فهرست نشریات

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات118
تعداد شماره‌ها1,255
تعداد مقالات9,395
تعداد مشاهده مقاله2,660,009
تعداد دریافت فایل اصل مقاله1,486,745
صادقی, محمود, خیری, حسن, رستم نژاد, مهدی. (1401). خاستگاه تفاوت‌های جنسیتی (زنانه و مردانه عمل کردن) نقش‌های اجتماعی از دیدگاه قرآن کریم. مطالعات فلسفی کلامی, 16(30), 285-314. doi: 10.22034/qve.2022.7234
محمود صادقی; حسن خیری; مهدی رستم نژاد. "خاستگاه تفاوت‌های جنسیتی (زنانه و مردانه عمل کردن) نقش‌های اجتماعی از دیدگاه قرآن کریم". مطالعات فلسفی کلامی, 16, 30, 1401, 285-314. doi: 10.22034/qve.2022.7234
صادقی, محمود, خیری, حسن, رستم نژاد, مهدی. (1401). 'خاستگاه تفاوت‌های جنسیتی (زنانه و مردانه عمل کردن) نقش‌های اجتماعی از دیدگاه قرآن کریم', مطالعات فلسفی کلامی, 16(30), pp. 285-314. doi: 10.22034/qve.2022.7234
صادقی, محمود, خیری, حسن, رستم نژاد, مهدی. خاستگاه تفاوت‌های جنسیتی (زنانه و مردانه عمل کردن) نقش‌های اجتماعی از دیدگاه قرآن کریم. مطالعات فلسفی کلامی, 1401; 16(30): 285-314. doi: 10.22034/qve.2022.7234

خاستگاه تفاوت‌های جنسیتی (زنانه و مردانه عمل کردن) نقش‌های اجتماعی از دیدگاه قرآن کریم

قرآن و علم
دوره 16، شماره 30، شهریور 1401، صفحه 285-314    اصل مقاله (12.77 M)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/qve.2022.7234
نویسندگان
محمود صادقی* 1؛ حسن خیری2؛ مهدی رستم نژاد3
1دانش آموخته دکتری تخصصی مجتمع عالی قرآن و حدیث جامعه المصطفی ص العالمیة
2استادیار دانشگاه آزاد اسلامی
3دانشیار و هیئت علمی جامعة المصطفی ص العالمیة
چکیده
موضوع خاستگاه تفاوت‌های جنسیتی در نقش­های اجتماعی، همواره مورد بحث اندیشمندان و پژوهشگران خصوصاً در جامعه­شناسی بوده است. برخی با تأیید تفاوت­های جنسیتی، الگوهای متفاوت نقشی زنانه و مردانه را با جنبه­های زیست­شناختی، روان­شناختی و کارکردهای تفاوت‌های نقشی نزد جامعه­شناسان پیوند می­زنند. درمقابل، تقریباً همه نظریه­های فمینیستی با خدشه در مبانی و نتایج این نظریه­ها، از این اصل مشترک پیروی می­کنند که زنانگی و مردانگی و نقش‌های جنسیتی ناشی از آنها را جامعه می‌سازد. بازخوانی این نظرات و دیگر دیدگاه­های متعدد و گوناگون در زمینه تفاوت­های جنسیتی نقش­های اجتماعی و منشأ آنها از یک‌سو و اهمیت و جایگاه قرآن به‌عنوان منبع اصیل معرفتی باعث می­شود تا این سؤال به ذهن برسد که با وجود تقسیم کار جنسیتی، دیدگاه قرآن کریم درباره خاستگاه تفاوت­های جنسیتی نقش­های اجتماعی چیست؟ پژوهش حاضر بر مبنای روش استنطاقی درصدد کشف و تبیین خاستگاه حقیقی رفتار زنانه و رفتار مردانه یا انوثیت و رجولیت (جنسیت) از دیدگاه قرآن است. شواهد نشان می­دهد نگاه قرآن به مسئله نگاهی تلفیقی است، به‌طوری ‌که در یک نگاه جامع ارتباطی، جنبه­های زیست­شناختی همچون تفاوت‌های آناتومیکی و قدرت بدنی، روان­شناختی مانند میزان و نوع عواطف و احساسات و ویژگی­های شخصیتی مانند اراده و تصمیم­گیری و زوایای جامعه­شناختیِ مبتنی بر جنبه­های طبیعی و غائی همچون عدالت، آرامش و عفت­مندی را مدنظر دارد
کلیدواژه‌ها
خاستگاه تفاوت‌های جنسیتی؛ نقش اجتماعی؛ تفاوت‌های جنسیتی نقش‌های اجتماعی
مراجع
  1. قرآن کریم، ترجمه: محمدعلی رضایی اصفهانی و جمعی از اساتید جامعة المصطفی، انتشارات المصطفی، قم: چاپ دوم، 1388.
  2. آبرکرامبی، نیکلاس و دیگران؛ فرهنگ جامعه‌شناسی، ترجمه: حسن پویان، چاپخش، تهران: 1370 ش.
  3. آبوت، پاملا و والاس، کلر، جامعه‌شناسی زنان، ترجمه منیزه نجم عراقی، نی، تهران: چ پنجم، 1387 ش.
  4. آبوت، پ و والاس، کلر، درآمدی بر جامعه‌شناسی نگرش‌های فمینیستی، ترجمه: مریم خراسانی و حمید احمدی، دنیای مادر، تهران: 1376 ش.
  5. آریان‌پورکاشانی، منوچهر؛ فرهنگ پیشرو آریان پور انگلیسی – فارسی، جهان رایانه، تهران: 1380 ش.
  6. آسیموف‌، آ‌یزاک، اسرار مغز آدمی‌، انتشارات وزارت‌ فرهنگ‌ و آموزش‌ عا‌لی‌، تهران: 1364 ش.
  7. آوتویت، ویلیام و باتامور، تام؛ فرهنگ علوم اجتماعی قرن بیستم، حسن چاوشیان، نی، تهران: 1392 ش.
  8. ابن‌منظور، محمدبن مکرم، لسان العرب، دار الفکر، بیروت: چ سوم، 1414 ق.
  9. ابن‏کثیر، اسماعیل بن عمر، تفسیر القرآن العظیم، دارالکتب العلمیة، بیروت: 1419 ق.
  10. اشکورى، محمد‏، تفسیر شریف لاهیجى، دفتر نشر داد، تهران: 1373 ش‏.
  11. باستانی، سوسن، جنسیت‌، فرهنگ‌، ارزش‌ها‌ و نگرش‌ها‌، پژوهشگا‌ه فرهنگ‌، هنر و ارتبا‌طا‌ت‌، تهران: 1387 ش
  12. بستان‌نجفی، حسین، اسلام و جامعه‌شناسی خانواده، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، قم: چ چهارم 1388 ش.
  13. ــــــ، و دهقان­نژاد، رضا؛ زن در قرآن، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، قم: 1397.
  14. ــــــ، نظریه­سازی دینی در علوم اجتماعی با تطبیق بر جامعه‌شناسی خانواده، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، قم: 1392 ش.
  15. بی­آزار شیرازی، عبدالکریم، جنین­شناسی قرآن و مسلمان شدن چندین پروفسور جنین­شناس، دانشگاه مذاهب اسلامی، تهران: چ اول، 1387 ش.
  16. بیضاوى، عبدالله بن عمر، أنوار التنزیل و أسرار التأویل، دار إحیاء التراث العربی‏، بیروت: 1418 ه.‏
  17. پیره، روژه، روان‌شناسی اختلافی زن و مرد، ترجمه محمدحسین سروری، جانزاده، تهران: 1370 ش.
  18. تقوی، علی و سیادتیان، سید حسین، تفکیک جنسیتی در دانشگاه­ها، آری یا نه؟ دفتر نشر معارف، قم: 1394.
  19. توسلی، غلامعباس، نظریه‌های جامعه‌شناسی، سمت، تهران: چ سیزدهم، 1386 ش.
  20. جزایری، سیدحمید، دهقان، مجید، «ماهیت قوامیت»، مطالعات جنسیت و خانواده، پاییز و زمستان 1392.
  21. جمشیدی، اسدالله و دیگران، زن در فرهنگ و اندیشه اسلامی: ستاری در هستی‌شناسی زن، مرکز انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره، قم: 1382 ش.
  22. حسینی، سیدهـادی، راسخ، علی­احمد، نجات، حمید، زیر نظر محمد حکیمی، کتاب زن، امیرکبیر، تهران: چاپ دوم، 1381.
  23. حقى برسوى، اسماعیل بن مصطفی، تفسیر روح البیان، دارالفکر، بیروت: بی‌تا.
  24. حوى، سعید، الاساس فى التفسیر، دار السلام‏، قاهره: چ 6، 1424 ق.
  25. خدارحیمی، سیامک و دیگران، روانشناسی زنان، انتشارات خاتم، مشهد: 1378 ش.
  26. راغب اصفهانى، حسین بن محمد؛ مفردات ألفاظ القرآن، دارالعلم، بیروت: 1412 ق
  27. رضا، محمدرشید، تفسیر القرآن الحکیم الشهیر بتفسیر المنار، دارالمعرفة، بیروت: 1414 ه.ق.
  28. رودز، استون. ای، تفاوت‌های جنسیتی را جدی بگیریم، معصومه محمدی، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، قم: 1392 ش.
  29. ریتزر، جورج، نظریه جامعه‌شناسی در دوران معاصر، محسن ثلاثی، انتشارات علمی، تهران: چاپ سیزدهم، 1387 ش.
  30. زحیلى، وهبه، التفسیر المنیر فی العقیدة و الشریعة و المنهج، دار الفکر، دمشق: چ 2، 1411 ق.
  31. زمخشرى، محمود بن عمر، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل و عیون الأقاویل فى وجوه التأویل، دارالکتاب العربی، بیروت: چ 3، 1407 ق.
  32. سبزوارى، محمد، الجدید فى تفسیر القرآن المجید، دار التعارف للمطبوعات، بیروت: 1406 ه.ق.
  33. سعدلو پاریزی، فرزاد، اصول روانشناسی فیزیولوژیک، انتشارات دانشگاه اسلامی، یزد: 1386 ش.
  34. سندگل، حسین، فیریولوژی انسانی، انتشارات یزد، یزد: 1371 ش.
  35. سیوطی، عبدالرحمن بن ابی بکر، همع الهوامع فی شرح جمع الجوامع، دارالکتب العلمیه، بیروت: 1418 ق.
  36. شادی‌طلب، ژاله، توسعه و چالش‌های زنان ایران، نشر قطره، تهران: 1381 ش.
  37. شهرستانی، محمدرضا، کلیات پزشکی، بیهق، سبزوار: 1387.
  38. صادقى تهرانى، محمد، الفرقان فى تفسیر القرآن بالقرآن و السنه، فرهنگ اسلامی، قم: چ 2، 1406 ق.
  39. صداقتی­فرد، مجتبی، جامعه­شناسی (کلیات، مفاهیم، پیشینه)، ارسباران، تهران: چ پنجم، 1391 ش.
  40. طباطبایى، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، بیروت: چ دوم، 1390 ق.
  41. طبرسى، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ناصر خسرو، تهران: چ سوم، 1372 ش.
  42. عضدانلو، حمید، آشنایی با مفاهیم اساسی جامعه‌شناسی، نی، تهران: 1384 ش.
  43. فخر رازى، محمد بن عمر، التفسیر الکبیر مفاتیح الغیب، دار إحیاء التراث العربی، بیروت: چ 3، 1420 ق.
  44. فضل الله، محمد حسین، من وحى القرآن، دار الملاک، بیروت: 1419 ه.ق.
  45. فیض کاشانى، محسن، تفسیر الصافی، مکتبة الصدر، تهران: چ دوم، 1415 ق.
  46. قاسمی، جمال الدین، محاسن التاویل، دارالکتب العلمیة، بیروت‏: 1418 ه. ق‏.
  47. قرشى بنابى، علی­اکبر، تفسیر احسن الحدیث، بنیاد بعثت، تهران: چ دوم، 1375 ش.
  48. قرطبى، محمد بن احمد، الجامع لأحکام القرآن‏، ناصر خسرو، تهران: 1364 ش‏.
  49. قطب، سید، فى ظلال القرآن، دار الشروق، بیروت: چ 35، 1425 ق.
  50. قمى مشهدى، محمد، تفسیر کنز الدقائق و بحر الغرائب، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، تهران: 1368 ش.
  51. کارل، الکسیس، انسان موجود ناشناخته، پرویز دبیری، کتابفروشی تأیید، اصفهان: 1348 ش.
  52. کلاین برگ، اتو، روان شناسی اجتماعی، علی محمد کاردان، نشر اندیشه، تهران: 1368 ش.
  53. کوئن، بروس، درآمدی به جامعه‌شناسی خانواده، محسن ثلاثی، نشر توتیا، تهران: چ شانزدهم، 1382 ش.
  54. گاردنر، ویلیام، جنگ علیه خانواده، معصومه محمدی، دفتر مطالعات و تحقیقات زنان، قم: 1386 ش.
  55. گانونگ، ویلیام، کلیات فیزیولوژی پزشکی، فرخ شادان، شرکت سهامی چهر، تهران: 1363 ش.
  56. گا‌یتون‌، آرتور و‌ ها‌ل، جان‌، فیزیولوژی پزشکی، ترجمه: گروه فیزیولوژی دانشگاه تبریز، انتشارات ذوقی، تبریز: 1368 ش.
  57. گری، جان، راز ناسازگاری­های مردان مریخی و زنان ونوسی، فرهاد صادقی، نشر قطره، تهران: 1387 ش.
  58. گنجی، حمزه، روان شناسی تفاوتهای فردی، انتشارات بعثت، تهران: چ یازدهم، 1382 ش.
  59. گولومبوک، سوزان، رابین فی‌وش، رشد جنسیت، مهرناز شهر‌‌آرای، انتشارات ققنوس، تهران: 1382 ش.
  60. گیدنز، آنتونی، جامعه­شناسی، حسن چاوشیان، نی، تهران: 1386.
  61. مراغى، احمد مصطفى، تفسیر المراغى، دار الفکر، بیروت: بی­تا.
  62. مصباح یزدی، محمدتقی، نگاهی گذرا به حقوق بشر از دیدگاه اسلام، انتشارات مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمینىe، قم: 1388 ش.
  63. ــــــ، مجموعه مشکات مصباح، اخلاق اجتماعی، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینیe، قم: 1388.
  64. مصطفوى، حسن‏، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم‏، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی‏، تهران: 1368 ش.
  65. مطهّری، مرتضی، نظام حقوق زن در اسلام، تهران: صدرا، چاپ ۴۹، ۱۳۸۷ ش.
  66. معرفت، محمدهادی، شبهات و ردود حول القرآن الکریم، مؤسسة التمهید، قم: چ دوم، 1424 ق.
  67. مغنیه، محمدجواد، التفسیر الکاشف، دارالکتاب الإسلامی، قم: 1424 ق.
  68. مکارم شیرازى، ناصر، تفسیر نمونه، دارالکتب الإسلامیة، تهران: چ دهم، 1371 ش.
  69. منطقی، مرتضی، زن شرقی، مرد غربی؛ بررسی تفاوت­های روان­شناختی زن و مرد، بعثت، تهران: 1390.
  70. موسوى سبزوارى، عبدالاعلی، مواهب الرحمن فی تفسیر القرآن، دفتر سماحه آیت‌الله العظمى السبزوارى، بی­جا: چ دوم، 1409 ق.
  71. میشل، آندره، پیکار با تبعیض جنسی، محمد جعفر پوینده، نگاه، تهران: 1376 ش.
  72. نرمان ل. مان، اصول روان‌شناسی، محمود صناعی، امیر کبیر، تهران: چ پانزدهم.
  73. نوابی­نژاد، شکوه، روان­شناسی زن، جامعه ایرانیان، تهران: 1379.
  74. واحدى، علی بن احمد، الوجیز فى تفسیر الکتاب العزیز، دار القلم، بیروت‏: 1415 ه. ق‏.
  75. Baron,R.A.&D. Byrne,Sociol Psychology,Boston:Allyn and Bacon,1997.
  76. Oakley,Ann,Woman’s Work:The Housewife,Past and Present, 1976.
  77. Tong, Rosemarie,Femenist Thought, London:Routledge, 1997.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 170
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 174


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب