مبینی, محمد علی, موسوی, سیده منا. (1401). واکاوی دیدگاه رزالیند گویین درباره ساختار عهد در قرآن. مطالعات فلسفی کلامی, 17(33), 157-180. doi: 10.22034/jqopv.2023.7609
محمد علی مبینی; سیده منا موسوی. "واکاوی دیدگاه رزالیند گویین درباره ساختار عهد در قرآن". مطالعات فلسفی کلامی, 17, 33, 1401, 157-180. doi: 10.22034/jqopv.2023.7609
مبینی, محمد علی, موسوی, سیده منا. (1401). 'واکاوی دیدگاه رزالیند گویین درباره ساختار عهد در قرآن', مطالعات فلسفی کلامی, 17(33), pp. 157-180. doi: 10.22034/jqopv.2023.7609
مبینی, محمد علی, موسوی, سیده منا. واکاوی دیدگاه رزالیند گویین درباره ساختار عهد در قرآن. مطالعات فلسفی کلامی, 1401; 17(33): 157-180. doi: 10.22034/jqopv.2023.7609
واکاوی دیدگاه رزالیند گویین درباره ساختار عهد در قرآن
1دانشیار گروه مطالعات تطبیقی، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، قم، ایران
2استادیار گروه شیعه‌شناسی، دانشکدۀ الهیات، دانشگاه قم، قم، ایران
چکیده
آموزه عهد یکی از مهمترین آموزه‌های دینی است که در ادیان مختلف به‌صورت برجسته‌ای جلوه کرده است. عهد در یهودیت و مسیحیت به قدری مهم است که از کتاب مقدس این دو دین با عنوان عهد عتیق و عهد جدید یاد می‌شود. در قرآن کریم نیز بر مسئله عهد میان خداوند و انسان تأکید شده، از بندگان خواسته می‌شود که به عهد خود پایبند باشند. برخی دین‌پژوهان معاصر با استخراج شاخصه‌های عهد در معاهدات دوران باستان سعی کرده‌اند مسئله عهد در کتاب مقدس را به معاهده‌های دوران باستان پیوند زنند. رزالیند گویین از قرآن‌پژوهان معاصر با استفاده از این شاخصه‌ها تلاش کرده است تحلیلی برای ساختار عهد در قرآن کریم فراهم کند. در این مقاله ضمن اینکه تلاش شده است تصویری روشن از این مطالعات عرضه شود، نتیجه گرفته می‌شود که با اینکه مطالعات مذکور از مزایای خوبی برخوردارند، در اتخاذ نتایج بحث در برخی موارد چندان موفق نیستند و برخی از نتیجه‌گیری‌هایشان محل تأمل و اشکال است. یکی از اشکالات گویین آن است که همه آیات قرآن کریم را مرتبط با عهد می‌داند. این‌گونه وسعت‌بخشی گرچه توان تحلیل گویین را بسیار بالا می‌برد، ولی در اینکه بتوان آن را تحلیل عهد قرآنی دانست جای تأمل و تردید دارد. علاوه بر این، برخی برداشت‌های گویین از آیات ناظر به عهد نیز محل اشکال است و برداشت‌هایی مناسب‌تر را می‌توان ارائه داد. به نظر می‌رسد شاخصه مهم عهد در قرآن کریم جنبه معرفت‌بخشی آن است که در تحقیقات مذکور نادیده گرفته شده است و حال آنکه می‌توان آن را به‌مثابه وجه تمایزی اساسی با عهد در کتاب مقدس لحاظ کرد
طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران: ناصر خسرو، 1372.
طبری، محمد بن جریر، جامع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت: دار المعرفه، 1412 ق.
طریحى، فخرالدین بن محمد، مجمع البحرین، تهران: مرتضوی، 1375.
قرشى بنابى، علىاکبر، قاموس قرآن، تهران: دار الکتب الاسلامیه، 1371.
همتی، محمدعلی؛ جعفری، احمد؛ جهانی، جواد، «بررسی تطبیقی کاربرد و مفاهیم واژه عهد در قرآن و عهدین»، دوفصلنامه مطالعات تطبیقی قرآن‌پژوهی، سال 3، شماره 5، 1397.
Gwynne, Rosalind Ward. Logic, Rhetoric and Legal Reasoning in the Qur’ān: God’s Arguments. New York: RoutledgeCurzon, 2004.
Mendenhall, G. and Herion, G. "Covenant". The Anchor Bible Dictionary (D.N. Freedman, ed.), New York: Doubleday, v. i, pp. 1179-1202, 1992.
Weiss, Bernard. "Covenant and Law in Islam". In E. Firmage, et aI., eds, Religion and Law: Biblical-Judaic and Islamic Perspectives, Winona Lake: Eisenbrauns, pp. 49-83, 1990.
