع الإعلان، 1422ق.
  40. طریحی، فخر الدین محمد، مجمع البحرین، تهران: نشر مرتضوی، 1408ق.
  41. ظبیان، نشاة، علوم اللغة العربیة فی الآیات المعجزات، بیروت: دار ابن‌حزم. 1997م.
  42. عطوان، حسین، القرائات القرآنیة فی بلاد الشام، بیروت: دار الجیل، 1982م.
  43. عکبری، عبدالله بن حسین، إملاء ما مّن به الرحمن، به‌کوشش: ابراهیم عطوه عوض، قاهره: مکتبة البابی الحلبی، 1969م.
  44. غامدی، منصور بن محمد، الصوتیات العربیة، ریاض: مکتبة التوبة، 1421ق.
  45. غانم قدوری، احمد، الدراسات الصوتیة لدی العلماء التجوید، بغداد: مطبعة الخلود، 1986ق.
  46. فرحه، أنیس، نحو عربیة مُیسره، بیروت: دارالثقافة، بی‌‌تا.
  47. فضلی، عبدالهادی، القرائات القرآنیة تاریخ و تعریف، بیروت: دارالعلم، 1980م.
  48. فضلی، عبدالهادی، مقدمه‌‌ای بر تاریخ قرائات قرآن، به‌کوشش: سیّد محمدباقر حجتی، قم: اسوه، 1365ش.
  49. قلانسی، ابوالعز محمد بن حسین بن بندار، ارشاد المبتدی و تذکرة المنتهی فی القرائات العشر، به‌کوشش: عمر حمدان الکبیسی، مکه: المکتبة الفیصلیة، 1404ق.
  50. قمحاوی، محمدصادق، البرهان فی تجوید القرآن، قاهره: مکتبة الجامعه الأزهریه، 1972م.
  51. کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، به‌کوشش: علی‌اکبر غفاری، تهران: دارالکتب الاسلامیة، 1391ق.
  52. مالقی، عبدالواحد بن محمد، الدر النثیر و العذب المنیر فی شرح کتاب التیسیر، بیروت: دارالکتب العلمیة، 1424ق.
  53. مبارک، محمد، فقه اللغه و خصائص العربیة، بیروت: دارالفکر، 1972م.
  54. مجلسی، محمدباقر، بحار‌ الانوار، بیروت: دار احیاء التراث العربی، 1403ق.
  55. محیسن، محمد، المهذب فی القرائات العشر، قاهره: مکتبة الکلیات الأزهریة، 1978م.
  56. معرفت، محمدهادی، التّمهید فی علوم القرآن، قم: تمهید، 1391ش.
  57. مؤدّب، سیّد رضا، نزول قرآن و رؤیای هفت حرف، قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزۀ علمیۀ قم: 1387ش.
  58. هنداوی، عبدالحمید، الإعجاز الصّوتی فی القرآن الکریم، قاهره: دارالثقافیة للنشر، 1425ق.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 224
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 194


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب