فهرست نشریات

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات118
تعداد شماره‌ها1,255
تعداد مقالات9,395
تعداد مشاهده مقاله2,660,045
تعداد دریافت فایل اصل مقاله1,486,767
جزینی, غلامعلی, رضایی هفتادر, حسن. (1401). تحلیل انتقادی دیدگاه جیمز بلمی دربارۀ آیۀ 88 سورۀ زخرف. مطالعات فلسفی کلامی, 10(19), 118-147. doi: 10.22034/qer.2023.7591
غلامعلی جزینی; حسن رضایی هفتادر. "تحلیل انتقادی دیدگاه جیمز بلمی دربارۀ آیۀ 88 سورۀ زخرف". مطالعات فلسفی کلامی, 10, 19, 1401, 118-147. doi: 10.22034/qer.2023.7591
جزینی, غلامعلی, رضایی هفتادر, حسن. (1401). 'تحلیل انتقادی دیدگاه جیمز بلمی دربارۀ آیۀ 88 سورۀ زخرف', مطالعات فلسفی کلامی, 10(19), pp. 118-147. doi: 10.22034/qer.2023.7591
جزینی, غلامعلی, رضایی هفتادر, حسن. تحلیل انتقادی دیدگاه جیمز بلمی دربارۀ آیۀ 88 سورۀ زخرف. مطالعات فلسفی کلامی, 1401; 10(19): 118-147. doi: 10.22034/qer.2023.7591

تحلیل انتقادی دیدگاه جیمز بلمی دربارۀ آیۀ 88 سورۀ زخرف

مطالعات قرائت قرآن
دوره 10، شماره 19، اسفند 1401، صفحه 118-147    اصل مقاله (831.69 K)
نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/qer.2023.7591
نویسندگان
غلامعلی جزینی* 1؛ حسن رضایی هفتادر2
1علوم قرآن و حدیث، پردیس فارابی، دانشگاه تهران، قم، ایران
2استادیار پردیس فارابی دانشکده الهیات دانشگاه تهران
چکیده
جیمز بِلَمی از مستشرقان تجدیدنظرطلب، بر این باور است که در متن قرآن اشتباهاتی رخ داده که معلول خطای کاتبان وحی است. وی در مقالاتش مبتنی بر روش «نقد متنی» به بررسی و تصحیح این خطاهای نوشتاری پرداخته است. او با استناد به وجود اختلاف در قرائت «و قیله» در آیه 88 سوره زخرف و تلاش ناموفق مفسران برای تعیین نقش نحوی آن، ادعا می‌کند شکل صحیح آن «و قبله» است. به‌زعم او مستنسخ یا مصحح به جابه‌جایی این آیه با آیه قبل پی برده و با اضافه‌نمودن این عبارت، ترتیب صحیح این دو آیه را متذکر شده است. در پژوهش حاضر با روش تحلیلی - انتقادی به بررسی دیدگاه بلمی پرداخته و ثابت می‌شود که نه‌تنها برای همه قرائات گزارش‌شده، ترکیب نحوی صحیح وجود دارد؛ بلکه اعمال فرضیه او، در سیاق آیات این سوره خدشه وارد می‌سازد. همچنین با تتبع در منابع قرائات و اختلافات رسم‌الخطی و بررسی احتمال ورود اضافات به متن قرآن و سرایت خطا در استنساخ، نشان داده می‌شود که پیشنهاد وی از استواری و اتقان لازم برخوردار نیست
کلیدواژه‌ها
نقد متن قرآن؛ جیمز بلمی؛ سوره زخرف؛ ترتیب آیات؛ اختلاف قرائات
مراجع
  1. قرآن کریم، ترجمه، رضایی اصفهانی، محمد علی و همکاران، نخستین ترجمه گروهی قرآن کریم، قم: دار الذکر، 1384ش.
  2. آلوسى، محمود بن عبدالله‏، روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم و السبع المثانی‏، محقق: عبدالبارى عطیه، على‏، بیروت: دارالکتب العلمیة، منشورات محمد علی بیضون‏، 1415ق.
  3. ابن‌‌ابی‌داود، ‌عبدالله بن سلیمان المصاحف، قاهره: الفاروق الحدیثة للطباعة والنشر، 1423ق.
  4. ابن‌الأنباری، ابی‌بکر محمد بن القاسم إیضاح الوقف والابتداء، المحقق: محیی‌الدین عبد الرحمن رمضان، دمشق: مطبوعات مجمع اللغة العربیة بدمشق، دوم، 1390ق.
  5. ابن‌‌اعثم کوفی، محمد بن علی الفتوح، تحقیق على شیرى، بیروت: دارالأضواء، 1411ق.
  6. ابن‌حنبل، احمد بن محمد، مسند الإمام أحمد بن حنبل‏، تحقیق تحت اشراف: ترکى، عبدالله بن عبدالمحسن‏، بیروت: مؤسسة الرسالة، 1416ق.
  7. ابن‌سعد، محمد بن سعد، الطبقات الکبرى، تحقیق: محمد عبد القادر عطا، بیروت: دارالکتب العلمیة، 1410ق.
  8. ابن‌‏عاشور، محمدطاهر، تفسیر التحریر و التنویر المعروف بتفسیر ابن‌عاشور، بیروت: مؤسسة التاریخ العربی، 1420ق. ‏
  9. ابن‌‏عطیه، عبدالحق بن غالب‏، المحرر الوجیز فى تفسیر الکتاب العزیز، محقق: محمد، عبدالسلام عبدالشافى‏، بیروت: دارالکتب العلمیة، منشورات محمد علی بیضون، 1422ق.
  10. ابن‌منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب‏، بیروت: دار صادر، سوم، 1414ق.
  11. ابن‌ندیم، محمد بن اسحاق‏، الفهرست (ابن‌ندیم. بیروت: دارالمعرفة، بی‌تا.
  12. ابوعبید، قاسم بن سلام، فضائل القرآن، محقق: غاوجی، وهبی سلیمان بیروت: دارالکتب العلمیة، 1426ق.
  13. ابوحیان، محمد بن یوسف‏، البحر المحیط فى التفسیر، محقق: جمیل، صدقى محمد، بیروت: دار الفکر، 1420ق.
  14. اسکندرلو، محمد جواد؛ امیری، محمد مقداد، «بررسی مقالة الرقیم والرقود»، قرآن‌پژوهی خاورشناسان، بهار و تابستان 1390 ش، شماره 10، ص97-126، 1390ش.
  15. امیری دوماری، نفیسه؛ قمرزاده، محسن، «نقد مبناشناختی جیمز بلمی؛ با تکیه بر آراء آیت‌الله فاضل لنکرانی»، قرآن‌پژوهی خاورشناسان، پاییز و زمستان، شماره 27، ص33-46، 1398ش.
  16. _____________؛ نکونام، جعفر، «تحلیل انتقادی اصلاح واژه «اب» در قرآن توسط جیمز بلمی»، قرآن شناخت، بهار و تابستان، شماره 22، ص43-56، 1398ش.
  17. بیهقی، احمد بن حسین، السنن الکبرى، محقق: محمد عبد القادر عطا، بیروت: دارالکتب العلمیة، سوم، 1424ق.
  18. دانی، عثمان بن سعید قرن، ‌المحکم فی نقط المصاحف، محقق: عزه، حسن، بیروت: دارالفکر المعاصر، 1997م.
  19. ________________، التیسیر فی القراءات السبع، المحقق: اوتو تریزل، بیروت: دارالکتاب العربی، دوم، 1404ق.
  20. جلالی کندری، سهیلا؛ کیان مهر، مهدیه، «بررسی یکسان پنداری «شعیب» در قرآن و «اشعیاء» در کتاب مقدس»، الهیات تطبیقی، پاییز و زمستان، شماره 22، ص31-50، 1398ش.
  21. حاکم نیشابوری، محمد بن عبدالله، المستدرک على الصحیحین، تحقیق: مصطفى عبد القادر عطا، بیروت: دارالکتب العلمیة، 1411ق.
  22. خوئی، سید ابوالقاسم، البیان فی تفسیر القرآن، قم: مؤسسة إحیاء آثار الامام الخوئی، بی‌تا.
  23. راغب اصفهانى، حسین بن محمد، مفردات ألفاظ القرآن‏، بیروت: دارالقلم‏، 1412ق.
  24. رضایی هفتادر، حسن، «زیست‌شناخت برخی خاورشناسان و آثار آنان»، قرآن‌پژوهی خاورشناسان، پاییز و زمستان، شماره 9، ص190-171، 1389ش.
  25. زرقانی، محمد عبدالعظیم، مناهل العرفان فی علوم القرآن، بیروت: دار إحیاء التراث العربی، بی‌تا.
  26. زرکشی، محمد بن بهادر، البرهان فی علوم القرآن، محقق: ذهبی، جمال حمدی؛ کردی، ابراهیم عبدالله؛ مرعشلی، یوسف عبدالرحمن، بیروت: دار المعرفة، 1410ق.
  27. زمخشرى، محمود بن عمر، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل و عیون الأقاویل فى وجوه التأویل‏، مصحح: حسین احمد، مصطفى‏، بیروت: دارالکتاب العربی. سوم، 1407ق.
  28. سیوطى، عبدالرحمن بن ابى‏بکر، الدر المنثور فى التفسیر بالماثور، قم: کتابخانه عمومى حضرت آیت‌الله العظمى مرعشى نجفى(ره)، 1404ق.
  29. ___________________، الإتقان فی علوم القرآن‏، محقق: زمرلى، فواز احمد، بیروت: دارالکتاب العربیی، دوم، 1421ق.
  30. طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات‏، دوم، 1390ق.
  31. طبرسى، فضل بن حسن، تفسیر جوامع الجامع‏، مصحح: گرجى، ابوالقاسم‏، قم: حوزه علمیه قم: مرکز مدیریت‏، 1412ق.
  32. طبرى، محمد بن جریر، جمع البیان عن تأویل آی القرآن (تفسیر الطبرى)، بیروت: دارالمعرفة، 1412ق.
  33. طوسى، محمد بن حسن‏، التبیان فی تفسیر القرآن، مصحح: عاملى، احمد حبیب‏، بیروت: دار إحیاء التراث العربی‏، بی‌تا.
  34. -فارسی، حسن بن احمد، الحجة للقرّاء السبعة، مصحح: رباح، عبد العزیز؛ دقاق، احمد یوسف؛قهوجی، بدرالدین؛ جویجاتی، بشیر؛ بیروت: دار المأمون للتراث، 1413ق.
  35. فخر رازى، محمد بن عمر، التفسیر الکبیر(مفاتیح الغیب)، اعداد: مکتب تحقیق دار احیاء التراث العربى، بیروت: دار إحیاء التراث العربی‏، سوم، 1420ق.
  36. فراء، یحیى بن زیاد، معانى القرآن(فراء)، محقق: نجار، محمد على؛ نجاتى، احمد یوسف‏، قاهره: الهیئة المصریة العامة للکتاب‏، دوم، 1980م.
  37. فرزانه، سید بابک، «حَصَبُ جَهَنّمَ: بررسی معنا شناسی واژه "حَصَب" در قرآن»، مطالعات تاریخی قرآن و حدیث، دوره بهار و تابستان، شماره 49، ص99-112، 1390ش.
  38. فقهی زاده، عبدالهادی؛ امامی دانالو، حسام، «مُسَجِّل؛ پیشنهادی ناصحیح و غیر عالمانه»، پژوهشنامه تفسیر و زبان قرآن، بهار و تابستان، شماره 2، ص115-128، 1393ش.
  39. کریمی‌نیا، مرتضی، زبان قرآن، تفسیر قرآن، تهران: هرمس، دوم، 1392ش.
  40. معرفت، محمدهادی، صیانة القرآن من التحریف، قم: مؤسسه فرهنگی انتشاراتی التمهید، 1386ش.
  41. ____________، ‌التمهید فی علوم القرآن، قم: مؤسسه فرهنگی انتشاراتی التمهید، 1388ش.
  42. مقاتل بن سلیمان‏، تفسیر مقاتل بن سلیمان‏، محقق: شحاته، عبدالله محمود، بیروت: دار إحیاء التراث العربی‏، 1423ق.
  43. میرزایی، احمد؛ معارف، مجید؛ حمیدیه، بهزاد، «نقد و بررسی سندی و دلالی روایت امیرالمؤمنین مبنی بر وجود اغلاط متنی در قرآن کریم»، پژوهش‌های قرآن و حدیث، پاییز و زمستان، شماره 2، ص487-505، 1399ش.
  44. نحاس، احمد بن محمد، اعراب القرآن (نحاس)، حاشیه نویس: ابراهیم، عبدالمنعم خلیل‏، بیروت: دار الکتب العلمیة، منشورات محمد علی بیضون‏، 1421ق.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 204
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 131


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب