اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات121
تعداد شماره‌ها1,328
تعداد مقالات9,950
تعداد مشاهده مقاله2,983,035
تعداد دریافت فایل اصل مقاله1,679,622
اعرابی, فریده, افچنگی, مهدی, باغنشی, ابراهیم, میر, محمدعلی. (1401). نقد شبهه عدم نزول قرآن به زبان قریش بر مبنای اختلاف در قرائت همزه. مطالعات فلسفی کلامی, 10(18), 315-340. doi: 10.22034/qer.2022.7202
فریده اعرابی; مهدی افچنگی; ابراهیم باغنشی; محمدعلی میر. "نقد شبهه عدم نزول قرآن به زبان قریش بر مبنای اختلاف در قرائت همزه". مطالعات فلسفی کلامی, 10, 18, 1401, 315-340. doi: 10.22034/qer.2022.7202
اعرابی, فریده, افچنگی, مهدی, باغنشی, ابراهیم, میر, محمدعلی. (1401). 'نقد شبهه عدم نزول قرآن به زبان قریش بر مبنای اختلاف در قرائت همزه', مطالعات فلسفی کلامی, 10(18), pp. 315-340. doi: 10.22034/qer.2022.7202
اعرابی, فریده, افچنگی, مهدی, باغنشی, ابراهیم, میر, محمدعلی. نقد شبهه عدم نزول قرآن به زبان قریش بر مبنای اختلاف در قرائت همزه. مطالعات فلسفی کلامی, 1401; 10(18): 315-340. doi: 10.22034/qer.2022.7202

نقد شبهه عدم نزول قرآن به زبان قریش بر مبنای اختلاف در قرائت همزه

مطالعات قرائت قرآن
دوره 10، شماره 18، شهریور 1401، صفحه 315-340    اصل مقاله (629.01 K)
نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/qer.2022.7202
نویسندگان
فریده اعرابی1؛ مهدی افچنگی* 2؛ ابراهیم باغنشی3؛ محمدعلی میر4
1دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث، دانشگاه آزاد اسلامی، گرگان
2گروه الهیات و معارف اسلامی، دانشکده علوم انسانی، واحد گرگان، دانشگاه آزاد اسلامی، گرگان، ایران.
3استادیار گروه معارف اسلامی، دانشگاه علوم پزشکی شاهرود
4استادیار گروه الهیات و معارف اسلامی، واحد گرگان
چکیده
 آیۀ ‌Pو ما أرسَلنا مِن رَسولٍ إلّا بِلِسانِ قَومِهO (ابراهیم: 4)، حکایت از انطباق و نزول قرآن به زبان قریش، و تصریح قرآن به نزول کلام خدا به عربی مبین (الشعراء: 195 و النحل: 103) مؤید فصاحت زبان عرب عصر نزول یا همان اهل حجاز است. اما منکران وحی‌بودن قرآن ‌سعی کرده‌اند با نشان‌دادن عدم انطباق بین قرآن و زبان قریش ـ به‌عنوان نخستین مخاطبان قرآن ـ هم مدعای ارسال به زبان قوم را انکار کنند و هم با نفی فصاحت و بلاغت زبان قوم مخاطب، فصاحت و بلاغت قرآن را مورد تردید ‌قرار ‌دهند. در موردی مهم و قابل تأمل با توصیف اهل حجاز (قریش) به تسهیل‌کنندگان همزه و کثرت تحقیق همزه در قرآن، قول نزول به زبان قریش مخدوش دانسته‌اند. اگرچه وجوه دیگری مانند: وجود کلماتی در قرآن با ریشه پارسی و یا عبری یا‌بودن اختلاف قرائات می‌تواند از زمینه‌های شکل‌گیری شبهه عدم‌ انطباق نزول قرآن به زبان قوم، و یا ادعای عدم فصاحت و بلاغت قرآن باشد؛ پژوهش حاضر در صدد است با رویکرد تحلیلی _ انتقادی از طریق نقد نظرهایی که قائل به تسهیل همزه نزد قریش‌اند و تحقیق همزه نزد آنان را محصول اضطرار یا عواملی مثل آن می‌دانند، اصل‌بودن تحقیق همزه نزد قریش را ثابت نموده و شبهه مذکور را پاسخ گوید.
کلیدواژه‌ها
تسهیل همزه؛ انطباق زبان قرآن با قوم؛ فصاحت و بلاغت قرآن؛ قریشی‌بودن زبان قرآن
مراجع
  1. قرآن کریم، ترجمه: مهدی الهی قمشه‌‌ای، ایران، تهران: آثار برتر، 1388ش.
  2. آذرنوش، آذرتاش، فرهنگ معاصر عربی- فارسی بر اساس فرهنگ عربی- انگلیسی هانس‌‌ور، تهران: نشر نی، بی‌‌تا.
  3. ابن‌الاثیر، النهایة فی غریب الحدیث و الأثر، تحقیق: طاهر احمد الزاوی و محمود محمد الطناحی، بیروت: المکتبة العلمیة، بی‌‌تا.
  4. ابن‌الجزری، ابوالخیر محمد بن ‌‌محمد، النشر فی ‌‌القرائات العشر، بیروت: دارالکتب العلمیة، بی‌‌تا.
  5. ابن‌الجزری، ابوالخیر محمد بن ‌‌محمد، تحبیر الیَسیر، حلب: دارالوعی، 1972م.
  6. ابن‌الجزری، ابوالخیر محمد بن ‌‌محمد، غایة النهایة فی طبقات القراء، القاهرة: مکتبة الخانجی، 1932م.
  7. ابن‌خالویه، حسین بن احمد، الحجة فی قرائات الأئمة السبع، محقق: عبدالعال سالم مکرم، بیروت: دار‌الشروق، 1979م.
  8. ابن‌خالویه، حسین بن احمد، القرائات الشاذة، مصر: المطبعة الرحمانیة، 1934م.
  9. ابن‌مجاهد، احمد بن موسی، السبعة فی‌‌القرائات، تحقیق: شوقی ضیف، القاهرة: دارالمعارف، 1972م.
  10. ابن‌قتیبه، عبدالله بن مسم دینوری، ادب الکاتب، تحقیق: محمد دالی، بیروت: مؤسسة الرسالة، 1999م.
  11. ابن‌قتیبه، عبدالله بن مسم دینوری، غریب الحدیث، تحقیق: عبدالله الجبوری، العراق: وزارة الاوقاف، 1397ق.
  12. ابن‌جنّی، ابوالفتح عثمان، المحتسب فی تبیین وجوه شواذ القرائات و الایضاح عنها، تحقیق: علی النجدی ناصف و آخرون، القاهره، بی‌‌نا، 1406ق.
  13. ابن‌‌درستویه، کتاب الکتاب، تحقیق: ابراهیم السامرائی، بیروت: دارالجیل، 1412ق.
  14. ابن‌منظور، جمال‌الدین محمد بن مکرم، لسان العرب، بیروت: دارصادر، بی‌‌تا.
  15. ابن‌یعیش، موفق‌الدین یعیش بن علی، شرح المفصل، بیروت: عالم الکتب، بی‌‌تا.
  16. اللغوی، ابوالطیب، مراتب ‌‌النحویین، تحقیق: محمد ابوالفضل ابراهیم، القاهرة: مطبعة نهضة مصر، الفجالة، بی‌تا.
  17. ابوحیان، البحر المحیط فی التفسیر، السعادة، المحقق: صدقی محمد جمیل، بیروت: دار‌الفکر، 1328ق.
  18. ابوعلی الفارسی، الحجة فی علل القرائات السبع، بیروت: دارالکتب العلمیة، بی‌‌تا.
  19. اتابکی، پرویز، فرهنگ جامع کاربردی فرزان، بی‌جا، انتشارات فرزان، 1378ش.
  20. أنیس، ابراهیم، فی اللهجات العربیة، القاهرة: مکتبة الأنجلوالمصریة، 1973م.
  21. أنیس، ابراهیم، الأصوات اللغویة، القاهرة: مکتبة الأنجلوالمصریة، 1975م.
  22. بشر، کمال محمد، دراسات فی علم اللغة، القاهرة: دارالمعارف، 1971م.
  23. بشر، کمال محمد، علم اللغة العام، الأصوات، مصر: دارالمعارف، 1980م.
  24. بلاذری، احمد بن یحیی، انساب ‌الاشراف، بیروت: دار‌الفکر، ۱۹۳۸م.
  25. البناء، احمد بن محمد، اتحاف فضلاء‌‌ البشر بالقرائات‌‌ الأربعة عشر، تحقیق: شعبان محمد اسماعیل، بیروت: عالم الکتب، القاهرة: مکتبة الکلیات الازهریة، 1407ق.
  26. الجُمَحِی، محمد بن سلّام، طبقات فحول الشعراء، تحقیق: محمود محمد شاکر، قاهره: مطبعة المدنی، بی‌‌تا.
  27. جوهری، اسماعیل، صحاح، بیروت: دارالعلم للملابین، 1407ق.
  28. حسان، تمام، منهاج البحث فی اللغة، الدارالبیضاء: دارالثقافة، 1400ق.
  29. الحدیثی، خدیجه، النحاة من الاحتجاج بالحدیث الشریف، بغداد: دارالرشید، 1981م.
  30. خلیل بن احمد، کتاب‌ العین، قم: چاپ مهدی مخزومی و ابراهیم سامرائی، ۱۴۰۵ق.
  31. الدمیاطی، احمد بن محمد، اتحاف فضلاء البشر فی القرائات الأربعة عشر، لبنان: دار‌الکتب العلمیة، 1959م.
  32. الدانی، ابوعمروعثمان بن سعید، الموضع لمذاهب القراء فی الفتح و الاماله، بیروت: دارالکتب العلمیة، بی‌‌تا.
  33. الذهبی، ابوعبیدالله محمد بن‌‌ احمد، معرفة القراء الکبار عی الطبقات و الأعصار، تحقیق: بشار معروف و آخرین، بیروت: موسسة الرسالة، 1404ق.
  34. الراجحی، عبده، اللهجات العربیة فی القرائات القرآنیة، القاهرة: دارالمعارف، 1968م.
  35. السامرائی، علی جمیل‌‌ عباس، لهجة قریش و أثرها فی العربیة، مصر: جامعة الازهر، 1979م.
  36. سهیلی، عبدالرحمن‌‌ بن عبدالله، الروض‌‌الانف فی‌‌ شرح ‌‌السیرة النبویة لابن‌هشام، قاهره: چاپ عبدالرحمان وکیل، 1970م.
  37. السیبویه، الکتاب، تحقیق: عبدالسلام هارون، القاهرة: الهیأة المصریة العامة، 1977م.
  38. الاسترآبادی، الرضی، شرح الشافیة، تحقیق: محمد نورالحسن و آخرین، بیروت: دارالکتب العلمیة، بی‌‌تا.
  39. السیوطی، جلال‌‌الدین عبدالرحمن، الاتقان فی ‌‌‌‌علوم ‌‌القرآن، به‌کوشش: مصطفی دیب‌‌البغاء، دمشق: دار‌‌‌‌‌ابن‌کثیر، 1987م.
  40. السیوطی، جلال‌‌الدین عبدالرحمن، المزهر فی علوم اللغة و انواعها، ضبطه و صححه: فؤاد علی منصور، بیروت: دارالکتب العلمیه، 1998م.
  41. ستوده‌نیا، محمدرضا، بررسی تطبیقی میان علم و تجوید و آواشناسی، تهران، بی‌نا، 1377ش.
  42. الشاهین، عبدالصبور، القرائات القرآنیة فی ‌‌ضوء علم ‌‌اللغة الحدیث، بیروت: دارالقلم، 1966م.
  43. الصغانی، العباب ‌‌الزاخر و‌‌ اللباب ‌‌‌‌الفاخر، تحقیق: الشیخ محمد‌‌حسن الیا‌‌سین، بغداد: وزارة ‌‌الإعلام، 1986م.
  44. الطبری، محمد بن جریر، تاریخ الطبری، محقق: محمد ابوالفضل ابراهیم، بی‌‌جا، مؤسسه تحقیقات و نشر معارف اهل‌‌البیت، بی‌‌تا. ‌‌‌
  45. الصالح، صبحی، دراسات فی فقه اللغة، بیروت: دارالعلم للملایین، 1973م.
  46. عبدالتواب، رمضان، فصول فی فقه العربیة، القاهرة: دارالحمامی، 1973م.
  47. علامی، ابوالفضل، پژوهشى در علم تجوید، ایران: قم: یاقوت، 1381ش. ‌
  48. الغانمی، مهدی‌‌حارث، لغة ‌‌قریش دراسة فی ‌‌اللهجة و الأداء، بغداد: دارالشؤون الثقافیة‌‌ العامة، 2009م.
  49. غانم‌‌القدوری، الحمد، تکون العربیة‌‌ الفصحی، مجلة مجمع اللغة العربیة‌‌ الاردنى، العدد 48، جمادی‌‌الأولی و شوال 1415ق.
  50. الغوث، مختار،، لغة ‌‌قریش، المملکة العربیة السعودیة: دارالمعارج الدَّولیة للنَّشر، 1997م.
  51. الفارابی، ابونصر محمد بن طرخان، الحروف، تحقیق: محسن مهدی، بیروت: دارالمشرق، 1970م.
  52. الفیروزآبادی، بصائر ذوی التمییز فی ‌‌الطائف‌‌ الکتاب ‌‌العزیز، تحقیق: محمد علی النجار، القاهرة: لجنة إحیاء التراث الاسلامی، مطابع الاهرام التجاریة، 1996م.
  53. القیسی، ابن‌محمد مکی بن ابی‌طالب، الرعایة لتجوید القراءة و تحقیق لفظ التلاوة، تحقیق: احمد حسن فرحات، عمان: دار‌عمان، 1404ق.
  54. الکرمانی، رضی‌الدین، شواذ القراءة و اختلاف المصاحف، بیروت: مؤسسة البلاغ، بی‌‌تا.
  55. کتاب مجلة المورد، دراسات فی اللغة، بغداد: دارالشؤون الثقافیة العامة، 1986م.
  56. المطلبی، غالب فاضل، فی‌‌الاصوات اللغویة دراسة فی ‌‌اصوات المدّ العربیة، دائرة الشؤون الثقافیة العامة، بغداد، 1984م.
  57. المطلبی، غالب فاضل، لهجة تمیم و أثرها فی‌‌ العربیة الموحدة، بغداد: وزارة الثقافة والفنون، دارالحریة، 1978م.
  58. المقدسی، ابوشامة عبدالرحمن بن‌‌ اسماعیل، ابزار المعانی من حرز الأمانی، مطبعة مصطفی البابی الحلبی، 1349ق.
  59. المخزومی، مهدی، مدرسة الکوفة و منهجها فی اللغة و النحو، بغداد: مطبعة دارالمعرفة، 1955م.
  60. الموسی، علم اصوات العربیة، اعداد و إشراف، نهاد ‌‌الموسی‌‌ و آخرون؛ عمان: منشورات جامعة ‌‌القدس المفتوحة، 1997م.
  61. النحّاس، ابوجعفر، إعراب القرآن، تحقیق: زهیر غازی زاهد، بغداد: مطبعة العانی، 1977م.
  62. هویدی، هادی عبدعلی، المباحث اللغویة فی شرح نهج‌‌البلاغة لابن‌ابی‌‌الحدید، کوفه: جامعة ‌‌الکوفة، 2002م.
  63. الهلال، عبدالغفار حامد، اللهجات العربیة نشأة و تطوراً، القاهرة: دارالفکر العربی، 1998م.
  64. یارمحمدی، لطف‌الله، ‌درآمدی به آواشناسی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی، 1364ش.
  65. یوهان فک، رمضان عبدالتواب، العربیة: دراسة فی اللغة و اللهجات و الأسالیب، ترجمه: عبدالحلیم النجّار، القاهره: مکتبة الخانجی، مطبعة دارالکتاب العربی، 1951م.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 287
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 159


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب