اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات120
تعداد شماره‌ها1,350
تعداد مقالات10,139
تعداد مشاهده مقاله3,047,057
تعداد دریافت فایل اصل مقاله1,720,431
نقوی, زهرا, اکبریان, رضا. (1401). واکاوی فعل اختیاری و چگونگی تکوّن آن در اندیشه علامه طباطبایی. مطالعات فلسفی کلامی, 9(16), 115-139. doi: 10.22034/pke.2022.12770.1595
زهرا نقوی; رضا اکبریان. "واکاوی فعل اختیاری و چگونگی تکوّن آن در اندیشه علامه طباطبایی". مطالعات فلسفی کلامی, 9, 16, 1401, 115-139. doi: 10.22034/pke.2022.12770.1595
نقوی, زهرا, اکبریان, رضا. (1401). 'واکاوی فعل اختیاری و چگونگی تکوّن آن در اندیشه علامه طباطبایی', مطالعات فلسفی کلامی, 9(16), pp. 115-139. doi: 10.22034/pke.2022.12770.1595
نقوی, زهرا, اکبریان, رضا. واکاوی فعل اختیاری و چگونگی تکوّن آن در اندیشه علامه طباطبایی. مطالعات فلسفی کلامی, 1401; 9(16): 115-139. doi: 10.22034/pke.2022.12770.1595

واکاوی فعل اختیاری و چگونگی تکوّن آن در اندیشه علامه طباطبایی

پژوهشنامه کلام
دوره 9، شماره 16، شهریور 1401، صفحه 115-139    اصل مقاله (914.06 K)
نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/pke.2022.12770.1595
نویسندگان
زهرا نقوی1؛ رضا اکبریان* 2
1دانشجوی دکتری فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه تربیت مدرس تهران، ایران
2استاد گروه فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه تربیت مدرس تهران
چکیده
«اختیار» به معنایى که انسان به نظر ساده و سطحى مى‌پذیرد، تحقق ندارد. عوامل بسیاری- آگاهانه و ناآگاهانه- در تحقق فعل خارجی دخیل هستند. در پژوهش حاضر با روش تحلیلی، منطقی به دیدگاه علامه طباطبایی(ره) پرداخته می­شود که چه مراحلی را در بروز رفتار بیرونی فرد ترسیم نموده و کدام دلیل درونی یا بیرونی را سبب جهت‌دهی رفتار فرد معرفی می­کند. لازمه پاسخ به این پرسش بررسی مبادی فعل و عوامل انگیزشی مؤثر بر آن­ مبادی است که جمعاً مراحل فعل را شکل می‌دهند. با غور در آثار علامه و تحلیل بیانات ایشان فهمیده می­شود که هر فعلی مسبوق به یک سری مبادی درونی و بیرونی از سنخ ادراکی، تحریکی است که طی چند مرحله(9 مرحله درونی و دو مرحله بیرونی) به وقوع فعل می‌انجامد. عوامل درونی عبارت‌اند از: قوای نفس، علل غایی، گرایش­ها، ادراکات، شوق، اراده، قوه عامله، عمل و ملکات نفسانی. علاوه بر این، محیط بیرونی و بعث و هدایت‌های الهی نیز در نوع عمل و انگیزش فعل دخیل هستند. این مبادی و لایه­ها با فعل محقق در خارج تأثیر دوسویه به مثابه قوس صعود و نزول داشته و تأثیر مستقیمی بر فهم معنای اختیار، ملاک فعل اختیاری و دامنه آن دارد.
کلیدواژه‌ها
فعل اختیاری؛ مبادی فعل؛ عوامل انگیزشی؛ مراحل تکوّن؛ علامه طباطبایی
مراجع
  • ابن سینا(1375)، النفس فی الکتاب الشفاء، تحقیق حسن حسن زاده آملی، قم: بوستان کتاب.
  • امینی، محمدحسین، ابوالقاسم بشیری و رحیم ناروئی نصرتی(1397)، عوامل و الگوی انگیزش از دیدگاه آیت الله مصباح یزدی: نگاهی تحلیلی، -روان شناختی، روان شناسی و دین، ش42، ص21-3.
  • جوادی آملی، عبدالله(1386)، شمس الوحی تبریزی، قم: اسراء.
  • خداپناهی، محمدکریم(1376)، انگیزش و هیجان، تهران: سمت.
  • خسروشاهی، سیدهادی(1387(ب)، مجموعه رسائل علامه طباطبایی، قم: باقیات.
  • ریو، جان مارشال(1385)، انگیزش و هیجان، ترجمه یحیی سیدمحمدی، چ9، تهران: ویرایش.
  • شه‌گلی، احمد(1398)، مبادی عمل از دیدگاه فارابی و ملاصدار، آموزه های فلسفه اسلامی، ش24، ص256-237.
  • طباطبایی، سید محمدحسین(1387)(الف)، اصول فلسفه و روش رئالیسم( تک جلدی)، چ2، قم: بوستان کتاب.
  • ـــــــــــــــــــــــــــــــ(1387)(ب)، نهایه­الحکمه، شرح و ترجمه علی شیروانی(سه جلدی)، قم: بوستان کتاب.
  • ـــــــــــــــــــــــــــــــ(1364)، اصول فلسفه و روش رئالیسم(پنج جلدی)، چ2، تهران: صدرا.
  • ـــــــــــــــــــــــــــــــ(1374)، تفسیر المیزان، ترجمه سید محمد باقر موسوى همدانى، چ5، قم: جامعه مدرسین.
  • ـــــــــــــــــــــــــــــــ(1388)(الف)، رسائل توحیدی، ترجمه علی شیروانی، قم: بوستان کتاب.
  • ـــــــــــــــــــــــــــــــ(1388)(ب)، بدایة ­الحکمة، ترجمه علی شیروانی، قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی.
  • ـــــــــــــــــــــــــــــــ(1415)، مقالات تأسیسیة فی الفکر الاسلامی، تعریف خالد توفیق، چ2، بیروت: موسسه امّ القری.
  • ـــــــــــــــــــــــــــــــ(1981م)، الحاشیه علی الحکمه المتعالیه فی الاسفار الاربعه، چ3، بیروت: دار احیاء التراث العرب.
  • ـــــــــــــــــــــــــــــــ(1386)، نهایة الحکمة(تک جلدی)، چ12، قم: جامعه مدرسین.
  • فارابی، ابونصر محمدبن­محمد(1379)، اندیشه‌های اهل مدینه فاضله، ترجمه جعفر سبحانی، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
  • ـــــــــــــــــــــــــــــــ (1405)، فصوص­الحکم، چ2، قم: بیدار.
  • ـــــــــــــــــــــــــــــــ(1374)، آراء اهل المدینه الفاضله و مضاداتها، مقدمه و شرح و تعلیق علی بوملحم، بیروت: دار و مکتبه الهلال.
  • فرانکن، رابرت(1384)، انگیزش و هیجان، ترجمه حسن شمس اسفنداباد و همکاران، تهران: نشر نی.
  • کنگره فرهنگى(1361)، دومین یادنامه علامه طباطبایى، تهران: موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگى.
  • مطهری، مرتضی(بی­تا)، سیر فلسفه در اسلام، تهران: صدرا،
  • ملاصدرا شیرازی، محمدبن­ابراهیم(1981م)، اسفار الاربعه، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
  • ـــــــــــــــــــــــــــــــــــ(1375)، مجموعه رسائل فلسفی صدرالمتالهین، تصحیح حامد ناجی، تهران: حکمت،
  • ـــــــــــــــــــــــــــــــــــ(1363)، مفاتیح الغیب، تهران: موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
  • ـــــــــــــــــــــــــــــــــــ(1380)، المبدأ و المعاد، تصحیح و مقدمه سیدجلال­الدین آشتیانی، قم: بوستان کتاب.
  • مصباح یزدی، محمدتقی(1365)، آموزش فلسفه، تهران: سازمان تبلیغات اسلامی،
  • نوری، نجیب­الله(1396)، عوامل و ساختار انگیزش رفتار انسان در اندیشه علامه طباطبایی، روانشناسی و دین، س10، ش4، ص22-5.
  • هرگنهان، بی آر(2009)، تاریخ روانشناسی، ترجمه یحیی سیدمحمدی، تهران: ارسباران.
  • J.)2001(. Understanding Motivation and Emotion. Eral Mcpeek bublsher. Third Edition. United State.
  • S. )2008(. A historical perspective Core Social Motivations. In Handbook of Motivation Scince. Edited by James Y. Shah & Wendi L. Gardner. The Guilford Press New York & London.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 277
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 172


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب