فهرست نشریات

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات118
تعداد شماره‌ها1,255
تعداد مقالات9,395
تعداد مشاهده مقاله2,660,047
تعداد دریافت فایل اصل مقاله1,486,768
صادق‌پور, محمدجعفر. (1402). ماهیت سمحاق در فقه و قانون مجازات اسلامی با تکیه بر دانش پزشکی. مطالعات فلسفی کلامی, 1(1), 131-149. doi: 10.22034/ils.2023.7362
محمدجعفر صادق‌پور. "ماهیت سمحاق در فقه و قانون مجازات اسلامی با تکیه بر دانش پزشکی". مطالعات فلسفی کلامی, 1, 1, 1402, 131-149. doi: 10.22034/ils.2023.7362
صادق‌پور, محمدجعفر. (1402). 'ماهیت سمحاق در فقه و قانون مجازات اسلامی با تکیه بر دانش پزشکی', مطالعات فلسفی کلامی, 1(1), pp. 131-149. doi: 10.22034/ils.2023.7362
صادق‌پور, محمدجعفر. ماهیت سمحاق در فقه و قانون مجازات اسلامی با تکیه بر دانش پزشکی. مطالعات فلسفی کلامی, 1402; 1(1): 131-149. doi: 10.22034/ils.2023.7362

ماهیت سمحاق در فقه و قانون مجازات اسلامی با تکیه بر دانش پزشکی

گفتمان حقوق اسلامی معاصر
مقاله 7، دوره 1، شماره 1، مرداد 1402، صفحه 131-149    اصل مقاله (347.71 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/ils.2023.7362
نویسنده
محمدجعفر صادق‌پور*
استادیار گروه فقه و حقوق، دانشگاه شهرکرد، شهرکرد، ایران.
چکیده
سمحاق، چهارمین گونه از جراحات سر و صورت (شجاج) به شمار می­آید که دیه­ی آن برابر چهار شتر معادل چهارصدم دیه­ی کامل تعیین شده است. مقنن در بند (تـ) ماده­ی (709) ق.م.ا سمحاق را جراحتی تعریف کرده که به پوست نازک روی استخوان برسد. این تعریف کوتاه نه دارای روزآمدی لازم است و نه از دقت و استواری کافی برخوردار است. این در حالی است که سازمان پزشکی قانونی در بسیاری از سوانح و نزاع­ها با ارتکاب چنین جنایتی روبرو است و می­بایست ارتکاب آن را به مقام قضایی گزارش نماید. با توجه به رخداد فراوان این جراحت در بستر جامعه و میزان دیه­ی قابل توجه آن، تبیین ماهیت آن به گونه­ای روزآمد و دقیق ضروری به نظر می­آید. برای این منظور علاوه بر رجوع به منابع فقهی و روایی، می­بایست بستر تحقق این جراحت در علم پزشکی نیز مورد مداقه قرار گیرد. بر این اساس بررسی و دقت نظر در چند نکته برای درک ماهیت سمحاق لازم است. اولاً: آیا آلت جارحه خاصی در تحقق سمحاق خصوصیت و موضوعیت دارد؟ ثانیاً: مراد از پرده­ی روی استخوان چیست و امروزه در دانش پزشکی تحت چه عنوانی خوانده می­شود. ثالثاً: برای این­که بتوان به تصوری جامع از این جراحت دست یافت، بررسی دقیق عناصر قوام­بخش ماهیت سمحاق از نگاه فقیهان ضروری می­نماید. این نوشتار با استفاده از روش توصیفی - تحلیلی به تبیین داده­های کتابخانه­ای پرداخته است و حاصل سخن این­که سمحاق جراحتی است که تا پرده­ی نازک روی استخوان (پریوست[1]) می­رسد ولی آن را پاره نمی­کند، ضمن این­که آلت جارحه­ی خاصی در تحقق آن دخالت ندارد.
 
[1] Periosteum
کلیدواژه‌ها
سمحاق؛ پرده‌ی استخوانی؛ جراحت؛ عضله؛ شجاج
مراجع
  1. ابن­رشد الحفید، محمد بن أحمد بن محمد (1425ق)، بدایة المجتهد و نهایة المقتصد، القاهره، دارالحدیث.
  2. ابن­ضویان، إبراهیم بن محمد بن سالم (1409ق)، منار السبیل فی شرح الدلیل، الطبعة السابعة، بیروت، المکتب الإسلامی.
  3. ابن­مفلح، شمس الدین المقدسی (1424ق)، کتاب الفروع ومعه تصحیح الفروع لعلاء الدین علی بن سلیمان المرداوی، الطبعة الاولی، بی­جا، مؤسسة الرسالة.
  4. ابن­منظور، ابو الفضل جمال الدین محمد بن مکرم (1414ق)، لسان العرب، چاپ سوم، بیروت، دار الفکر للطباعة و النشر و التوزیع - دار صادر.
  5. احمد بن فارس بن زکریا (1404ق)، معجم مقائیس اللغة، چاپ اول، قم، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه قم.
  6. أحمد بن محمد بن حنبل (1401ق)، مسائل الإمام أحمد روایة ابنه عبد الله، الطبعة الأولى، بیروت، المکتب الإسلامی.
  7. اردبیلى، احمد بن محمد (1403ق)، مجمع الفائدة و البرهان فی شرح إرشاد الأذهان، چاپ اول، قم، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
  8. إلهی، بهرام (1388)، استخوان­شناسی - به همراه مفاصل، چاپ بیست و دوم، تهران، انتشارات جیحون.
  9. انصاری، زکریا بن محمد بن زکریا (بی­تا)، أسنى المطالب فی شرح روض الطالب، بیروت، دار الکتاب الإسلامی.
  10. بابرتی، محمد بن محمد بن محمود (بی­تا)، العنایة شرح الهدایة، بی­جا، دار الفکر.
  11. بصیر غفوری، حامد و همکاران(1391)، زخم، تهران، انتشارات آرتین طب
  12. تبریزى، جواد بن على (1428ق)، تنقیح مبانی الأحکام - کتاب الدیات، چاپ اول، قم، دار الصدیقة الشهیدة سلام الله علیها.
  13. جزائرى، عبد اللّه بن نور الدین (بی­تا)، التحفة السنیة فی شرح النخبة المحسنیة، چاپ اول، تهران، بی­نا.
  14. جزرى، ابن اثیر مبارک بن محمد (بی­تا)، النهایة فی غریب الحدیث و الأثر، چاپ اول، قم، مؤسسه مطبوعاتى اسماعیلیان.
  15. جزیرى، عبد الرحمن؛ غروى، سید محمد؛ یاسر مازح (1419ق)، الفقه على المذاهب الأربعة و مذهب أهل البیت علیهم السلام، چاپ اول، بیروت، دار الثقلین.
  16. جندی، خلیل بن إسحاق بن موسى (1429ق)، التوضیح فی شرح المختصر الفرعی لابن الحاجب، الطبعة: الأولى، بی­جا، مرکز نجیبویه للمخطوطات وخدمة التراث.
  17. حائری طباطبایی، سیدعلی بن محمد(1418ق)، ریاض المسائل، چاپ اول، قم، مؤسسه آل البیت علیهم.
  18. ـــــــــــــــــــــــــــــــــــ (1409ق)، الشرح الصغیر فی شرح مختصر النافع - حدیقة المؤمنین، چاپ اول، قم، انتشارات کتابخانه آیة الله مرعشى نجفى قدس سره.
  19. حجاوی المقدسی، موسى بن أحمد بن موسى (بی­تا)، الإقناع فی فقه الإمام أحمد بن حنبل، بیروت، دارالمعرفة.
  20. حر عاملى، محمد بن حسن (1409ق)، وسائل الشیعة، چاپ اول، قم، مؤسسه آل البیت علیهم السلام.
  21. حلبی، ابن­زهره حمزة بن على حسینى (1417ق)، غنیة النزوع إلى علمی الأصول و الفروع، چاپ اول، قم، مؤسسه امام صادق علیه السلام.
  22. حلبى، ابو الصلاح تقى الدین بن نجم الدین (1403ق)، الکافی فی الفقه، چاپ اول، اصفهان، کتابخانه عمومى امام امیر المؤمنین علیه السلام.
  23. حلّی، ابن­ادریس محمد بن منصور بن احمد(1410ق)، السرائر الحاوی لتحریر الفتاوى، چاپ دوم، قم، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
  24. حلّی، احمد بن محمد اسدی (1407ق)، المهذب البارع فی شرح المختصر النافع، چاپ اول، قم، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
  25. حلّی، حسن بن یوسف بن مطهر اسدى (1411ق)، تبصرة المتعلمین فی أحکام الدین، چاپ اول، تهران، مؤسسه چاپ و نشر وابسته به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى.
  26. ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ (1413ق)، قواعد الأحکام فی معرفة الحلال و الحرام، چاپ اول، قم، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه.
  27. ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ (1413ق)، مختلف الشیعة فی أحکام الشریعة، چاپ دوم، قم، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم
  28. حلّى، محمد بن شجاع القطّان (1424ق)، معالم الدین فی فقه آل یاسین، چاپ اول، قم، مؤسسه امام صادق علیه السلام.
  29. حلّى، مقداد بن عبد اللّه سیورى (1404ق)، التنقیح الرائع لمختصر الشرائع، چاپ اول، قم، انتشارات کتابخانه آیة الله مرعشى نجفى.
  30. حلّى، یحیى بن سعید (1405ق)، الجامع للشرائع، چاپ اول، قم، مؤسسة سید الشهداء العلمیة.
  31. خزاعی فرید، علی؛ سروری خراشاد، جمشید (1389)، فرهنگ اصطلاحات پزشکی، چاپ اول، مشهد، آستان قدس رضوی.
  32. خوانسارى، سید احمد بن یوسف (1405ق)، جامع المدارک فی شرح مختصر النافع، چاپ دوم، قم، مؤسسه اسماعیلیان.
  33. الرجراجی، أبو الحسن علی بن سعید (1428ق)، مناهج التحصیل ونتائج لطائف التأویل فی شرح المدونة و حل مشکلاتها، الطبعة الأولى، بی­جا، دار ابن حزم.
  34. روحانی قمّی، سید صادق حسینى (1412ق)، فقه الصادق علیه السلام، چاپ اول، قم، دار الکتاب - مدرسه امام صادق علیه السلام.
  35. رهدارپور، حامد؛ مؤذن‌زادگان، حسنعلی(1397)، مقاله «اصل شفافیت قانون و جایگاه آن در رویه قضایی دیوان اروپایی حقوق بشر و حقوق کیفری ایران»، فصلنامه دیدگاه‌های حقوق قضایی، ش 81.
  36. سرخسی، محمد بن أحمد بن أبی سهل(1414ق)، المبسوط، بیروت، دار المعرفة.
  37. سلّار دیلمى، حمزة بن عبد العزیز (1404ق)، المراسم العلویة و الأحکام النبویة، چاپ اول، قم، منشورات الحرمین.
  38. شربینی، محمد بن أحمد (1415ق)، مغنی المحتاج إلى معرفة معانی ألفاظ المنهاج، الطبعة الأولى، بی­جا، دار الکتب العلمیة.
  39. شریف مرتضی، على بن حسین موسوى (1417ق)، المسائل الناصریات، چاپ اول، تهران، رابطة الثقافة و العلاقات الإسلامیة.
  40. ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ (1415ق)، الانتصار فی انفرادات الإمامیة، چاپ اول، قم، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
  41. شهید اول، محمد بن مکی (1410ق)، اللمعة الدمشقیة فی فقه الإمامیة، چاپ اول، بیروت، دار التراث.
  42. شهید ثانی، زین الدین بن على عاملی (1410ق)، الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة (المحشّى - کلانتر)، چاپ اول، قم، کتابفروشى داورى.
  43. ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ (1413ق)، مسالک الأفهام إلى تنقیح شرائع الإسلام، چ اول، قم، مؤسسة المعارف الإسلامیة.
  44. صدوق، محمّد بن على بن بابویه (1403ق)، معانی الأخبار، قم، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
  45. طریحى، فخر الدین (1416ق)، مجمع البحرین، چاپ سوم، تهران، کتابفروشى مرتضوى.
  46. طوسى، ابن­حمزه محمد بن على (1408ق)، الوسیلة إلى نیل الفضیلة، چاپ اول، قم، انتشارات کتابخانه آیة الله مرعشى.
  47. طوسى، ابو جعفر محمد بن حسن (1400ق)، النهایة فی مجرد الفقه و الفتاوى، چاپ دوم، بیروت، دار الکتاب العربی.
  48. ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ (1407ق)، تهذیب الأحکام، چاپ چهارم، تهران، دار الکتب الإسلامیة.
  49. عمرانی، أبو الحسین یحیى بن أبی الخیر بن سالم (1421ق)، البیان فی مذهب الإمام الشافعی، الطبعة الأولى، جده، دار المنهاج.
  50. فاضل آبی، حسن بن ابى طالب یوسفى (1417ق)، کشف الرموز فی شرح مختصر النافع، چاپ سوم، قم، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
  51. فاضل هندی، محمد بن حسن (1416ق)، کشف اللثام و الإبهام عن قواعد الأحکام، چاپ اول، قم، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
  52. فراهیدی، خلیل بن احمد (1410ق)، کتاب العین، چاپ دوم، قم، نشر هجرت.
  53. فقعانى، على بن على بن محمد بن طى (1418ق)، الدر المنضود فی معرفة صیغ النیات و الإیقاعات و العقود، چاپ اول، قم، مکتبة إمام العصر (عج) العلمیة.
  54. فیض کاشانى، محمد محسن ابن شاه مرتضى (1425ق)، الشافی فی العقائد و الأخلاق و الأحکام، چاپ اول، تهران، دار نشر اللوح المحفوظ.
  55. قاضی عبدالوهاب، أبو محمد عبد الوهاب بن علی بن نصر (1425ق)، التلقین فی الفقة المالکی، الطبعة الأولى، دار الکتب العلمیة.
  56. کاشف الغطاء نجفی، احمد بن على بن محمد رضا (1423ق)، سفینة النجاة و مشکاة الهدى و مصباح السعادات، جلد 3، نجف اشرف، مؤسسه کاشف الغطاء .
  57. کلینى، ابو جعفر محمد بن یعقوب (1407ق)، الکافی، چاپ چهارم، تهران، دار الکتب الإسلامیة.
  58. کیدرى، قطب الدین محمد بن حسین (1416ق)، إصباح الشیعة بمصباح الشریعة، چاپ اول، قم، مؤسسه امام صادق علیه السلام.
  59. گرجی، ابوالقاسم (1390)، دیات، چاپ سوم، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
  60. ماوردی، علی بن محمد بن محمد (1419ق)، الحاوی الکبیر فی فقه مذهب الإمام الشافعی وهو شرح مختصر المزنی، الطبعة الأولى، بیروت، دار الکتب العلمیة.
  61. مجلسى، محمد باقر بن محمد تقى (1404ق)، مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، چاپ دوم، تهران، دار الکتب الإسلامیة.
  62. محقق حلی، جعفر بن حسن (1418ق)، المختصر النافع فی فقه الإمامیة، چاپ ششم، قم، مؤسسة المطبوعات الدینیة.
  63. ــــــــــــــــــــــــــــــ (1418ق)، شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام، چاپ دوم، قم، مؤسسه اسماعیلیان.
  64. مدنی کاشانى، حاج آقا رضا (1410ق)، کتاب القصاص للفقهاء و الخواص، چاپ دوم، قم، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
  65. مرغینانی، علی بن أبی بکر بن عبد الجلیل الفرغانی (بی­تا)، الهدایة فی شرح بدایة المبتدی، بیروت، دار احیاء التراث العربی.
  66. مسچر، آنتونی (1395)، بافت­شناسی پایه، ترجمه: رضا شیرازی و همکاران، چاپ اول، تهران، انتشارات میرماه
  67. مشکینى، میرزا على (1418ق)، الفقه المأثور، چاپ دوم، قم، نشر الهادی.
  68. مغربى، نعمان بن محمد تمیمى (1385)، دعائم الإسلام، چاپ دوم، قم، مؤسسه آل البیت علیهم السلام.
  69. مفید، محمّد بن محمد بن نعمان عکبرى (1413ق)، المقنعة، چاپ اول، قم، کنگره جهانى هزاره شیخ مفید.
  70. مقدسی، أبو محمد موفق الدین عبد الله بن أحمد (1414ق)، الکافی فی فقه الإمام أحمد، الطبعة الأولى، بی­جا، دار الکتب العلمیة.
  71. ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ (1425ق)، عمدة الفقه، بی­جا، المکتبة العصریة.
  72. المقدسی، عبد الرحمن بن محمد بن أحمد (بی­تا)، الشرح الکبیر على متن المقنع، بیروت، دار الکتاب العربی للنشر والتوزیع.
  73. مکارم شیرازى، ناصر (1427ق)، الفتاوى الجدیدة، چاپ دوم، قم، انتشارات مدرسه امام على بن ابى طالب علیه السلام.
  74. موسوی خمینى، سید روح اللّه (بی­تا)، تحریر الوسیلة، چاپ اول، قم، مؤسسه مطبوعات دار العلم.
  75. موصلی، عبد الله بن محمود بن مودود (1356ق)، الاختیار لتعلیل المختار، القاهره، مطبعة الحلبی.
  76. میرمحمد صادقی، حسین (1392)، جرایم علیه اشخاص، چاپ دوازدهم، تهران، میزان.
  77. نووی، أبو زکریا محیی الدین یحیى بن شرف (1412ق)، روضة الطالبین وعمدة المفتین، الطبعة الثالثة، بیروت، المکتب الإسلامی
  78. واسطى زبیدى، محب الدین، سید محمد مرتضى حسینى (1414ق)، تاج العروس من جواهر القاموس، چاپ اول، بیروت، دار الفکر للطباعة و النشر و التوزیع.
  79. وحید خراسانى، حسین (1428ق)، منهاج الصالحین، چاپ پنجم، قم، مدرسه امام باقر علیه السلام.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 223
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 64


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب