اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات120
تعداد شماره‌ها1,350
تعداد مقالات10,139
تعداد مشاهده مقاله3,047,048
تعداد دریافت فایل اصل مقاله1,720,427
فراهانی, مهدی, تابان, جعفر, خوب بین خوش نظر, سید کریم. (1401). عوامل روان شناختی زمینه ساز تلقین در تفسیر نمونه و فی ظلال القرآن. مطالعات فلسفی کلامی, 16(31), 130-154. doi: 10.22034/qve.2023.7621
مهدی فراهانی; جعفر تابان; سید کریم خوب بین خوش نظر. "عوامل روان شناختی زمینه ساز تلقین در تفسیر نمونه و فی ظلال القرآن". مطالعات فلسفی کلامی, 16, 31, 1401, 130-154. doi: 10.22034/qve.2023.7621
فراهانی, مهدی, تابان, جعفر, خوب بین خوش نظر, سید کریم. (1401). 'عوامل روان شناختی زمینه ساز تلقین در تفسیر نمونه و فی ظلال القرآن', مطالعات فلسفی کلامی, 16(31), pp. 130-154. doi: 10.22034/qve.2023.7621
فراهانی, مهدی, تابان, جعفر, خوب بین خوش نظر, سید کریم. عوامل روان شناختی زمینه ساز تلقین در تفسیر نمونه و فی ظلال القرآن. مطالعات فلسفی کلامی, 1401; 16(31): 130-154. doi: 10.22034/qve.2023.7621

عوامل روان شناختی زمینه ساز تلقین در تفسیر نمونه و فی ظلال القرآن

قرآن و علم
دوره 16، شماره 31، اسفند 1401، صفحه 130-154    اصل مقاله (664.25 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/qve.2023.7621
نویسندگان
مهدی فراهانی1؛ جعفر تابان* 2؛ سید کریم خوب بین خوش نظر3
1دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه آزاد اسلامی خرم آباد، دبیر و مدرس دانشگاه فرهنگیان اراک
2گروه علوم قرآن و حدیث، واحد خرم آباد،دانشگاه آزاد اسلامی،خرم آباد،ایران. و گروه علوم قرآنی شهید محلاتی
3استادیار دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، تهران
چکیده
در این نوشتار که با روش کتابخانه‌ای و به‌صورت تحلیلی صورت گرفته است، هدف، بررسی دقیق‌تر پدیده تلقین، به‌ویژه در بُعد منفی آن و شناخت عناصری است که از دیدگاه قرآن و روان‌شناسی در بعضی افراد موجب تلقین می‌گردد. در حقیقت این سؤال مطرح است که چه عواملی در ایجاد تلقین در افراد نقش ایفا می‌کنند و آیا تلقین به خودی خود پدیده‌ای منفی است یا مثبت؟ این عناصر عبارتند از: تقدیرگرائی و بخت و اقبال که در آن فرد هرگونه شکست یا موفقیت را به امور ماورائی و طبیعی نسبت می‌دهد و اراده و نقش خود را بیهوده تلقی می‌کند. خواب و تخیل و هیپنوتیزم، که به نوعی تلقین هستند، ولی نباید از آنها برای اغفال و فریب مردم استفاده گردد. تسکین آلام که در آن برخی افراد در رویارویی با پیشامدهای سخت و وقایع، به‌جای روآوردن به علم و منطق، به تسکین روان خود باخرافات می‌پردازند. تفأل به‌جای تشخیص که در آن افراد در برابر وضعیت عدم قطعیت سعی می‌کنند با کمترین وقت وهزینه، بهترین تصمیم را بگیرند، لذا به فالگیری و پیشگوئی و ... رو می‌آورند. مکانیسم فرافکنی که در این مورد نیز افراد سعی می‌کنند فرایندهای ذهنی خود را که اندیشیدن به آنها نوعی احساس نامطلوب برایشان ایجاد می‌کند به دیگر چیزها نسبت دهند. دستاورد این تحقیق نشان داد که قدرت این تلقینات بیش از هرچیز بستگی دارد به مقدار تأثیرپذیری و اختیار خود فرد؛ هر میزان که ذهن و روان فرد پذیرای این‌گونه القائات باشد، زندگی او بیشتر تحت تأثیر این پدیده شکل می‌گیرد. حال اگر این تلقین موجب پیشرفت و موفقیت در امری نیکو شود، تلقین مثبت و تحسین شده و اگرموجب پریشانی و رکود احوال وزندگی گردد تلقین منفی و نهی شده محسوب می‌گردد. چه از دیدگاه دین و قرآن و چه از دیدگاه روان‌شناسی.
کلیدواژه‌ها
تلقین؛ تقدیرگرایی؛ تسکین؛ خواب و تخیّل؛ تطیّر و تفأل؛ فرافکنی
مراجع
  1. قرآن کریم، ترجمه: محمدعلی رضایی اصفهانی و جمعی از اساتید جامعة المصطفی، انتشارات بین‌المللی المصطفی، قم: چاپ دوم، 1388.
  2. شریف رضی، محمد بن حسین، نهج البلاغة، تصحیح: صبحی صالح، هجرت، قم: 1414 ق.
  3. ابن‌اثیر، مبارک بن محمد، النهایه، محقق: طناحی، محمود و اسماعیلیان، محمد، قم: 1367ش.
  4. ابن‌حنبل، احمد بن محمد، مسند احمد بن حنبل، زیر نظر ابن عبدالمحسن ترکی، عبدالله، موسسه الرسالة لبنان، بیروت: 1416ق.
  5. الالبانی، محمد بن ناصرالدین (ابن ماجه)، صحیح سنن ابن ماجه، مکتبه المعارف، ریاض: 1417ق.
  6. ایازی، محمدعلی؛ پویا، حسن، ره افسانه، چاپ و نشر عروج، تهران: 1390ش.
  7. باقری، خسرو، تربیت دینی در برابر چالش قرن بیست و یکم، تربیت اسلامی، انتشارات مرکز مطالعات تربیت اسلامی، تهران: 1379ش.
  8. بخاری‌جعفی، محمد بن اسماعیل، الجامع الصحیح ( صحیح البخاری)، تحقیق: مصطفی دیب البغاء، نشر دار ابن کثیر، دمشق: چاپ پنجم، 1414ق.
  9. بیضاوی، عبدالله بن عمر، انوار التنزیل و اسرار التأویل، دار أحیاء اتراث العربی، بیروت: 1418ق.
  10. جاحظ، عمرو بن بحر، التاج فی اخلاق الملوک، طبعة الامیریه، قاهره: 1342ق.
  11. جوادی‌آملی، عبدالله، تفسیر تسنیم، نشر أسرا، قم: 1383ش.
  12. جهانشاهی‌افشار، علی؛ شمس‌الدینی، محمدحسن، «ریشه‌های خرافات و کارکرد آن در فرهنگ مردم»، دو فصلنامه فرهنگ و ادبیات عامه، شماره 3، صص 77- 49، بهار و تابستان 1393ش.
  13. جهرمی، سیدمهدی؛ باقری، محمد، آسیب‌شناسی دینی از منظر استاد مطهری، تأویل، تهران: 1389ش.
  14. خوری‌شرتونی، سعید، اقرب الموارد، مکتبه آیة الله مرعشی نجفی، قم: 1403ق.
  15. درودی، مسعود، «خرافات و کارکردهای آن»، پژوهشنامه، شماره 41، پاییز 1388.
  16. دهخدا، علی‌اکبر، لغت‌نامه دهخدا، موسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، تهران: 1373 ش.
  17. ژاگو، پل، تأثیر از فاصله، ترجمه ساعد زمان، انتشارات ققنوس، تهران: 1374ش.
  18. سید قطب، تفسیر در سایه قرآن، ترجمه مصطفی خرمدل، نشر احسان، تهران: ویراست دوم، 1386ش.
  19. شریفی، مجتبی، نمادها و رمزواره‌های حج، نشر مشعر، تهران: ۱۳۹۰ش.
  20. شعیبی، فاطمه، روان‌شناسی خرافات، انتشارات الکترونیکی، تهران: 1392ش.
  21. شعیری، محمد بن حیدر، جامع الاخبار، مطبعة الحیدری، نجف: 1363ش.
  22. شیبانی، ضحاک بن مخلد، الاحاد و المثانی، بی‌جا: بی‌تا.
  23. صفایی، صفی‌اله؛ طیبی‌نیا، موسی؛ عرفانی، نصرالله، «بررسی‌عوامل جامعه‌شناختی مرتبط با خرافات»، فصلنامه مطالعات اجتماعی، شماره 21، صص182-155، بهار 1389ش.
  24. صنعانی، محمد بن اسماعیل: تحقیق حسن بن علی العواجی، الانصاف فی حقیقة الاولیاء و ما لهم من الکرامات، بی‌جا: بی‌تا.
  25. طالبی، عفت و صیادی، پری، «نقش آموزش در کاهش خرافات»، مجله پرسمان، شماره 109، بهمن1390.
  26. طباطبایی، محمدحسین، المیزان، ترجمه موسوی همدانی، محمدباقر، دفتر انتشارات اسلامی، قم: 1378ش.
  27. طبرسی، محمد امین، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ترجمه حسین نوری و محمد مفتح، انتشارات فراهانی، 1360ش.
  28. فریزر، جیمز جرج، شاخه زرین، پژوهشی در جادو و دین، ویرایش رابرت فریزر، ترجمه کاظم فیروزمند، نشر آگاه، تهران: 1382ش.
  29. ابن‌فوزان، صالح، الطبعة الثالثة، اعانة المستفید بشرح کتاب التوحید، «بی جا»، مؤسسة الرسالة، 1423ق.
  30. قاسم‌پوردهاقانی، علی؛ جعفری، سیدابراهیم، «سازواری‌ها و ناسازواری‌های تلقین در تربیت دین»، دو فصلنامه علمی– پژوهشی تربیت اسلامی، دوره 4، شماره 8، صص43-27، بهار و تابستان 1388.
  31. قحطانی، سعید بن علی، نور السنة و ظلمات البدعة فی ضوء الکتاب و السنة، بی‌جا: بی‌تا.
  32. قدسی، سید ابراهیم؛ کوهیان‌افضل، امین، «مقدسات و توهین به آن در حقوق کیفری ایران»، نشریه فقه و اصول (مطالعات اسلامی)، شماره 83/ 1، صص 206-. 165، پاییز و زمستان 88.
  33. قرطبی، محمد بن احمد، الجامع لأحکام القرآن، نشر ناصرخسرو ، تهران: 1413ق.
  34. قمی، عباس، سفینه البحار، نشر دارالاسوه، قم: 1344ش.
  35. کاویانی، حسین؛ پورناصح، مهرانگیز، «نقش ‌کلمه‌ در شکل‌گیری ذهن فرمانبردار»، مجله تازه‌های علوم شناختی، دوره4، شماره3، صص 34-27، پاییز1381.
  36. محمدی‌سرداری، مهدیه، «بررسی مقایسه‌ای نگرش دختران، مادران و مادر بزرگ‌ها»، پایان نامه کارشناسی روان‌شناسی، دانشگاه آزاد کرمان، 1382ش.
  37. مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، کتاب فروشی اسلامیه، تهران: 1374ش.
  38. مطهری، مرتضی، مجموعه آثار، نشر صدرا، قم: 1396.
  39. مکارم‌شیرازی، ناصر و همکاران، تفسیر نمونه، تهران: دارالکتب اسلامی، 1371ش.
  40. منتجب‌نیا، رسول، خرافات از دیدگاه قرآن، ناشر بعثت، 1389ش.
  41. موسی‌موسی، الشیعة و التصحیح الصراع بین الشیعة و التشیع، الزهرا للاعلام العربی، بی‌جا، 1989م.
  42. نوری، یحیی، اسلام و عقاید و آراء بشری یا جاهلیت و اسلام، نشر نوید نور، 1385ش.
  43. هادی‌به، منیره، خرافه و خرافه‌زدایی با رویکرد رسانه‌ای، ناشر مرکز پژوهش‌های اسلامی صدا و سیما، 1393ش.
  44. همایون، سید حسین، «نقش عالمان شیعه در خرافه‌زدایی در تاریخ معاصر»، نشریه حوزه، شماره 153 و 154، پائیز و زمستان88.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 223
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 177


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب