اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات121
تعداد شماره‌ها1,272
تعداد مقالات9,554
تعداد مشاهده مقاله2,769,956
تعداد دریافت فایل اصل مقاله1,536,231
حاجیان فروشانی, زهره, حمیدی, محمد رضا, سواعدی, فاطمه. (1401). تحلیل انتقادی راه‌های جواز مصافحه زن و مرد نامحرم. مطالعات فلسفی کلامی, 10(4), 113-134. doi: 10.22034/pzk.2022.12660.1877
زهره حاجیان فروشانی; محمد رضا حمیدی; فاطمه سواعدی. "تحلیل انتقادی راه‌های جواز مصافحه زن و مرد نامحرم". مطالعات فلسفی کلامی, 10, 4, 1401, 113-134. doi: 10.22034/pzk.2022.12660.1877
حاجیان فروشانی, زهره, حمیدی, محمد رضا, سواعدی, فاطمه. (1401). 'تحلیل انتقادی راه‌های جواز مصافحه زن و مرد نامحرم', مطالعات فلسفی کلامی, 10(4), pp. 113-134. doi: 10.22034/pzk.2022.12660.1877
حاجیان فروشانی, زهره, حمیدی, محمد رضا, سواعدی, فاطمه. تحلیل انتقادی راه‌های جواز مصافحه زن و مرد نامحرم. مطالعات فلسفی کلامی, 1401; 10(4): 113-134. doi: 10.22034/pzk.2022.12660.1877

تحلیل انتقادی راه‌های جواز مصافحه زن و مرد نامحرم

پژوهشنامه اسلامی زنان‌ و‌ خانواده
دوره 10، شماره 4 - شماره پیاپی 29، دی 1401، صفحه 113-134    اصل مقاله (3.75 M)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/pzk.2022.12660.1877
نویسندگان
زهره حاجیان فروشانی* 1؛ محمد رضا حمیدی2؛ فاطمه سواعدی3
1استادیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران. (نویسنده مسئول)
2استادیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران.
3دانش‌آموخته کارشناسی ارشد فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران.
چکیده
در دین اسلام حساسیت فراوانی درباره روابط زن و مرد نامحرم وجود دارد. مصافحه یا دست‌دادن با نامحرم از رفتارهایی است که حرمت آن مورد تصریح روایات است و سنجه‌های حرمت را به عناوین دیگر نیز دارد. بااین‌حال، در سال‌های اخیر به‌دلیل فراگیر شدن این عمل، تلاش‌هایی برای حکم به جواز آن از طریق عناوین ثانوی (حرج و اضطرار) و نیز مجاز دانستن دست‌دادن باوجود حائل، انجام گرفته است. پژوهش حاضر باهدف نقد و بررسی استثنائات حرمت مصافحه با نامحرم ازنظر سازگاری با مبانی و احکام شریعت به‌شیوه تحلیلی- اسنادی انجام شد. بدین‌منظور کلیه منابع مکتوب مربوط به ضوابط ارتباط با نامحرم و وجود سنجه‌های حرمت در مصافحه با نامحرم مورد بررسی قرار گرفت و حکم شرعی آن در صورت وجود حائل و نیز در شرایط عارض شدن عناوین ثانویه بررسی و فتاوای دال بر جواز آن نقد شد. نتایج بررسی‌ها نشان داد که کلیت جواز مصافحه با نامحرم باوجود حائل پذیرفتنی نیست و استناد به قواعد ثانویه لزوماً نمی‌‌تواند موجب حکم به حلیت عمل یاد شده شود؛ به‌ویژه آنکه قاعده لاحرج به‌طورکلی نمی‌‌تواند رافع حکم حرمت باشد و بیشتر مصادیق مبتلابه نیز صلاحیت موضوع واقع شدن برای قاعده‌ اضطرار را ندارند.
کلیدواژه‌ها
مصافحه با نامحرم؛ حائل هنگام مصافحه؛ حرج و اضطرار برای مصافحه؛ روابط زن و مرد نامحرم
مراجع
* قرآن کریم (1382). مترجم: الهی قشمه‌ای، مهدی. قم: نگارش.

  1. ابن‌براج، عبدالعزیز (1406هـ.ق). المهذب. قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه.
  2. انصاری، محمدعلی (1415هـ.ق). الموسوعه الفقهیه المیسره. قم: مجمع‌الفکر.
  3. انصاری، مرتضی‌بن محمد امین (1410هـ.ق). المکاسب. قم: دار‌الکتاب.
  4. ایروانی، باقر (1426هـ.ق). دروس تمهیدیه فی القواعد الفقهیه. قم: دار‌الفقه للطباعه و النشر.
  5. آشتیانی، محمد حسن‌بن جعفر (1383). الرسائل التسع. قم: مؤسسه العلامه الاشتیانی.
  6. بهجت، محمدتقی (1386). استفتاءات. قم: دفتر معظم له.
  7. بهجت، محمدتقی (1426هـ.ق). جامع المسائل. قم: دفتر آیت الله بهجت.
  8. تبریزی، جواد (1385). استفتاءات. قم: سرور.
  9. تبریزی، جواد (1427هـ.ق). صراط‌‌النجاه. قم: دار‌الصدیقه الشهیده (س).
  10. جعفریان، رسول (1380). رسائل حجابیه. قم: دلیل ‌‌ما.
  11. حاجیان فروشانی، زهره.، و حمیدی، محمدرضا (1399). نسبت‌‌سنجی قاعده نفی حرج و ادله محرمات. نشریه فقه و مبانی حقوق اسلامی، 2، 261- 280.
  12. حرعاملی، محمد‌بن حسن (1409هـ.ق). وسائل الشیعه. قم: مؤسسه آل البیت (ع).
  13. حرعاملی، محمد‌بن حسن (1416هـ.ق). تفصیل وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه. قم: مؤسسه آل البیت (ع) لاحیاء التراث.
  14. حسینی شیرازی، سیدصادق (1428هـ.ق). الفمساله فی بلاد الغرب. لبنان: دار‌العلوم-مؤسسه الامامه.
  15. حکیم، سید‌محمدسعید طباطبایی (1422هـ.ق). مرشدالمغترب، توجیهات و فتاوی. عراق: دفتر حضرت آیت‌‌الله.
  16. حکیم، سید‌محمدسعید طباطبایی (1427هـ.ق). فقه المراة المسلمة. قم: دار‌الهلال.
  17. حکیم، محمد‌‌تقی‌بن محمد سعید (1429هـ.ق). القواعد العامه فی الفقه المقارن. تهران: المجمع العالمی للتقریب بین المذاهب الاسلامی.
  18. حیدری، علی‌نقی (1412هـ.ق). اصول الاستنباط. قم: لجنها داره الحوزه العلمیه.
  19. خویی، سیدابوالقاسم (1416هـ.ق). صراط النجاه. قم: مکتب نشر المنتخب.
  20. خویی، سید‌ابوالقاسم (1418هـ.ق). موسوعه الامام الخویی. قم: مؤسسه احیاء آثار الامام الخویی.
  21. دهقان‌‌نژاد، رضا (1395). حریم‌‌شناسی زن و مرداز منظر قرآن کریم. مجموعه مقالات ششمین همایش قرآن کریم سفینه النجاه عصر با موضوع فرهنگ و عفاف و حجاب. تهران.
  22. روحانی، محمدصادق (1383). استفتائات. بی‌جا: حدیث دل.
  23. زبیدی، محب‌‌الدین (1414هـ.ق). تاج العروس. محقق: شیری، علی. بی‌‌جا: دار‌الفکر للطباعه و النشر و التوزیع.
  24. سبحانی ‌‌تبریزی، جعفر (1415هـ.ق). الرسائل الاربع. قم: مؤسسه امام صادق(ع).
  25. سیستانی، سیدعلی (1401هـ.ق). مشاهده شده در وب‌سایت https: //www. sistani. org>arabic
  26. سیوری حلى، مقداد‌بن عبدالله (1425هـ.ق). کنز العرفان فی فقه القرآن. قم: انتشارات مرتضوى.
  27. شاکری، شکرالله (1398). حکم دست‌‌دادن با زنان. نشریه علمی-پژوهشی فقه خانواده، (4)1، 79- 112.
  28. شبیری‌زنجانی، سید‌موسی (1419هـ.ق). کتاب نکاح. قم: مؤسسه پژوهشی رأی‌پرداز.
  29. شریف کاشانی، ملاحبیب‌‌الله (1404هـ.ق). تسهیل المسالک الی المدارک. قم: المطبعه العالمیه.
  30. شهیدثانی، زین‌‌الدین‌بن علی (بی‌‌تا). فوائد القواعد. قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه.
  31. شیخ صدوق، محمد‌بن على (1413هـ.ق). من لا یحضره الفقیه. قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه.
  32. شیخ صدوق، محمدبن علی (1382). ثواب الاعمال و عقاب الاعمال. قم: نسیم کوثر.
  33. صاحب جواهر، محمد‌بن حسن‌بن باقر (1417هـ.ق). معجم فقه الجواهر. لبنان: دار‌الغدیر للطباعه و النشر و التوزیع.
  34. صافی، لطف‌‌الله (1385). جامع الاحکام. قم: دفتر تنظیم و نشر آثار حضرت آیت‌‌الله العظمی صافی گلپایگانی.
  35. صدر، سیدمحمد (1420هـ.ق). ماوراء الفقه. لبنان: دار‌الأضواء للطباعه و النشر و التوزیع.
  36. صدر، محمد‌‌باقر (1417هـ.ق). بحوث فی فی علم الاصول. بیروت: دار‌‌‌الرشد.
  37. طاهرنیا، احمد (1388). دست‌‌دادن با نامحرم از نگاه آیات و روایات. نشریه فقه، 59(16)، 214- 243.
  38. طباطبایی حکیم، محمدسعید (1433هـ.ق). الفتاوی. قم: دار‌الهلال.
  39. طباطبایی، سید‌محمدحسین (1417هـ.ق). المیزان فی تفسیر القرآن. قم: مؤسسه انتشارات اسلامی.
  40. طوسی، محمدبن‌‌حسن (1414هـ.ق). الامالی. قم: دار‌الثقافه.
  41. عاملی، یاسین عیسی (1413هـ.ق). الاصطلاحات الفقهیه فی الرسائل العلمیه. بیروت: دار‌البلاغه.
  42. علامه حلی، حسن‌بن یوسف (1413هـ.ق). قواعد الاحکام. قم: جماعه المدرسین فی الحوزه العلمیه.
  43. علامه حلی، حسن‌بن یوسف (1420هـ.ق). تحریر الاحکام الشرعیه علی مذهب الامامیه. قم: مؤسسه امام صادق (ع).
  44. علامه حلی، حسن‌بن یوسف (1388). تذکره الفقهاء. قم: مؤسسه آل البیت (ع).
  45. علامه حلی، حسن‌بن یوسف (1413هـ.ق). مختلف الشیعه. قم: دفتر انتشارات اسلامى.
  46. علامه مجلسی، محمد‌‌باقر‌بن محمدتقی (1403هـ.ق). بحار الانوار. بی‌‌جا: مؤسسه الوفا.
  47. علوی گرگانی، محمدعلی (1384). اجوبه المسائل. قم: دفتر حضرت آیت‌‌الله علوی گرگانی.
  48. فاضل لنکرانی، محمد (1408هـ.ق). تفصیل الشریعه (‌‌الصلاه). قم: مؤلف.
  49. فاضل ‌‌لنکرانی، محمد (1425هـ.ق). ثلاث رسائل. قم: مرکز فقهی ائمه اطهار (ع).
  50. فاضل هندى، محمد‌بن حسن (1416هـ.ق). کشف اللثام و الإبهام عن قواعد الأحکام. قم: دفتر انتشارات اسلامى.
  51. فخرالمحققین، محمد‌بن حسن (1387). ایضاح الفوائد فی شرح اشکالات القواعد. قم: اسماعیلیان.
  52. فضل‌‌الله، محمدحسین (1419هـ.ق). فقه الحیاه. بیروت: مؤسسه العارف للمطبوعات.
  53. قاسمی، محمدعلی (1395). فقه درمان. قم: مرکز فقهی ائمه اطهار (ع).
  54. قرائتی، محسن (1383). تفسیر نور. تهران: مرکز فرهنگی درس‌‌هایی از قرآن.
  55. کلینی، محمد‌بن‌یعقوب (1363). الکافی. تهران: دار‌الکتب الاسلامیه.
  56. محقق کرکی، علی‌بن‌حسین (1414هـ.ق). جامع المقاصد. قم: مؤسسه آل‌البیت (ع).
  57. مشکلی قنددشتی، محمد.، و شاکری، بلال (1398). ‌بررسی جواز و عدم جواز لمس و دست‌‌دادن با زن مسلمان و غیر‌‌مسلمان از منظر فقه امامیه. نشریه جستارهای فقهی و اصولی، 16(5)، 141- 159.
  58. مشکینی اردبیلی، علی (1374). اصطلاحات الاصول و معظم ابحاثها. قم: الهادی.
  59. مطهرى، مرتضى (بی‌‌تا). فقه و حقوق (مجموعه آثار). قم: بی‌‌نا.
  60. مظاهری، حسین (1389). توضیح المسائل. قم: مؤسسه فرهنگی مطالعاتی الزهراء (ع).
  61. مفید، محمد‌بن محمد (1413هـ.ق). احکام النساء. قم: الموتمر العالمی لالفیه الشیخ المفید.
  62. مکارم شیرازی، ناصر (1378). تفسیر نمونه. تهران: دار‌الکتب الاسلامیه.
  63. مکارم‌‌ شیرازی، ناصر (1411هـ.ق). القواعد ‌‌الفقهیه. قم: مدرسه امام امیرالمؤمنین (ع).
  64. مکارم شیرازی، ناصر (1426هـ.ق). احکام النساء. قم: مدرسه امام علی‌بن ابی طالب (ع).
  65. مکارم شیرازی، ناصر (1427هـ.ق). استفتائات. قم: مدرسه الامام علی‌بن ابی طالب (ع).
  66. منتظری، حسینعلی (1384). استفتائات. تهران: نشر سایه.
  67. موسوی‌‌‌بجنوردی، سید‌حسن (1419هـ.ق). القواعد الفقهیه. قم: نشر الهادی.
  68. موسوی‌خمینی، روح‌‌الله (1392). استفتائات. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام (ره).
  69. موسوی‌خمینی، سیدروح‌‌الله (1421هـ.ق). کتاب الطهاره. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره).
  70. نراقى، مولى احمد‌بن محمد مهدى (1417هـ.ق). عوائد الأیام فی بیان قواعد الأحکام. قم: دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه.
  71. یزدی، محمدکاظم (1376). سؤال و جواب. تهران: مرکز نشر علوم اسلامی.
  72. یزدی، محمدکاظم (1388). العروه الوثقی و التعلیقات علیها. قم: مؤسسه السبطین (ع).
  73. یزدی، محمدکاظم (1421هـ.ق). العروه الوثقی. قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 997
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 556


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب