اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات121
تعداد شماره‌ها1,272
تعداد مقالات9,554
تعداد مشاهده مقاله2,770,424
تعداد دریافت فایل اصل مقاله1,536,346
میرزایی, عباس. (1401). بررسی تطبیقی منابع اهل سنت و شیعه در نقل گزارش های تاریخ شهادت امام سجاد(ع). مطالعات فلسفی کلامی, 16(38), 7-26. doi: 10.22034/skh.2022.12579.1269
عباس میرزایی. "بررسی تطبیقی منابع اهل سنت و شیعه در نقل گزارش های تاریخ شهادت امام سجاد(ع)". مطالعات فلسفی کلامی, 16, 38, 1401, 7-26. doi: 10.22034/skh.2022.12579.1269
میرزایی, عباس. (1401). 'بررسی تطبیقی منابع اهل سنت و شیعه در نقل گزارش های تاریخ شهادت امام سجاد(ع)', مطالعات فلسفی کلامی, 16(38), pp. 7-26. doi: 10.22034/skh.2022.12579.1269
میرزایی, عباس. بررسی تطبیقی منابع اهل سنت و شیعه در نقل گزارش های تاریخ شهادت امام سجاد(ع). مطالعات فلسفی کلامی, 1401; 16(38): 7-26. doi: 10.22034/skh.2022.12579.1269

بررسی تطبیقی منابع اهل سنت و شیعه در نقل گزارش های تاریخ شهادت امام سجاد(ع)

مجله سخن تاریخ
دوره 16، شماره 38، تیر 1401، صفحه 7-26    اصل مقاله (637.08 K)
نوع مقاله: علمی پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/skh.2022.12579.1269
نویسنده
عباس میرزایی*
دانشکده الهیات و ادیان، دانشگاه شهیدبهشتی،تهران، ایران،
چکیده
گزارش­های فراوانی درباره زمان  شهادت امام سجاد(ع) در منابع شیعه و اهل سنت آمده است؛ به ­گونه­ ای که این موضوع، نسبت به امامان دیگر، بیشترین اختلاف را دارد. این مسئله نه ­تنها درباره سال، بلکه درباره ماه و روز رحلت نیز صدق می­کند. حدود 20 گزارش درباره این مسئله در منابع تاریخی و رجالی شیعه ( امامی، زیدی و اسماعیلی) و اهل سنت آمده است. افزون بر این، علت  شهادت هم موضوع اختلافی دیگری درباره امام سجاد(ع) است. پرسش این است که در این منابع، چه گزارش­هایی بیشترین تکرار و شهرت را دارند؟ چه رابطه معناداری میان آنهاست؟ آیا بر اساس شواهد تاریخی می­توان ایده­ای درباره علت  شهادت حضرت ارائه کرد؟ بررسی گزارش­ها نشان می­دهد که سال 94 قمری در منابع اهل سنت، سال 95 قمری در منابع شیعه و محرم­الحرام در هر دو گروه شهرت بیشتری دارند. درباره روز  شهادت هم نمی­توان به نظری دست یافت. ولی در منابع شیعی روز 25 محرم توجه بیشتری شده است. درباره علت  شهادت گرچه گزارش تاریخی مستقیمی در اختیار نیست؛ ولی براساس سیر تاریخی تعاملات امویان با امام سجاد(ع)، شهادت احتمال بیشتری دارد.
کلیدواژه‌ها
تاریخ اهل بیت؛ تاریخ امام سجادع؛ شهادت امام سجادع
مراجع
 

  1. آملی، سیدحیدر، (1428ق.) تفسیر المحیط الأعظم، تحقیق السید محسن الموسوی التبریزی، چاپ الرابعة، مؤسسه فرهنگى و نشر نور علی نور، قم.
  2. ابشیهی، بی تا، المستطرف فی کل فن مستظرف، بی جا، دار ومکتبة الهلال
  3. ابن ابی الحدید(1959م.)، شرح نهج البلاغة، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت، دار احیاء الکتب العربیة.
  4. ابن ابی­شیبة کوفی، عبد الله بن محمد، (1409ق)، المصنف، تحقیق سعید اللحام، بیروت، دار الفکر.
  5. ابن اثیر، عزّ الدّین ابن الاثیر(1965م.)، الکامل فی التاریخ، بیروت، دار صادر.
  6. ابن حبان، محمد بن حبان بن احمد ابی حاتم تمیمی(1393ق.)، الثقات، ، بیروت، الکتب الثقافیة.
  7. --------، محمد بن حبان بن احمد ابی حاتم تمیمی(1411ق.)، مشاهیر علماء الأمصار، تحقیق مرزوق علی إبراهیم، المنصورة، دار الوفاء.
  8. ابن حجر عسقلانی، أحمد بن علی بن حجر (1404ق.)، تهذیب التهذیب، بیروت، دار الفکر.
  9. -------------، أحمد بن علی بن حجر (1415ق.)، تقریب التهذیب، تحقیق عطا، بیروت، دار الکتب.
  10. ابن حمدون، 1996م.، التذکرة الحمدونیة، تحقیق احسان عبّاس و بکر عبّاس، چاپ اول،  بیروت، دار صادر للطباعة والنشر
  •  
  1. ابن حمزة الطوسی(1412ق.) الثاقب فی المناقب، تحقیق نبیل رضا علوان، چاپ دوم، قم، مؤسسة أنصاریان للطباعة و النشر.
  2. ابن سعد، محمد بن سعد(1930م.)، الطبقات الکبری(الکبیر)، تحقیق احسان عباس، بیروت، دار صادر.
  3. ابن شهر آشوب، ابی عبد الله محمد بن علی(1956م.)، مناقب آل ابی­طالب، تحقیق لجنة من اساتذة النجف الاشرف، المکتبه الحیدریه.
  4. ابن صباغ مالکی، علی بن محمد أحمد، (1422ق.) الفصول المهمة فی معرفة الأئمة، تحقیق سامی الغریری، چاپ اول، قم، انتشارات دارالحدیث.
  5. ابن عساکر، ابی القاسم علی بن الحسن ابن هبة الله بن عبد الله الشافعی(1995م.)، تاریخ مدینه دمشق، تحقیق علی شیری، بیروت، دار الفکر.
  6. ابن عنبه، جمال الدین احمد بن علی الحسینی(1961م.)، عمدة الطالب فی انساب ال ابی طالب، تحقیق محمد حسن ال الطالقانی، نجف، منشورات المطبعة الحیدریة.
  7. ابن قتیبه دینوری، ابی محمد عبد الله بن مسلم(1969م.)، المعارف، تحقیق ثروت عکاشة، مصر، دار المعارف.
  8. ابن کثیر(1408ق.)، البدایة و النهایة، تحقیق علی شیری، بیروت، دار إحیاء التراث العربی.
  9. احمد بن حنبل، (1408ق.) العلل، تحقیق وصی الله بن محمود عباس، چاپ اول، المکتب الإسلامی، بیروت.
  10. أخبار الدولة العباسیة، بی تا، مؤلف مجهول، تحقیق عبد العزیز الدوری و عبد الجبار المطلبی، بیروت، دار الطلیعة للطباعة والنشر
  11. اربلی، ابى الحسن علی بن عیسى بن ابی الفتح (1985)، کشف الغمة، دارالاضواء، بیروت.
  12. بارتولد، ترکستان نامه، ترجمه، کریم کشاورز، تهران، موسسه انتشارات آگاه، 1366.
  13. بخاری، محمد بن إسماعیل بن إبراهیم(1406ق.)، التاریخ الصغیر، تحقیق محمود إبراهیم زاید، بیروت، دار المعرفة.
  14. بلاذری، احمد بن یحیی بن جابر(1959م.)، انساب الاشراف، تحقیق حمید الله، مصر، دار المعارف.
  15. حسین بن عبد الوهاب، (1369ق.) عیون المعجزات، الحیدریة، ناشر محمد کاظم الشیخ صادق الکتبی، نجف
  16. حمد الله مستوفی قزوینی(1362ش)، تاریخ گزیده، باهتمام دکتر عبد الحسین نوائى، تهران، انتشارات امیر کبیر.
  17. خیلفه بن خیاط، ابی عمرو خلیفة بن خیاط(بی تا)، تاریخ خلیفة، تحقیق سهیل زکار، بیروت، دار الفکر.
  18. ذهبی، شمس الدین محمد بن احمد(1407ق.) تاریخ الإسلام، تحقیق عمر عبد السلام تدمرى، چاپ اول، بیروت، دار الکتاب العربی.
  19. ذهبی، شمس الدین محمد بن احمد(1993م.)، سیر الاعلام النبلاء، تحقیق شعیب الارنؤوط، بیروت، مؤسسة الرسالة.
  20. -----------، شمس الدین محمد بن احمد(1961ق.) العبر، تحقیق فؤاد سید، کویت، دائرة المطبوعات و النشر فی الکویت.
 

  1. سبزواری، محمد،(1993م. معارج الیقین فی أصول الدین، تحقیق علاء آل جعفر، چاپ الأولى، قم، مؤسسة آل البیت (ع) لإحیاء التراث
  2. سید ابن طاووس، ابی القاسم علی بن موسى(1414ق.)، إقبال الأعمال، تحقیق جواد القیومی الاصفهانی، قم، مکتب الإعلام الإسلامی.
  3. شیخ صدوق، 1993م. الاعتقادات فی دین الإمامیة، تحقیق عصام عبد السید، چاپ دوم، بیروت، دار المفید للطباعة والنشر
  4. شیخ صدوق، 1993م. الاعتقادات فی دین الإمامیة، تحقیق عصام عبد السید، چاپ دوم، بیروت، دار المفید للطباعة والنشر
  5. شیخ صدوق، محمد بن علی بن الحسین بن بابویه القمی (1385ق.)، علل الشرائع، تحقیق بحر العلوم، النجف، المکتبة الحیدریة.
  6. شیخ طوسی، (1364ش.) تهذیب الأحکام، تحقیق سید حسن موسوی خرسان، چاپ سوم، دار الکتب الإسلامیة، تهران.
  7. شیخ طوسی، أبی جعفر محمد بن الحسن(1991م.) مصباح المتهجد، چاپ اول، بیروت، مؤسسة فقه الشیعة.
  8. شیخ مفید، ابی­عبد الله محمد بن النعمان(1414ق.)، الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، تحقیق مؤسسة آل البیت :، چاپ دوم، دار المفید.
  9. شیخ مفید، بی عبد الله محمد بن محمد(1410ق.) المقنعة، تحقیق مؤسسة النشر الإسلامی، چاپ دوم، قم، مؤسسة النشر الإسلامی.
  10. شیخ مفید، بی عبد الله محمد بن محمد(1993م.) مسار الشیعة فی مختصر تواریخ الشریعة، تحقیق مهدی نجفی، چاپ دوم، بیروت، دار المفید.
  11. شیخ مفید، بی عبد الله محمد بن محمد(1994م.) مسار الشیعة فی مختصر تواریخ الشریعة، تحقیق مهدی نجفی، چاپ دوم، بیروت، دار المفید.
  12. صفدی، صلاح‌الدین ابوالصفاء خلیل بن ایبک بن عبدالله سیفی(1420ق.)، الوافی بالوفیات، تحقیق احمد الارناؤوط و ترکی مصطفى، بیروت، دار احیاء التراث.
  •  
  1. طبرسی، ابی علی الفضل بن الحسن(1406ق.)، تاج الموالید فی موالید الائمة و وفیاتهم، قم، مکتب ایة الله المرعشی النجفی.
  2. طبری(منسوب)، ابی جعفر محمد بن جریر بن رستم الطبری الصغیر(1413ق.)، دلائل الامامیه، تحقیق قسم الدراسات الاسلامیة مؤسسة البعثة، چاپ اول، قم، مؤسسة البعثة.
  3. ----------، محمد بن جریر(1983م.)، تاریخ الامم والملوک، چاپ چهارم، بریل، مؤسسة الاعلمی للمطبوعات.
  4. علامه حلی(1414ق.)، تذکرة الفقهاء ( ط.ج )، تحقیق : مؤسسة آل البیت(ع) لإحیاء التراث، چاپ اول، قم، ناشر مؤسسة آل البیت (ع) لإحیاء التراث.
  5. علامه حلی(1420ق.)، تحریر الأحکام، إبراهیم بهادری، چاپ اول، قم، مکتبة التوحید.
  6. فتال نیشابوری، محمد بن الفتال(بی تا) روضه الواعظین، تحقیق محمد مهدى حسن خرسان، قم، منشورات الرضی.
  7. قاسم بن إبراهیم الرسی(1998م.)، تثبیت الإمامة، تحقیق صالح الوردانی، چاپ اول، بیروت. الغدیر.
  8. قاضی نعمان مغربی، ابی حنیفة النعمان بن محمد التمیمی(1414ق.)، شرح الاخبار فی فضائل الائمة الاطهار، تحقیق محمد حسینی جلالی، قم، مؤسسة النشر الاسلامی.
  9. قمی، حسن بن محمد بن حسن قمى،(بی تا) تاریخ قم، تحقیق سید جلال الدین طهرانى، مطبعه مجلس، تهران.
  10. کاتب البغدادی(1406ق.)، تاریخ الائمه، قم، مکتبه ایة الله المرعشی.
  11. کفعمی، ابراهیم،(1983م) المصباح، چاپ الثالثة، بیروت، ناشر مؤسسة الأعلمی للمطبوعات.
  12. کلینی، محمد بن یعقوب بن اسحاق(1363ق.)، کافی، تحقیق علی اکبر غفاری، چاپ پنجم، تهران، دار الکتب الاسلامیة.
  13. مزی، جمال الدین أبى الحجاج یوسف(1406ق.)، تهذیب الکمال، تحقیق عواد معروف، چاپ چهارم، بیروت، موسسه الرسالة.
  14. مسعودی(1404)، مروج الذهب ومعادن الجوهر، چاپ دوم، قم، منشورات دار الهجرة.
  15. مقدسی، یدالله،(1395)، بازپژوهشی ولادت و شهادت معصومان، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
  16. موصلی، شرف الدین، (1424ق.) مناقب آل محمد، قم، موسسه آل البیت.
  17. نوبختی، فرق الشیعه، بیروت، دارالاضواء، 1404ق.
  18. یعقوبی، أحمد بن أبی یعقوب(بی تا)، تاریخ الیعقوبی، قم، المؤسسة نشر فرهنگ أهل بیت(ع)
  19. یوسف بن حاتم الشامی المشغری العاملی(بی تا)، الدر النظیم، قم، مؤسسة النشر الإسلامی.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 234
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 119


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب