اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات121
تعداد شماره‌ها1,327
تعداد مقالات9,943
تعداد مشاهده مقاله2,976,441
تعداد دریافت فایل اصل مقاله1,675,227
طباطبائی نژاد, سید سجاد, زندیه, نور الدین. (1401). «نگرش ایمانی» در قرآن کریم؛ رهیافت نظریه ناهماهنگی شناختی در روان‌شناسی اجتماعی. مطالعات فلسفی کلامی, 16(31), 216-239. doi: 10.22034/qve.2023.7625
سید سجاد طباطبائی نژاد; نور الدین زندیه. "«نگرش ایمانی» در قرآن کریم؛ رهیافت نظریه ناهماهنگی شناختی در روان‌شناسی اجتماعی". مطالعات فلسفی کلامی, 16, 31, 1401, 216-239. doi: 10.22034/qve.2023.7625
طباطبائی نژاد, سید سجاد, زندیه, نور الدین. (1401). '«نگرش ایمانی» در قرآن کریم؛ رهیافت نظریه ناهماهنگی شناختی در روان‌شناسی اجتماعی', مطالعات فلسفی کلامی, 16(31), pp. 216-239. doi: 10.22034/qve.2023.7625
طباطبائی نژاد, سید سجاد, زندیه, نور الدین. «نگرش ایمانی» در قرآن کریم؛ رهیافت نظریه ناهماهنگی شناختی در روان‌شناسی اجتماعی. مطالعات فلسفی کلامی, 1401; 16(31): 216-239. doi: 10.22034/qve.2023.7625

«نگرش ایمانی» در قرآن کریم؛ رهیافت نظریه ناهماهنگی شناختی در روان‌شناسی اجتماعی

قرآن و علم
دوره 16، شماره 31، اسفند 1401، صفحه 216-239    اصل مقاله (691.27 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/qve.2023.7625
نویسندگان
سید سجاد طباطبائی نژاد* 1؛ نور الدین زندیه2
1استادیار، عضو هیئت علمی دانشکده معارف اسلامی و فرهنگ و ارتباطات دانشگاه امام صادق علیه السلام، قم ایران
2استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشکده الهیات، معارف اسلامی و ارشاد؛ دانشگاه امام صادق (علیه السلام).
چکیده
«ایمان» و «نگرش» به ترتیب از مهم‌ترین مفاهیم در آموزه‌های دینی و روان‌شناسی اجتماعی هستند. برایند پیوند میان حوزه موضوعی نگرش در روان‌شناسی اجتماعی و مطالعات قرآنی در حوزه ایمان، اصطلاح «نگرش ایمانی» را می‌سازد؛ نگرشی که با رویکردی قرآنی و مبتنی بر نظریه‌های تکوین نگرش‌ در روان‌شناسی، نسبت به متعلقات ایمان شکل می‌گیرد. مقاله حاضر با استفاده از روش توصیفی - تحلیلی، مبتنی بر نظریه ناهماهنگی شناختی که یکی از مهم‌ترین الگوهای شناخته‌شده در روان‌شناسی اجتماعی برای تکوین و تغییر نگرش‌ها است،‌ مفهوم نگرش ایمانی و مؤلفه‌های مؤثر بر تکوین آن را از خلال آیات الهی مورد بازخوانی قرار داده و با پایبندی به لوازم یک مطالعه میان‌رشته‌ای، این مؤلفه‌ها را استخراج می‌کند. بر اساس یافته‌های این پژوهش، قرآن با معرفی عواملی چون «تحدی پیامبران»، «توجه به لوازم اعتقادات»، «تأکید بر عزت و کرامت انسان مؤمن» و نیز موانعی همچون «پذیرش گزینشی محتوای دین»، «استخفاف گناه و عواقب آن» و «پیروی از ظن و گمان» از رهگذر نظریه ناهماهنگی شناختی، تقویت نگرش ایمانی انسان‌ها را پیجویی می‌کند.
کلیدواژه‌ها
الگوی ناهماهنگی شناختی؛ ایمان؛ روان‌شناسی اجتماعی؛ نگرش؛ نگرش ایمانی
مراجع
  1. قرآن کریم، ترجمه، رضایی اصفهانی، محمد علی و همکاران، نخستین ترجمه گروهی قرآن کریم، قم: دار الذکر، 1384ش.
  2. ابن‌عاشور، محمدبن طاهر، التحریر و التنویر، بی‌جا: بی‌نا، بی‌تا.
  3. ابن‌منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، بیروت: دارصادر، سوم، 1414ق.
  4. آذربایجانی و همکاران، روان‌شناسی اجتماعی با نگرش به منابع اسلامی، قم: پژوهشکده حوزه و دانشگاه، ‌1382ش.
  5. آل‌سعدی، عبدالرحمن بن ناصر، تیسیر الکریم الرحمن‏، بیروت: مکتبة النهضة العربیه‏، دوم، 1408.
  6. بارون، رابرت؛ برن، دونا و جانسون، بلرتی، روان‌شناسی اجتماعی، ترجمه علی تحصیلی، تهران: نشر کتاب آمه، 1389ش.
  7. پاکتچی، احمد، «الزامات زبان شناختی مطالعات میان رشته‌ای»، فصلنامه مطالعات میان‌رشته‌ای در علوم انسانی، سال اول، شماره 1، 1387ش.
  8. ــــــ، «پی‌جویی مؤلفه‌های عدالت سیاسی در نصوص اسلامی»، در: علی‌اکبر علیخانی و همکاران، درآمدی بر نظریه سیاسی عدالت در اسلام، تهران: پژوهشکده مطالعات اجتماعی و فرهنگی با همکاری مرکز تحقیقات دانشگاه امام صادق (ع)، 1388ش.
  9. جوادی آملی، عبدالله، تفسیر تسنیم (جلد اول و شانزدهم)، قم: نشر اسراء، 1388ش.
  10. ــــــ، تفسیر تسنیم (جلدهای پنجم،‌ دهم و نوزدهم)، قم: نشر اسراء، 1389ش.
  11. حسینی‌زاده، سیدعبدالرسول، مدخل «تحدی» در دائره المعارف قرآن کریم، قم: بوستان کتاب، 1388ش.
  12. خرمشاهی، بهاءالدین، دانشنامه قرآن و قرآن‌پژوهی، تهران: نشر دوستان و ناهید، 1377ش.
  13. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، بیروت: دارالعلم، 1412ق.
  14. رزاقی، هادی، نگرش و ایمان در تربیت دینی، قم: انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، 1387ش.
  15. زمخشری، محمود، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل‏، بیروت: دار الکتاب العربی‏، سوم، ‌1407ق.
  16. سیدبن قطب،‌ ابن ابراهیم شاذلی، فی ظلال القرآن، بیروت: دار الشروق، هفدهم، 1412ق.
  17. شاکر، محمدکاظم، «پژوهشی در معنای ظن و جایگاه معرفتی و اخلاقی آن در قرآن»، فصلنامه مقالات و بررسی‌ها، تابستان1386.
  18. شبر، سیدعبدالله، الجوهر الثمین فی تفسیر الکتاب المبین‏، کویت: مکتبة الألفین‏، 1407ق.
  19. شریف رضی، محمد بن حسین، نهج البلاغة، تصحیح: صبحی صالح، هجرت، قم: 1414 ق.
  20. شکوهی‌یکتا، محسن، تعلیم و تربیت اسلامی؛ مبانی و روش‌ها، تهران: دفتر برنامه‌ریزی و تألیف کتب درسی، 1373ش.
  21. طباطبائی، سیدمحمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، قم: انتشارات جامعه مدرسین، پنجم، 1417ق.
  22. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران: انتشارات ناصرخسرو، 1372ش.
  23. طریحی، فخر الدین، مجمع البحرین، تهران: کتاب‌فروشی مرتضوی، 1375ش.
  24. طوسی، محمد بن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت: دار احیاء التراث العربی، بی‌تا.
  25. ــــــ، الامالی، قم: انتشارات دارالثقافة، 1414ق.
  26. عباسی‌ولدی، محسن، روش‌شناسی پاسخ‌گویی به پرسش‌های اعتقادی در فرهنگ قرآن و اهل بیت (ع)، قم: انتشارات جامعة‌ الزهرا، 1390ش.
  27. قائمی‌مقدم، محمدرضا، روش‌های آسیب‌زا در تربیت، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، دوم، 1384ش.
  28. قرشی، سید علی‌اکبر، قاموس قرآن، تهران: دار الکتب الإسلامیة، چاپ ششم، 1371ش.
  29. قرطبی، محمد بن احمد، الجامع لأحکام القرآن، تهران: انتشارات ناصرخسرو، 1364ش.
  30. کاویانی، محمد، «آثار روانی- اجتماعی خدا باوری»، فصلنامه روش‌شناسی علوم انسانی، شماره 13، زمستان 1376ش.
  31. کریمی، یوسف، روان‌شناسی اجتماعی؛ نظریه‌ها، مفاهیم و کاربردها، تهران: انتشارات بعثت، 1373ش.
  32. مصباح‌یزدی، محمدتقی، آئین پرواز، تلخیص: جواد محدثی، قم: انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، هفتم، 1392ش.
  33. مطهری، مرتضی، مجموعه آثار، قم: انتشارات صدرا، بی‌تا.
  34. معرفت، محمدهادی، التمهید فی علوم القرآن (جلد چهارم)، قم: مؤسسه نشر اسلامی، دوم، 1415ق.
  35. معموری، علی، مدخل «تحدی» در دائرة المعارف بزرگ اسلامی، جلد چهاردهم، تهران: مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، 1385ش.
  36. مکارم‌شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران: دارالکتب الاسلامیة، 1374ش.
  37. منسوب به امام رضا (ع)، صحیفة الرّضا، بی‌جا: کنگره جهانی امام رضا علیه السّلام، 1406ق.
  38. منصوری، روح‌الله و همکاران، «ناهماهنگی شناختی: تأثیر تمرکز بر خود بر تعدیل کنندگی عزت نفس در تغییر نگرش»، فصلنامه روان‌شناسی کاربردی، شماره22، تابستان1391.
  39. مهدوی، سید سعید، نگاهی به قصه و نکات تربیتی آن در قرآن، قم: بوستان کتاب، دوم، 1386ش.
  • نجارزادگان، فتح‌الله و شاه‌مرادی، محمدمهدی، «معیار شناسی مثلیت در آیات تحدی قرآن»، دو فصلنامه مطالعات اسلامی، سال چهل و چهارم، شماره 88، بهار و تابستان 91، ص131-117.
 

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 233
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 174


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب