اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات121
تعداد شماره‌ها1,272
تعداد مقالات9,554
تعداد مشاهده مقاله2,770,294
تعداد دریافت فایل اصل مقاله1,536,307
تحیری, احمدرضا. (1402). تأملی نو در معناشناسی و ماهیت «تأویل» قرآن کریم. مطالعات فلسفی کلامی, 1(2), 97-120. doi: 10.22034/aaq.2023.7303
احمدرضا تحیری. "تأملی نو در معناشناسی و ماهیت «تأویل» قرآن کریم". مطالعات فلسفی کلامی, 1, 2, 1402, 97-120. doi: 10.22034/aaq.2023.7303
تحیری, احمدرضا. (1402). 'تأملی نو در معناشناسی و ماهیت «تأویل» قرآن کریم', مطالعات فلسفی کلامی, 1(2), pp. 97-120. doi: 10.22034/aaq.2023.7303
تحیری, احمدرضا. تأملی نو در معناشناسی و ماهیت «تأویل» قرآن کریم. مطالعات فلسفی کلامی, 1402; 1(2): 97-120. doi: 10.22034/aaq.2023.7303

تأملی نو در معناشناسی و ماهیت «تأویل» قرآن کریم

آرایه های ادبی قرآن
دوره 1، شماره 2، مرداد 1402، صفحه 97-120    اصل مقاله (724.52 K)
نوع مقاله: علمی، پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/aaq.2023.7303
نویسنده
احمدرضا تحیری*
هیأت علمی گروه قرآن و علوم جامعة المصطفی العالمیة، نمایندگی خراسان
چکیده
یکی از مباحث اختلافی در حوزه تفسیر و علوم قرآنی، معنای «تأویل» و چیستی آن است. در این نوشتار برآنیم تا تعریفی روشن و متقن از تأویل ارائه نمائیم که فاقد اشکالات وارد بر سایر نظریات و پاسخگوی ابهامات مطرح در این باب باشد. بدین منظور ابتدا به بررسی معنای لغوی واژه‌ی «تأویل» پرداخته و با تأمل در معانی مختلفی که در کتب لغت برای این واژه گزارش شده است، اثبات نموده‌ایم که «تأویل» یک معنای حقیقی بیشتر ندارد که گاهی به صورت وصفی به کار می‌رود و در این صورت عبارت است از: «حقیقت و باطن شیء و مراد و مقصود و هدف از آن، که شیء از آن سرچشمه گرفته و به نحوی آیه و نشانه و حامل آن است‏» و گاهی به صورت مصدری به کار می‌رود که در این صورت عبارت است از: «بازگرداندن شیء به آن حقیقت و باطن». این معنای واحد، جامع تمامی معانی دیگر «تأویل» بوده و این واژه در تمامی موارد استعمال یا در همین معنای جامع به کار رفته است و یا به واسطه‌ وجود قرینه‌ای در لوازم یا آثار یا مصادیق این معنای جامع به کار رفته است. سپس با بررسی موارد استعمال «تأویل» در قرآن مجید، اثبات نموده‌ایم که این واژه در تمامی موارد استعمالش در کتاب الهی نیز در همان معنای جامع به کار رفته و بر معنایی بیش از این دلالت نمی‌کند و بر این ادعا شواهدی از آیات ارائه نموده‌ایم؛ سپس دیدگاه‌های مختلف در مورد چیستی و ماهیت تأویل قرآن کریم را بررسی نموده و در نهایت با الهام از آیات قرآن مجید و روایات اهل بیت عصمتD و برخی براهین فلسفی، اشاره‌ای اجمالی به چیستی و ماهیت تأویل و حقیقت قرآن مجید نموده‌ایم. بر این اساس، روش مورد استفاده در این نوشتار تلفیقی از معناشناسی و روش برهانی، فلسفی است.
کلیدواژه‌ها
معنای اصلی ماده أول؛ تأویل؛ حقیقت و باطن شیء؛ ام‌الکتاب؛ تأویل قرآن
مراجع
  • ابن بابویه، محمد بن على(1395ق)‏، کمال الدین و تمام النعمه، چاپ دوم، تهران: اسلامیه.
  • ابن تیمیه(1392ق)‌، الاکلیل‌(مجموعه الرسائل‌ الکبری)‌، بیروت: [بی‌نا].
  • ابن‌ أبی‌جمهور، محمد بن ‌زین ‌الدین(1405ق)‏، عوالی‌ اللئالی‌ العزیزیة فی‌ الأحادیث ‌الدینیة، قم: دار سیدالشهداءG للنشر‏.
  • ابن‌اثیر‌جزری، مبارک‌بن‌محمد(1367)، النهایه فی‌غریب الحدیث ‌و الأثر، چاپ چهارم، قم: موسسه مطبوعاتی اسماعیلیان.
  • ابن‌فارس، أحمد(1404)، معجم المقاییس اللغة، قم: مکتب الاعلام الاسلامی‏.
  • ابن‌فارس، أحمد(1406)، مجمل اللغه، چاپ دوم، بیروت: مؤسسة الرساله.
  • ابن‌منظور، محمد بن مکرم(1414)، لسان العرب‏، چاپ سوم، بیروت: دار الفکر، 1414ق‏.
  • امام‌خمینی، سید روح الله(1384)، آداب الصلوة، چاپ دوازدهم، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی9.
  • ـــــــــــــــــــــــــــــ(1376)، مصباح الهدایه الی الخلافه و الولایه، چاپ پنجم، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی9.
  • آملى، سید حیدر(1422)، تفسیر المحیط الأعظم و البحر الخضم‏، چاپ‌ سوم‏، تهران: وزارت ارشاد اسلامى.
  • بابایی، علی‌اکبر(1372)، «تأویل قرآن»، مجله معرفت، شماره 6.
  • بیضاوی، عبدالله بن عمر(1418)، أنوار التنزیل و أسرار التأویل، بیروت: دار احیاء التراث العربى.
  • جرجانی، علی بن محمد(1411)، التعریفات، قاهره، دار الکتاب المصری، بیروت: دار الکتاب اللبنانی.
  • جزایرى، نور الدین(1375)، فروق اللغات فى التمییز بین مفاد الکلمات، تهران: چاپ‌ محمد رضوان‌ الدایه.‌
  • جوادی‌آملی، عبدالله(بی‌تا)، تفسیر تسنیم، قم: موسسه اسراء.
  • جوهری، اسماعیل(1990م)، الصحاح تاج اللغه و صحاح العربیه، بیروت: دار العلم للملایین،1990م.
  • راغب أصفهانى، حسین بن محمد(1412)، مفردات ألفاظ القرآن‏، بیروت/ دمشق:، دار القلم/ الدار الشامیة.
  • رشید رضا، سید محمد(1367ق)، تفسیر القرآن الکریم(المنار)، چاپ سوم، مصر: دارالمنار.
  • زبیدی، محمد مرتضى(1414)، تاج العروس من جواهر القاموس‏، بیروت: دارالفکر.
  • سهروردی(شیخ‌اشراق)، شهاب‌الدین(1373)، حکمة الاشراق، چاپ‌دوم، تهران: موسسه ‌مطالعات و ‌تحقیقات‌فرهنگی.
  • سهروردی(شیخ‌اشراق)، شهاب‌الدین(1379)، هیاکل‌النور، تهران: نشرنقطه،1379ش.
  • سهروردی(شیخ‌اشراق)، شهاب‌الدین(1375)، مجموعه مصنفات شیخ اشراق، چاپ دوم، تهران: موسسه مطالعات و ‌تحقیقات فرهنگی.
  • سیوطى‏، جلال الدین(1421)، الإتقان فی علوم القرآن‏، چاپ دوم‏، بیروت: دار الکتاب العربى.
  • شاکر، محمد کاظم(1376)، روش‌هاى تأویل قرآن‏، قم: دفتر تبلیغات اسلامى‏.
  • شیخ بهایی، محمد بن حسین(1405ق)، مفتاح الفلاح، بیروت: نشر دار الأضواء.
  • شیخ الرئیس ابن سینا(1400ق)، رسائل ابن‌سینا، قم: انتشارات بیدار.
  • ـــــــــــــــــــــــ(1404ق)، التعلیقات، بیروت: مکتبه الاعلام الاسلام.
  • صدر ‌المتألهین، محمد بن‌ ابراهیم(1981م)‏، الحکمة‌ المتعالیة فى الاسفار ‌العقلیة الاربعة، چاپ سوم، بیروت: دار احیاء التراث.
  • صفار، محمد ‌بن ‌حسن(1404ق)‏، بصائر الدرجات ‌فی‌فضائل ‌آل‌ محمّد`‏، چاپ‌دوم‏، قم:، مکتبة آیت‌ الله المرعشی8‏‏.
  • طباطبایى، سید محمد حسین(1417ق)‏، المیزان فى تفسیر القرآن‏، چاپ پنجم، قم: جامعه‏ مدرسین‏‏.
  • طباطبایى، سیدمحمدحسین(1370)‏، قرآن در اسلام، چاپ‌ پنجم، قم: دارالکتب الاسلامیه.
  • طبرسى، فضل بن حسن(1372)‏، مجمع البیان فى تفسیر القرآن‏، چاپ سوم، تهران: انتشارات ناصر خسرو.‏
  • طریحی، فخر الدین بن محمد(1375)، مجمع البحرین‏، چاپ سوم، تهران:‏ کتابفروشى مرتضوى‏.
  • طوسى محمد بن حسن(بی‌تا)‏، التبیان فى تفسیر القرآن‏، بیروت:، دار احیاء التراث العربى‏.
  • عروسى حویزى، عبد على بن جمعه(1415ق)، تفسیر نورالثقلین، چاپ چهارم، قم: انتشارات اسماعیلیان.
  • عسکرى، حسن بن عبدالله(1400ق)‏، الفروق فی اللغه، بیروت: دار الآفاق الجدیده.
  • فخرالدین رازى، ابوعبدالله محمد بن عمر(1420ق)، مفاتیح الغیب، چاپ ‌سوم، بیروت: دار احیاء التراث العربى.
  • فراهیدى، خلیل بن أحمد(1409ق)، کتاب العین‏، چاپ دوم، قم‏: نشر هجرت.
  • فیروز آبادی، مجد الدین(1415ق)، القاموس المحیط من جواهر القاموس، بیروت: دار الکتب العلمیه.
  • فیض کاشانی، محمد بن شاه مرتضى(1415ق)‏، تفسیر الصافی، چاپ دوم، تهران: مکتبة الصدر.
  • فیومى، أحمد بن محمد(1414 ق‏)، المصباح المنیر، چاپ دوم، قم‏: موسسه دار الهجره.
  • کلینى، محمد بن یعقوب بن اسحاق(1407ق)‏، الکافی‏، چاپ چهارم‏: ‏تهران: دار الکتب الإسلامیه.
  • مدرس آشتیانی، مهدی(1372)، تعلیقه رشیقه علی شرح المنظومه، چاپ سوم، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
  • مرکز‌الثقافه و المعارف‌القرآنیه(1375)، علوم‌القرآن عندالمفسرین‏، قم: مکتب الاعلام الاسلامى‏.
  • معرفت‏، محمد هادى(1379)‏، تفسیر و مفسران‏، قم: مؤسسه فرهنگى التمهید.
  • معرفت‏، محمد هادى(1381)‏، علوم قرآنی‏، قم: مؤسسه فرهنگى التمهید.
  • معرفت‏، محمد هادى(1415ق)، التمهید فی علوم القرآن، چاپ دوم، قم: مؤسسه النشر الاسلامى‏.
  • مکارم شیرازى، ناصر(1374)، تفسیر نمونه، تهران: دار الکتب الإسلامیه
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 136
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 84


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب